1-3. a) ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta ñandefiél hag̃ua Ñandejárape koʼã ára pahápe? b) ¿Mbaʼépa ñahesaʼỹijóta ko artíkulope?

AMÁSKE hiʼag̃ui pe fin, ojekuaa umi iñañáva “ñanáicha hetaveha ohóvo” (Sal. 92:7). Upévare ndajahecharamói mbaʼéichapa umi hénte nopenái Ñandejára heʼívare. Pablo heʼi vaʼekue umi Corintoguápe: “Ani pepensa mitã opensaháicha, péro umi mbaʼe vairã ikuentave pepensa umi mitãicha” (1 Cor. 14:20). ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi ko konsého?

² Jajapo vaʼerã pe téxto omopyendáva ko artíkulo heʼíva. Peteĩ pártepe heʼi: “Umi oñemoag̃uíva Jehováre ontende porã opa mbaʼe”. Upéva heʼise ontende porãha umi mbaʼe tekotevẽva oikuaa ombovyʼa hag̃ua Ñandejárape (Prov. 28:5). Proverbios 2:7, 9 heʼi Jehová omoaranduha umi persóna ojapóvape la oĩ porãva. Pe versíkulo 9 heʼi: “Nde rejapóramo koʼã mbaʼe reikuaáta mbaʼépa heʼise hustísia, reikuaáta mbaʼépa iporã ha retratáta peteĩchapa enterovépe. Rehechakuaáta mbaʼépa rejapo vaʼerã reho hag̃ua tape porãre”.

³ Noé, Daniel ha Job ohupyty vaʼekue pe arandu oúva Jehovágui (Ezeq. 14:14). Ha Ñandejára siervokuéra koʼag̃agua oñehaʼã avei ojapo upéva. ¿Ndépa reñehaʼã avei rehupyty pe arandu oúva Jehovágui? Ikatu hag̃uáicha reikuaa “opa mbaʼe” ombovyʼáva  Ñandejárape, tekotevẽ reikuaa porã chupe. Ko artíkulope ñaaprendéta 1) mbaʼéichapa Noé, Daniel ha Job ou oikuaa Ñandejárape, 2) mbaʼéichapa upéva oipytyvõ chupekuéra, ha 3) mbaʼéichapa ñande ikatu jajerovia haʼekuéraicha.

4. ¿Mbaʼéichapa Noé ou oikuaa Jehovápe, ha mbaʼéichapa upéva oipytyvõ chupe?

⁴ ¿Mbaʼéichapa Noé ou oikuaa Jehovápe? Ymaite guive, Ñandejára siervokuéra oaprende Jehovágui mbohapy hendáicha: pe kreasión rupive, umi ótro siérvo ifiélva rupive, ha ohechávo mbaʼéichapa Jehová ovendesi chupekuéra iñeʼẽrendu haguére (Is. 48:18). Noé ojesarekóvo pe kreasiónre, oñemeʼẽ enkuénta oĩha heta mbaʼe ohechaukáva Ñandejára oexistiha. Avei upéicha oaprende Ñandejára orekoha heta kualida porã. Koʼã mbaʼe oipytyvõ Noépe ontende hag̃ua Jehová ipoderosoitereiha, ha haʼe añoite haʼeha pe Dios verdadéro (Rom. 1:20). Péicha rupi Noé ndahaʼéi vaʼekue okreénteva Ñandejára oexistiha, síno ou ojerovia mbarete hese.

5. ¿Mbaʼéichapa Noé oaprende vaʼekue umi mbaʼe Ñandejára oipotáva yvyporakuérape g̃uarã?

⁵ La Biblia heʼi: “Jajerovia ñahendu rire”. Upéva heʼise umi ótro heʼíva ikatuha ñanepytyvõ jajerovia hag̃ua (Rom. 10:17). Noé oiméne oaprende raʼe Jehovágui ihentekuéra rupive. Por ehémplo, itúa Lamec ojerovia vaʼekue Jehováre ha onase Adán omano mboyve gueteri (ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme). Noé avuélo ningo haʼe vaʼekue Matusalén. Itataravuélo katu haʼe vaʼekue Jared, ha omano Noé orekórõ guare 366 áño (Luc. 3:36, 37). * Koʼã kuimbaʼe ha hembirekokuéra oiméne omboʼe raʼe Noépe Jehová ojapo hague yvyporakuérape. Avei omboʼéne raʼe chupe Ñandejára oipota hague ifamília hikuái ikatu hag̃uáicha omyenyhẽ ko yvy ha enterovéva oservi chupe. Oiméne Noé oaprende avei Adán ha Eva naiñeʼẽrendúi hague Jehovápe, ha haʼe voi ohechakuaáne raʼe heta mbaʼe vai oiko hague upéva káusare (Gén. 1:28; 3:16-19, 24). Noé omombaʼeterei entéro mbaʼe oaprendéva, ha upéva omomýi chupe oservi hag̃ua Jehovápe (Gén. 6:9).

