1, 2. Chifukwa wuli ŵapapi ŵanyake ŵakufipa mtima para ŵana ŵawo ŵakukhumba kujipeleka kwa Chiuta na kubatizika?

ŴANTHU ŵanandi awo ŵakusambira Baibolo ŵakujipeleka kwa Yehova na kubatizika. Ŵanandi mbana ŵachoko awo ŵapapi ŵawo Mbakaboni. Ŵana aŵa ŵali kusankha makora chomene. (Sal. 1:1-3) Usange ndimwe mupapi uyo wakusopa Yehova, tikukayika yayi kuti mukulindilira zuŵa ilo mwana winu wazamubatizikira.—Yaniskani na 3 Yohane 4.

² Kweni nyengo zinyake mungafipa mtima. Panyake muli kuwonapo ŵana ŵanyake ŵakubatizika, kweni para pajumpha nyengo, ŵakwamba kukayika usange ntchamahara kwendera fundo za Chiuta. Ŵanyake ŵali kuleka unenesko. Namwe mungamba kufipa mtima kuti mwana winu wangamba makora unenesko, kweni kunthazi wangazakaleka kutemwa unenesko. Wangazakaŵa nga Mbakhristu ŵa mu mpingo wa Efeso, awo Yesu wakati: ‘Ŵasida chitemwa icho ŵakaŵa nacho pakwamba.’ (Chivu. 2:4) Kasi mungachita wuli kuti ivi vileke kuchitikira ŵana ŵinu na kuŵawovwira kuti ‘ŵakure kufika ku chiponosko’?  (1 Pet. 2:2) Kuti tisange zgoro, tiyeni tisambire za Timote.

3. (a) Mphauli apo Timote wakaŵira Mkhristu, ndipo wakachitanga wuli na ivyo wakasambiranga? (b) Ni vinthu wuli vitatu ivyo Paulosi wakaphalira Timote apo wakasambiranga?

³ Vikuwoneka kuti Timote wakamba kusambira visambizgo vyakukhwaskana na Yesu mu 47 C.E., apo mpositole Paulosi wakaluta ku Lisitira. Panyengo iyo, Timote wakaŵa munyamata ndipo wakwenera kuti wakalondezganga ivyo wasambira. Pakati pajumpha vyaka viŵiri, wakamba kwenda na Paulosi. Pakati pajumphaso vyaka 16, Paulosi wakalembera Timote kuti: “Lutilira kulondezga vinthu ivyo ukasambira ndipo ukakhorwa na kuvigomezga, pakumanya ŵanthu awo ukasambirako vinthu ivi ndiposo kuti kufuma pa ubonda, wamanya malemba ghatuŵa [Malemba Ghachihebere] agho ghakukovwira kuŵa wavinjeru, kuti uponoskeke kwizira mu chipulikano mwa Khristu Yesu.” (2 Tim. 3:14, 15) Wonani kuti Paulosi wakazunura (1) kumanya malemba ghatuŵa, (2) kukhorwa na kugomezga ivyo wasambira, kweniso (3) kuŵa wavinjeru, kuti uponoskeke kwizira mu chipulikano mwa Khristu Yesu.

4. Kasi ni vinthu wuli ivyo mwawona kuti ni vyakovwira chomene pakusambizga ŵana ŵinu ŵachoko? (Wonani chithuzi chakwamba.)

⁴ Imwe nga mupapi uyo wakusopa Yehova, mukukhumba kuti mwana winu wamanye malemba ghatuŵa. Mazuŵa ghano malemba ghatuŵa ni Malemba Ghachihebere kweniso Malemba Ghachigiriki. Nangauli ŵana ŵakukura na maluso ghakupambana, kweni nanga mbana ŵachoko chomene ŵangasambira nkhani zakukhwaskana na ŵanthu ŵa mu Baibolo kweniso ivyo likuyowoya. Gulu la Yehova liri na vinthu vinandi ivyo ŵapapi ŵangawovwira navyo ŵana ŵawo. Kasi ni vinthu wuli ivyo vili mu chiyowoyero chinu? Kuluwa yayi kuti kumanya Malemba ndicho ntchinthu chakwamba icho chingawovwira munthu kuti waŵe paubwezi wakukhora na Yehova.

5. (a) Kasi ‘kukhorwa na kugomezga’ vikung’anamurachi? (b) Kasi tikumanya wuli kuti Timote wakakhorwa na kugomezga makani ghawemi ghakukhwaskana na Yesu?

