Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Bansemi—Kwashai Baana Benu ‘Kwikala na Maana Akebalengela Kupuluka’

Bansemi—Kwashai Baana Benu ‘Kwikala na Maana Akebalengela Kupuluka’

“Kufumatu kimye kyo wajinga lukeke wayuka binembelo byazhila, byakonsha kukulengela kwikala na maana a kukulengela kupuluka.”—2 TIMO. 3:15.

NYIMBO: 141, 134

1, 2. Ñanyi bintu bilengela bansemi bamo kwakamwa inge baana babo kebakebe kwipana ne kubatizhiwa?

BANTU bavula bingi bafunda Baibolo bepana kwi Yehoba ne kubatizhiwa. Bavula ke banyike bo bakomesha ku bansemi bena Kilishitu kabiji bafuukulapo kwenda mu jishinda ja ku bumi. (Sala. 1:1-3) Inge mwi bansemi bena Kilishitu, kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, mutengela juba jikabatizhiwa mwanenu.—Esakanyaiko 3 Yoano 4.

2 Pano bino, mwakonsha kwakamwa bintu bimo. Kampe mwamonapo banyike bamo babatizhiwa bino pakupitapo kimye batendeka kuzhinauka mafunde a Lesa. Bavula bafuma mu bukine. Onkao mambo, mwakonsha kwakamwa’mba mwanenu wakonsha kutendekatu bulongo kwenda mu jishinda ja bwina Kilishitu bino kulutwe waleka kutemwa bukine. Kampe wakonsha kwikala byonka byajinga bena Kilishitu batanshi mu kipwilo kya mu Efisesa Yesu bo aambilepo’mba: “Waleka butemwe bo wajinga nabo patanshi.” (Lum. 2:4) Mwakonsha kukwasha byepi mwanenu kubula kuponena mu luno lukatazho ne ‘kukoma kufika ku lupulukilo’? (1 Pe. 2:2) Pa kuba’mba tukumbule, twayai twisambe pe Timoti.

“WAYUKA BINEMBELO BYAZHILA”

3. (a) Ñanyi kimye Timoti kyo aikele mwina Kilishitu, kabiji waubile byepi pa mafunjisho a bwina Kilishitu? (b) Ñanyi bintu bisatu Paulo byo abuujile Timoti byo afwainwe kutapo muchima?

3 Kyamweka Timoti waikele mwina Kilishitu mu 47 C.E., kimye mutumwa Paulo kyo afwakashijile muzhi wa Lisitila. Nangwa kya kuba pa kyokya kimye Timoti wakijingatu mwanyike, bino wafwainwa waingijilenga bingi bulongo. Byo papichiletu myaka ibiji, watendekele kwendela pamo ne Paulo. Kabiji byo papichile myaka 16, Paulo wanembejile Timoti amba: “Utwajijile kulondela bintu byo wafunjile ne byo bakukwashishe kumvwisha kuba’mba witabile, mambo wayuka bakufunjishe bino bintu ne kuba’mba kufumatu kimye kyo wajinga lukeke wayuka binembelo byazhila [Binembelo bya Kihebelu], byakonsha kukulengela kwikala na maana a kukulengela kupuluka kupichila mu kwikala na lwitabilo mwi Kilishitu Yesu.” (2 Timo. 3:14, 15) Paulo waambile pa (1) kuyuka binembelo byazhila, (2) kumukwasha kumvwisha kuba’mba etabile bintu byo afunjile, ne (3) kwikala na maana a kumulengela kupuluka kupichila mu kwikala na lwitabilo mwi Kilishitu Yesu.

4. Ñanyi bingijisho byo mwamona bingila bulongo pa kufunjisha baana benu ba bacheche? (Monai kipikichala kitanshi.)

4 Anweba bansemi bena Kilishitu, mukeba baana benu kuyuka binembelo byazhila, ko kuba’mba, Binembelo bya Kihebelu ne Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu. Nangwatu baana ba bacheche bakonsha kufunda pa bantu banembwa mu Baibolo ne bintu byamwekele. Jibumba ja Yehoba janengezha bingijisho byavula byakonsha kwingijisha bansemi pa kukwasha baana babo. Nanchi mwayukapo bingijisho bimo biji mu mulaka wenu nyi? Vulukainga kuba’mba kuyuka Binembelo kyo kitendekesho po tushimika lwitabilo lwakosa mwi Yehoba.

“BAKUKWASHISHE KUMVWISHA KUBA’MBA WITABILE”

5. (a) Byambo bya kuba’mba “bakukwashishe kumvwisha kuba’mba witabile” bilumbulula ka? (b) Twayuka byepi kuba’mba Timoti bamukwashishe kwitabila mambo awama aamba pe Yesu?

