Дәрбази һондоре буйин

Дәрбази навәроке буйин

Тӧ Йаһоԝа ӧса Нас Дьки Чаԝа Нӧһ, Данийел у Ибо Нас Дькьрьн?

Тӧ Йаһоԝа ӧса Нас Дьки Чаԝа Нӧһ, Данийел у Ибо Нас Дькьрьн?

«Мәрьве хьраб һәԛийе фәʹм накьн, ле йе Хӧдан дьгәрʹьн, тʹам фәʹм дькьн» (МӘТʹЛК. 28:5).

КʹЬЛАМЕД: 126, 150

1-3. а) Ԝан рʹожед ахьрийеда чь ԝе али мә бькә Хԝәдерʹа амьн бьминьн? б) Әме ве готареда дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

ИРО әм дьжин хьлазийа рʹожед ахьрийеда у әм дьвиньн ԝәки мәрьвед хьраб һе зедә мина «шинайе дьгьһижьн» (Зәб. 92:7). Ләма әʹщебмайи нинә кӧ мәрьв ԛанун у принсипед Хԝәде пьшт гӧһе хԝәва давежьн. Ле гәло ча ве дәрәщеда әм дькарьн «һьндава хьрабийеда мина зарʹа бьн», ле йәкә «һʹьше хԝәда гьһишти бьн»? (1 Корн. 14:20).

2 Щаба ве пьрсе рʹеза сәрәкә йа ве готареда йә, кʹидәре те готьне: «Йе Хӧдан дьгәрʹьн, тʹам фәʹм дькьн» (Мәтʹлк. 28:5). Әԝ те һʹәсабе кӧ әԝана дькарьн һәр тьшти фәʹм кьн чь жи лазьм ә, сәва Йаһоԝа хԝәш бен. Мәтʹәлок 2:7, 9-да жи те готьне, ԝәки Йаһоԝа «бона рʹаста» биланийе хԝәй дькә. У бь сайа ԝе йәке кәсед рʹаст дькарьн «рʹастийе, ԛьраре, һәԛийе» у «сәрда жи һәр шьвәрʹийед ԛәнщ» фәʹм бькьн.

3 Нӧһ, Данийел у Ибо, мәрьвнә билан бун (Һәзԛл. 14:14). Әԝе йәке әм дькарьн бежьн дәрһәԛа щьмәʹта Хԝәдейә иро жи. Ле хут дәрһәԛа хԝә тӧ дькари бежи, ԝәки «тʹам» фәʹм дьки һәр тьшти чь жи лазьм ә, сәва дьле Йаһоԝа ша ки? Бона ве йәке лазьм ә ԝи рʹьнд нас бьки. Ве готареда әме шеԝьр кьн: 1) ча Нӧһ, Данийел у Ибо Хԝәде нас кьрьн, 2) әԝ занәбуна ԝан дәрһәԛа Хԝәде чьда али ԝан кьр, у 3) ча әм дькарьн баԝәрийа мина йа ԝан ԛазанщ кьн.

ДЬНЙА ХЬРАБДА НӦҺ РʹИЙА ХԜӘДЕДА ДЬЧУ

4. Чаԝа Нӧһ дәрһәԛа Йаһоԝа пеһʹәсийа, у занәбуна рʹаст чьда али ԝи кьр?

4 Нӧһ жь кʹӧ дәрһәԛа Йаһоԝа пеһʹәсийа? Дәстпека тʹәрихийа мәрьва, мәрьв дәрһәԛа Хԝәде дькарьбун бь сайа се тьштед сәрәкә пебьһʹәсийана: бь ве йәке кӧ дина хԝә дьданә сәр әʹфьринед Хԝәде, бь гьликьрьна мәрьвед хԝәдехоф, у бь кʹәрәмед Хԝәде кӧ ԝана дьстанд чахе пе принсипед ԝи дьжитьн (Иша. 48:18). Чахе Нӧһ сәр әʹфьрина дьньһерʹи, әԝи дькарьбу әшкәрә бьдита ԝәки Хԝәде һәйә, у ӧса жи дькарьбу һʹӧнӧред Хԝәде бьдита, мәсәлә «ԛӧдрәта ԝийә һʹәта-һʹәтайе у Хԝәдетийа ԝи» (Рʹом. 1:20). Бь сайа ԝан тьшта, Нӧһ нә кӧ тʹәне баԝәр кьр ԝәки Хԝәде һәйә, ле әԝи баԝәрийа ԛәԝи һьндава ԝида пешда ани.