6, 7. ¿Mbaʼéichapa pe esperánsa omombarete Noé jerovia?

⁶ Pe esperánsa ningo omombarete ñande jerovia. Ñañeimahinamíntena mbaʼéichapa oiméne oipytyvõ Noépe ojeroviave hag̃ua oikuaárõ guare pe héra heʼiseha “oporomombytuʼúva” térã “oporokonsoláva”. Upéva ningo omeʼẽ esperánsa chupe (Gén. 5:29, nóta). Jehová avei omomýi Lamécpe heʼi hag̃ua Noére: “Ko mitã tuicha ombovevýita ñandéve ñande traváho, pórke hetáma ñambaʼapo asy. Péicha oiko ñanderehe Jehová omaldesi haguére ko yvy”. Upévare Noé oreko kuri esperánsa Ñandejárare. Abel ha Enoc ojapo haguéicha, haʼe ojerovia pe “kuña familiare” opyrũtaha pe mbói akãre (Gén. 3:15).

⁷ Noé nontendepáine raʼe la oĩva Génesis 3:15-pe. Péro katuete ohechakuaa kuri pe profesía omeʼẽha esperánsa. Enoc opredika vaʼekue avei peteĩ mensáhe upeichagua heʼírõ guare Jehová ohunditaha umi iñañávape (Jud. 14, 15). Enoc heʼi vaʼekue oipytyvõne raʼe Noépe ojeroviave hag̃ua ha oreko hag̃ua esperánsa. Umi mbaʼe Enoc heʼi vaʼekue oñekumplíta avei og̃uahẽ vove Armagedón.

8. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼekue Noé oikuaa porã rupi Ñandejárape?

⁸ ¿Mbaʼépa ohupyty Noé oikuaa porã rupi Ñandejárape? Haʼe oikuaa porã rupi Jehovápe ojerovia mbarete hese ha avei iñarandu. Ha ndahaʼéi upévante, oipytyvõ avei chupe ani hag̃ua ojapo mbaʼeve ikatu vaʼerã omoñeñandu vai Jehovápe. Por ehémplo, Noé siémpre “oiko Ñandejára oipotaháicha” ha ndojeheʼái umi persóna ndorrespetáivare Ñandejárape. Haʼe ndohejái avei ogueraha vai chupe umi demónio ou vaʼekue ko yvy ape ári  ha oñembohetéva yvypóraicha. Katuete ningo umi hénte ndojeroviáiva Ñandejárare oiméne omombaʼeterei raʼe ohechávo mbaʼéichapa umi demónio ipoderóso, ha oiméne oadorase voi chupekuéra (Gén. 6:1-4, 9). Péro Noé oikuaa porã vaʼekue yvyporakuérape añoite Ñandejára heʼi hague ifamília hag̃ua ha omyenyhẽ hag̃ua ko yvy (Gén. 1:27, 28). Upéicha rupi, ohechárõ guare umi demónio omenda umi kuñáre ha ifamília hikuái, haʼe oikuaa upéva oĩ vaiha. Koʼýte oiméne oĩ raʼe segúro upeichaha ohechávo mbaʼéichapa umi demónio família tuichaicha ha imbareteterei. Tiémpo rire Ñandejára oavisa kuri Noépe oguerutaha pe dilúvio ohundi hag̃ua umi iñañávape. Noé ojerovia kuri Jehová okumplitaha la heʼíva, ha upévare ojapo pe árka. Upéicha, haʼe ha ifamiliakuéra ojesalva (Heb. 11:7).

9, 10. ¿Mbaʼéichapa ikatu rejerovia Noé ojerovia haguéicha?

