Skip to content

Skip to table of contents

Ku Handeka via ku Lutue

Ku Handeka via ku Lutue

Nenu mue ku singanieka ha vati muono uenu na vavusoko vuenu u ka fua ku lutue ni? Mu ku mona cenu tangua mu ka pita ni mu ka yanda? Va ka mi lema ni mu kevua vulika? Mu ka yoya miaka ya ingi ni muono uenu va ka u vatuisila ha kati? Vantu vose ve ku singanieka ha vihula evi tundeko.

Vakua ku lilongesa via cifua ci ali na ku solokelamo mavu ve ku zimbula via ku lutue. Vimo vi ve zimbula vie ku lipuisamo, vunoni kati viose, muomu vimo ka vie ku lipuisamo cipue kavundende. Ca ku muenako, mu 1912, Guglielmo Marconi ua tendele likina lia ku tumisa mizimbu mu luhundzi (wireless telegraph), ntsimbu imo ua handekele ngueni: “Ku soloka ca makina a ku tuma mizimbu mu luhundzi ci ka honuesa ndzita ku kalako.” Umo Mukua Impresa ya Decca ye ku Ngavala miaso ua vianene ku ngalavala vakua civunga ca vakua ku imba ca Beatles mu 1962, ua tsilielele ngueni vakua ku sika vingita lutsimo luavo vuovuno lu hua.

Vavengi ve ku ya mu ku tahesa va tantekeye via ku lutue. Vakuavo ve ku tonda vukuasi ku vakua ku tahesa vintangantanga; vikuuezi ni ku tahela ha vifikula via mu mavulu na mikanda ya mizimbu (horóscopo). Vamo ve ku ya ku vakua ku tanda vipalo via mu mavoko.

Vavengi ku laza mu ku tonda ku tantekeya vika va solokela ku lutue va ile ku va sasendote va kele na ku va hana mizimbu ya ku tunda kuli njambi yavo. Ca ku muenako kua kala mizimbu i muesa ngecize, Muangana Creso ua tumine vuana vua seho ya kama kuli sasendote ua ku Delphi, ku Ngelesia, mu ku vundila vukuasi vua vati i kenda ndzita ya ka lua na Silu mukua Pelesia. Sasendote ua mu lekele ngueni “a ka nongesa vuangana vuaco” vua Silu. Ngeci ua ile oku ali na vusunga vuaco, vunoni mua ka hetele vuangana vueni vukevuo vua ka nongele!

Uze muzimbu ua mukua ku taha ua puile ua ngoco; muomu ue ku hasele ku lipuisamo kuli uose ouo ue ku vulile ndzita. Creso ua fuetele ngoco, muezile ku vindama. Amba vakua ku tonda ku tantekeya via ku lutue ntsimbu ino co, vie ku va vuaha ni?