5. Чаԝа Нӧһ пеһʹәсийа дәрһәԛа ԛьрара Хԝәде һьндава инсанәте?

5 Баԝәри «жь бьһистьне те» (Рʹом. 10:17). Ле гәло Нӧһ дәрһәԛа Йаһоԝа жь кʹӧ пеһʹәсийа? Бешьк, дькарьн бежьн ԝәки һʹәчʹи зәʹф жь мәрьвед хԝәйи незик. Бәʹса хәбәре, баве ԝи Ламәх мәрьвәки бь баԝәрийа ԛәԝи бу, йе кӧ дьжит чахе Адәм һе сах бу. (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.) Дьбәкә әԝи ӧса жи жь кальке хԝә Мәтушәла у жь кальке кальке хԝә Йаред пеһʹәсийабу, йе кӧ паши буйина Нӧһ 366 сала жит * (Луԛа 3:36, 37). Дьԛәԝьмә Нӧһ жь ԝана у жь жьнед ԝан пеһʹәсийа дәрһәԛа дәстпека жийина инсанәте у дәрһәԛа ԛьрара Хԝәде кӧ мәрьвед рʹаст ԝе әʹрде тʹьжи кьн. Әԝи дьԛәԝьмә жь ԝана бьһист дәрһәԛа мьԛабьлибуна Әдәнеда, у ахьрийа ве йәке әԝи хԝәха жи дькарьбу бьдита (Дәстп. 1:28; 3:16-19, 24). Чь жи һәбә, әшкәрә йә ԝәки Нӧһ чь кӧ пеһʹәсийа дьле ԝи гьрт, у әԝе йәке ԝи һелан кьр кӧ Хԝәдерʹа хьзмәт кә (Дәстп. 6:9).

6, 7. Чь баԝәрийа Нӧһ ԛәԝи кьр?

6 Һеви баԝәрийе ԛәԝи дькә. Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ Нӧһ чаԝа хԝә тʹәхмин кьр чахе пеһʹәсийа, ԝәки наве ԝи кʹижан кӧ дьбәкә дьһатә һʹәсабе «Рʹьһʹәти йан жи Бәрдьли», дьда кʹьфше һеви сәр ахьрийа баш (Дәстп. 5:29). Бь рʹебәрийа Хԝәде Ламәх гот: «Әве [Нӧһ] мә . . . жь щәфед мәйә гьран ль сәр ви әʹрди рʹьһʹәт кә, кʹижан кӧ Хӧдан ньфьрʹ ле кьрьбу». Баԝәрийа Нӧһ һьндава Хԝәде һәбу. Әԝи мина Һабил у Һәнох кӧ пешийа ԝи дьжитьн, баԝәр дькьр ԝәки «зӧрʹәт» ԝе бе, кʹижан кӧ сәре мәʹр ԝе бьһʹьнщьрʹинә (Дәстп. 3:15).

7 Нӧһ бь тʹәмами фәʹм нәдькьр созе Хԝәде кӧ Дәстпебун 3:15-да ньвисар ә. Ле әԝи фәʹм дькьр кӧ әв пʹехәмбәрти дәрһәԛа ахьрийа баш ә. Хенщи ԝе йәке, Һәнох жи пʹехәмбәртийа ԝи щурʹәйи пешда гот, кӧ Хԝәде ԝе ԛьрʹа хьраба бинә (Щьһуд. 14, 15). Әԝ әʹламәтийа Һәнох кӧ бь тʹәмами Һармәгәдонеда бе сери, бешьк ԝе баԝәрийа у һевийа Нӧһ ԛәԝи кьра.

8. Чьда занәбуна дәрһәԛа Хԝәде Нӧһ хԝәй дькьр?

8 Занәбуна рʹаст дәрһәԛа Хԝәде чьда али Нӧһ кьр? Бь сайа занәбуна рʹаст, баԝәри у биланийа Нӧһ һәбу. Әԝе йәке али ԝи дькьр кӧ нәкʹәвә ԛәзийе, илаһи алийе рʹӧһʹанида зийане нәстинә. Бәса хәбәре, Нӧһ «рʹийа Хԝәдеда дьчу», әԝ рʹийа мәрьвед хьрабда нә дьчу, демәк тʹәви ԝан һәвалти нәдькьр. Һьнге мәрьв сәр ԝан щьна йед кӧ хԝә кьрьбун мәрьв, әʹщебмайи дьман, чьмки әԝана гәләк ԛәԝат бун, у дьԛәԝьмә һәла һе жи мәрьва ԝана дьһʹәбандьн. Ле Нӧһ йәкә нәһатә хапандьне (Дәстп. 6:1-4, 9). Әԝи заньбу кӧ Хԝәде дьхԝәст, ԝәки мәрьв зарʹа биньн у әʹрде тʹьжә кьн (Дәстп. 1:27, 28). Ләма жи Нӧһ фәʹм дькьр кӧ әԝ һәләԛәтийа сексуал ортʹа жьн у щьнед кӧ хԝә кьрьбун мәрьв, ӧса жи зарʹ кӧ ԝанрʹа дьбун, нә тʹәбийәти у нә рʹаст бу. Әԝ йәк әʹйан дьбу чахе әԝ зарʹ мәзьн дьбун у жь һʹәмуйед дьн ԛәԝаттьр бун. Ләма жи Йаһоԝа пешда готә Нӧһ, ԝәки әԝ дьхԝазә селаве бинә сәр әʹрде. Нӧһ баԝәрийа хԝә гьлийед Хԝәде ани у гәми ава кьр. Ӧса әԝ нәфәред хԝәва хьлаз бун (Ибрн. 11:7).

9, 10. Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә баԝәрийа Нӧһ?

9 Әм чаԝа дькарьн баԝәрийа мина йа Нӧһ ԛазанщ кьн? Гәләк фәрз ә Хәбәра Хԝәде леколин бькьн, дьле хԝәда хԝәй кьн чь кӧ һин дьбьн, у ль гора ве йәке гӧһастьна бькьн у сафикьрьнед рʹаст бькьн (1 Пәт. 1:13-15). Паше, баԝәри у биланийа жь Хԝәде ԝе мә хԝәй кә жь тʹәлькед Шәйтʹан у жь рʹӧһʹе дьнйа ԝийә хьраб (2 Корн. 2:11). Мәрьвед ве дьнйайеда зӧлмийе у бенамусийе һʹьз дькьн. Һьн жи һʹьш-аԛьле ԝан тʹәне сәр хԝәстьнед ԝани бәдәни йә (1 Йуһʹн. 2:15, 16). Әԝана рʹӧһʹанида кʹәтинә, у пьшт гӧһе хԝәва давежьн ԝан избаткьрьна, кʹижан кӧ әшкәрә дьдьнә кʹьфше ԝәки рʹожа Хԝәде бәр шемике йә. Дина хԝә бьдьне кӧ чахе Иса ԝәʹде Нӧһ бәрамбәри ԝәʹде мә кьр, әԝи нә кӧ бәʹса зӧлмийе у бенамусийе кьр, ле әԝи гот кӧ мәрьв ԝе рʹӧһʹанида рʹазайи бьн. (Бьхунә Мәтта 24:36-39.)

10 Хԝә бьщерʹьбиньн у пьрсед ӧса бьдьнә хԝә: «Гәло пе әʹмьре мьн те кʹьфше ԝәки әз бь рʹастийе Йаһоԝа нас дькьм? Гәло баԝәрийа мьн, мьн һелан дькә, ԝәки ль гора принсипед Йаһоԝа бьжим у ӧса жи мәрьвед дьнрʹа дәрһәԛа принсипед ԝи бежьм?» Щабед ԝә сәр ԝан пьрса, ԝе нишан кьн һәла һун жи мина Нӧһ рʹийа Хԝәдеда дьчьн йан на.

ДАНИЙЕЛ БАБИЛОНА ПʹУТПʹАРЬСТДА БИЛАНИЙА ЖЬ ХԜӘДЕ ДА КʹЬФШЕ

11. а) Һʹьзкьрьна Данийел һьндава Хԝәде, дәрһәԛа де-баве ԝи чь әʹйан дькә? б) Һун дьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә кʹижан һʹӧнӧред Данийел?

11 Данийел жь кʹӧ дәрһәԛа Йаһоԝа пеһʹәсийа? Ча те кʹьфше де-баве ԝи жерʹа гьли дькьрьн дәрһәԛа Йаһоԝа, у һин дькьрьн, ԝәки Хԝәде у Хәбәра ԝи һʹьз бькә. Әв һʹьзкьрьн тʹәмамийа әʹмьре ԝи дьле ԝида бу. Әԝи һәла һе әʹмьре хԝәйи мәзьнда жи, Ньвисар кʹур леколин дькьр (Дан. 9:1, 2). Данийел Йаһоԝа рʹьнд нас дькьр. Әԝи заньбу кӧ Йаһоԝа чаԝа бу һьндава щьмәʹта Исраел. Әԝе йәке әм дьвиньн жь дӧайе ԝийи бь дьл, кʹижан кӧ әм Данийел 9:3-19-да дьхуньн. Ԝе керһати бә кӧ әм бьхуньн дәрһәԛа дӧайе ԝи у сәр бьфькьрьн. Пьрсәкә ӧса бьдьнә хԝә: «Гәло дәрһәԛа Данийел әв дӧа чь мьн һин дькә?»

12-14. а) Данийел чаԝа билани нишан кьр? б) Данийел ча һатә кʹәрәмкьрьне бона мерхаси у амьнийа хԝә Хԝәдерʹа?

12 Занәбуна рʹаст дәрһәԛа Хԝәде чьда али Данийел кьр? Бона Щьһуйед амьн, жийина Бабилона пʹутпʹарьстда чәтьн бу. Дина хԝә бьдьн Йаһоԝа чь готә ԝан Щьһуйа: «Әʹдьлайе бьгәрʹьн бона ԝи шәһәри, кʹидәре мьн һун дилти шандьн» (Йерәм. 29:7, ДТʹ). Йәкә әԝи ӧса жи жь ԝана дәʹԝа дькьр кӧ бь тʹәмамийа дьле хԝә тʹәне ԝи бьһʹәбиньн (Дәркʹ. 34:14). Гәло чь али Данийел кьр кӧ әԝи һәрдӧ дәʹԝакьрьн рʹаст фәʹм кьр у ани сери? Биланийа жь Хԝәде али ԝи кьр кӧ фәʹм кә, ԝәки йа пешьн әԝ гәрәке гӧрʹа Хԝәдеда бә, нә кӧ сәрԝера. Гәләк ԛьрʹнә шунда, Иса жи әв принсип һин кьр (Луԛа 20:25).

13 Дина хԝә бьдьн кӧ Данийел чь кьр, чахе ԝәлатда фәрман дан кӧ нава 30 рʹожада, хенщи пʹадшарʹа, тʹӧ хӧданарʹа йан жи мәрьварʹа дӧа нәкьн. (Бьхунә Данийел 6:7-10.) Данийел дькарьбу ӧса бьфькьрийа: «Ижа чь бу, 30 рʹож ә тьшт накә!» Ле йәкә әԝ тʹӧ щар ӧса нәфькьри у нәһишт, ԝәки әв фәрман жь һʹәбандьна ԝи Хԝәдерʹа фәрзтьр бә. Рʹаст ә әԝи дькарьбу дьзикава дӧа кьра сәва ԝи нәгьрьн. Ле әԝи заньбу кӧ гәләк ида һаш пе һәбун, ԝәки әԝ һәр рʹож дӧа дькә. Рʹаст ә бь ве йәке әԝи әʹмьре хԝә кьрә бьн ԛәзийе, ле әԝ хԝәрʹа сафи кьрьбу, ԝәки бәрдәԝам кә бәр йед дьн дӧа бькә, сәва әԝана нәфькьрьн кӧ һʹәбандьна ԝи фәрз нинә.

14 Йаһоԝа бь кʹәрәмәт Данийел жь мьрьне хьлаз кьр, чьмки әԝи бь мерхаси әԝ сафикьрьн кьр у Хԝәдерʹа амьн ма. Әве ԛәԝьмандьне алики дьнва жи гәләк кʹар ани. Нав тʹәмамийа Империйа Мәда-Фарьседа гьшк дәрһәԛа Йаһоԝа пеһʹәсийан (Дан. 6:25-27).

15. Чаԝа әм дькарьн баԝәрийа мина йа Данийел ԛазанщ кьн?