5 Kuyuka binembelo byazhila kwanema bingi. Nangwa byonkabyo, kuji byavula byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tukwashe baana betu, kechi kwibafunjishatu bantu banembwa mu Baibolo ne bintu byamwekele ne. Timoti ‘bamukwashishe ne kumvwisha kuba’mba etabile.’ Mu mulaka mwine, abino byambo bilumbulula “kushiinwa” nangwa’mba “kuswa kuba’mba abyo bintu bya kine.” Timoti wayukile Binembelo bya Kihebelu kufumatu kimye kyo ajinga lukeke. Bino pa kimye kimo wafunjile bishinka byamulengejile kushiinwa’mba Yesu ye Mesiasa. Mu jishinda jikwabo, kushiinwa kwamulengejile kuketekela mu bintu byo ayukile. Timoti washiinwe mu mambo awama kya kuba wabatizhiwe ne kwikala mwana wa bwanga kabiji watatwile kwingijila pamo ne Paulo mwingilo wa bumishonale.

6. Mwakonsha kukwasha byepi baana benu kuba’mba betabile bintu byo babena kufunda mu Mambo a Lesa?

6 Mwakonsha kukwasha byepi baana benu kushiinwa pa kuba’mba betabile byonka byaubile Timoti? Kitanshi, mwafwainwa kutekanya. Muntu kechi ufikenatu kushiinwa mu juba jimotu ne; kabiji baana kechi baswana bintu byo mwaitabilamo na mambotu a kuba’mba anweba bansemi mwashiinwa ne kwitabila ne. Mwana yense wafwainwa kwingijisha “bulume [bwanji] bwa kulanguluka” pa kuba’mba ashiinwe mu bukine bwa mu Baibolo. (Tangai Loma 12:1.) Anweba bansemi muji na mwingilo wanema wa kukwasha baana benu kushiinwa kikatakata inge mwanenu waipuzha mepuzho. Twayai twisambe pa byuba nsemi umo.

7, 8. (a) Nsemi umo mwina Kilishitu umwesha byepi butekanye pa kufunjisha mwananji wa mukazhi? (b) Nanchi ne anweba mwataana kuba’mba kutekanya kwawama nyi?

7 Ba Thomas, baji na mwana wamukazhi wa myaka 11 bashimikizhe’mba: “Bimye bimo mwanami wipuzha’mba, ‘Nanchi Yehoba walengeletu kintu kimo bino ke kyaluke mu bilengwa byapusana pusana pano pa ntanda nyi?’ ne kuba’mba, ‘Mambo ka o tubujila kwivwanga mu bintu byuba bantu mu kimasamasa, nabiji bya bunsaji kuba’mba bawamisheko bintu?’ Bimye bimo ntekanya ne kulangulukapo bulongo pa kuba’mba namukumbule bulongo. Nayuka kuba’mba kubuula muntu bintu byavula pa kimye kimo kechi ko kulengela muntu kushiinwa ne. Kushiinwa kwiya pachepache kwesakana na bishinka byo abena kufunda.”

8 Byonka byuba ba Thomas, twafwainwa kutekanya pa kufunjisha baana. Bena Kilishitu bonse bafwainwa kwikala batekanya. (Kolo. 3:12) Ba Thomas bayuka’mba kikebewa kwisamba pa kishinka kimo kimo pa kimye kyabaya, kechi kufunjisha byavula pa kimye kimotu ne. Besamba pa Binembelo pa kuba’mba mwanabo ashiinwe bintu byo abena kufunda. Ba Thomas baambile’mba: “Amiwa ne benakwami inge tubena kufunjisha mwanetu bintu byanema, tukebesha kuyuka inge kya kuba waitabila bintu byo abena kufunda ne kushiinwa’mba bya kine. Inge uji na mepuzho, kechi tumukanya kwipuzha ne. Kwambatu kine, nakonsha kwakamwa inge kya kuba keaswetu byonse kwa kubula kwipuzhapo mepuzho.”

9. Mwakonsha kufunjisha byepi baana benu Mambo a Lesa?

9 Inge bansemi kebafunjishe baana babo saka batekanya, kikakwasha baana babo kukwatakanya “bulongo mwayila bwipi ne bula ne kimino ne kuzhika” kwa lwitabilo lwabo. (Efi. 3:18) Twakonsha kwibafunjisha bintu byanema kwesakana na jifumbi ne maana abo a kukwatakanya bintu. Inge bashiinwa na bintu byo babena kufunda, bakalumbululanga bulongo bintu byo baitabilamo ku bakwabo, kubikapotu ne bo bafunda nabo sukulu. (1 Pe. 3:15) Abya baana benu ba bacheche bakonsha kulumbulula byaamba Baibolo pa kimweka inge muntu wafwa nyi? Nanchi baswa byaamba Baibolo nyi? * Kya kine, mwafwainwa kutekanya pa kufunjisha baana benu Mambo a Lesa, kabiji mukafuma byawama bingi.—Mpitu. 6:6, 7.

