Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Ŋsɩm Yehowa ɛzɩ Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb yɔ?

Ŋsɩm Yehowa ɛzɩ Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb yɔ?

“Ɛyaa kɩdɛkɛdaa ɩɩnɩɣ toovenim tɔm tɔbʋʋ; mba pañɩnɩɣ [Yehowa] yɔ, panɩɣ pɩtɩŋa pɩ-tɔbʋʋ.”—ADU. 28:5.

HENDU: 126, 150

1-3. (a) Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ ɛnɛ ɩ-taa? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

KƐDƐZAƔ kɩyakɩŋ wɩzɩ tɛm, pʋyɔɔ lɛ ɛyaa kɩdɛkɛdaa wɛɛ nɛ pakpaɣ “fɛlɛ fɛlɛ ɛzɩ maayʋʋ” yɔ. (Keɣa 91:8) Pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se ɛyaa sakɩyɛ wɛɛ nɛ pekiziɣ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ paɣtʋ yɔɔ ɖɔm. Ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩkɛ ‘piya ajamaa kɩdɛkɛdɩm ɖeɖe, ɛlɛ tɔm yɔɔdʋʋ ɖeɖe lɛ, ɖɩwɩlɩ se ɖɩkɛ ɛzʋtʋyaa?’​—1 Kɔr. 14:20.

2 Pocosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ ɖɔ-tɔm ñʋʋ mayaɣ taa; kɔyɔɔdʋʋ se: “Mba pañɩnɩɣ [Yehowa] yɔ, panɩɣ pɩtɩŋa pɩ-tɔbʋʋ.” Pɩwɩlɩɣ se panɩɣ mbʋ payɩ pɩcɛyaa se pala nɛ pɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa yɔ pɩ-tɔbʋʋ. (Adu. 28:5) Lɩmaɣza kʋɖʋma ana a-yɔɔ Aduwa 2:7, 9 ñɩkɩɣ niye. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se Yehowa “cazɩɣ ñɩm [yaa lɔŋsɩnɖɛ] ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa.” Mbʋ yebina nɛ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa ‘nɩɣ siɣsiɣ tɔm tɔbʋʋ, toovenim tɔm tɔbʋʋ nɛ kɩmaŋ wɛʋ tɔbʋʋ nɛ patɩlɩ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ kpeekpe.’

3 Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb paawɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ. (Ezek. 14:14) Sɔnɔ, Ɛsɔ samaɣ wɛnɩ ɖɔɖɔ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ. Nɛ ña yɔ? Ŋnɩɣ mbʋ pɩcɛyaa se ŋla nɛ ñɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa yɔ, “pɩtɩŋa pɩ-tɔbʋʋ” na? Pɩsa nɛ ŋla mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ŋtɩlɩ Yehowa camɩyɛ. Ye mbʋ, yele nɛ ɖɩtazɩ nɛ ɖɩna (1) ɛzɩma Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb palaba nɛ patɩlɩ Yehowa yɔ, (2) ɛzɩma Yehowa tɩlʋʋ wazɩ-wɛ yɔ, nɛ (3) ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ mba yɔ.

NOOWA NƐ ƐSƆ PƆÐƆM ƐJAÐƐ KƖDƐKƐDƖYƐ NAÐƖYƐ TAA

4. (a) Ɛzɩma Noowa laba nɛ ɛtɩlɩ Yehowa? (b) Nɛ ɛtɩlʋʋ Yehowa camɩyɛ yɔ, ɛzɩma pɩsɩnɩ-ɩ?