15 Әм чаԝа дькарьн баԝәрийа мина йа Данийел ԛазанщ кьн? Сәва баԝәрийа мә ԛәԝи бә, лазьм ә әм Хәбәра Хԝәде нә кӧ сәра-бәра бьхуньн, ле ӧса бьхуньн ԝәки «фәʹм» кьн (Мәт. 13:23). Әм дьхԝазьн ньһерʹандьна Йаһоԝа пебьһʹәсьн, у кʹур фәʹм кьн принсипед ԝи. Хенщи ве йәке, әм чь жи дьхуньн гәрәке сәр бьфькьрьн. Дӧа жи гәләк фәрз ә, илаһи чахе әм рʹасти щерʹьбандьна у тәнгасийа тен. Чахе әм бь баԝәрийе Йаһоԝарʹа дӧа дькьн сәва билани у ԛәԝате бьдә мә, әԝ ԝе әʹсә бь мәрʹдани мәрʹа бьдә (Аԛуб 1:5).

ИБО ПРИНСИПЕД ХԜӘДЕ ДЬДА ХӘБАТЕ ҺЬН ԜӘʹДЕ БАШДА, ҺЬН ЖИ ԜӘʹДЕ ХЬРАБДА

16, 17. Ибо ча дәрһәԛа Хԝәде занәбуна рʹаст стандьбу?

16 Ибо жь кʹӧ дәрһәԛа Йаһоԝа пеһʹәсийа? Ибо Исраели нибу, ле Бьраһим, Исһаԛ, у Аԛуб мәрьвед ԝийә дур бун. Йаһоԝа ԝанрʹа дәрһәԛа хԝә у ԛьрара хԝә һьндава инсанәте әʹйан кьр. Ибо заньбу һьнә ԝан рʹастийед ԛимәт, ле әʹйан нинә әԝ жь кʹӧ пеһʹәсийа (Иб. 23:12). Әԝи гот: «Мьн жь бо тә, жь гӧһва бьһистьбун» (Иб. 42:5). Хенщи ве йәке, Йаһоԝа хԝәха жи гот кӧ Ибо дәрһәԛа ԝи рʹаст хәбәр да (Иб. 42:7, 8).

Баԝәрийа мә ԛәԝи дьбә чахе әм әʹфьринада һʹӧнӧред Хԝәде дьвиньн (Бьньһерʹә абзаса 17)

17 Ибо ӧса жи әʹфьринада дьдит гәләк һʹӧнӧред Хԝәде (Иб. 12:7-9, 13). Ԝәʹдә шунда, Әлиһу у Йаһоԝа бь сайа әʹфьрина, Ибо данә фәʹмкьрьне ԝәки мәрьв һьмбәри Хԝәде чьԛас бьчʹук ә (Иб. 37:14; 38:1-4). Гьлийед Йаһоԝа дьле Ибо гьртьн, у әԝи бь мьлукти Хԝәдерʹа гот: «Тӧ дькари һәр тьшти бьки, әз пе дьзаньм у мьразәки тә жи найе сәкьнандьн . . . хԝәли у тʹозеда дь тʹобәкьрьнеда мә!» (Иб. 42:2, 6).

18, 19. Чьда Ибо нишан кьр, ԝәки әԝ бь рʹастийе Йаһоԝа нас дькә?

18 Занәбуна рʹаст дәрһәԛа Хԝәде чьда али Ибо кьр? Ибо принсипед Хԝәде рʹьнд фәʹм дькьр. Әԝи бь рʹастийе Йаһоԝа нас дькьр, у ләма тьштед рʹаст дькьр. Бәʹса хәбәре, дина хԝә бьдьн кӧ Ибо заньбу, ԝәки әԝ ԝе нькарьбә бежә кӧ Хԝәде һʹьз дькә, һәрге һьндава мәрьва хьраб бә (Иб. 6:14). Әԝи тʹӧ щар хԝә сәр мәрьварʹа нәдьгьрт, у нәдьфькьри ԝәки әԝ жь йед майин баштьр ә. Ле әԝ бь дьл у әшԛ бу тʹәви һʹәмушка, ча тʹәв йе дәԝләти ӧса жи тʹәви кʹәсиба. Әԝи гот: «Ма йе мьн дь зьке дайикеда афьрандийә, ԝи жи нә хӧлӧԛандийә?» (Иб. 31:13-22). Бәле, жь ве йәке әм дьвиньн кӧ чахе Ибо гәләк дәԝләти у навдар бу, әԝ нәбу йәки ԛӧрʹә, у тʹӧ щар йед дьн ньмьз нәдькьр. Рʹасти әԝ чьԛас щӧдә дьбә жь ԝан мәрьва, йед кӧ иро дәԝләти нә у һʹӧкӧме ԝан һәйә!

