ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

“န​ထံၣ်​တ့ၢ်​ယၤ​တချုး​လၢ ယ​အိၣ်ဖျဲၣ် ထီၣ်” လီၤ.—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၃၉:၁၆, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

မ့ၢ်​ကစၢ်​ယွၤ​နၢ်ပၢၢ်​ပှၤ​ဧါ

မ့ၢ်​ကစၢ်​ယွၤ​နၢ်ပၢၢ်​ပှၤ​ဧါ

တၢ်ဘၣ်တ့​တဖၣ် သိၣ်လိ​ပှၤ​တၢ်ဂ့ၢ်​အါမး

အဒိ ဆိကမိၣ်​ကွၢ် ပှၤ​သဃံာ်​လၢ အ​ဟဲ​အိၣ်ဖျဲၣ်​ထီၣ်​လၢ တၢ်​ဒံၣ်​တဖျၢၣ်​ဃီ (identical twins) န့ၣ်​တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်​န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်​ရ့လိာ်သး လၢ​အဘူး​ကတၢၢ်​သ့ဝဲ​လီၤ. နဲ​စံၤ စံ​ကိၤ လၢ​အ​ရဲၣ်ကျဲၤ​တၢ်​လၢ Twin Studies Center (တၢ်​ဃု​သ့ၣ်ညါ​ပှၤ​သဃံာ်​အ​ဝဲၤကျိၤ) န့ၣ်​အဝဲ​မ့ၢ်​စ့ၢ်ကီး ပှၤ​သဃံာ်​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ ပှၤ​သဃံာ်​တနီၤနီၤ “မ့ၢ်​တဲသကိး​တၢ်ဂ့ၢ်​တမံၤမံၤ​န့ၣ်​ တ​လိၣ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ တဲပၠး​တၢ်ဂ့ၢ်​အါအါ​ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​နၢ်ပၢၢ်​လိာ်အသး​ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ.” ဒီး​ပိာ်မုၣ်​အဂၤ​တဂၤ​လၢ အ​ကဲ​ပှၤ​သဃံာ်​န့ၣ်​ တဲ​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ​လၢ “ပ​သ့ၣ်ညါ​လိာ်​ပ​ဂ့ၢ်​ခဲလၢာ်​ခဲဆ့​လီၤ.”

ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​သ့ၣ်ညါ​လိာ်အသး ထဲ​အံၤ​ညါ​လဲၣ်. ပှၤ​ဃု​သ့ၣ်ညါ​တၢ်ဖိ​တဖၣ်​ တဲဝဲ​လၢ ခီဖျိ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ဒိၣ်ထီၣ်​လၢ တၢ်အိၣ်သး​ဒ်သိး​သိး, မိၢ်ပၢ်​ဒ်သိး​သိး တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​အ ကၠံ(န်) (gene) လီၤဂာ်​လိာ်အသး​ဒိၣ်မး​အဃိ​လီၤ.

ဆိကမိၣ်​ကွၢ်. ခီဖျိ​လၢ တၢ်ဘၣ်တ့​ကစၢ် တ့လီၤဝဲ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အ ကၠံ(န်) လၢ​အ​လီၤ​ကမၢ​ကမၣ်​အဃိ ပ​သ့ၣ်ညါ​လၢ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ပဝဲ​တဂၤ​စုာ်စုာ် ပ​ဂ့ၢ်​ပ​ကျိၤ​ဂ့ၤ​န့ၢ်ဒံး ပှၤအဂၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒီး​စီၤ​ဒၤဝံး​စ့ၢ်ကီး​တဲဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ “န​ဒုး​ကဲထီၣ်​ယၤ​လၢ ယ​မိၢ်​အ​ဟၢဖၢ​ပူၤ​လီၤ. ဖဲ​ယ​ဃံ​တဖၣ် အက့ၢ်​အဂီၤ ဘၣ်​တၢ်ဒုး​ကဲထီၣ်​အီၤ . . . ဖဲ​ယ​ဒိၣ်ထီၣ်​လၢ တၢ်​ခူသူၣ်​အ​ပူၤ​ဖဲ​န့ၣ်​န့ၣ်​ . . . န​ထံၣ်​တ့ၢ်​ယၤ တချုး​လၢ ယ​အိၣ်ဖျဲၣ်​ထီၣ်​ . . . အိၣ်​ကွဲးတ့ၢ်​လံ​အသး​လၢ န​လံာ်​ပူၤ” လီၤ. (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၃၉:၁၃, ၁၅, ၁၆, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ပှၤလၢ​အ​နၢ်ပၢၢ်​ပ ကၠံ(န်) အဂ့ၢ်​အကျိၤ​ဒီး ပ​တၢ်အိၣ်မူ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​ခဲလၢာ်​န့ၣ်​ အိၣ်​ထဲ​ကစၢ်​ယွၤ​တဂၤ​လီၤ. ခီဖျိ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​သ့ၣ်ညါ​ပ​ဂ့ၢ်, ပ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​ဒီး​ပ ကၠံ(န်) အဂ့ၢ်​အကျိၤ​အဃိ ပ​နာ်​သ့​လၢ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ပှၤ​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ.