⁵ Ntchakuzirwa chomene kuti ŵana ŵamanye malemba ghatuŵa. Kweni ntchakukwana yayi kuŵasambizga waka nkhani zakukhwaskana na ŵanthu ŵa mu Baibolo na ivyo likuyowoya. Timote ‘wakakhorwa na kuvikugomezga’ ivyo wakasambira. Mu Chigiriki, mazgu agha ghakung’anamura “kusimikizga” panji “kugomezga kuti chinthu ntchaunenesko.” Timote wakamanyanga Malemba Ghachihebere kufuma pa wana. Kweni yikaŵapo nyengo iyo wakasanda maukaboni, na kukhorwa kuti Yesu wakaŵa nadi Mesiya. Tingayowoyaso kuti ivyo wakamanya vikamovwira kuti wakhorwe. Timote wakakhorwa na makani ghawemi agha mwakuti wakabatizika na kuŵa msambiri. Pamanyuma wakamba umishonale na Paulosi.

6. Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kuti ŵakhorwe na kugomezga ivyo ŵakusambira mu Mazgu gha Chiuta?

⁶ Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kuti ŵaŵe na chipulikano chakukhora nga ni Timote, kweniso kuti ŵakhorwe na kugomezga ivyo ŵakusambira? Chakwamba, zikirani. Pakutora nyengo kuti munthu wakhorwe na kuŵa na chipulikano chakukhora. Kweniso mwana winu wangaŵa na chipulikano chifukwa chakuti imwe muli nacho yayi. Wakwenera kukhorwa yekha. Imwe muli na chipulikano chifukwa muli kukhorwa na kugomezga. Mwana waliyose wakwenera kugwiliskira ntchito ‘nkhongono ya kughanaghana’ kuti wagomezge ivyo Baibolo likuyowoya. (Ŵerengani Ŵaroma 12:1.) Mwaŵapapi muli na ntchito yakuzirwa yakovwira ŵana ŵinu kuti ŵaŵe na chipulikano chakukhora. Para ŵakumufumbani mafumbo ndipo mungaŵawovwira makora. Tiyeni tiwone umo mungachitira.

7, 8. (a) Kasi mubali munyake uyo wali na mwana msungwana, wakumusambizga wuli mwakuzikira? (b) Mphauli apo mukuwona kuti mukwenera kuzikira?

 ⁷ Thomas, uyo wali na mwana msungwana wa vyaka 11, wakati: “Mwana wane wakufumba kuti, ‘Kasi Yehova wangaŵa kuti wakapanga vinthu mu nthowa yakuti visinthenge kufuma ku vinyake?’ Nyengo zinyake wakufumba kuti, ‘Chifukwa wuli tikuchitako yayi vya mu charu nga nkhuvota kuti tinozge vinthu?’ Nyengo zinyake nkhuchita kujikora kuti nileke kumuphalira waka ivyo ine nkhugomezga. Nakuti munthu wangaŵa na chipulikano chakukhora chifukwa cha kumuphalira vinthu vinandi nyengo yimoza yayi. Kweni tikwenera kumulongosolera maukaboni pachokopachoko.”

⁸ Thomas wakumanya kuti wakwenera kuzikira pakusambizga mwana wake. Nakuti ntchakuzirwa chomene kuti Ŵakhristu wose ŵazikirenge. (Kol. 3:12) Thomas wakumanya kuti mungakhumbikwira kudumbiskana kanandi waka na mwana winu. Iyo wakulongosolera mwana wake fundo za mu Malemba kuti wakhorwe na ivyo wakumusambizga. Thomas wakati: “Para ine na muwoli wane tikudumbiskana na mwana withu fundo zakuzirwa, tikukhumba chomene kumanya usange wakugomezga ivyo wakusambira kweniso usange vikupulikikwa. Tikukondwa chomene para wakufumba mafumbo. Kuyowoya unenesko, ningafipa mtima para wangazomeranga waka chilichose kwambura kufumba mafumbo.”

9. Kasi mungasambizga wuli ŵana ŵinu Mazgu gha Chiuta?

⁹ Para ŵapapi ŵakuzikira pakusambizga ŵana ŵawo, pachoko na pachoko ŵana ŵapulikiskenge “uwo mbusani, utali, kutumphuka, na kunyang’amira” kwa unenesko. (Efe. 3:18) Tingaŵasambizga kuyana na msinkhu wawo kweniso ivyo ŵangapulikiska. Para ŵamba kukhorwa na ivyo ŵakusambira, ŵalongosorenge vigomezgo vyawo para ŵanthu panji ŵanyawo ku sukulu ŵaŵafumba. (1 Pet. 3:15) Kasi mwana winu wangajura Malemba na kulongosolera ŵanyake icho chikuchitika para munthu wafwa? Kasi wakupulikiska ivyo Baibolo likulongosora? * Mukwenera kuzikira pakusambizga mwana winu Mazgu gha Chiuta, ndipo pakuŵa vitumbiko vinandi para mwachita nthena.—Doto. 6:6, 7.

