1—3. а) Бу телекейдиҥ калганчы кӱндеринде Кудайга чындык артарга биске не болужар? б) Бу јӧрмӧлдӧ бис нени шӱӱп кӧрӧрис?

БУ КАЛЈУ телекейдиҥ учы јууктап келет ле чындык јок улус «ӧлӧҥ чилеп ӧзӧт» (Сар. 92:7). Оныҥ учун ак-чек јӱрӱп турган улустыҥ тоозы там ла астап баратканына кайкабай јадыс. Бис мындый айалгада Павелдиҥ: «Јаманга балдар болыгар, санаагарла — эр кемине јеткен улус болыгар» — деген кычырузыла канайып јӱрерис? (1 Кор. 14:20).

² Каруузын бу јӧрмӧлдиҥ тӧс ӱлгеринеҥ табадыс. Ондо: «Иегованы бедиреп тургандар ӱзе немени оҥдоор аргалу» — деп айдылат, ӧскӧртӧ айтса, Кудайды јӱрӱмиле сӱӱндирерге турган улус ончо керектӱ немени оҥдоп алар аргалу (Укаа 28:5). Бого тӱҥей шӱӱлте Укаа сӧстӧрдӧ 2:7, 9-та бар, ондо Иегова «тузалангадый ойгорды ак-чек улуска кичеер» деп  айдылат. Мынаҥ улам, олор «чынды, чындыкты ла ак-чекти — јакшылыктыҥ ончо јолын» оҥдоп алар аргалу.

³ Ной, Даниил ле Иов андый ок ойгор болгон (Иез. 14:14). Бӱгӱнги кӱнде Кудайдыҥ ишчилери база ойгор болорго албаданат. А слер керегинде нени айдарга јараар? Слер Иегованы сӱӱндирерге, «ӱзе немени» оҥдоп аларга албаданадаар ба? Ӱзе оҥдоп аларга, Кудай керегинде чике билгирлер алар керек. Оныҥ учун 1) Ной, Даниил ле Иов Кудай керегинде канайып билип алганын, 2) андый билгирлер олордыҥ јӱрӱмине кандый камаанын јетиргенин ле 3) бистиҥ бӱдерис олордый ок болзын деп, нени эдер керек дегенин шӱӱжип кӧрӧӧктӧр.

4. Ной Иегова керегинде канайып билип алган ла билгирлери ого кандый камаанын јетирген?

⁴ Ной Иегова керегинде канайып билип алган? Кижиликтиҥ тӱӱкизиниҥ бажынаҥ ла ала Кудайга чындык эр ле ӱй улус Кудай керегинде билип аларга, ӱч арга тузаланган: Кудайдыҥ јайаандарын ајыктап кӧргӧн, Кудайдаҥ айап турган улусла куучындашкан ла Кудайдыҥ чындык ээжилерин ле принциптерин бӱдӱрген улус кандый алкыштар алганын кӧргӧн (Иса. 48:18). Ной Кудайдыҥ јайаандарын кӧрӱп, јӱк ле Кудайдыҥ барында бӱдӱмјиленген эмес, је кӧскӧ кӧрӱнбес јандарын, темдектезе, «ӱзӱлбес-тӱгенбес кӱчин ле кудайлыгын» кӧргӧн (Рим. 1:20). Мынаҥ улам Нойдыҥ Кудайга бӱдери тыҥыган.

5. Ной Иегованыҥ јер аайынча амадузын кайдаҥ билип алган?

⁵ «Кижи Јарды угуп турганда, бӱдӱп баштайт» — деп, Агару Бичикте айдылат (Рим. 10:17). Ной Иегова керегинде кӧпти тӧрӧӧндӧринеҥ, темдектезе, Ламех адазынаҥ уккан деп алаҥзыбайдыс. Ламех, Адам эзен јӱрерде чыккан ла бӱдери бек кижи болгон. (Јӧрмӧлдиҥ бажындагы јурукты кӧрӱгер). Анайда ок Ной Мафусал деген карган адазыла, Мафусалдыҥ Иаред деген карган адазыла куучындашкан болор. Иаред Ной 366 јашту болордо божогон (Лука 3:36, 37) *. Олордоҥ ло олордыҥ ӱйлеринеҥ Ной Кудай улусты јайап, јерди толтырзын деп амадаганын, анайда ок Эдемде болгон тӱймеен керегинде уккан болор. Бу тӱймеен неге экелгенин ол бойыныҥ да кӧзиле кӧргӧн (Баш. 1:28; 3:16—19, 24). Кӧргӧн-укканы оныҥ јӱрегине тийген ле оны Кудайга иштеерге кӱӱнзеткен (Баш. 6:9).