10. Ñanyi kintu kyanema bingi pa kufunjisha?

10 Pano bino, umvwe baana benu bamona byo mwashiinwa, ne abo kikebapelela kushiinwa mu bintu byo bafunda. Nsemi uji na baana ba bakazhi basatu aye Stephanie waambile’mba: “Kufumatu kimye baana bami kyo bajingatu bacheche, neipuzha amiwa mwine namba, ‘Nanchi mbuula baana bami ene mambo o nashiinwa kuba’mba Yehoba koaji, witutemwa, kabiji mashinda anji aoloka nyi? Abya baana bami bamona kuba’mba kine natemwa Yehoba nyi?’ Baana bami kechi bakonsha kushiinwa na bintu byo nabula kushiinwa amiwa nsemi ne.”

“MAANA A KUKULENGELA KUPULUKA”

11, 12. Kwikala na maana kwavwangamo ka, kabiji twayuka byepi amba maana kechi eya na kimino kya muntu ne?

11 Byonka byo twamona, Timoti (1) wayukile Binembelo, kabiji (2) washiinwe bintu byo aitabijilemo. Pano Paulo watazhizhe mwepi pa kwamba’mba binembelo byazhila byakonsheshe kulengela Timoti ‘kwikala na maana a kumulengela kupuluka’?

12 Buku wa Insight on the Scriptures, Volume 2, walumbulula’mba, mu Baibolo, maana avwangamo “kwingijisha bulume bwa kulanguluka ne kukwatakanya bintu pa kuba’mba muntu apwishe makatazho bulongo, kuchinuzhuka bizumba, kufikizha bikonkwanyi bimo, nangwa kufundako bakwabo kuba’mba bobe bino. Muntu wabula maana bamutela’mba wakosama.” Baibolo waamba’mba “kukosama kwakakachila mu muchima wa mwana.” (Maana 22:15) Onkao mambo, maana o amwesha’mba muntu wakoma. Kukoma mu maana a kuyuka Lesa kechi kwiya na mambo a kukoma mu kimino ne, bino kwiya na mambo a kwakamwa Yehoba ne kukookela mikambizho yanji.—Tangai Salamo 111:10.

13. Mwanyike wakonsha kumwesha byepi amba uji na maana a kumulengela kupuluka?

13 Banyike bakoma mu maana a kuyuka Lesa kechi ‘bakumpaulwa ne kulelaulwa’ na bisakasaka michima yabo nangwa na bibajimbaika bakwabo kuba ne. (Efi. 4:14) Bino abo bebikako kwikala na “milangwe yo bafunjisha kuyuka kyawama ne kyatama na mambo a kwiingijisha.” (Hebe. 5:14) Bamwesha’mba babena kukoma mu maana kupichila mu kufuukula bintu bulongo nangwatu inge kechi babena kwibamona ku bansemi babo nangwa bantu bakwabo bakoma ne. (Fili. 2:12) Ano maana akebalengela kupuluka. (Tangai Byambo bya Maana 24:14.) Mwakonsha kukwasha byepi baana benu kwikala na maana? Patanshi, mwafwainwa kwibalumbulwila mafunde a mu Baibolo. Byambo byenu ne byubilo byenu bimweshenga baana benu amba mwanemeka mafunde aji mu Mambo a Lesa.—Loma 2:21-23.

Mambo ka o kyanemena bansemi kutwajijila kufunjisha baana? (Monai mafuka 14-18)

14, 15. (a) Ñanyi bintu byafwainwa kulangulukapo mwanyike ukeba kubatizhiwa? (b) Mwakonsha kukwasha byepi baana benu kulanguluka pa mapesho afuma mu kukookela mizhilo ya Lesa?

14 Pano bino, kechi mwafwainwa kupelelatu pa kubuula baana benu byawama ne byatama ne. Mwafwainwa ne kwibakwasha kuyuka bya kukumbula mepuzho nabiji a kuba’mba: ‘Mambo ka Baibolo o akainya bintu bimo bisakasaka muchima? Ñanyi bintu bimulengela kushiinwa’mba mafunde a mu Baibolo awama?’—Isa. 48:17, 18.

15 Mwana ubena kukeba kubatizhiwa wafwainwa kulanguluka pa kintu kikwabo. Kino kintu ke byo amona bintu byavwangiwamo mu kwikala mwina Kilishitu. Ñanyi bintu byawama bifumamo? Ñanyi makatazho o akonsha kupitamo? Byawama bifuma mu kwikala mwina Kilishitu byakila byepi makatazho afumamo? (Mako 10:29, 30) Abino byo bintu bimo byo akapitangamo inge wabatizhiwa. Onkao mambo, kyanema bingi kulangulukapo bulongo pa bino bintu saka akyangye kufuukulapo kubatizhiwa. Inge mwakwasha baana kulangulukapo bulongo pa mapesho afuma mu kwikala ba lukookelo ne byatama bifuma mu kubula lukookelo, bakashiinwa. Kushiinwa na ñanyi kintu? Kushiinwa kuba’mba mufuma mapesho mu kukookela mizhilo ya mu Baibolo.—Mpitu. 30:19, 20.

