Nida vakasamataka na noda veimaliwai vakaveiwekani se vakaveitokani, e duidui sara na nodra ivakarau ni veimaliwai na drua. Dua na ka nodra veivolekati kei na nodra veikilai vinaka na drua. E kaya o Nancy Segal e isa ni drua qai dairekita ni Twin Studies Center, ni so na drua “e rawarawa sara nodra veivosaki nira sa rui veikilai vinaka.” E kaya e dua tale na yalewa me baleta nodrau veimaliwai kei na nona isa ni drua: “Keirau kila na ka kece e baleti koya kadua.”

E rawa vakacava nira veikilai vinaka va qori na drua? E laurai ena vakadidike ni rawa ni veivuke nodra isususu kei na nodra veituberi na itubutubu. Ia koya e talei sara ni so na ka me baleti ira na drua sa tautauvata ga mai na gauna era sucu kina.

VAKASAMATAKA: E sega tale ni dua e kilai keda vinaka me vakataki koya a buli keda. Io, e kaya na daunisame o Tevita: “Oni sogolati au ena katonigone i tinaqu. E sega ni vunitaki vei kemuni na suiqu niu a buli lo. . . . Na matamuni mada ga e raici au niu se kunekunetaki tiko, sa volai tu ena nomuni ivola.” (Same 139:13, 15, 16) Na Kalou ga e kila vinaka duadua na keda ibulicaki, kei na ituvaki e dau vakavuna noda cakava eso na ka ena noda bula. Na vakasakiti ni nona kilai keda na Kalou kei na keda ibulicaki, e vakadeitaka ni kila na veika matailalai me baleti keda.

A masuta o Tevita: “Kemuni Jiova, oni sa vakasaqaqara vinaka e lomaqu, oni qai kilai au. Oni kila na noqu dabe sobu, na noqu tucake tale ga. Oni kila na noqu vakanananu ni oni tu mai vakayawa. E sega ni bau tu e dua na vosa ena yamequ, ia raica! Kemuni Jiova, oni sa kila vinaka tu.” (Same 139:1, 2, 4) E kila o Jiova na ka e tu e lomada, ‘e kila tale ga na noda vakanananu kece.’ (1 Veigauna 28:9; 1 Samuela 16:6, 7) Na cava e vakaraitaka qori me baleta na Kalou?

De dua eda sega ni talaucaka kece vua na Kalou ena masu na ka eda vakasamataka se na ka e tu e lomada. Ia e raica vinaka tu na Dauveibuli na veika eda cakava, e kila na vuna eda cakava kina. E kila tale ga nida via cakava na ka vinaka, ia e dau vakalatilati ena noda sasaga eso na ka. Ni ivurevure ni loloma na Kalou, e kauaitaka na sala eda vakaraitaka kina na loloma qai okati e keri na veika eda vakasamataka kei na inaki ni lomada.—1 Joni 4:7-10.

E kaya na iVolatabu

• “E wanonovi ira tiko na yalododonu na mata i Jiova, e vakarorogo tu na daligana ina nodra vakamamasu.”—1 PITA 3:12.

• E yalataka na Kalou: “Au na vakayalomatuataki iko qai vakavulici iko ena sala mo muria. Au na vakasalataki iko niu raici iko tiko e mataqu.”—SAME 32:8.

Eda rawa ni vosota na ituvaki dredre eda sotava ke da vakadeitaka ni kila vinaka na Kalou na keda ituvaki, kei na ka e tu e lomada. Vakasamataka mada na ka e sotava o Ana mai Nigeria. E kaya: “Au nanuma ni sa sega na betena na bula ena vuku ni ituvaki leqataki au sotava. Sa mate o watiqu, au qarava voli na luvequ e curu tu e valenibula ni tauvi koya na hydrocephalus (curusese na wai ena mona). A laurai vei au ena gauna vata qori na kenisa ni sucu. E vinakati meu sele, me vakayacori tale ga vei au eso tale na veiqaravi vakavuniwai. Sa bau dredre dina me keirau curu vata toka vakaveitinani e valenibula ena dua ga na gauna.”

E vosota rawa vakacava o Ana? “Au vakasamataka vakatitobu na tikinivolatabu me vaka na Filipai 4:6, 7, e tukuni kina ‘ni na taqomaka na lomamu kei na nomu vakasama na vakacegu ni Kalou e uasivia na vakasama kece.’ Gauna kece au vakasamataka kina na tikinivolatabu qori, au vakila ni keirau veivolekati kei Jiova niu vakadeitaka e kilai au vinaka cake o koya. Era vakayaloqaqataki au tale ga vakalevu o ira keimami lotu vata.

“Au se tauvimate tiko ga, ia sa vinaka sara na keirau ituvaki vakaveitinani. Keirau saga me donu tiko ga neirau rai ni sotavi na ituvaki dredre ni keirau kila e tokoni keirau tiko o Jiova. E kaya na Jemesa 5:11: ‘Eda dau vakatoka mera marau na dau vosota. Oni sa rogoca na vosota i Jope oni sa raica tale ga na nona vakalougatataki koya o Jiova me vakaraitaka kina o Jiova ni dau veikauaitaki [se, “dau veinanumi,” ivakamacala e ra] qai dau yalololoma.’” E kila vinaka o Jiova na ituvaki kei Jope, eda nuidei ni kila vinaka tale ga na ituvaki dredre eda sotava.