Mombindi ya Titus mwa kororwa oviperendero vivari mbi tjiukwa tjinene nu mbi raisa omakuruhungi. Nandarire kutja ovengi kave tjiwa, pe nomahitasaneno wapeke pokati kombindi ndji nOmbeibela: Ombindi ya Titus i nouhatoi mbu hi neraka komaprofetero wOmbeibela nga yenenisiwa.

Kuṱa kombutiro yeserewondo etanga O.Z., Ouhonapare wa Roma a u honaparere o Engipte okuza ko Britanje na Gaul (ndino ndi ri o-France), nu orukondwa ndo rwa mwine omazikameneno omawa ngu ru ha ri na wo rutenga. Posi yokutja pa ri orukondwa rwa rwe ndwaa ru yandja ouzeu ko Roma, indwi orwa Judea ndwa ru vanga okurikuramena.

Embo ndi Encyclopedia of Ancient Rome ri tja: “Otukondwa tjiva kehi youhonapare wa Roma twa ri nonyengo tjinene, tjimuna indwi orwa Judea. Ovajuda kaa ve vanga okuhonaparerwa i ovandu mbe ha ri Ovajuda, nu mbe he ri kendere kotuzo twa wo. Oviuru ovikukutu vyOvajuda aa vi tjiti kutja Ovaroma ve ve ṋiṋikize nokuvetatumisira ko.” Ovajuda ovengi va ri nomaundjiro wokutja omunane ngu me ya, ma isapo ouhonapare wa Roma nu a eta ohange kOvaisrael. Posi yokutja mombura ndji 33 O.Z., Jesus Kristus wa tja Jerusalem tja kuramenwa i omanyoneno.

Jesus wa tja: “Omayuva maye ya ovanavita na ove tji mave ku yumbu orumbo, ave ku kovere nave ku pamisa kominda avihe. Owo mave ku nyono okumana puna ovature voye. Nu move kamaave isa ewe nangarire rimwe kombanda yekwao.”​—Lukas 19:43, 44.

Omambo wa Jesus nga ya kurungisa ovahongewa ve. Omayuva yevari, kombunda yokumuna ondjuwo ondjapuke moJerusalem, umwe wovahongewa wa ravaera atja: “Muhonge, tara ouwa oumanise womawe nowondungiro onene ndji!” Tjiri, omawe tjiva wondjuwo ondjapuke ya ri nozometa 11 koure, nozometa 5 koupapi, noure wozometa 3! Posi yokutja Jesus we ve zira kutja: “Avihe, mbi mamu munu, maku ya omayuva mu mu hi na maku sewa ewe nangarire rimwe kombanda yekwao; ondjuwo aihe mai haṋewa.”​—Markus 13:1; Lukas 21:6.

Jesus wa weza kutja: “Tji mamu munu Jerusalem atja koverwa i ovimbumba vyovita, indino otji mamu tjiwa kutja omanyoneno watjo ya tumbuka. Indino imba mbe ri moJudea ngave taurire kozondundu; imba mbe ri motjihuro ngave ze mo mu tjo, nu imba mbe ri pendje movirongo ngaave hiti motjihuro.” (Lukas 21:20, 21) Hapo omambo wa Jesus nga ya yenenisiwa?

Pa kapita ozombura omirongo vitatu na ndatu, Judea ngamba tja tonda okuhonaparerwa i Ovaroma. Posi yokutja mombura ndji 66 O.Z. indu omuhonapare wa Roma, Gessius Florus, ngwaa nana Ovajuda tja kambura ovihuze vyondjuwo ondjapuke, Ovajuda va muna kutja nambano pa yenene mave ṱokukamburasana momake nOvaroma. Tjimanga, ovarwe vOvajuda va hita mo Jerusalem, ave zepa ovarwe va Roma mba ri mo, nokupaha ongutukiro ya wo.