INGE MWANYIKE WABATIZHIWA WATENDEKA KUZHINAUKA BYO AITABILAMO

16. Bansemi bafwainwa kuba byepi inge mwanabo wabatizhiwa watendeka kuzhinauka bintu byo aitabilamo?

16 Pano kyakonsha kwikala byepi inge mwanenu watendeka kuzhinauka byo aitabilamo saka abatizhiwa kala? Kampe mwanyike wabatizhiwa wakonsha kutendeka kutemwa bintu bya mu ntanda, nangwa kampe watendeka kuzhinauka mafunde a mu Baibolo. (Sala. 73:1-3, 12, 13) Anweba bansemi mwayuka’mba inge mwapwisha bulongo luno lukatazho, mwakonsha kukosesha lwitabilo lwa mwanenu, bino inge mwabula kukwasha bulongo mwanenu, wakonsha kusenduka mu bukine. Nangwa kya kuba mwanenu ukijitu mwanyike nangwa wakomako, kechi mwafwainwa kutendeka kwipachika nanji ne. Mwafwainwa kumufunjisha ne kumukwasha mu jishinda ja butemwe.

17, 18. Inge mwanyike ubena kuzhinauka bintu bimo, bansemi bakonsha kumukwasha byepi?

17 Kishinka ke kya kuba’mba mwana wabatizhiwa wipaine mwine kwi Yehoba. Walayile Lesa kuba’mba ukatwajijila kumutemwa ne kutangizhako kuba kyaswa muchima wanji. (Tangai Mako 12:30.) Yehoba wanemeka bingi uno mulaye, ne muntu walaya naye wafwainwa kumunemeka. (Sapwi. 5:4, 5) Pa kimye kyafwainwa kabiji mu jishinda jawama, vululaimo mwanenu bino bishinka. Saka mukyangye kuba bino, mwafwainwa kukeba keba bishinka mu mabuku jibumba ja Yehoba o janengezhezha bansemi. Kuba bino kukemukwasha kuyuka bya kulumbulwila mwanenu ene mambo o kyanemena kwipana kwi Yehoba ne kubatizhiwa ne mapesho afumamo.

18 Mwakonsha kutaana byambo byawama mu bya kulumbulula biji pa mutwe wa kuba’mba “Questions Parents Ask,” kunyuma ya buku wa Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 1. paamba’mba “Kange mufikenetu kwamba’mba mwanenu wakana lwitabilo lwenu ne. Javula kwikala bintu bilengela baana kuzhinauka.” Kampe bakwabo babena kumukanjikizha kuba bintu bimo. Bikwabo bilengela ke mukose nangwa kumona nobe banyike bakwabo bena Kilishitu babena kukomenako aye ne. Bya kulumbulula byatwajijila kwamba’mba: “Javula bishina bine paimena lwitabilo lwenu kechi byo bilengela mwana kuzhinauka ne. Kileta luzhinauko ke makatazho nangwa bintu bimweka mu bwikalo.” Kabiji bya kulumbulula biji mu uno buku byaamba ne pa bintu bansemi bena Kilishitu byo bakonsha kuba pa kuba’mba bakwashe baana kwikala na lwitabilo lwakosa.

19. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana ‘kwikala na maana akebalengela kupuluka’?

19 Anweba bansemi, muji na mwingilo wanema bingi wa kukomesha baana “mu kwibajimuna ne kwibafunjisha maana a Yehoba.” (Efi. 6:4) Byonka byo twisamba, kuba bino kwavwangamo kwibafunjisha byamba Baibolo ne kwibakwasha kushiinwa na bintu byo babena kufunda. Kya kine, bafwainwa kushiinwa pa kuba’mba bafuukulepo kwipana bene kwi Yehoba ne kumwingijila na muchima yense. Anweba bansemi, Mambo a Yehoba, ne mupashi wanji bikemukwasha byo mubena kwibikako kukwasha baana benu ‘kwikala na maana akebalengela kupuluka.’

^ jifu. 9 Mapepala pa kunemba pa kufunda Baibolo kwingijisha buku wa “Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?” ke bingijisho bikwasha banyike ne bakulumpe kukwatakanya ne kulumbulula bulongo bukine bwa mu Baibolo. Mwakonsha kwiataana pa jw.org mu milaka yapusana pusana. Chintai panembwa’mba BIFUNJISHA BAIBOLO > BANYIKE.