6, 7. Ижемји Нойдыҥ бӱдерин канайып тыҥыткан?

⁶ Ижемји Кудайга бӱдерин тыҥыдып јат. Нойдыҥ адыныҥ учуры «амыр-энчӱни» темдектеген болор. Оныҥ учун Ной адыныҥ учуры  улуска ижемји берип турганын билип ийеле, кандый сезимдерлӱ болгонын сананып ийзеер. (Баш. 5:29, кӧчӱрӱ). Ламех Кудайдыҥ тыны ажыра Ной керегинде: «Бу уул Кайраканныҥ каргыжы јеткен јерде бистиҥ эдип јӱрген ижиске токунал экелер» — деп айткан. Ной Кудайга иженген. Ол Авель ле Енох чылап, «калдык» јыланныҥ бажын јара чабар деп бӱткен (Баш. 3:15, ЈТ).

⁷ Ной Башталганы 3:15-теги судурды јетире оҥдобогон до болор, је јайымдалышка алаҥзу јогынаҥ бӱткен. Анайда ок бу судур Енохтыҥ јарына тӱҥей болгон. Ол до келер ӧйдӧ Иегова «Кудайы јок јӱрген кинчектӱлерди» јаргылаар деп айткан (Иуда 14, 15). Армагеддонныҥ ӧйинде болотон Кудайдыҥ јаргызы керегинде јар Нойдыҥ бӱдерин тыҥыдып, ого ижемји берген болор.

8. Кудай керегинде чике билгирлер Нойды канайып корулаган?

⁸ Кудай керегинде чике билгирлер Нойдыҥ јӱрӱмине кандый камаанын јетирген? Чике билгирлер алып тура, Ной бӱдерин тыҥыдып, Кудайдыҥ ойгорын алган. Мынайып ол кӧгӱс каршудаҥ коруда болгон. Темдектезе, Ной «Кудайдыҥ алдында кинчек этпей јӱрген», ол Иегованаҥ айап турган улусла најылашкан. Ной улус эдип кубулып јерге келген кӧрмӧстӧрдиҥ тӧгӱнине кирбеген. Бӱдӱҥкей улус олордыҥ коркышту јаан ийде-кӱчин кайкап, керек дезе олорго бажырган да болор (Баш. 6:1—4, 9). Анайда ок Кудай улусты балдарлу болуп, јерди толтырзын деп јакарганын Ной билер болгон (Баш. 1:27, 28). Оныҥ учун кӧрмӧстӧрдиҥ ӱй улусла кожо конор јаҥду болбогонын оҥдогон болор. Соондо андый билелерде, ӧскӧ балдарга кӧрӧ, оборы канча киреге јаан ла кӱчтӱ балдар чыгып баштаарда, Нойдыҥ сананганы чын деп иле кӧрӱне берген. Бир эмеш ӧйдӧҥ Кудай Нойго јерде чайык эдерге турганын айткан. Ной Кудайга бӱдӱп, ковчегти туткан, анайып бойыныҥ билезин аргадап алган (Евр. 11:7).

9, 10. Нойдыҥ бӱдеринеҥ кандый тем аларга јараар?

⁹ Бистиҥ бӱдерис Нойдый ок болзын деп, нени эдер керек? Кудайдыҥ Сӧзин лаптап шиҥдеер керек, билип алганысты баалаар керек, керектӱ солынталар эдип, библиялык јӧптӧрлӧ башкарынар керек (1 Пет. 1:13—15). Ол тушта бӱдери ле Кудайдыҥ ойгоры биске Сатананыҥ умзаныштарына кирбеске ле бу телекейдиҥ салтарына удурлажарга болужар (2 Кор. 2:11). Бу телекейдиҥ улузы базынышты ла балыр јӱрӱмди сӱӱп јат, анайда ок јӱк бойыныҥ кӱӱнин бӱдӱрип јӱрет (1 Иоан. 2:15, 16). Мынаҥ улам бӱдери уйан кижи Кудайдыҥ кӱниниҥ јууктап келгениниҥ керелерин ајаруга албай барат. Иисус бистиҥ кӱндерди Нойдыҥ кӱндериле тӱҥдештирип, ајаруны базынышка ла балыр јӱрӱмге эмес, је улустыҥ кӧгӱс керектерди сананбай барарына эткен. (Матфей 24:36—39 кычырыгар.)

 ¹⁰ Бойыгардаҥ сурагар: «Мен Иегованы чыннаҥ билерим деп, јӱрӱмимнеҥ кӧрӱнет пе? Кудайга бӱдӱп турганым оныҥ чындык нормаларыла јӱк ле јӱрерге эмес, је олор керегинде улуска јарлаарга кӱӱнзедет пе?» Бу сурактардыҥ карууларынаҥ, слер Кудайла, Ной чылап, јӱредигер бе деп, билип аларыгар.

11. а) Даниилдиҥ јаштаҥ ала Кудайды сӱӱгени, оныҥ ада-энези керегинде нени айдат? б) Слер Даниилдеҥ кандый тем аларга кӱӱнзейдеер?

¹¹ Даниил Иегова керегинде канайып билип алган? Даниилдиҥ ада-энези оны јакшы таскадып, Иегованы ла оныҥ Сӧзин сӱӱп турарына ӱредип салган. Анайып ол сӱӱжин бастыра јӱрӱмине кичееп алган. Ол јажы јаанап та каларда Бичимелди тереҥ шиҥдеп туратан (Дан. 9:1, 2). Даниил Иегованы сӱрекей јуук билген. Темдектезе, ол Кудай Израиль албатыга канайып баштанганын билер болгон. Бу керегинде бис Даниил 9:3—19-таҥ кычырадыс. Ондо Даниилдиҥ јобош болуп, акту јӱрегинеҥ мӱргӱгени бичилген. Андый болордо, бу мӱргӱӱлди кычырып, Даниил кандый кижи болгон деп шӱӱп сананарга ӧй табып алза, јакшы болор эди.

12—14. а) Даниилде Кудайдыҥ ойгоры болгон деп недеҥ кӧрӱнет? б) Иегова Даниилди чындыгы ла јалтанбазы учун канайып кайралдаган?

¹² Кудай керегинде чике билгирлер Даниилдиҥ јӱрӱмине кандый камаанын јетирген? Кудайдыҥ чындык еврей албатызына чалуларга бажырып турган улустыҥ ортозында јадарга кӱч болгон. Бир јанынаҥ Иегова олорго: «Слерди олјого апарган калага амырды бедирегер» — деп јакарган (Иер. 29:7). Је ӧскӧ јанынаҥ олор Кудайга чындык артар учурлу болгон (Чыг. 34:14). Даниилге бу некелтелерди бӱдӱрерге не болушкан? Даниил Кудайдыҥ ойгорыныҥ болужыла Кудайга улустаҥ артык багар керек деп оҥдогон. Канча чактар ӧткӧн кийнинеҥ Иисус база анайып ла ӱреткен (Лука 20:25).

¹³ Даниилдиҥ учуралын кӧрӱп ийеектер. Каанныҥ јакарузыла болзо, 30 кӱнниҥ туркунына, кааннаҥ ӧскӧ, кемге де баштанарга јарабас болгон. (Даниил 6:7—10 кычырыгар *.) Даниил: «Одус кӱн — андый ла узак эмес» — деп, сананар аргалу болгон. Је ол Агару Бичимелдиҥ јакарганы аайынча эдип, каанныҥ јакарузын бӱдӱрбеген. Даниил улуска кӧрӱнбей мӱргӱӱр аргалу болгон, је оныҥ кажы ла кӱн мӱргӱп  турганын кӧрӧргӧ, улус ӱренип калган деп ол билген. Оныҥ учун мӱргӱп токтобогон. Оноҥ ӧскӧ улус оны ӧлӱмнеҥ коркый береле мӱргӱбей барган деп сананар эди.

¹⁴ Иегова Даниилди карагулаларга јидиреринеҥ аргадап, чындыгы ла јалтанбазы учун алкыжын берген. Мындый кайкалдаҥ улам Иегова керегинде бастыра Мидо-Персияныҥ империязына угула берген (Дан. 6:25—27).

15. Бистиҥ бӱдерис Даниилдий ок болзын деп, нени эдер керек?

¹⁵ Бистиҥ бӱдерис Даниилдий ок болзын деп, нени эдер керек? Кудайдыҥ сӧзин јӱк ле кычырар керек эмес, је оныҥ учурын оҥдоорго албаданар керек (Матф. 13:23). Бис библиялык принциптерди јакшы оҥдоп турзаас, башка-башка сурактарда Иегованыҥ кӧрӱмин билип турарыс. Оныҥ учун кычырганысты шӱӱп сананар керек. Анайда ок Иеговага акту јӱректеҥ  јаантайын мӱргӱӱр керек, анчада ла ченелтелер ле кӱчтер болуп турган ӧйдӧ. Бис Кудайдаҥ ойгорды ло ийде-кӱчти алаҥзыбай суразаас, ол бисти угуп, сураганысты берер (Иак. 1:5).

16, 17. Иов Кудай керегинде чике билгирлерди кайдаҥ алган?

¹⁶ Иов Иегова керегинде канайып билип алган? Иов израильтян укту кижи болбогон. Је ол Авраамныҥ, Исаактыҥ ла Иаковтыҥ ыраак тӧрӧӧни болгон. Бу улуска Иегова бойы керегинде ле келер ӧйдӧ кижиликти не сакып турганын айткан болгон. Иов бу јаан учурлу чындыкты база билген, је кайдаҥ билип алганы јарты јок (Иов 23:12). «Мен сен керегинде уккам» — деп, ол айткан (Иов 42:5). Ого ӱзеери, Иегова керегинде Иовтыҥ сӧстӧри чын деп, Кудай бойы да айткан (Иов 42:7, 8).

¹⁷ Анайда ок Иов Кудайдыҥ јайаандарынаҥ оныҥ кӧскӧ кӧрӱнбес јандарын кӧргӧн (Иов 12:7—9, 13). Соондо, Елиуй ла Иегова башка-башка јайаандарды ла ар-бӱткенниҥ кубуларын тоолоп, Јайаачы кижинеҥ канча киреге бийик деп, Иовко эске алындырган (Иов 37:14; 38:1—4). Иегованыҥ сӧстӧри Иовтыҥ јӱрегин томулткан, оныҥ учун Иов јобош болуп: «Сениҥ эдип болбозыҥ јок. Сен бастыра амадуларыҥды бӱдӱредиҥ деп, мен эмди билерим. Оныҥ учун тобыракка ла кӱлге отурып, јаманымды алынадым» — деп айткан (Иов 42:2, 6).

18, 19. Иовтыҥ Иегованы јакшы билгени недеҥ кӧрӱнет?

¹⁸ Кудай керегинде чике билгирлер Иовтыҥ јӱрӱмине кандый камаанын јетирген? Иов Кудайдыҥ принциптерин сӱреен јакшы билген. Иегованы јакшы билгени ого чын јӱрерге болушкан. Темдектезе, Кудайды сӱӱп турган кижи улуска кату баштанбас учурлу деп ол оҥдоп туратан (Иов 6:14). Иов бийиркенбес кижи болгон, ол јокту да, бай да улуска, бойыныҥ билезине чилеп болушкан. «Мени энемниҥ ичинде Јайаганы, оны да јайаган эмес пе?» — деп ол айдатан (Иов 31:13—22). Ол јарлу ла бай болгонынаҥ улам бийиркенер аргалу деп сананбаган. Оныҥ кӧрӱми бӱгӱнги кӱнниҥ бай ла јарлу улузыныҥ кӧрӱминеҥ чек башка.