ဘၣ်ဃး​ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ အ​တၢ်​သ့ၣ်ညါ​နၢ်ပၢၢ်​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​သိၣ်လိ​ပှၤ​ဒ်လဲၣ်

စီၤ​ဒၤဝံး ဃ့​ထုကဖၣ်​ဝဲ​လၢ “ယွၤ​ဧၢ, ဃု​ကွၢ်ထံ​ယၤ, ဒီး​န​သ့ၣ်ညါ​ယၤ​လီၤ. ယ​ဆ့ၣ်နီၤ, ဒီး​ယ​ဂဲၤဆၢထၢၣ်​န့ၣ်​ န​သ့ၣ်ညါ​လီၤ. န​နၢ်ပၢၢ် ယ​တၢ်​ဆိကမိၣ်​လၢ​အယံၤ​လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကွၢ်ကွၢ်, ယွၤ​ဧၢ, တၢ်ကတိၤ​လၢ ယ​ပျ့ၤ​အလိၤ​လၢ န​တ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​န့ၣ်​ တအိၣ်​ဘၣ်​ နီတထံၣ်​ဘၣ်.” (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၃၉:၁, ၂, ၄) တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ သ့ၣ်ညါ​နၢ်ပၢၢ် ပ​တၢ်​တူၢ်ဘၣ်​တဖၣ်​ “ဒီး​နၢ်ပၢၢ်​ကယဲၢ်​တၢ်​ဆိကမိၣ်” တဖၣ်​လီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်​တၢ် ၂၈:၉; ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၆, ၇) လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​တဖၣ်​အံၤ ပာ်ဖျါ​န့ၢ်​ပှၤ ယွၤ​အဂ့ၢ်​ဒ်လဲၣ်.

ဖဲ​ပ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​အခါ ပ​မ့ၢ်​တ​တဲ​ဖျါထီၣ်​ ပ​တၢ်​ဆိကမိၣ်​ ဒီး​ပ​တၢ်​တူၢ်ဘၣ်​ခဲလၢာ်​ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ဘၣ်တ့​ကစၢ် ထံၣ်ဝဲ​တၢ်​လၢ​ပ​မၤ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ တကးဒံးဘၣ်​ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လၢ ပ​မၤ​အီၤ​လဲၣ်န့ၣ်​ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. ဒီး​တၢ်​လၢ​အ​တြီ​မၤတံာ်တာ်​ပှၤ မ့ၢ်​အိၣ်​သနာ်က့ ပ​သးအိၣ်​မၤ​တၢ်ဂ့ၤ​န့ၣ်​ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. ခီဖျိ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​တ့လီၤ​ပှၤလၢ ပ​က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​တၢ်အဲၣ်​အဃိ အဝဲ​မ့ၢ်​ထံၣ်​လၢ တၢ်အဲၣ်​မ့ၢ်​ထိၣ်ဟူး​ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​က​မၤတၢ်​တမံၤမံၤ​န့ၣ်​ အဝဲ​သးခု​လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ်​ ၄:၇-၁၀.

တၢ်​တအိၣ်​သဒၢ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​နီတမံၤ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပှၤအဂၤ​တဖၣ်​ မ့ၢ်​တထံၣ်​သ့ၣ်ညါ တၢ်​လၢ​ပ​တူၢ်ဘၣ်​တဖၣ်​ ဒီး​ပ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​သနာ်က့ ကစၢ်​ယွၤ​သ့ၣ်ညါ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး

လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ အ​ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ပှၤ

  • “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤ​အမဲာ်​အိၣ်​လၢ​ပှၤတီ​ပှၤလိၤ​အလိၤ, ဒီး​အ​နၢ်​အိၣ်​လၢ​ပှၤလၢ​အ​ဃ့ကညး​တၢ်​အဂီၢ်​လီၤ.”—၁ ပ့းတရူး ၃:၁၂.

  • ကစၢ်​ယွၤ အၢၣ်လီၤ​ပှၤလၢ “ယ​က​သိၣ်လိ​နၤ ကျဲ​လၢ​န​ကြၢး​လဲၤ, ယ​က​နဲၣ်လိ​ဒီး ဟ့ၣ်ကူၣ်​ဟ့ၣ်ဖး​နၤ​လီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၃၂:၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်​သးကညီၤ​အိၣ်​အါမး

