A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Hmailei Kong Chimchungnak

Hmailei Kong Chimchungnak

Nangmah le na chungkhar nih hmailei ah zeidah kan ton lai ti kha na ruat bal maw? Nan rum lai maw asiloah nan si a fak lai maw? Dawtu na ngei lai maw asiloah umhar lileng in na um lai maw? Na chan a sau lai maw asiloah na chan a tawi lai maw? Mi nih cu bantuk biahalnak hna he aa tlaiin hngalh an duhnak hi kum thong tampi a si cang.

Tuchan ah mifim pawl nih vawleicung thil sining kha an hlathlai i hmailei kong he aa tlaiin an chimchung. An chimchungmi lakah a hmaanmi zong a um i a hmaan lomi zong a um. Cheukhat cu a hmaan lo tukmi hmanh a um. Tahchunhnak ah, thirhri tuknak [wireless telegraph] a sertu Guglielmo Marconi nih 1912 ah “hri a um lomi chan a phanh tikah cun raldohnak a um ti lai lo” tiah a ti. 1962 ah Beatles phu a rak cohlang lomi Decca Awkhumhnak Company i rianṭuantu pakhat nih guitar a tummi pawl hi an laar ti lai lo tiah a rak zumh.

Mi tampi nih hmailei kong hngalh chungnak caah kokek thil a lonhmi kha an i bochan. Cheukhat nih arfi zohthiam pawl sinah ruahnak cheuhnak an hal hna. Cun mekazin le thanhca zongah chuah nithla tuak in hmailei kong chimchungmi hna hmuh khawh a si. Tarot card, kanaan le kutṭial zoh in hmailei kong a chimmi hna sinah ruahnak a halmi zong an um.

Hlanlio zongah hmailei kong hngalh chung khawh awkah an khuazing nih thil sining a chimhmi, khuachia thiamnak a ngeimi hna sinah an hal tawn hna. Tahchunhnak ah, Lydia Siangpahrang Croesus nih Persia Siangpahrang Sairas he kan i doh ahcun teinak ka hmu lai maw, hmu lai lo ti kha chimchungpiak dingin Greece ram i Delphi khuachia sinah laksawng a pek. Sairas he an i doh ahcun “a ngan ngaimi empire pakhat” a rawk lai tiah a chimchung. Mah tikah Croesus nih teinak ka hmuh lai tiah a ruah i a doh tikah amah uknak tu a rak rawk.

A fiang lomi chimchungbia hna cu man a ngei lo. Khoika lei nih an tei hmanhah a chimmi cu a hmaanmi a lo. A fiang lomi chimchungbia ruangah Croesus cu zeizong vialte a sung dih. Tuchan ah a laar ngaimi hmailei kong chimchungbia hna tah zeitin?