4 Ɛzɩma Noowa laba nɛ ɛtɩlɩ Yehowa? Kpaɣnɩ ɖooo caanaʋ taa, abalaa nɛ halaa mba paawɛnɩ tisuu yɔ, patɩŋnɩ nʋmɔŋ sɔsɔŋ naadozo yɔɔ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Yehowa yɔɔ tɔm: Pɔcɔŋaɣnaɣ Ɛsɔ wondu kɩlɩzɩtʋ, paɖʋwaɣ taabalɩyɛ nɛ ɛyaa lalaa mba pañaŋaɣ Ɛsɔ yɔ nɛ panaɣ ɖɔɖɔ wazasɩ nzɩ Ɛsɔ paɣtʋ nɛ ɛ-paɣtʋ kila yɔɔ ɖɔm kɔŋnɩ-wɛ yɔ. (Iza. 48:18) Pɩtasɩnɩ se wondu kɩlɩzɩtʋ sɩnɩ Noowa nɛ ɛtɩlɩ se Ɛsɔ wɛɛ lɛ, tɩsɩnɩ-ɩ ɖɔɖɔ nɛ ɛtɩlɩ ɛ-wɛtʋ sakɩyɛ ndʋ tɩɩnaɣnɩ ɛsa yɔ ɛzɩ “ɛ-tamtam ɖoŋ nɛ ɛ-Ɛsɔtʋ” mbʋ yɔ. (Roma 1:20) Pɩɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu siŋŋ Ɛsɔ yɔɔ.

5. Ɛzɩma Noowa laba nɛ ɛtɩlɩ tamaɣ ŋga Ɛsɔ wɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ?

5 Tisuu “lɩɣnɩ tɔm susuu cɔlɔ” yaa tɔm ndʋ ɛyʋ nɩɣ yɔ tɩ-cɔlɔ. (Roma 10:17) Ɛzɩma Noowa laba nɛ ɛnɩɩ Yehowa tɔm? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛ-hɔʋ taa mba cɔlɔ ɛkpɛlɩkɩ Yehowa yɔɔ tɔm. Pa-taa lɛlʋ lɛ ɛ-caa Laamɛɛkɩ. Laamɛɛkɩ kaawɛnɩ tisuu nɛ paalʋlɩ-ɩ pʋcɔ nɛ Aɖam sɩkɩ. (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.) Pa-taa lalaa ɖɔɖɔ yɔ, ɛ-cɔzɔ Matuusalaa nɛ ɛ-cɔzɔ sɔsɔ Yaarɛɛdɩ. Palʋlɩ Noowa nɛ pɩla pɩnzɩ 366 pʋcɔ nɛ Yaarɛɛdɩ sɩkɩ. * (Luka 3:36, 37) Pɩtɩla abalaa panɛ nɛ pa-halaa pɔ-cɔlɔ Noowa kpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛyaa wezuu caɣʋ paɣzaa, tamaɣ ŋga Ɛsɔ laba se ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa isu tɛtʋ yɔɔ yɔ, nɛ ɛzɩma ɛyaa kaañamtʋ paɣzɩ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ. Nɛ Noowa kaawɛɛ nɛ ɛnaɣ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ kaañamtʋ ndʋ tɩkɔnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ nɛ ɛ-ɛsa. (Kiɖe 1:28; 3:16-19, 24) Paa pɩtɩɩkɛ suwe yɔ, mbʋ Noowa kpɛlɩkaa yɔ, pitukuni ɛ-laŋɩyɛ nɛ piseɣti-i se ɛsɛɛ Ɛsɔ.​—Kiɖe 6:9.

6, 7. Ɛzɩma lidaʋ ŋgʋ Noowa kaawɛna yɔ, kɩkpazɩ e-tisuu ɖoŋ?

6 Lidaʋ ŋgʋ ɛyʋ wɛna yɔ, kɩkpazɩɣ e-tisuu ɖoŋ. Alɩwaatʋ ndʋ Noowa nawa se ɛ-hɩɖɛ tɔbʋʋ lɛ se “Hɛzʋʋ, yaa laŋɩyɛ hɛzʋʋ” yɔ, pɩɩlabɩ-ɩ leleŋ. Ðɩwɩlaɣ-ɩ se lidaʋ kɩbaŋʋ wɛnɩ ɛsɩndaa! (Kiɖe 5:29) Pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, Laamɛɛkɩ yɔɔdaa se: “[Noowa kaɣ-ɖʋ] kɔnʋʋ ɖa-tʋmɩyɛ taa nɛ ɖe-nesi tɛɛ tʋmɩyɛ taa laŋhɛzɩyɛ.” Noowa taɣaɣ Ɛsɔ liu. Ɛzɩ Aabɛɛlɩ nɛ Enɔɔkɩ yɔ, ɛɛwɛnɩ lidaʋ se “pʋlʋlaɣ” nakɛyɛ kaɣ ɖʋm ñʋʋ yɔkʋʋ.​—Kiɖe 3:15.

7 Paa Noowa ɛtaanɩɩ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 3:15 taa yɔ tɩ-hɔɔlɩŋ tɩŋa taa yɔ, ɛtaapɩtɩɣ se tɩkɛnɩ lidaʋ tɔm ndʋ tɩkɔŋnɩ ñʋʋ yabɩtʋ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa lidaʋ tɔm ndʋ, tɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ndʋ Enɔɔkɩ yɔɔdaa se Ɛsɔ kaɣ ɛyaa kɩdɛkɛdaa tɔm hʋnʋʋ yɔ. (Yud. 14, 15) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Enɔɔkɩ tɔm ndʋ tɩɩkpazɩ Noowa tisuu nɛ e-lidaʋ ɖoŋ siŋŋ. Enɔɔkɩ tɔm ndʋ tɩkaɣ tɛzʋʋ labʋ Armaagedɔɔ wiye.

8. Hɔɔlɩŋ weyi taa Ɛsɔ tɩlʋʋ camɩyɛ kandɩyɩ Noowa yɔɔ?

8 Noowa tɩlɩ Ɛsɔ camɩyɛ lɛ, wazasɩ nzɩ ehiɣaa? Noowa tɩlɩ Ɛsɔ camɩyɛ lɛ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu nɛ Ɛsɔ lɔŋsɩnɖɛ. Mbʋ yebina nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ. Ɛzɩma Noowa nɛ ‘Ɛsɔ toovenim tʋ pɔɖɔŋaɣ’ yɔ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛtɩɖʋ taabalɩyɛ nɛ mba paasɛɣ Ɛsɔ yɔ. Ɛsɔ tiyiyaa mba papɩsɩ aleewaa yɔ, pakpaɣ po-ɖoŋ nɛ pepeɣzini ɛyaa mba pɛfɛyɩnɩ tisuu yɔ kɛlɛʋ yem. Halɩ ɛyaa mba pa-taa nabɛyɛ ñɛsɛɣaɣ aleewaa mba ɛzɩ ɛsɔnaa yɔ. Paa mbʋ yɔ, pataawɛɛnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ Noowa yɔɔ. (Kiɖe 6:1-4, 9) Pɩtasɩ lɛ, Noowa kaanawa se Ɛsɔ sɔɔlaa se ɛyaa ɩlʋlɩ nɛ pisu tɛtʋ yɔɔ. (Kiɖe 1:27, 28) Ye mbʋ, ɛɛnawa se Ɛsɔ tiyiyaa mba pakpaɣ ɛyaa tomnasɩ yɔ, pɩtɩmʋna se pa nɛ halaa pasʋʋ. Piya nzɩ Ɛsɔ tiyiyaa sʋnɩ halaa nɛ palʋlɩ yɔ, sɩ-wɛtʋ wɩlaa kpayɩ kpayɩ se pa-lakasɩ nzɩ sɩɩkɛnɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm. Pɩtalɩ alɩwaatʋ natʋyʋ lɛ, Ɛsɔ heyi Noowa se ɛkaɣ yebu nɛ tɛʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɩɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Tisuu mbʋ Noowa kaawɛna se tɔm ndʋ tɩkaɣ labʋ yɔ, piseɣti-i nɛ ɛsaɣ aɖakaɣ nɛ mbʋ yabɩnɩ ɛ nɛ ɛ-hɔʋ pa-ñʋʋ.​—Ebr. 11:7.

9, 10. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Noowa tisuu?

9 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Noowa yɔ? Pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ Ɛsɔtɔm camɩyɛ nɛ ɖiyele nɛ titii ɖa-laŋa taa nɛ ɖiyele nɛ tiɖiyi-ɖʋ. (1 Pɩy. 1:13-15) Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩwɛɣnɩ tisuu nɛ Ɛsɔ lɔŋsɩnɖɛ; mbʋ kaɣnɩ-ɖʋ sɩnʋʋ se ɖɩtaatɔlɩ Sataŋ ajitu kpacanaa taa nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ fezuu kɩdɛkɛdʋʋ ɛtaawɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ yɔ. (2 Kɔr. 2:11) Fezuu ŋgʋ, kiseɣtiɣ ɛyaa se pɔsɔɔlɩ puuyaɣ lakasɩ nɛ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ caɣʋ nɛ kituzuu-wɛ se paka pa-lɩmaɣza tomnaɣ sɔɔlɩm yɔɔ. (1 Yoh. 2:15, 16) Pɩtasɩ lɛ, kɩpɩzɩɣ kiyele nɛ weyi ɛtɩpɩɩ fezuu taa yɔ, ɛsɔɔ se Ɛsɔ kɩyakʋ sɔsɔʋ ñɔtaa. Tɔzɩ se Yesu kpaɣ ɖa-alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩɣnɩ Noowa ñɩndʋ lɛ, pɩtɩkɛ puuyaɣ lakasɩ nɛ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ caɣʋ yɔɔ ɛñɩɣ niye, ɛlɛ ɛzɩma ɛyaa paa taawɛɛnɩ Ɛsɔtɔm yɔ pɩ-yɔɔ ɛñɩɣ niye.​—Kalɩ Maatiyee 24:36-39.

10 Pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Me-wezuu caɣʋ wɩlɩɣ se toovenim taa lɛ, mansɩm Yehowa? Pɩtasɩnɩ Ɛsɔ paɣtʋ kila yɔɔ ɖɔm lɛ, tisuu mbʋ mɛwɛna yɔ, piseɣtiɣ-m ɖɔɖɔ se mawɩlɩ paɣtʋ kila ana lalaa na?’ Tɛtɛ ɛzɩma ŋcosuu tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩɩwɩlaa se ‘ña nɛ Ɛsɔ toovenim tʋ iɖiɣni ɖɔm.’

DANƖYƐƐLƖ WƖLAA SE ƐWƐNƖ ƐSƆ LƆŊSƖNÐƐ BABILƆƆNƖ TƐTƲ TAA

11. (a) Ɛzɩma Danɩyɛɛlɩ kaañɔnɩ Ɛsɔ kpam ɖooo ɛ-pɩjatʋ taa yɔ, pɩwɩlɩɣ suwe ɛ-lʋlɩyaa yɔɔ? (b) Danɩyɛɛlɩ wɛtʋ ndʋ ŋsɔɔlaa se ŋmaɣzɩna?

11 Ɛzɩma Danɩyɛɛlɩ laba nɛ ɛtɩlɩ Yehowa? Pɩtʋʋ fɛyɩ se Danɩyɛɛlɩ lʋlɩyaa falɩsɩ-ɩ camɩyɛ nɛ pawɩlɩ-ɩ se ɛsɔɔlɩ Yehowa nɛ Masɩ kiɖeɖesi. Pɩtasɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ ɖɔkɩ sɔɔlɩm mbʋ kpam e-wezuu caɣʋ kpeekpe taa. Halɩ ɛ-akpadɩyɩtʋ taa, eewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛtazɩɣ Masɩ kiɖeɖesi taa. (Dan. 9:1, 2) Adɩma wena Danɩyɛɛlɩ laba nɛ ɛma-yɛ Danɩyɛɛlɩ 9:3-19 taa yɔ, awɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se ɛɛsɩm Ɛsɔ camɩyɛ, nɛ ɛtɩlɩ ɖɔɖɔ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Ɛsɔ kaawɩlɩ Izrayɛɛlɩ piya yɔ camɩyɛ. Pɩwɛɣ ɖeu se ɖa-taa paa anɩ ɛñɩnɩ alɩwaatʋ pazɩ nɛ ɛkalɩ Danɩyɛɛlɩ adɩma ana nɛ ɛmaɣzɩ a-yɔɔ nɛ ɛna mbʋ apɩzɩɣ nɛ akpɛlɩkɩ-ɩ Danɩyɛɛlɩ yɔɔ yɔ.

12-14. (a) Ɛzɩma Danɩyɛɛlɩ wɩlaa se ɛwɛnɩ Ɛsɔ lɔŋsɩnɖɛ? (b) Danɩyɛɛlɩ ñɔnɩ Ɛsɔ nɛ abalɩtʋ lɛ, ɛzɩma Ɛsɔ wazɩ-ɩ?

12 Danɩyɛɛlɩ sɩm Ɛsɔ camɩyɛ lɛ, wazasɩ nzɩ ehiɣaa? Yuuda ñɩma mba paawɛ siɣsiɣ yɔ, wezuu caɣʋ kaawɛ-wɛ kaɖɛ Babilɔɔnɩ ɛjaɖɛ taa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩɩkɛ sɩɩnaa layaa ɛjaɖɛ. Yehowa kaaheyi Izrayɛɛlɩ piya se: “Ɩñɩnɩ tɛtʋ ndʋ mowoni-mɩ tɩ-taa yɔ tɩ-laŋhɛzɩyɛ.” (Yer. 29:7) Ɛlɛ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɛpɔzɩ-wɛ se pɔñɔɔnɩ ɛ-paɣtʋ. (Ejl. 34:14) Ɛbɛ kaasɩnɩ Danɩyɛɛlɩ nɛ ɛɖɔ paɣtʋ ndʋ tɩ-naalɛ tɩ-yɔɔ? Ɛsɔ lɔŋsɩnɖɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛnɩɩ pɩ-taa se komina paɣtʋ ndʋ tɩɩkaɖɩɣnɩ Ɛsɔ ñɩndʋ yɔ, tɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ɛɖɔ. Pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ wayɩ lɛ, paɣtʋ kiɖe kʋɖʋmɖɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ Yesu ɖaɣnɩ ñɩɣʋ niye.​—Luka 20:25.

13 Maɣzɩ mbʋ Danɩyɛɛlɩ labɩ alɩwaatʋ ndʋ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ se kɩyakɩŋ 30 taa lɛ, pɩtɩpɔzɩ se nɔɔyʋ ɛtɩmnɩ ɛsɔ nɔɔyʋ yaa ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ pɩtasɩnɩ-ɩ yɔ, pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. (Kalɩ Danɩyɛɛlɩ 6:8-11.) Danɩyɛɛlɩ pɩzaɣ se ɛñɩnɩ kawanaɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se: ‘Kɩyakɩŋ 30 yeke na!’ Ɛlɛ etitisi se wiyaʋ paɣtʋ ɛwɛɛnɩ ɖoŋ ɛ-yɔɔ nɛ eyele mbʋ Masɩ pɔzʋʋ-ɩ se ɛla yɔ pɩ-labʋ. Ɛpɩzaɣ ɖɔɖɔ se ɛtɩmɩ mɛsaɣ tɛɛ nɛ nɔɔyʋ ɛtaana-ɩ. Ɛɛnawa se ɛyaa ɖiɣzinaa se ɛtɩmaɣ paa ɖooye. Pʋyɔɔ lɛ, paa pɩkɔŋnaɣ kaɖɛ e-wezuu yɔɔ yɔ, Danɩyɛɛlɩ tiyele tɩmʋʋ kaɣlaa ɛzɩ ɛtɩɩlakʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se ye eyebi tɩmʋʋ kaɣlaa yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ nabɛyɛ maɣzɩ se ɛñam wiyaʋ nɛ pɩkɩlɩ Ɛsɔ.

14 Yehowa wazɩ Danɩyɛɛlɩ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɛkpaɣnɩ abalɩtʋ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Ɛtɩŋnɩ piti lakasɩ nasɩyɩ yɔɔ nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ nɛ etiyele se pakʋ-ɩ kañatʋ kʋʋ. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ, pɩlɩzɩ aseɣɖe Yehowa yɔɔ nɛ halɩ pɩtalɩ Meedii mba nɛ Pɛrsɩ mba ageeta poliŋ ñɩna taa.​—Dan. 6:26-28.

15. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Danɩyɛɛlɩ yɔ?