ဖဲ​ပ​သ့ၣ်ညါ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​နၢ်ပၢၢ်​ပ​တၢ်အိၣ်သး ဒီး​ပ​တၢ်​တူၢ်ဘၣ်​အခါ ကဲထီၣ်​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ ပ​လဲၤခီဖျိ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​က​န့ၢ်​အဂီၢ်​ဧါ. ပ​က​ဆိကမိၣ်​ကွၢ် အဲ​နၤ လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်နဲးကၠံရံယါ​အ​ပူၤ အ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ “ယ​ကဲ​မုၣ်ကမဲ, ယ​ဘၣ်​ကွၢ်ထွဲ​ယ​ဖိမုၣ်​တဂၤ, အဝဲ​ဘၣ်​ထီၣ်​တၢ်ဆါ​ဟံၣ်​ မ့ၢ်​လၢ​အ​ခိၣ်နူာ်​ပူၤ ထံ​အိၣ်​အါတလၢ​အဃိ​လီၤ. ယၤ​နာ်​က့ ကသံၣ်​သရၣ်​တဲ​ယၤ​လၢ ယ​အိၣ်ဒီး​နုၢ်​ခဲစၢၣ်​တၢ်ဆါ​အဃိ ယ​ဘၣ်​ခွဲ​သး, ဘၣ်​အီ​ကသံၣ်​လၢ ခဲစၢၣ်​အဂီၢ် ဒီး​ယ​ဘၣ်​ကၣ်​ယ​သးလီၤ.” ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိမုၣ်​န့ၣ်​ ပ​ဘၣ်​ထီၣ်​တၢ်ဆါ​ဟံၣ်​လၢ တၢ်​ဆၢကတီၢ်​တ​ကတီၢ်ဃီ​အဃိ ကီခဲ​လၢ​ယ​ဂီၢ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​ယ​လဲၤခီဖျိ​ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်သး​နး​ဒိၣ်မး​အဃိ ယ​ဆိကမိၣ်​ထီၣ်​လၢ “ယ​ဆဲး​အိၣ်မူ​နာ်​က့ အဘျုး​ကအိၣ်​ဒံး​ဧါ.”

ဒ်သိး အဲ​နၤ လဲၤခီဖျိ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​က​န့ၢ်​အဂီၢ် တၢ်မနုၤ​မၤစၢၤ​အီၤ​လဲၣ်. အဲ​နၤ​တဲဝဲ “ယ​ဆိကမိၣ်​ထံ လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ​အမ့ၢ် ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇ တဲဝဲ​လၢ ‘ယွၤ​အ​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​လၢ အ​ဒိၣ်န့ၢ်​ယိာ်​န့ၢ်​ကယဲၢ်​ပ​သ့ၣ်ညါ နၢ်ပၢၢ်​တၢ်​န့ၣ်​က​ပၢၤ​သု​သူၣ်​သု​သး​ဒီး သု​ဆိကမိၣ်​တၢ်’ တဖၣ်​လီၤ. ကိးဘျီဒဲး ဖဲ​လံာ်စီဆှံ​တ​ဆၢ​အံၤ ဟဲ​ပၢၢ်ထီၣ်​လၢ​ယ​သးပူၤ​အခါ ယ​သ့ၣ်ညါ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​နၢ်ပၢၢ်​ယၤ​ဂ့ၤန့ၢ် ယ​နၢ်ပၢၢ်​လီၤ​ယ​သး​အဃိ ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ ယ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး​အီၤ ဘူးထီၣ်ဝဲ​လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ယၤ​အါမး​လီၤ.

“ယ​တၢ်​အိၣ်ဆူၣ်​အိၣ်ချ့ မ့ၢ်​တဂ့ၤ​ထီၣ်​တဝၢ်​ဒံး​ဘၣ်​ သနာ်က့ ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိမုၣ်​န့ၣ်​ ပ​တၢ်အိၣ်သး​ဟဲ​ဂ့ၤထီၣ်​ဝဲ​လီၤ. ဒီး​ပ​မၤလိ​ဘၣ်​လၢ ပ​မ့ၢ်​ထံၣ်ဘၣ်​တၢ်​မၤကွၢ်​ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ အိၣ်ဒီး​ပှၤ​အဃိ ပ​ဘၣ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​လၢ​အဂ့ၤ​လီၤ. ယၤကိာ် ၅:၁၁ တဲဝဲ​လၢ ‘ပှၤလၢ​အ​ဝံသးစူၤ​တၢ်​န့ၣ်, ပ​စံး​လၢ​အဘၣ်​ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ​လီၤ. သု​နၢ်ဟူ​ဘၣ်​စီၤယိၤဘး အ​တၢ်​ဝံသးစူၤ​အဂ့ၢ်​အကျိၤ, ဒီး​သု​ထံၣ်ဘၣ်​ကစၢ်​အ​ကတၢၢ်​လၢ ကစၢ်​သူၣ်အိၣ်​သးအိၣ်​တၢ်, ဒီး​သူၣ်ကညီၤ​သးကညီၤ​တၢ်​အါမး​လီၤ.’” ဒ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ နၢ်ပၢၢ်​စီၤယိၤဘး အ​တၢ်အိၣ်သး​ဂ့ၤဂ့ၤ​အသိး ပ​နာ်​သ့​လၢ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​လၢ ပ​လဲၤခီဖျိ​ဘၣ်​အီၤ​န့ၣ်​ အဝဲ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ​ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ.