Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Mbela uuyanekelinyothi nokwaanekela onakuyiwa otayi vulu okukwathela omuntu a tseye shoka shi li komeho?

Mbela uuyanekelinyothi nokwaanekela onakuyiwa otayi vulu okukwathela omuntu a tseye shoka shi li komeho?

UUYANEKELINYOTHI

Uuyanekelinyothi owo olupe lwokwaanekela shi ikolelela keitaalo kutya oonyothi, omwedhi noopulanete otadhi vulu okuguma onkalamwenyo yaantu kombanda yevi. Aayanekelinyothi ohaya ti kutya pomahala mpoka hapu kala omaminikilo gokegulu pethimbo omuntu ta valwa, otaga vulu okuutha kutya ota ka kala e na omaukwatya geni nonakuyiwa ya tya ngiini. Nonando uuyanekelinyothi owa za nale muBabilonia shonale, sigo okunena otawu dhana onkandangala. Shi ikolelela komakonakono gomo 2012 moAmerika kombinga yuuyanekelinyothi, aantu ye thike lwopoopelesenda 33 mboka ya pulilwe oya ti kutya otashi vulika wu li oshinima “shopaunongononi,” omanga oopelesenda 10 dha ti kutya owu li “lela oshinima shopaunongononi.” Mbela oshoshili? Aawe. Omatompelo ogo ngaka.

  • Oopulanete noonyothi kadhi na oonkondo dhokunwetha mo onkalamwenyo yaantu, ngaashi aayanekelinyothi haya ti.

  • Olundji shoka sha tengenekwa ohashi vulu okuningilwa shaa ngoka.

  • Omayalulo gaayanekelinyothi kunena ohaga ningwa gi ikolelela keitaalo lyonale kutya oopulanete ohadhi dhingoloka evi. Ihe uushili owo kutya oopulanete ohadhi dhingoloka etango.

  • Omatengeneko ngoka haga ningilwa omuntu gumwe kaayanekelinyothi ya yoolokathana, ihaga tsu kumwe.

  • Aayanekelinyothi ohaya tula aantu mongundu yimwe yomoongundu 12 dhomandhindhiliko goonyothi, shi ikolelela komasiku gomavalo gawo. Molwaashoka opulanete yevi oya kala nokulunduluka mewangandjo muule woomvula omathele, omasiku ngoka ga pambathana noongundu dhoonyothi ihaga tsu we kumwe, uuna etango tali pitile mudho. Otaku tiwa kutya omandhindhiliko goonyothi ohaga gandja uuyelele wontumba kombinga yuukwatya womuntu. Paushili wo wene, aantu mboka ya valwa mesiku limwe ihaya kala ye na omaukwatya ga faathana. Esiku ndyoka omuntu a valwa ihali ulike sha kombinga yomaukwatya ge. Pehala lyokutala ko aantu ngaashi owala ye li, aayanekelinyothi ohaya tala ko eihumbato lyomuntu nomikalo dhe shi ikolelela kwaashoka ya tengeneka. Shika mbela kashi shi okayoya?

OKWAANEKELA KOMBINGA YONAKUYIWA

Okuza nale aantu oya kala nokupula aayanekeli kombinga yonakuyiwa. Aayanekeli yamwe oya li haya konakona iinima yomela yaantu noyiinamwenyo nenge omukalo moka ekondombolo hali shomona iilya ya tale kutya iinima mbyoka otayi ya hololele shike. Yalwe oya li ya tengeneke shi ikolelela koondjila dhomafo gotee nenge kuusila wokoothiwa. Kunena ohaya ningi iinima ngaashi okutala momukonda, mokakola nenge monkinda nomiinima yilwe, opo ya mone onakuyiwa yomuntu. Okwaanekela omukalo ngaa gu shi okwiinekelwa gwokutseya onakuyiwa? Hasho nando. Natu tale komatompelo.

Iizemo yokwaanekela ihayi kala ya faathana. Omatengeneko gaayanekeli taya longitha omikalo dha yoolokathana, ihaga tsu kumwe. Nokuli nonando oya longithe omikalo dha faathana, omatengeneko gawo ohaga kala ga yoolokathana. Pashiholelwa, ngele omuntu okwa pula aayanekeli yaali epulo lya faathana kombinga yonakuyiwa, taya longitha omukalo gwa faathana, ando iizemo oyi na okukala ya faathana, ihe olundji ihayi kala ya faathana.

Omikalo ndhoka aayanekeli haya longitha nenge omainyengotompelo gawo otaga limbilike. Miitopolwa yimwe, aagandji yuusama ohaya ti kutya aayanekeli ohaya konakona omainyengo gomuntu, ihe hainima mbyoka haya longitha mokwaanekela. Pashiholelwa, omwaanekeli a pyokoka oha pula omapulo gakwalukehe, ye ta tala nkene omuntu ti inyenge nenge shoka ta popi, shi mu kwathele a tseye sha kombinga ye. Omwaanekeli ohi imonikitha a fa a kala e shi uuyelele wanakukwathelwa nonkalo moka e li, ihe nakukwathelwa oye e wu mu pe inee shi tseya. Aayanekeli yamwe oya futwa iimaliwa oyindji, oshoka oyi inekelwa kwaamboka haya kwathele.

SHOKA OMBIIMBELI TAYI TI

Uuyanekelinyothi nokwaanekela onakuyiwa ohayi gandja edhiladhilo kutya onakuyiwa yetu oya nunwa nale. Osho ngaa? Ombiimbeli otayi tu lombwele kutya otatu vulu okuhogolola shoka twa hala okwiitala nenge okulonga nonokutya omatokolo getu ohaga vulu okuguma onakuyiwa yetu. — Josua 24:15.

Aalongelikalunga oye na etompelo lya gwedha po lyokwaaitaala muuyanekelinyothi nomokwaanekela onakuyiwa, oshoka Kalunga oku tonde okwaanekela kwoludhi kehe. Ombiimbeli otayi ti: “Ino pitika aantu yoye ya nonome nenge ya anekele, ya kale nuumpulile nenge ya lye omayuku, ya tikile nenge ya pule iihehelela, oombepo dhuumpulile nenge aathithi. Omuwa Kalunga koye oha tondo aantu mboka haa ningi iinima mbika iinyanyalithi.” — Deuteronomium 18:10-12.