10. Ni vinthu wuli vyakuzirwa ivyo mukwenera kuchita pakusambizga ŵana ŵinu?

¹⁰ Ivyo imwe mukuchita navyo ni vyakuzirwa chomene pakovwira ŵana ŵinu kuŵa na chipulikano chakukhora. Stephanie uyo wali na ŵana ŵatatu ŵasungwana, wakati: “Kufuma waka apo ŵana ŵane ŵakaŵa ŵachoko chomene, nkhajifumbanga kuti, ‘Kasi nkhuŵaphalira ŵana ŵane chifukwa icho nkhugomezgera kuti Yehova waliko, wakutitemwa, kweniso kuti nthowa zake ni zaurunji? Kasi ŵana ŵane ŵakuwona kuti nkhumutemwa nadi Yehova? Kuti ŵana ŵane ŵakhorwe na ivyo nkhuŵasambizga, ndine nkhwenera dankha kukhorwa.”

11, 12. Kasi munthu wavinjeru ni njani? Kasi munthu wakuŵa wakukhwima chifukwa cha msinkhu wake? Longosorani.

¹¹ Nga umo tawonera, Timote (1) wakamanyanga Malemba kweniso (2) wakakhorwa na ivyo wakagomezganga. Kweni kasi Paulosi wakang’anamurangachi apo wakati malemba ghatuŵa ghangawovwira Timote ‘kuŵa wavinjeru kuti waponoskeke’?

¹² Buku la Insight on the Scriptures, Volume 2, likulongosora kuti Baibolo likuti munthu wavinjeru ni uyo wakupulikiska vinthu kweniso ‘wakugwiliskira ntchito umanyi kuti wamazge masuzgo, kugega vinthu viheni, kufiska ivyo wakukhumba  kuchita, panji kupeleka ulongozgi. Iyo wakuŵa chindere yayi.’ Baibolo likuyowoya kuti “uchindere ukuvungika mu mtima wa mwana.” (Zinth. 22:15, mazgu ghamusi) Munthu wavinjeru wakulongora kuti ngwakukhwima mwauzimu. Munthu wakuŵa wakukhwima mwauzimu chifukwa cha msinkhu wake yayi. Munthu wakukhwima nyengo zose wakopa Yehova na kupulikira malango ghake.—Ŵerengani Salimo 111:10.

13. Kasi mwana wangalongora wuli kuti ngwavinjeru kuti wazakaponoskeke?

¹³ Ŵana awo mbakukhwima mwauzimu “ŵakuyegheka waka na majigha na kuputira uku na uku” na makhumbiro ghawo yayi nesi kuchichizgika na ŵanyawo. (Efe. 4:14) Kweni ŵakululitira kukura mwauzimu pakugwiliskira ntchito “nkhongono zawo zakamanyiro kupambaniska pakati pa chiwemi na chiheni.” (Heb. 5:14) Iwo ŵakulongora kuti ŵakukura mwauzimu para ŵakusankha vinthu mwamahara nanga ni para palije ŵapapi ŵawo panji ŵalara msinkhu. (Fil. 2:12) Kuchita nthena kungaŵawovwira kuti ŵazakaponoskeke. (Ŵerengani Zintharika 24:14.) Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kuti ŵaŵe ŵavinjeru? Chakwamba, mukwenera kuwoneseska kuti mukulongosolera ŵana ŵinu vinthu vya mu Baibolo ivyo mukugomezga. Ivyo mukuyowoya na kuchita vikwenera kulongora ŵana ŵinu kuti mukutemwa fundo za mu Mazgu gha Chiuta.—Rom. 2:21-23.

14, 15. (a) Kasi mwana uyo wakukhumba kubatizika wakwenera kughanaghanira fundo wuli zakuzirwa? (b) Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kuti ŵaghanaghanirenge vitumbiko ivyo ŵangasanga para ŵakupulikira malango gha Chiuta?

¹⁴ Kweniso mukwenera kuŵaphalira waka yayi ŵana ŵinu chiwemi na chiheni. Mungachita makora kovwira ŵana ŵinu kuti ŵaghanaghanirengepo pa mafumbo ghakuti: ‘Chifukwa wuli Baibolo likukana kuchita vinthu ivyo vikuwoneka viwemi waka? Chifukwa wuli nkhukhorwa kuti fundo za mu Baibolo zinganovwira nyengo zose?—Yes. 48:17, 18.