⁹ ¿Mbaʼépa ikatu jajapo jajerovia hag̃ua Noé ojerovia haguéicha? Upearã tekotevẽ jastudia porã Ñandejára Ñeʼẽ, ñamombaʼe umi mbaʼe ñaaprendéva chugui, ha jareko enkuénta umíva ñakambia ha jadesidi porã hag̃ua (1 Ped. 1:13-15). Jajeroviárõ Jehováre ha ñañehaʼãrõ jahupyty pe arandu haʼe omeʼẽva, ñanepytyvõta ani hag̃ua Satanás ñanemoñuhã ha ani hag̃ua ova ñanderehe umi hénte opensa lája (2 Cor. 2:11). Heta persóna ko múndope iviolénto ha hekovai, ha oho pe hete rembipota vai rapykuéri (1 Juan 2:15, 16). Haʼekuéra ndorekói enkuénta pe fin og̃uahẽmbotaitemaha ha oñehunditaha ko múndo aña. Ñande jerovia ikangýramo, ikatu avei ñañepyrũ ñapensa umi hénte opensaháicha. Ani ñanderesarái Jesús okomparárõ guare ñane tiémpo Noé tiémpore, noñeʼẽi hague violénsia ha tekovaíre, síno umi mbaʼe ikatúvare ñandedistrae Ñandejára servísiogui (elee Mateo 24:36-39).

¹⁰ Eñeporandumína: “¿Ahechaukápa aiko lájare aikuaa porãha Jehovápe? ¿Ajeroviápa hína Jehováre ha ajapo la haʼe heʼíva? ¿Amboʼépa che rapichakuérape ojapo hag̃ua avei upéva?”. Asegún rembohovái koʼã porandu, reikuaáta reikópa hína Ñandejára oipotaháicha Noé ojapo haguéicha.

11. a) Daniel ohayhu vaʼekue Ñandejárape imitã guive, ¿mbaʼépa upéva ñanemboʼe ituakuéragui? b) ¿Mbaʼépepa nde rejoguase Daniélpe?

¹¹ ¿Mbaʼéichapa Daniel ou kuri oikuaa Ñandejárape? Ituakuéra katuete omboʼéne raʼe Daniélpe ohayhu hag̃ua Jehovápe ha avei Iñeʼẽ, ha haʼe siémpre ojapo upéva. Upéicha rupi itujámarõ guare osegi ohesaʼỹijo porã Ñandejára Ñeʼẽ (Dan. 9:1, 2). Daniel oikuaa porã vaʼekue Jehovápe. Haʼe oikuaa avei entéro mbaʼe Jehová ojapo vaʼekue umi israelita rehehápe. Ñande jahechakuaa upéva jaleéramo pe ñemboʼe oĩva Daniel 9:3-19-pe. Upépe haʼe ohechauka iñumílde ha isinseroha. Iporãta jalee porãramo ko ñemboʼe ha ñañeporandu: “¿Mbaʼépa chemboʼe Daniélgui ko orasión?”.

12-14. a) ¿Mbaʼéichapa Daniel ohechauka iñaranduha? b) ¿Mbaʼéichapa Jehová ovendesi Daniélpe ipyʼaguasu ha ifiél haguére?

¹² ¿Mbaʼépa ohupyty Daniel oikuaa porã rupi Ñandejárape? Umi judío ifiélvape ijetuʼu vaʼekue osegi hag̃ua iñeʼẽrendu Ñandejárape, pórke Babilóniape ojeadora umi dios fálsope. Avei Jehová omanda umi judíope: “Peñehaʼã oĩ hag̃ua pyʼaguapy pe siuda pomondo haguépe prisionéroramo” (Jer. 29:7). Péro omanda avei chupekuéra oadora hag̃ua chupe añoite ipyʼaite guive (Éx. 34:14). ¿Mbaʼépa Daniel ojapo kuri okumpli hag̃ua koʼã mokõi mandáto oúva Jehovágui? Ñandejára omoarandu Daniélpe oikuaa hag̃ua siémpre omotenonde vaʼerãha chupe umi governántepe rangue. Heta tiémpo rire, Jesús omboʼe vaʼekue avei upéva idisipulokuérape (Luc. 20:25).

¹³ Ñapensamíntena mbaʼépa Daniel ojapo kuri oñepresentárõ guare peteĩ situasión ijetuʼúva. Osẽ vaʼekue peteĩ léi heʼíva 30 díare avave noñemboʼéi vaʼerãha peteĩ dióspe ni peteĩ  persónape, síno pe rréipe añoite (elee Daniel 6:7-10). Haʼe ikatu kuri omoĩ exkúsa ha heʼi: “Tréinta díanteko”. Upéicharõ jepe, Daniel ndohejái yvyporakuéra léi iñimportanteve chupe g̃uarã Ñandejára heʼívagui. Haʼe ikatu kuri ñemihámente oñemboʼe Jehovápe, péro oikuaa heta hénte ohechaha jepi chupe oñemboʼe jave káda día. Upévare Daniel osegi oñemboʼe ipeligrósoramo jepe, haʼe ndoipotái oñepensa ndoadoraveiha Jehovápe.