¹⁹ Иов кандый бир немеге, ол тоодо акча-јӧӧжӧгӧ тартылып, Иеговала колбуларын ӱреерге кӱӱнзебеген. Оноҥ ӧскӧ «Кудайдаҥ јана баскан болор эди» деп ол билген. (Иов 31:24—28 кычырыгар *.) Иовтыҥ кӧзинде эр ле ӱй кижиниҥ биле тӧзӧгӧни агару јӧптӧжӱ болгон. Керек  дезе ол кандый бир кысты кӱӱнзеп кӧрбӧскӧ, «бойыныҥ кӧстӧриле јӧптӧжӱ тургускан» (Иов 31:1). Иовтыҥ бу јӧптӧжӱзи кайкамчылу болот, не дезе, Иовтыҥ ӧйинде Кудай эр кижиге кӧп ӱйлерлӱ болорго јараткан. Оныҥ учун Иов кӱӱнзеген болзо, база бир ӱйлӱ болор аргалу болгон *. Је Эдем садта баштапкы билени Кудай јӱк бир эр кижи ле бир ӱй кижи ортодо тӧзӧгӧн деп ол билген болгон. Иов анайып ла јӱрерге шӱӱп алган болор (Баш. 2:18, 24). 1600 кире јыл ӧткӧн кийнинде Иисус бойыныҥ угаачыларын биле јанынаҥ ла эр ле ӱй кижиниҥ колбулары јанынаҥ андый ла чындык принциптерле јӱрзин деп јакарган (Матф. 5:28; 19:4, 5).

20. Иегова керегинде чике билгирлер ле оныҥ принциптерин оҥдогоны биске јакшы најылар ла тузалу соот-јыргалдар талдаарга канайып болужат?

²⁰ Бистиҥ бӱдерис Иовтый ок болзын деп, нени эдер керек? Иегова керегинде чике билгирлер алып, олорды тузаланар керек. Темдектезе, сарнаачы Давид Иегованыҥ «базынышты сӱӱп турган кандый ла кижини» кӧрӧр кӱӱни јок деп бичиген, анайда ок «тӧгӱнчи улусла» најылашпазын деп айткан. (Сарын 11:5; 26:4 кычырыгар *.) Бу сӧстӧрдӧҥ Иегова керегинде нени билип аладыс? Бу принциптерди оҥдогоны јӱрӱмниҥ амадуларына, најылар ла соот-јыргалдар талдаарына ла интернетле тузаланарына кандый камаанын јетирер керек? Бу сурактыҥ каруулары Иегованы канча кире јакшы билеригерди билип аларга болужар. Бу калју ла кӱч телекейде быјарсыбай јӱрерге, бойысты јӱк ле «јакшыны јаманнаҥ ылгаштырарга» эмес, је не ойгор, не ойгор эмезин ылгаштырарга ӱредер керек (Евр. 5:14; Еф. 5:15).

21. Биске «ӱзе немени оҥдоорго» ло теҥеридеги Адабысты сӱӱндирерге, не болужар?

²¹ Ной, Даниил ле Иов Иегованы јакшы билип аларга албаданган, оныҥ учун ол олорго «ӱзе немени оҥдоорго» болушкан. Анайып олор Кудайды сӱӱндирген. Бу улус чындык болорыныҥ темин кӧргӱскен ле чыннаҥ ла једимдӱ јӱрӱм јӱрген (Сар. 1:1—3). Оныҥ учун бойыгардаҥ сурагар: «Мен Иегованы Ной, Даниил ле Иов чылап јакшы билерим бе?» Бӱгӱнги кӱнде Иегова бойы керегинде кӧпти ачып турганынаҥ улам, бис бу чындык эр улуска кӧрӧ, канча киреге кӧп немени билерис! (Укаа 4:18). Оныҥ учун Кудайдыҥ Сӧзин тереҥ шиҥдегер. Шӱӱп сананыгар. Кудайдаҥ агару тын сурагар. Анайып слер бистиҥ теҥеридеги Адабыска јуук болуп каларыгар ла бу калју телекейде јадып, ойгор тӱп-шӱӱлтелер эдип турарыгар (Укаа 2:4—7).