Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Blɔhi A Nɔ Nɛ A Guɔ Nɛ A Kɛ Tsɔɔ Nɔ́ Nɛ Maa Ba Hwɔɔ Se

Blɔhi A Nɔ Nɛ A Guɔ Nɛ A Kɛ Tsɔɔ Nɔ́ Nɛ Maa Ba Hwɔɔ Se

Anɛ o susu nɔ́ nɛ maa ba o kɛ o weku ɔ nɔ hwɔɔ se ɔ he hyɛ lo? Anɛ o susu kaa o ma ná ní hwɔɔ se aloo o níhi a hɛ mi ma kpata? Anɛ nihi maa suɔ mo, aloo o hɛ ma ja? Anɛ o se maa kɛ ngɛ je mi, aloo o se be kɛe? Jeha akpehi abɔ ji nɛ ɔ nɛ nihi ngɛ sane bimi nɛ ɔmɛ a he susue.

Mwɔnɛ ɔ, nile li hyɛɛ je ɔ si fɔfɔɛ ɔ, nɛ a kɛ kaleɔ nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se. Níhi nɛ a de ɔmɛ fuu ba mi, se ekomɛ hu bɛ mi, nɛ ekomɛ hu lɛɛ, a nɛ a hanɔ kulaa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ jeha 1912 ɔ mi ɔ, a tsɛ Guglielmo Marconi nɛ e pee wireless tɛliglaf ɔ munyu ko se. Marconi tsɔɔ nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se. E de ke: “Ke Wireless tɛliglaf he si ɔ, ta hwumi se maa po.” Nɛ Decca Record Company ɔ mi nɔkɔtɔma ko nɛ e kua la fiami kuu ko nɛ a tsɛɛ ke Beatles ɔ ngɛ jeha 1962 ɔ mi ɔ hu ná nɔ mi mami kaa e piɛ bɔɔ nɛ guitar fiami kuuhi be biɛ hee hu.

Nihi fuu ya biɔ mumi yayamihi ní konɛ a le sane ko kɛ kɔ hwɔɔ se he. Ni komɛ ya biɔ ní ngɛ nina li a ngɔ konɛ a wo mɛ ga. Ni komɛ hyɛɛ womi tɛtlɛɛhi kɛ adafi fiami womihi a mi konɛ a le be nɛ a fɔ mɛ kɛ níhi nɛ ya nɔ ngɛ a fɔmi be mi. Ni komɛ hu ya biɔ ní ngɛ klaali kɛ kunya yeli a ngɔ. Nimli nɛ ɔmɛ hyɛɔ kaadihi, nɔmahi kɛ nihi a dɛ mi, nɛ a deɔ ke a “le” nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se.

Blema a, ni komɛ ya biɔ ní ngɛ wɔtsɛmɛ a ngɔ konɛ a le nɔ́ nɔ maa ba hwɔɔ se. Wɔtsɛmɛ ɔmɛ hu deɔ mɛ níhi nɛ a wɔ ɔmɛ susu kaa e maa ba hwɔɔ se. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a tsɔɔ kaa blema ma nɛ a tsɛɛ ke Lydia a Matsɛ Croesus ngɔ nike níhi fuu kɛ ya ha wɔtsɛ nɛ e ngɛ Delphi wɔ ɔ nya ngɛ Greece konɛ e de lɛ nɔ́ nɛ maa ba ke e kɛ Persia matsɛ Sirus ya hwu ta a. Wɔtsɛ ɔ de Matsɛ Croesus kaa ke e te si kɛ wo Sirus ɔ, e ma kpata “nɔ yemi ngua” ko hɛ mi. Matsɛ ɔ ná nɔ mi mami kaa e maa ye kunimi kokooko, enɛ ɔ he ɔ e te si kɛ wo Sirus. Se nɔ yemi ngua a nɛ a kpata hɛ mi ɔ ya pee Croesus nɔ́ ɔ mohu!

Wɔtsɛ ɔ munyu ɔ mi tɛ̃, nɛ se nami be he. Wɔtsɛ ɔ munyu ɔ tsɔɔ kaa a kpɛti nɔ kake nɛ e maa ye kunimi kɛ̃. Matsɛ Croesus ya di lakpa munyu se nɛ lɔ ɔ ha nɛ e nine nyɛ si nɛ e na mi nɔ́. Mwɔnɛ ɔ, anɛ níhi yaa nɔ saminya kɛ haa nihi nɛ a ya biɔ ní konɛ a le nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ lo?