15 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Danɩyɛɛlɩ yɔ? Pʋcɔ nɛ ɖe-tisuu cɛyɩsɩ lɛ, Ɛsɔtɔm kalʋʋ ɖeke tɩmaɣ, ɛlɛ pɩwɛɛ se ‘ɖɩnɩɩ tɩ-tɔbʋʋ.’ (Mat. 13:23) Ðɩsɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza hɔɔlɩŋ tɩŋa taa, nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛ-paɣtʋ kila camɩyɛ. Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yaa ɖɩwɛɣ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ natʋyʋ taa yɔ. Ye ɖɩtɩmnɩ tisuu nɛ ɖɩpɔzɩ Yehowa se ɛha-ɖʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ yɔ, ɛkaɣ-ɖʋ haʋ faaa.​—Yak. 1:5.

YƆƆB ÐƆM ƐSƆ PAƔTƲ KILA YƆƆ ALƖWAATƲ KƖBANDƲ NƐ KAÐƐ ALƖWAATƲ TAA

16, 17. Ɛzɩma Yɔɔb laba nɛ ɛtɩlɩ Ɛsɔ camɩyɛ?

16 Ɛzɩma Yɔɔb laba nɛ ɛtɩlɩ Yehowa? Yɔɔb taakɛ Izrayɛɛlɩ pɩɣa. Paa mbʋ yɔ, ɛkɛ Abraham, Izaakɩ nɛ Yakɔɔb pe-liɖe taa tʋ. Yehowa kaawɩlɩ Abraham, Izaakɩ nɛ Yakɔɔb weyi ɛkɛnaa yɔ nɛ tamaɣ ŋga ɛwɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ. Paa ɖɩɩsɩŋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi Yɔɔb laba nɛ ɛtɩlɩ tɔm ndʋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛsɩm toovenim tɔm kɩbandʋ ndʋ tɩ-taa sakɩyɛ. (Yɔɔb 23:12) Yɔɔb yɔɔdaa se: “Mewelisaɣni-ŋ nɛ ma-nɩŋgbaaŋ.” (Yɔɔb 42:5) Pɩtasɩ lɛ, Yehowa maɣmaɣ yɔɔdaa se Yɔɔb yɔɔdɩ ɛnʋ yɔɔ toovenim tɔm.​—Yɔɔb 42:7, 8.

Ðe-tisuu kpaɣ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩŋɩɣnɩ Ɛsɔ wondu kɩlɩzɩtʋ yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩɣ ɛ-wɛtʋ ndʋ tɩɩnaɣnɩ ɛsa yɔ (Cɔnɩ tayʋʋ 17)

17 Yɔɔb tɩŋnɩ Ɛsɔ wondu kɩlɩzɩtʋ yɔɔ nɛ ɛtasɩ naʋ Ɛsɔ wɛtʋ ndʋ tɩɩnaɣnɩ ɛsa yɔ. (Yɔɔb 12:7-9, 13) Pʋwayɩ Eliihu nɛ Yehowa palabɩnɩ wondu kɩlɩzɩtʋ natʋyʋ tʋmɩyɛ nɛ pɔtɔzɩnɩ Yɔɔb se ɛyʋ tɩlɩɩ nabʋyʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa. (Yɔɔb 37:14; 38:1-4) Yehowa tɔm tukuni Yɔɔb laŋɩyɛ siŋŋ nɛ ɛyɔɔdɩnɩ tɩ luzuu se: “Mansɩma mbʋ se ŋkɛ ɖoŋ tɩŋa tʋ, nɛ ña-lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ fɛyɩ se ŋŋpɩzɩɣ-ɖɩ. . . . Mahɩnɩ puuyuu taa nɛ tɔlɩma taa.”​—Yɔɔb 42:2, 6.

18, 19. Hɔɔlɩŋ weyi taa Yɔɔb wɩlaa se toovenim taa lɛ, ɛɛsɩm Yehowa?