¹⁴ Jehová ovendesi Daniélpe ipyʼaguasu ha ifiél haguére. Upévare Ñandejára milagrósamente osalva chupe umi león pochýgui. Upéicha rupi umi hénte oikóva pe Império medopersa tuichakuére oikuaa kuri Jehovápe (Dan. 6:25-27).

15. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã jajerovia hag̃ua Daniel ojerovia haguéicha?

¹⁵ ¿Mbaʼépa ikatu jajapo jajerovia hag̃ua Daniel ojerovia haguéicha? Ndahaʼéi vaʼerã jaleénteva la Biblia, tekotevẽ ñantende la oĩva pype (Mat. 13:23). Iñimportanteterei jaikuaa mbaʼépa Jehová opensa, upéva heʼise ñañehaʼã vaʼerãha ñantende la haʼe ñanemboʼeséva. Upearã iporã jajepyʼamongeta umi mbaʼe jaleévare. Ñañemboʼe meme vaʼerã avei, koʼýte ñane provléma jave. Jajeruréramo Jehovápe ñanemoarandu ha ñanemombarete hag̃ua, haʼe katuete ojapóta upéva (Sant. 1:5).

16, 17. ¿Mbaʼéichapa oiméne Job oñepyrũ vaʼekue oikuaa Ñandejárape?

¹⁶ ¿Mbaʼéichapa Job ou kuri oikuaa Ñandejárape? Job ndahaʼéi vaʼekue israelita. Péro Abrahán, Isaac ha Jacob haʼe vaʼekue ipariénte leháno. Jehová omboʼe kuri koʼã kuimbaʼépe oikuaa hag̃ua chupe, ha avei umi mbaʼe porã haʼe ojapótava yvyporakuéra rehehápe. Job oaprende vaʼekue avei koʼã mbaʼe, péro ndajaikuaái mbaʼéichapa ojapo upéva (Job 23:12). Job heʼi vaʼekue Jehovápe: “Chéngo yma ahendúnte vaʼekue ndehegui” (Job 42:5). Ñandejára voi heʼi kuri siertoha umi mbaʼe Job heʼíva hese (Job 42:7, 8).

¹⁷ Job oaprende avei heta mbaʼe Jehovágui omañávo pe kreasiónre (Job 12:7-9, 13). Elihú ha Jehová oipuru vaʼekue kómo ehémplo umi mbaʼe oĩva pe kreasiónpe. Péicha ohechauka Jóbpe yvyporakuéra michĩetereiha oñembojojáramo Ñandejárare (Job 37:14; 38:1-4). Umi mbaʼe Jehová heʼíva opokoiterei Job rehe. Upévare haʼe oñemomirĩ ha heʼi: “Koʼág̃a aikuaa nde ikatuha rejapo opaite mbaʼe, ha umi mbaʼe rejaposéva guive katuete rejapóta”. Upéi heʼi avei: “Koʼág̃a aguapy yvýpe tanimbu apytépe, ahechauka hag̃ua añarrepentiha” (Job 42:2, 6).

18, 19. ¿Mbaʼéichapa Job ohechauka vaʼekue oikuaa porãha Jehovápe?

 ¹⁸ ¿Mbaʼépa ohupyty Job oikuaa porã rupi Ñandejárape? Job ontende porãiterei mbaʼépa Ñandejára oipota jajapo. Haʼe añetehápe oikuaa Jehovápe ha upéva omomýi chupe ojapo hag̃ua entéro mbaʼe hekopete. Por ehémplo, Job oikuaa ndaikatumoʼãiha heʼi ohayhuha Jehovápe oimérõ haʼe ndotrataporãi hapichápe (Job 6:14). Haʼe nopensái iñimportanteveha umi ótrogui, upéva rangue otrata chupekuéra ifamíliaicha, tahaʼe irríkovape ha imboriahúvape. Job heʼi vaʼekue: “Haʼe ningo ñandekrea vaʼekue enterovépe peteĩchapa ñande sy retepýpe” (Job 31:13-22). Jahechaháicha Job haʼéramo jepe peteĩ persóna irríkova ha iñimportánteva, noñemombaʼeguasúi ni ndoapoʼíri avavépe. Idiferentete umi persóna irríko ha omanda guasúvagui oĩva ñane tiémpope.

