Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Pe e Iloa le Lumanaʻi i le Saʻili i Fetu ma Valovaloga?

Pe e Iloa le Lumanaʻi i le Saʻili i Fetu ma Valovaloga?

SAʻILI I FETU

O le saʻili i fetu o se tasi lea o ituaiga o faiga faaagaga, lea e faavae mai i le talitonuga e iai aafiaga o fetu, le masina, ma paneta i olaga o tagata i le lalolagi. Ua faapea mai i latou e saʻili i fetu, o le tulaga e tutū ai vaega nei i le vateatea i le taimi e fanau ai se tasi, e mafai ona iloa ai ona uiga ma lona lumanaʻi.

E ui lava o le saʻili i fetu o se faiga ua leva ma na tupuga mai i Papelonia, ae o loo taatele pea i aso nei. Ua taʻua i se suʻesuʻega na faia i le Iunaite Setete i le 2012, o le tasi o vaetolu o i latou na aofia i lenei suʻesuʻega na manatu o le saʻili i fetu “e iai sona fesootaʻiga i le faasaienisi,” ae o le 10 pasene o i latou na faapea mai “e faasaienisi” le saʻili i fetu. Ae pe e moni lenā manatu? E leai. O nisi nei o māfuaaga.

  • E leai se mana i paneta ma fetu e ono aafia ai tagata e pei ona manatu ai tagata e saʻili i fetu.

  • E masani lava e lē patino valovaloga i se tagata e toʻatasi ae e faatatau atu i le lautele.

  • O valovaloga e maua mai i saʻiliga fetu i aso nei, e faavae mai i le talitonuga anamua e faapea o loo siʻomia e paneta le lalolagi. Ae o le mea moni, o loo siʻomia e paneta le lā.

  • E lē tutusa valovaloga e faia e ni tagata eseese e saʻili i fetu mo se tagata e toʻatasi.

  • E faavasega e le ʻau saʻili i fetu tagata o le lalolagi i ni vaega po o faailoga e 12 o faaputuga fetu, e fua i aso na fananau ai tagata. Peitaʻi, ona e fai ma sui le mea e tū ai le lalolagi i le vateatea a o faagasolo senituri, e lē o toe fesootaʻi atu la aso fanau i faailoga e 12 o faaputuga fetu ia na faavasega ai.

Ua faapea mai tagata e saʻili i fetu, o faailoga e 12 o faaputuga fetu e fesoasoani e iloa ai uiga o se tasi. Ae o le mea moni, e eseese uiga o tagata na fananau i se aso e tasi. E lē mafai la e le aso fanau o se tasi ona faailoa mai le ituaiga tagata e iai o ia. E faamasinosino e i latou e saʻili i fetu amio ma uiga o se tasi e faavae mai i ni manatu e lē mautinoa. Pe e lē o se tasi lenā o vala o le faailoga tagata?

VALOVALOGA

Talu mai aso anamua, ua saʻili atu tagata i ē e vavalo. O nisi tagata vavalo e faavae mai a latou valovaloga i totoga o manu ma tagata, po o le auala foʻi e togitogi ai e le moa meaʻai mai i le laueleele. Ua faia e nisi valovaloga e faavae mai i foliga o lau o le tī po o penu kofe. I aso nei, e faaaogā e tagata vavalo pelē e suʻe ai le lumanaʻi, polo tioata, maa taisi, ma isi mea ina ia “iloa” ai le lumanaʻi o se tasi. Po o se auala maufaatuatuaina le saʻili i valovaloga ina ia iloa ai le lumanaʻi? E leai. Seʻi o tatou iloilo nisi o māfuaaga.

O se tasi o māfuaaga, o le fesuisuiaʻi o valovaloga. O le tele o taimi, e feteenaʻi valovaloga e maua mai i metotia eseese a tagata vavalo. E tusa foʻi pe e faaaogā le metotia e tasi, e eseese lava ā latou valovaloga. O se faataʻitaʻiga, e tatau ona tutusa le tali pe a fesili atu se tasi i ni tagata vavalo se toʻalua e faatatau i le lumanaʻi, e fua i le faitauina o se pelē e suʻe ai le lumanaʻi. Peitaʻi e masani lava e eseese o la manatu.

Ua masalomia e isi metotia ma uunaʻiga a tagata vavalo. Ua taʻua e tagata faitio, o pelē ma polo tioata o loo faaaogāina ua na o ni mea e faatosina ai le mafaufau o le tagata. E taumafai le tagata vavalo e mātau le auala e tali atu ai le tagata, nai lo o mea ia e faaaogā e faia ai valovaloga. O se faataʻitaʻiga, e fai atu e se tagata vavalo ni fesili ma mātau le auala e tali mai ai le tagata ina ia mafai ona ia iloa se faamatalaga e faatatau i lenā tagata. O lona toe taʻuina atu o faamatalaga moni e faatatau i lenā tagata ma lona tulaga, e maua ai e le tagata vavalo viiga, ae o na faamatalaga moni ua taʻu mai e le tagata e aunoa ma lona iloaina. Ona la o nei faiga, ua tele ai tupe ua maua e tagata vavalo ma ua maufaatuatuaina ai i latou.

LE MANATU O LE TUSI PAIA

O le saʻili i fetu ma le faia o valovaloga e aʻoaʻoina mai ai le manatu ua tuupōina lo tatou lumanaʻi. Ae pe e moni lenā manatu? O loo faailoa mai i le Tusi Paia e iā i tatou le tomai e filifili ai i mea e talitonu po o mea e tatou te mananaʻo e fai, ma o na filifiliga e aafia ai lo tatou lumanaʻi.—Iosua 24:15.

Ua iai i auauna a le Atua se isi māfuaaga e teena ai le saʻili atu i fetu ma valovaloga, ona e taʻusalaina e le Atua faiga faaagaga uma. I le Tusi Paia o loo taʻua ai upu nei: “Aua neʻi maua iā te oe o se tasi . . . e faia valovaloga faataulāitu, o sē e faia faiga faaagaga, po o se tasi e saʻili i ni faailoilo o mea o le a tutupu po o se faataulāitu, po o se tasi e na te faalauatau i isi, po o se tasi e alu atu i sē e saʻili i agaga, po o lē e vavalo i mea e tutupu i le lumanaʻi, po o se tasi e fesili atu i ē ua oti. E inosia e Ieova i latou uma e faia na mea, e tuliesea foʻi e Ieova a lou Atua mai i ou luma i latou ona o ia mea inosia.”​—Teuteronome 18: 10-12.

a O le suafa “o Lē e silisili ese i le lalolagi uma.”​—Salamo 83:18.