18 Yɔɔb sɩm Ɛsɔ camɩyɛ lɛ, wazasɩ nzɩ ehiɣaa? Yɔɔb kaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ kila taa camɩyɛ. Ɛɛsɩm Yehowa camɩyɛ, nɛ ɛcakɩ wezuu ŋgʋ kɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ sɩmtʋ ndʋ yɔ. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Yɔɔb kaanawa se ye ‘ɛɛlakɩ e-koobu kɩbandʋ’ yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se ɛsɔɔlɩ Ɛsɔ. (Yɔɔb 6:14, nwt) Ɛtaakpazɩɣ ɛ-tɩ, ɛlɛ ɛlɩzaɣ koobiɖe sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩɣ ɛyaa tɩŋa, paa pɛkɛ kʋñɔndɩnaa yaa ñɩm tɩnaa yɔ. Yɔɔb yɔɔdaɣ e-koobu tɔm lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Ɛzɩ weyi ɛma-m yɔ, pɩtɩkɛ ɛnʋ ɛmanɩ-ɩ.” (Yɔɔb 31:13-22) Toovenim lɛ, Yɔɔb tiyele se ɛzɩma ɛ-hɩɖɛ kaasɛwa nɛ ɛwɛɛnɩ ɖɔɖɔ ñɩm yɔ, pɩwɛɛkɩ lɩmaɣza wena ɛɛwɛnɩ ɛ-maɣmaɣ nɛ ɛyaa lalaa yɔɔ yɔ. Ɛɛwɛ ndɩ kpem nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ ñɩma mba pɛwɛnɩ ɖoŋ nɛ ñɩm yɔ pa-taa sakɩyɛ.

19 Yɔɔb kizi sɩɩnaa latʋ lakasɩ tɩŋa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖooo e-laŋɩyɛ taa. Ɛtaasɔɔlɩ se tomnaɣ yɔɔ ñɩm yaa nabʋyʋ ɛwɛɛ kajalaɣ lone taa e-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩtasɩnɩ ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛnawa se ye ɛtɔlɩ kpaca ŋgʋ kɩ-taa yɔ, piyeki nɛ ekizi “ɛsɔdaa Ɛsɔ.” (Kalɩ Yɔɔb 31:24-28.) Ɛɛnawa se halʋ nɛ abalʋ pe-nesi ɖɔkʋʋ tɩkɛnɩ aleɣya tɔm Ɛsɔ ɛsɩndaa. Halɩ ɛɛɖʋ ɛ-ɛsa paɣtʋ se ataacɔnɩ pɛlɛ nɔɔyʋ nɛ e-liu tɛɛ kɔtɩnɩ-ɩ. (Yɔɔb 31:1) Tɔzɩ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Ɛsɔ taakizi se ɛyaa ɩkpaɣ halaa sakɩyɛ. Ye mbʋ, ye Yɔɔb kaasɔɔlaa yɔ, ɛpɩzaɣ se ɛkpaɣ halʋ naalɛ ñɩnʋ. * Ɛlɛ ɛɛɖʋ ɛ-tɩ paɣtʋ se ɛtɩŋɩɣ nesi ɖɔkʋʋ mbʋ Ɛsɔ kaalabɩ kiɖe tɛɛ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa yɔ pɩ-kɩɖaʋ. (Kiɖe 2:18, 24) Pɩlabɩ pɩnzɩ 1600 mbʋ yɔ pʋwayɩ lɛ, Yesu Krɩstʋ wɩlɩ ɛ-tɔm welisiyaa se pɔɖɔ paɣtʋ kila kʋɖʋma ana a-yɔɔ nesi ɖɔkʋʋ nɛ kʋzʋʋ nʋmɔʋ taa.​—Mat. 5:28; 19:4, 5.

20. Ye ɖɩtɩlɩ Yehowa nɛ ɛ-paɣtʋ kila camɩyɛ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖʋ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɛ ɖɩlɩzɩ aleɣya kɩbana?

