Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Katsiputunkan tuku aku nala

Katsiputunkan tuku aku nala

¿Minit kilhtamaku kgalhskinkanita tuku nala kmilatamat chu xla mifamilia? ¿Lakpuwana pi lhuwa tuku nakgalhiyatit chu nakapaxkikanatit, o nakatsankganiyan tuku namaklakaskinatit chu miʼakstukan nakamakgkatsikanatit? ¿Makgas nalatapayatit o sokg naniyatit? Lata makgasa, latamanin watiya takgalhskinin akstu katlawanikanit.

La uku, tiku lu katsinikgo xlakata uma, lichuwinankgo tuku nala akxni akxilhkgo tuku lama kkakilhtamaku. Maski lhuwa tuku lichuwinankgonit kgantaxtunit, atanu nipara tsinu chuna lanit. Akgtum liʼakxilhtit, kkata 1912 Guglielmo Marconi, tiku lakkaxwililh pulaktum telegrafía inalámbrico, wa: «Akxni nialh namaklakaskinkan cables nialh katiʼanalh guerras». Chu chatum tiku xpulalin compañía discográfica Decca Record kalakgmakgalh Beatles kkata 1962 xlakata xlakpuwan pi tiku xtlakgkgo guitarra nitu xʼamakgo litaxtukgo.

Pero amakgapitsi maklakaskinkgo tuku ni xalak kakilhtamaku xlakata nakatsikgo tuku nala kxlatamatkan. Makgapitsin kakgalhskinkgo astrólogos; asta krevistas chu kperiódicos min horóscopos. Amakgapitsin kaskinikgo xtamakgtaykan skgoyunanin tiku wankgo pi tlan «akxilhkgo» tuku nala kcartas xla tarot, knúmeros chu kmakan.

Makgasa, xlakata latamanin nakatsikgo tuku nala, xkakgalhskinkgo oráculos, uma wamputun sacerdotes o sacerdotisas tiku xwankgo tuku xmakatsininanit dios nema kskujnikgo. Wa tuku tlawalh Creso, mapakgsina xalak Lidia. Akxni nina xtalachipa Ciro xalak Persia, lhuwa lu laktlan tamakamastan malakgachanilh oráculo xalak Delfos (Grecia) xlakata xkatsilh la xʼama kgalhsputa tatalachipat. Oráculo wanilh pi komo xʼalh lakgapaxtokga Ciro, xʼama malakgsputu «akgtum lanka tamapakgsin». Xlakata xlakpuwan pi xʼama tlajanan, Creso talachipalh Ciro, pero tamapakgsin nema malakgsputulh wa tuku xtapakgsini.

Tuku ni lakatanks xwanit oráculo nitu litaxtulh, xlakata xʼama kgantaxtu tuku xwanit pero ni xwan tiku xʼama tlajanan. Uma ni xalakatanks tamakatsin nema makglhtinalh Creso lu nitlan kitaxtunilh, wa uma tuku masputulh xtamapakgsin. ¿Tlakg tlan kakitaxtuninit la uku tiku atanu tuku maklakaskinkgo xlakata nawankgo tuku aku nala?