Дö стунед ве һʹәйкәле һәнә, йед кö әʹйан дькьн qәwьмандьна тʹәрихийә. Ле тʹәне һьнәк мәрьв заньн, кö әв һʹәйкәл Кʹьтеба Пирозва гьредайи йә. Әв һʹәйкәле Тито, бегьли-готьн шәʹдәтийа мәзьн дьдә, дәрһәqа wе йәке, кö пʹехәмбәртийа жь Кʹьтеба Пироз чьqас рʹаст ә.

Дь qьрна йәкеда Д.М. Импәраторийа Рʹоме зедә дьбу жь Британйайе у Галйайе (ньһа Франса йә) һʹәта Мьсьре. Ве һәремеда жийина мәрийа алийе аборийеда у политикеда пешдачуйи у рʹьһʹәт бу. Ле һәремәкә башqә, бона Рʹоме тʹьме wәк канийа дьлтәнгийе бу. Әв һәрема Щьһустане бу.

«Әнсиклопедиа Рʹомайа Кәвнарә» (Еncyclopеdia of Anciеnt Romе) öса дьбежә: «Импәраторийа Рʹоме һьндава тʹö територийа, öса сәрт хwә нәдьгьрт ча һьндава Щьһустане. Хwәха Щьһуйа жи Рʹомайа һʹьз нәдькьрьн, чьмки әwана әʹдәтед Щьһуйа бәр тʹö тьшти һʹәсаб нәдькьрьн. У Рʹомайи жи һьндава Щьһуйа хwә сәрт дьгьртьн, чьмки Щьһу тʹәсмили wана нәдьбун». Гәләк Щьһу һевидар бун, wәки wе хьлазкʹарәк бе, йе кö wе wана жь дәсте Рʹомайа аза кә у Исрайел wе диса wәк бәре рʹумәт бә. Ле дь сала 33 Д.М., Иса Мәсиһ пʹехәмбәрти кьр, wәки Оршәлим wе wеран бә.

Иса гот: «Чьмки рʹож wе сәр тәда бен, кö дьжмьнед тәйе дора тә чәпәрʹе гьредьн у жь һәр алийава һʹьщуми сәр тә кьн. Wе тә у зарʹед тә нава тәда бькьн ах-хwәли у кәвьр ль сәр кәвьр наһельн» (Луqа 19:43, 44).

Әв гьлийе Иса шагьртед wи хальфандьн. Дö рʹож шунда паши wан гьлийа, йәк жь шагьртед wи, дина кʹижани кö сәр пʹарьстгәһа Оршәлиме бу, гот: «Дәрсдар! Һәла дина хwә бьде әв чь кәвьр ьн у чь авайи нә!» Ль гора тʹәрихийе, һатә кʹьфше, wәки әw кәвьр жь кʹижана кö пʹарьстгәһ авакьри бу, гәләк кәвьред qәwи бун. Чьмки дьрежайа һьнәк жь wан кәвьра 11 метьр бу, бәрайи 5 метьр у бьльндайи жи 3 метьр бу. Ле йәкә Иса гот: «Ван һʹәму тьштед кö һун дьбиньн, рʹоже бен кö әв һʹәмуйе жи wеран бьн, ль вьр кәвьре ль сәр кәвьр нәминә» (Марqос 13:1; Луqа 21:6).

Иса гот: «Ле гава һун бьбиньн кö ордийа дора Оршәлиме гьртийә, һьнге бьзаньбьн кö wеранбуна wе незик ә. Һьнге әwед кö Щьһустанеда нә бьра бьрʹәвьнә чʹийа у әwед кö Оршәлимеда нә бьра дәрен, әwед кʹәwшенда нә, бьра вәнәгәрʹьнә бажер» (Луqа 21:20, 21). Гәло әв гьлийед Иса һатьн сери?

Сив сьсе сал дәрбаз бун, у Щьһустан диса жи һе бьн qоле Рʹомеда бу. Ле сала 66 Д.М. прокуроре Рʹоме йе Щьһустане бь наве Гесиус Флорус, жь пʹәрәданга пʹарьстгәһе йа пироз, пʹәрә һьлда. Щьһуйа ида нькарьбун тәйах кьн. Зутьрәке Оршәлим бь әскәред Щьһу тʹьжә бу. Әwана һʹöщуми сәр әскәред Рʹоме кьрьн у әʹлам кьрьн кö жь Рʹоме wе ида башqә бьн.