¹⁵ Mukwenera kovwiraso mwana winu uyo wakukhumba kubatizika kughanaghanirapo udindo uwo wazamuŵa nawo para wabatizika. Kasi paŵenge vitumbiko wuli? Kasi paŵenge masuzgo wuli? Chifukwa wuli masuzgo agho  ghangaŵapo para mwabatizika nkhanthu yayi pakuyaniska na vitumbiko ivyo musangenge? (Mrk. 10:29, 30) Munthu uyo wabatizika wazamusangana na masuzgo kweniso vitumbiko. Ntchakuzirwa chomene kuti munthu waghanaghanirengepo vinthu ivi pambere wandabatizike. Ŵana ŵakukhorwa na ivyo ŵakusambira para mwaŵalongosolera makora uwemi wa kupulikira na uheni wa kuleka kupulikira. Kasi ŵangakhorwa na vichi? Ŵangakhorwa kuti nyengo zose fundo za mu Baibolo zingaŵawovwira.—Doto. 30:19, 20.

16. Kasi ŵapapi ŵakwenera kuchita vichi para mwana wawo wakubatizika wamba kukayikira ivyo wakusambira?

¹⁶ Kasi mungachita wuli para mwana winu uyo wali kubatizika wamba kukayikira ivyo wakusambira? Wuli usange mwana winu mularako wamba kuyegheka na vinthu vya mu charu, panji wamba kukayikira usange ntchamahara kulondezga fundo za mu Baibolo? (Sal. 73:1-3, 12, 13) Mwaŵapapi, manyani kuti umo muchitirenge pakovwira mwana winu, vingapangiska kuti walutilire kugomezga ivyo wakusambira panji kulekerathu. Yezgani chomene kuti muleke kulimbana na mwana winu, kwali ni muchoko chomene panji ni mulara. Mukwenera kumovwira waka kuti wamanye kuti ivyo wakusambira ni vyaunenesko.

17, 18. Kasi ŵapapi ŵangamovwira wuli mwana wawo para wamba kukayikira ivyo wakusambira?

¹⁷ Mwana uyo wali kubatizika wali kujipeleka kwa Yehova. Apo wakajipelekanga, wakalayizga Chiuta kuti wamutemwenge na kuŵika vinthu vya Ufumu pakwamba. (Ŵerengani Mariko 12:30.) Yehova wakuwona mwamaseŵera yayi ivyo mwana uyu wakalayizga, ndipo tose ndimo tikwenera kuwonera ivyo tili kulayizga. (Muph. 5:4, 5) Mwana winu mukwenera kumukumbuska fundo iyi pa nyengo yiwemi kweniso mwalusungu. Kweni pambere mundachite nthena, mukwenera kuweleramo fundo izo zili mu mabuku agho gulu la Yehova likupeleka. Apo mukudumbiskana nayo fundo izi, mungamulongosolera kuti kujipeleka kwa Yehova ni nkhani yikuru kweniso kuti wasangenge vitumbiko vinandi chifukwa chakuti wali kubatizika.

¹⁸ Mungasanga fundo zinyake zakovwira mwana winu mu buku la Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa—Buku Loyamba, pa ivyo vili kuumaliro pa mutu wakuti “Mafunso Amene Makolo Amadzifunsa.” Pa mutu uwu pali fundo yakuti, “Mungachimbiliranga yayi kughanaghana kuti mwana winu wakukayikira ivyo mukugomezga. Kanandi pakuŵa chinthu chinyake icho chikumupangiska kuti waleke kutemwa vinthu vyauzimu.” Panji wamba kutolera ivyo ŵanyake ŵakuchita. Wangaŵa kuti wakuchita phukwa, panji wakuwona kuti ŵanyake ŵamsinkhu wake ŵakuchita makora vinthu vyauzimu kuluska iyo. Buku ili likuyowoyaso kuti: “Manyani kuti ivyo mwana winu wakuchita vikulongora kuti wakutinkha ivyo mukugomezga yayi. Wangaŵa kuti wakukumana waka na masuzgo agho ghakumupangiska kuwona kuti ntchakusuzga kulondezga ivyo mukugomezga.” Pa mutu uwu pali masachizgo ghanyake agho ŵapapi Ŵachikhristu ŵangawovwira nagho mwana uyo wamba kuwelera nyuma mwauzimu.

19. Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo ‘kuŵa ŵavinjeru, kuti ŵazakaponoskeke’?

¹⁹ Mwaŵapapi muli na udindo ukuru kweniso mwaŵi wa kuŵalera ŵana ŵinu pa “kuŵalanga na kuŵasambizga maghanoghano gha Yehova.” (Efe. 6:4) Nga umo tawonera, mukwenera kuŵasambizga ivyo Baibolo likuyowoya na kuŵawovwira kuti ŵakhorwenge na ivyo ŵakusambira. Ŵana ŵakwenera kuŵa na chipulikano chakukhora icho chingaŵawovwira kuti ŵajipeleke kwa Yehova na kumuteŵetera umoyo wose. Mphanyi Mazgu gha Yehova, mzimu wake, kweniso ivyo mukuchita vyawovwira ŵana ŵinu ‘kuŵa ŵavinjeru, kuti ŵazakaponoskeke.’