Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Kuragura okw’Okukozesa Enyunyuzi Rundi Okuragura Okundi Kwona​—Nikusobora Kutukonyera Kumanya Ebiraabaho omu Busumi bw’Omu Maiso?

Kuragura okw’Okukozesa Enyunyuzi Rundi Okuragura Okundi Kwona​—Nikusobora Kutukonyera Kumanya Ebiraabaho omu Busumi bw’Omu Maiso?

KURAGURA OKW’OKUKOZESA ENYUNYUZI

Okuraguza okw’okukozesa enyunyuzi kusigikirra ha nyikiriza ngu enyunyuzi, okwezi hamu na pulaneti biine akakwate ha bwomeezi bw’abantu omu nsi. Kandi bagamba ngu enyetwaza y’omuntu hamu n’ebintu ebirimubaho omu kasumi ak’omu maiso bisigikirra ha enyunyuzi eziba ziri omu mwanya ha kasumi akaba azaliirwemu.

N’obukiraaba ngu okuraguza kunu okw’okukozesa enyunyuzi n’ebintu ebindi eby’omu mwanya kukatandikira omu Baburoni, okuraguza kunu abantu baingi omu kasumi kanu nibakugonza. Okuseruliiriza okwakozerwe omu mwaka gwa 2012 omu ihanga lya America, nikwoleka ngu kimu ekyakasatu eky’abantu abakaguziibwe, bakaba nibatekereza ngu okuraguza kunu okw’okukozesa enyunyuzi “nikusobora kuba nikusigikirra ha sayansi.” Kandi abantu abarukwingana ikumi hali kikumi baali nibaikiriza ngu “nikusigikirra kimu ha sayansi.” Nukwo kiri? Nangwa. Rora ensonga habwaki kitahikire.

  • Pulaneti n’enyunyuzi tibiine busobozi bwona ha bwomeezi bw’abantu nk’oku abaraguza nibabikozesa bagamba.

  • Emirundi erukukira obwingi, ebintu ebi batebereza, tiboleka nibikwataho oha.

  • Omulingo babaramu ebiro byabo nigusigikirra ha ntekereza eya kara etahikire erukugamba ngu pulaneti zetoroora ensi kandi kunu pulaneti zetoroora izooba.

  • Abaraguzi abarukwahukana abakozesa enyunyuzi ebi baranga ha muntu tibikwatagana.

  • Abaraguza nibakozesa enyunyuzi, basigikirra ha biro abantu bazaliirweho kubateka omu gurupu 12, rundi obw’okurorraho bwa zodiac. Ensi nk’oku ikaire n’eyetoroora omu mwanya kumara ebyasa bingi, ebiro by’okwezi ebibahaire obwokurorraho bwa Zodiac tibihikire, habwokuba akasumi nambere izooba lirabira habitebe by’enyunyuzi ebibasigikiriireho kukoma obwokurorraho bwabo, kaikara nikahinduka.

Bagamba ngu obwokurorraho bwa zodiac nubwo bukonyera kumanya enyetwaza y’omuntu. Baitu amananu gali, abantu n’obu baba bazairwe ha kiro kimu, tibetwaza omu mulingo nugwo gumu kandi ekiro muntu azaliirwemu tikiine kakwate n’enyetwaza ye. Omu kiikaro ky’okutwaza abantu nk’oku bali, batebereza engeso z’omuntu n’enyetwaza ze nibasigikirra ha nyikiriza zaabo. Kunu tikuli kusoroora?

KURAGURA EBIRIIJA

Abantu bamazire akasumi kaingi nibagenda omu baraguzi. Abaraguzi abamu bakozesaaga ebyenda rundi ebicweka ebindi ebiba omunda y’ekisoro rundi ey’omuntu kandi abandi baroraga omulingo enkokoromi yabaga n’esomamu. Abandi baraguraga nibakozesa ebikoora by’amajani rundi ebikanja by’omwani. Kasumi kanu, abaraguzi bakozesa endolerwamu, amaizi, kusoma ebiganja hamu n’ebintu ebindi kugambira abantu ebiraabaho omu busumi obw’omu maiso. Mali kuragura mulingo ogutusobora kwesiga kusobora kumanya ebintu ebiraabaho omu kasumi ak’omu maiso? Nangwa. Katubazeeho ensonga enu.

Tekerezaaho ensonga ey’okutakwatagana. Abaraguzi abakozesa emiringo erukwahukana ebi bagamba biba nibyahukana. Kandi n’obu bakozesa emiringo erukusisana, ebi baranga byahukana. Nk’ekyokurorraho, omuntu kakuba akaguza abaraguzi babiri abarukukozesa endolerwamu, boona basemeriire kuha eky’okugarukamu ekirukusisana. Emirundi erukukira obwingi kinu tinukwo kiba.

Abantu abamu bekengera emiringo hamu n’ebigendererwa by’abaraguzi. Abajumirra ebikorwa eby’oburaguzi bagamba ngu endolerwamu rundi amaizi eby’abaraguzi bakozesa bintu kwonka kandi abaraguzi betegereza muno omulingo omuntu aba nayetwazaamu hatali ebintu ebibakozesa. Baingi bagamba, omuraguzi akaguza ebikaguzo kandi ayetegereza muno omuntu omulingo ayetwazaamu n’omulingo agarukamu ekimukonyera kumanya ebirukukwata ha muntu ogu. Omuraguzi ogu atandika kweheisa ngu akozeseze amaani ge kumanya ebirukukwata ha muntu ogu kandi kunu omuntu ogu nuwe amugambiire byona atarukukimanya. Abantu batandika kwesiga abaraguzi banu kandi ekiretera abaraguzi kutunga sente nyingi kuruga omu bakasitoma babo.

BAIBULI EBAZAAHO KI ENSONGA ENU?

Kuraguza okw’okukozesa enyunyuzi hamu n’okuraguza okundi kwona bisigikirra ha nyikiriza ngu ebintu byona ebiraabaho omu kasumi ak’omu maiso bikatekanizibwa kara. Baitu nukwo kiri? Baibuli etugambira ngu twine obusobozi obw’okwecweramu ebiturukugonza kwikiriza, rundi kukora, kandi encwamu zaitu zikwataho obusumi bwaitu obw’omu maiso.​—Yosuha 24:15.

Ensonga endi habwaki abaheereza ba Ruhanga bangira kimu okuraguza okw’okukozesa enyunyuzi hamu n’okuraguza okundi kwona, eri ngu Ruhanga atangira kimu ebikorwa byona eby’oburaguzi. Baibuli etugambira eti: “Hatalizoka naiwe omuntu wena . . . aragura ebiriija, nobwakuba omurogo, nobwakuba owamasano, nobwakuba omufumo, nobwakuba arukubandwa omuzimu, nobwekuba embandwa mali, nobwakuba akaguza abafire. Baitu omuntu wena anyakukora ebigambo ebi nikyo kinugwa hali [Yahwe].” a​—Ekyebiragiro 18:10-12.

a Niryo ibara ly’ogu ‘anyakuli ha iguru muno nalema ensi zoona.’​—Zabuli 83:18.