Kombunda yomieze ape vitatu, otjimbumba tjovarwe vokombanda 30  000 va Roma tjaa tji hongorerwa i Cestius Gallus, tja hungama Jerusalem okuketjirwisa. Tjimanga Ovaroma va hahaura orumbo rwomira rwotjihuro ku ṱa kondjiwo ondjapuke. Okuzambo, kehi yepu kaaṋi, Ovaroma ka ve rwisire Jerusalem, ve tji yaruka. Ovajuda tjiva va kara nonyuṋe nave rambere Ovaroma. Ovimbumba mbi ngunda a vi ri mokurambasana, Ovakriste mba yandja ombakatwi kerakiza ra Jesus, va pita mo Jerusalem okuyenda kozondundu hembandina nOnḓonḓu Jordan.​—Mateus 24:15, 16.

Ombura ndja kongorera ko, Ovaroma ve ripura okukarwisa Ovajuda rukwao, nu otjikando hi aave hongorerwa i General Vespasian nomuatje we Titus. Nu tjimanga, Omuhonapare wa Roma, Nero wa ṱa mombura ndji 68 O.Z., okutja Vespasian arire tja yaruka ko Roma okukakambura otjihavero ho, nu wa isa otjimbumba tjovarwe va Roma mbu mave sokukarwisa Ovajuda momake womuatje we, Titus, novarwe ape 60 000.

Mu Juni wombura 70 O.Z., Titus wa raera ovasorondate ve okukonda omiti ongondoroka na Judea mbya vi ungurisiwa okutunga orumbo roure wozokilometa 7 ongondoroka na Jerusalem, nu mbya vi kara nozohonga. Kombunda yomieze vitatu, Ovaroma va punda omauini wondjuwo ondjapuke nu ave nyosa otjihuro nondjuwo ya tjo ondjapuke, nu ave hahaura avihe, ka pe newe nda sewa ke kwao otja Jesus pa he ya rukuru. (Lukas 19:43, 44) Otja kongonḓononeno yomakuruhungi, “mangara ohinga notjihupe tjovandu mo Jerusalem va yandekwa pu notjihuro atjihe.”

Mombura ndji 71 O.Z., Titus wa yaruka ko Italy nu wa kayakurwa pondondo yokombanda i ovature va Roma. Otjihuro tja Roma atjihe tja kara nomukandi woutoṋi mbu va kara na wo otjikando otjitenga pondondo ndjo.

Otjimbumba tja temisirwe i outumbe ounene mbu va huura ko Jerusalem mbwa u raisiwa momivanda vyotjihuro tja Roma. Va ri ava hwiririke omeho wawo kozoskepi, ouyaha womomeva mbwa u raisa ondoṋeno ya wo okuza kovita, novihuze vyarwe mbya pundwa mondjuwo ondjapuke mo Jerusalem.

Titus wa kambura otjihavero tja ihe Vespasian otjomuhanapare mombura ndji 79 O.Z. Posi yokutja, kombunda yozombura mbari Titus wa ṱa kombunda youvere ousupi. Domitian, omuangu we, wa kambura otjihavero ho, nu tjimanga a tungu ombindi youtoṋi kondjozikiro yerumbi re Titus.

Ombindi ya Titus ndino i nana ombango yovandu ovengi tjinene, nu ombura aihe ovandu ve yenda ko Roma okukatjiwa ovingi ohunga nombindi ndjo. Tjiva ve muna kutja ombindi ndjo otjiungurwa tjokomake otjinene uriri, varwe ve muna kutja otjiraisiro tjoutoṋi wouhonahapare wOvaroma, nu wina varwe ve muna kutja omazemburukiro womawiro wa Jerusalem nondjuwo ya tjo ondjapuke.

Kombanda yaavihe mbi, imba mbe konḓonona Ombeibela nawa, ve vara Ombindi ya Titus otjotjiṋa tji tji nomaheero omanene. Otjo ouhatoi mbu hi nereka, mbu raisa kutja omaprofetero wOmbeibela omaṱakame, ye nouatjiri nokutja avihe mbi ri mOmbeibela vya za ku Mukuru.​—2 Petrus 1:19-21.