Се мәһ шунда әскәред Рʹоме, һәжмарʹа кʹижана кö 30 000  зедәтьр бу, кʹәтьнә Оршәлиме сәва кö мьqабьлибуне бьдьнә сәкьньнандьне. Рʹебәре wан Тʹсести Галиус бу. Әскәред Рʹоме зу кʹәтьнә бажер у диwаред пʹарьстгәһе алийе дәрвава сьст кьрьн. Паше öса qәwьми, кö жь бо мәʹникә нә әʹйан, әwана һʹöщумкьрьна хwә данә сәкьнандьне. Щьһу гәләк ве йәкерʹа ша дьбун у данә пәй wан. Чь жи һәбу, Мәсьһийа гöһ данә гьлийе Иса, жь Оршәлиме рʹәвин у чун бәрбь чʹийайе Урдоне, жь чʹәме Урдоне, дәр (Мәтта 24:15, 16).

Саләк шунда, Рʹоме диса дәстпекьр мьqабьли Щьһустане дәре. Ле рʹебәре wан ида Генерал Веспасийан бу у кöрʹе wи Тито. Зутьрәке паши мьрьна Неро Император, дь сала 68-да Д.М., Веспасийан вәгәрʹийа Оршәлиме у бу Импәратор. Әwи әw дәрәща Щьһустанева гьредайи, һивийа кöрʹе хwә Титова һишт, щәм кʹижани кö 60 000 әскәр бун.

Мәһа Һʹәзиране сала 70-да Д.М., Тито фәрман дабу әскәред хwә сәва кö әwана даред һәрема Щьһустане кʹöта кьн, йед кö дьданә хәбате бона авакьрьна диwаре, дора Оршәлиме, кʹижан кö 7 км. бу. Дь мәһа Илонеда әскәред Рʹоме тʹалан кьрьн у шәwьтандьн бажар у пʹарьстгәһ. У чаwа кö Иса пʹехәмбәрти кьр, ль wьр кәвьр ль сәр кәвьр нәма (Луqа 19:43, 44). Ль гора һʹәсабәки: «Незики нив милион мәрьв дь Оршәлимеда у wәлате дьнда, мьрьн».

Дь сала 71-да Д.М., Тито вәгәрʹийа Италийайе у бажарванед Рʹоме гәләк бь дьл-әʹшq рʹасти wи һатьн. Тʹәмамийа бажер щьвийа у ша дьбу, чьмки тьште wи щурʹәйи дебажара wанда щара пешийе qәwьми.

Әʹлаләт әʹщебмайи ма чахе кʹучʹед Рʹомеда дитьн, кö wана һәбукәкә чьqас мәзьн жь Оршәлиме анин. Wана тʹәви хwә гәләк qәйик ани бун, у öса жи тьштед дьн сәр кʹижана шькьл нәqьшкьри бун. Әwан шькьла qәwьмандьнед шәрʹ әʹйан дькьрьн.

Дь сала 79 Д.М., Тито паши мьрьна баве хwә Веспасийан, бу импәратор. Ле дö сал шунда, Тито жи ньшкева мьр. Һьнге бьре wи Доминиан һʹöкöмти һьлда дәсте хwә, у әwи бона рʹумәта Тито, һәйкәләк ава кьр.

Иро бь сәда һʹәзара мәрьв, һәр сал тенә Рʹоме, сәва кö һәйкәле Тито бьвиньн. Бона һьнәка әв һәйкәл, ча шьхöләкә нәqьшкьрьнейә хwәшьк ә, бона йед дьн жи әв һәйә ча симбола кö qәwата Рʹоме әʹйан дькә, у бона һьнәка жи әв һәйә ча биранина дәрһәqа Оршәлима wеранкьри у пʹарьстгәһе.

Бона хwәндәванед Кʹьтеба Пироз, әв һәйкәл тьштәки фәрз те һʹәсабе. Әв һәйкәл ча бежи бегьли-готьн шәʹдәтийа мәзьн дьдә, wәки пʹехәмбәртийед Кʹьтеба Пироз рʹаст ьн, у кö әwана жь бина бәр Хwәде нә (2 Пәтрус 1:19-21).