¹⁹ Jóbpe g̃uarã Jehová la iñimportantevéva kuri, ndahaʼéi umi mbaʼerepy ni ambue mbaʼe. Haʼe oikuaa omotenondérire koʼã mbaʼe ombotapykuetaha Ñandejárape (elee Job 31:24-28). Chupe g̃uarã pe matrimónio avei haʼe vaʼekue peteĩ unión isagrádova ojapóva peteĩ kuimbaʼe ha peteĩ kuña. Job oñekompromete nomañamoʼãiha ni naiñakãrakumoʼãiha ótro kuñáre (Job 31:1). Jahecharamoiterei ningo ko mbaʼe, pórke Job tiémpope Jehová opermiti vaʼekue umi kuimbaʼe hembireko heta. Upévare Job oipotavérire hembirekorã ikatúta kuri oreko. * Péro haʼe oikuaáne raʼe Jehová omoĩ hague peteĩ kuimbaʼe ha peteĩ kuñámente oforma hag̃ua pe primer matrimónio, upévare odesidíne raʼe peteĩnte hembirekotaha (Gén. 2:18, 24). Upéi, 1.600 áño haguépe, Jesús omboʼe kuri jarrespeta vaʼerãha la Biblia heʼíva pe matrimóniore ha pe rrelasión sexuál rehe (Mat. 5:28; 19:4, 5).

20. ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta jaiporavo porã hag̃ua ñane amigorã ha umi vyʼarã?

²⁰ ¿Mbaʼépa ikatu jajapo jajerovia hag̃ua Job ojerovia haguéicha? Tekotevẽ jaikuaa porã Jehovápe, ha jaheja umi mbaʼe jaikuaáva chugui tañandegia opaite mbaʼépe. Por ehémplo, la Biblia heʼi Jehová ndochaʼeieteha umi ivioléntovare, ha ndajajeheʼái vaʼerãha umi hovamokõivare (elee Salmo 11:5; 26:4). Iporã ñañeporandumi: “¿Mbaʼépa chemboʼe Jehovágui koʼã mokõi téxto? ¿Arekópa enkuénta umíva aipurúta jave Internet, aiporavóta jave che amigorã ha umi vyʼarã?”. Ñarrespondéramo koʼã pregúnta ñanepytyvõta jahecha hag̃ua añetehápepa jaikuaa porã hína Jehovápe. Ndajaipotái ningo ko múndo aña ñandegueraha vai, upévare tekotevẽ jaipuru meme ñane akã ikatu hag̃uáicha jahechakuaa pe iporãva ha ivaíva. Péro ndahaʼéi upearãnte, ndaivaíriramo jepe peteĩ mbaʼe, jahechakuaa vaʼerã avei okonvenípa térãpa nokonveníri ñandéve (Heb. 5:14; Efes. 5:15).

21. ¿Mbaʼéichapa ikatu ñantende porã opa mbaʼe jaiko hag̃ua Jehová oipotaháicha?

²¹ Noé, Daniel ha Job oñehaʼãmbaite vaʼekue oikuaa porã Jehovápe, ha haʼe oipytyvõ chupekuéra ikatu hag̃uáicha “ontende porã opa mbaʼe” oiko hag̃ua haʼe oipotaháicha. Iñehemplokuéra ohechauka porã jajapórõ entéro mbaʼe Jehovápe ogustaháicha katuete ñasẽ porãtaha (Sal. 1:1-3). Upévare ñañeporandumi: “¿Aikuaa porãpa Jehovápe Noé, Daniel ha Job oikuaa haguéicha chupe?”. Añetehápe ñande ikatu jaikuaa porãve Jehovápe koʼã kuimbaʼégui, pórke ñane tiémpope haʼe omeʼẽ ñandéve hetaiteve informasión ñanepytyvõva jaikuaa hag̃ua chupe (Prov. 4:18). Upéicharõ, ñamboykékena tiémpo jastudia porã hag̃ua la Biblia, jajepyʼamongeta porã umi mbaʼére ha jajerure Ñandejárape ijespíritu sánto. Jajapóramo péicha, ko múndo aña nañandeguerahavaimoʼãi. Upéva rangue, ñanearandúta entéro mbaʼépe, ha káda día ñañemoag̃uivéta ñande Ru yvagapeguáre (Prov. 2:4-7).