‘Albillitte aninna miniˈya manni hiikkineemmo ikka’ yite hedde egennootto? Durooˈmineemmonso bunxeemmo? Mannu baxannonkenso callanteemmo? Seeda diro heeˈneemmonso hedeweelcho danonni reyineemmo? Mannu lowo kume diro togoo xaˈmuwa hedanni keeshshino.

Yannankera noo egennaammi alamete noo coyibba xiinxallite albillittete yanna daafira masaaltanno. Kuri giddo duucha masaalo woˈmitinoha ikkirono, mite kayinni woˈmitukkinni gattino; mite isinni qarra abbitino. Lawishshaho, 1912nni raadoonete telegiraafe loosinohu Guleelomi Markoni yinanni egennaami togo yiino: “Tini telegiraafe olu heeˈrannokki gede assitanno.” Qoleno 1962 Betilesi yinanni dirijjite agure fule Dekka Rikerdi yinanni dirijjite miila ikkinohu mittu manchi gitaare gaˈnitanno gaamo lowo diro dikeeshshitanno yee masaalino.

Duuchu manni albillittete yanna daafira afate agaaninte hexxanno. Mitu manni ayyaanto kultannonsa amaale harunsanno. Ayyaanto albillittete daafira masaaltanno masaalo duucha metseettana gaazeexxa aana fultanno. Wolootu qolte kiilu kaarde, kiiro, woy angate hoowo laˈne albillittete daafira afa dandiineemmo yitanno kiilaano amaaˈlitanno.

Hundi yannarano mitu manni albillittete daafira afate kiilaano amaaˈlanno; kiilaano magannansa kultannonsare coyiˈneemmo yitannoreeti. Lawishshaho Liidiyu Moote Kiroyisesi Faarsi moote Qiroosi ledo olamiro qeela dandaannoronna teˈee kulannosi gede Giriikete Delfi yinanniwa noo kiilaanchira lowo woxe soyino. Kiilaanchu, Kiroyisesi Qiroosi ledo olamiro lamunku giddo mittu “lowo qoqqowo” qase qeelannota kulino. Kiroyisesi qeeleemmo yee hexxe olaminoha ikkirono isi umisi qeelamino!

Kiilaanchu masaalo huluullo kalaqqannote; korkaatuno olantannori giddo qeelihu qeelirono isi coyiˈrinori woˈminoha lawara dandaanno. Konnira tini masaalo mittoreno dikaaˈlitino. Isinni Kiroyisesi tenne gara ikkitinokki masaalo ammanino daafira qarru giddo uwino. Yannankera noohu albillittete daafira afate woˈnaalanno manni kawiinni sainore asse afannoni?