20 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Yɔɔb yɔ? Ɛzɩ ɖɩɩtɛm yɔɔdʋʋ yɔ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ Yehowa yɔɔ sɩmtʋ nɛ ɖiyele nɛ sɩmtʋ ndʋ tiɖiyi-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ tɩŋa taa. Keɣa maɖʋ Daviid yɔɔdaa se Yehowa “tɩkatɩ weyi ɛwɛ puuyaɣ yɔ,” nɛ ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ se pɩtɩmʋna se ɖɩɖʋ taabalɩyɛ nɛ “cɛtɩm tɩnaa.” (Kalɩ Keɣa 10:5; 25:4.) Ɛbɛ Bibl masɩ sɩnɛ sɩwɩlɩɣ-ɖʋ Ɛsɔ lɩmaɣza yɔɔ? Ðoŋ weyi pɩwɛɛ se sɩwɛɛnɩ mbʋ ŋsɩɣ kajalaɣ lone taa ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ? Nɛ ɖoŋ weyi pɩwɛɛ se sɩwɛɛnɩ ñɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩnɩ tʋmɩyɛ intɛrnɛɛtɩ yaa alɩwaatʋ ndʋ ŋlɩzɩɣ ña-taabalaa nɛ aleɣya wena ŋsɔɔlaa yɔ? Ɛzɩma ŋcosuu tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ yɔ, mbʋ kaɣnɩ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋna se ŋsɩm Yehowa camɩyɛ yaa ŋŋsɩŋɩ-ɩ. Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛ siɣsiɣ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩfalɩsɩ ɖa-maɣzɩm nɛ ‘pɩmalɩnɩ-ɖʋ’ nɛ ɖɩtɩlɩ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ kɩbam nɛ kɩdɛkɛdɩm pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ɛlɛ pɩtaasɩɩnɩ pi-ɖeke, pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩɖʋ tʋkaɣ mbʋ pɩkɛ lɔŋsɩnɖɛ lakasɩ nɛ mbʋ pɩkɛ kɩmɛlɛndʋ lakasɩ yɔ pɩ-hɛkʋ taa.​—Ebr. 5:14; Efɛz. 5:15.

21. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ mbʋ pɩcɛyaa se ɖɩla nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ “pɩtɩŋa pɩ-tɔbʋʋ?”

21 Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb pañɩnɩ Yehowa nɛ pa-laŋɩyɛ pilim, pʋyɔɔ eyeba nɛ patɩlɩ-ɩ. Ɛsɩnɩ-wɛ nɛ panɩɩ mbʋ payɩ pɩcɛyaa se pala nɛ pɔ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ yɔ “pɩtɩŋa pɩ-tɔbʋʋ.” Pɛkɛnɩ kɩɖaŋ kɩbaŋ siɣsiɣ wɛtʋ nʋmɔʋ taa, nɛ toovenim taa lɛ, piiɖeni-wɛ pe-wezuu caɣʋ taa siŋŋ. (Keɣa 1:1-3) Ye mbʋ, pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Mansɩm Yehowa camɩyɛ ɛzɩ Noowa, Danɩyɛɛlɩ nɛ Yɔɔb paasɩmʋʋ-ɩ yɔ?’ Toovenim taa lɛ, ɛzɩma fezuu taa ñalɩmɩyɛ wɛɛ nɛ ɖɩkɔŋ paa evemiye nɖɩ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ-ɩ nɛ pɩkpaɖɩ. (Adu. 4:18) Pʋyɔɔ lɛ, tazɩɣ Ɛsɔtɔm taa tam. Maɣzɩɣ tɩ-yɔɔ. Nɛ ŋtɩmnɩ Yehowa se ɛha-ŋ e-fezuu kiɖeɖeu. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ ñɔtɩnʋʋ ña-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ nɛ pɩkpaɖɩ. Mbʋ kaɣnɩ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋwɛɛ lɛɣtʋ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa.​—Adu. 2:4-7.

^ tay. 5 Bibl heyi-ɖʋ ɖɔɖɔ se Noowa cɔzɔ sɔsɔ “Enɔɔkɩ nɛ Ɛsɔ pɔɖɔma.” Ɛlɛ “Ɛsɔ kpaɣ-ɩ” nɛ pɩla pɩnzɩ 69 pʋcɔ nɛ palʋlʋʋ Noowa.​—Kiɖe 5:23, 24.

^ tay. 19 Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ Noowa yɔɔ ɖɔɖɔ. Kɩdɛkɛdɩm paɣzɩ Edɛɛnɩ nɛ pitileɖi lɛ, abalaa paɣzɩ halaa sakɩyɛ kpaɣʋ ɖɔɖɔ. Paa mbʋ yɔ halʋ kʋɖʋm Noowa kaawɛna.​—Kiɖe 4:19.