Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Kusambel Kulejan Yom ya Kurutu

Kusambel Kulejan Yom ya Kurutu

Ov, wiyipwilap kal mutapu ik ukwikala machuku ma kurutu mulong weyey ni dijuku diey? Utongin anch makwikal mawamp ap mayimp, ma rukat anch ma kunenganan? Ukusal mivu yivud anch ukufa kwey pakad kuchingejin? Antu akat kukimbijol mulong wa kwijik piur pa yipul mudi yiney mu yitot ya mivu.

Nlel unou in manangu akat kwilej yom yisadikina mu mangand mawonsu ni kupakish kulejan yom yikusadika kurutu. Ap anch yom yimwing yilondiningau yikat kusadik, yikwau yikat kukangany ni kuletish yibudikin yiyimp. Chilakej, mu muvu wa 1912, Guglielmo Marconi, muntu wabudisha telefon wakad nshing, wasambela kulejan anch: “Kubudik kwa telefon wakad nshing kukusal anch njit jilika kwikalaku.” Ni mukurump wa sosiete wa Decca wa kukwat mas, walika kukwat mas ya chisak cha Beatles mu muvu wa 1962, wading nich kashinsh anch chisak cha in kubul mizik nich kidar chikudandamenap kwikal ni katumb.

Antu avud akat kusadin yom ya ayilembil mulong wa kwijik yom ya kurutu. Amwing akat kukimb yiyul ya a astrolog (in kusadin atutumbu mulong wa kulejan yom ya kurutu), ni yom yiney akat kuyipalangesh chisu chawonsu mu magazet ni mu majurnal. Antu akwau akat kuya kudi in kupong nau in kubwak akata kulond anch akutwish “kutang” yom ya kurutu kusutin yifwatul yidia pa kart wa kubwak nich, yichind ap mifund ya mu chikas.

Mulong wa kusal usu wa kwijik yom ya kurutu, antu amwing a pasak ayangang kudi in kupesh—amakundj ap amband atambulang jinsangu kudi nzamb wasadinangau. Chilakej, alondining anch Mwant Crésus wa Lidi watuma yipan ya usey ujim nakash kudi mwin kupesh wa mu Delphi, mu Grèce, mulong wa kwipul chakwel ijika yom yikushikena anch warish ni Sirus wa mu Peris. Mwin kupesh walonda anch Crésus ukushesh “want ujim” anch warish ni Sirus. Nich kashinsh anch ukuwin, Crésus waya kurish, pakwez want ujim washeshau wading wendendiy!

Kubwak kwinoku kwa mwin kupesh kwading kwakad usey; kwafanyina kumekan anch kudi kwakin chikalap nchik mutambu wafanyina kuwin njit. Crésus washadisha yom yawonsu mulong wa rusangu ra makasu ramuletina mar. Ov, antu ayila kwipul yom ya kurutu kusutin mitapu kushalijan yijikena yisadidinau nlel atwishin?