19 Ибо һәла һе дьле хԝәда жи һәр щурʹе пʹутпʹарьстийе инкʹар дькьр. Әԝи ӧса жи заньбу кӧ һәрге пәй һәбуке кʹәвә, ԝе «Хԝәдайе ль жоре» инкʹар кә. (Бьхунә Ибо 31:24-28.) Ибо зәԝащ ча созәки пироз һʹәсаб дькьр. Әԝи һәла һе жи тʹәви чʹәʹве хԝә пәйман гьредабу кӧ пе чʹәʹве хьраб сәр ԛиза нәньһерʹә (Иб. 31:1). Биньн бира хԝә кӧ Ибо ԝи ԝәʹдәйи дьжит чахе Хԝәде изьн дьда кӧ полигами, демәк пʹьрʹәжьни һәбә. Ибо һәрге бьхԝәста дькарьбу хԝәрʹа жьна дӧда бьанийа. * Әшкәрә йә кӧ әԝи заньбу, ԝәки зәԝаща пешьн кʹижан кӧ Хԝәде Әдәнеда саз кьр, жь жьнәк у мерәки бу. У ча те кʹьфше әԝи хԝәрʹа ԛьрар кьрьбу, ԝәки ль гора ве сазкьрьна Хԝәде бьжи (Дәстп. 2:18, 24). Ԝәкә 1 600 сал дәрбаз бун, Иса Мәсиһ диса әв принсип һин кьр, кӧ зәԝащ у һәләԛәтийа сексуал гәрәке тʹәне ортʹа жьн у мерәкида бә (Мәт. 5:28; 19:4, 5).

20. Чахе әм Йаһоԝа у принсипед ԝи рʹьнд заньн, чаԝа әԝ йәк али мә дькә, кӧ бьжартьнед рʹаст бькьн һәвалтийеда у ԝәʹдәдәрбазкьрьнеда?

20 Әм чаԝа дькарьн баԝәрийа мина йа Ибо ԛазанщ кьн? Диса жи йа лапә фәрз әԝ ә кӧ Йаһоԝа рʹьнд нас кьн, у әве занәбуне әʹмьре хԝәда бьдьнә хәбате. Мәсәлә, Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ Йаһоԝа нәфрʹәт дькә ԝана, йед кӧ «зӧлме» һʹьз дькьн, у кӧ әм гәрәке «тʹәви дәрәԝина» һәвалтийе нәкьн. (Бьхунә Зәбур 11:5; 26:4.) Ньһа бьфькьрьн, әв рʹез дәрһәԛа ньһерʹандьна Йаһоԝа чь ԝәрʹа әʹйан дькьн? Ча әԝ йәк һʹӧкӧм дькә сәр әʹмьре ԝә у бона ԝә чь лапә фәрз ә? Мәсәлә, һун ча интернете дьдьнә хәбате, тʹәви кʹе һәвалтийе дькьн, у ча ԝәʹде хԝә дәрбаз дькьн? Щаба ԝә сәр ԝан пьрса ԝе али ԝә бькьн бьвиньн кӧ һун ча Йаһоԝа нас дькьн. Сәва кӧ ве дьнйа чәтьн у хьрабда хԝә тʹәмьз хԝәй кьн, әм гәрәке һʹьш-аԛьле хԝә һин кьн сәва бькарьбьн нә кӧ тʹәне ԛәнщи у хьрабийе жь һәв дәрхьн, ле ӧса жи бефәʹми у сәрԝахтийе (Ибрн. 5:14; Әфәс. 5:15).

21. Чь ԝе али мә бькә «тʹам» фәʹм бькьн һәр тьшти, сәва бьзаньбьн ча дьле Баве хԝәйи әʹзмана ша кьн?

21 Нӧһ, Данийел, у Ибо бь тʹәмамийа дьле хԝә Йаһоԝа дьгәрʹийан, у әԝи ԝанрʹа хԝә әʹйан кьр. Йаһоԝа ӧса жи али ԝан кьр кӧ «тʹам» фәʹм кьн һәр тьшти, сәва дьле ԝи ша кьн. Ԝи щурʹәйи әԝана бунә мәсәла рʹастийе, у әʹмьре хԝәда бәхтәԝар бун (Зәб. 1:1-3). Ләма жи пьрсәкә ӧса бьдьнә хԝә: «Гәло әз жи Йаһоԝа ӧса нас дькьм, чаԝа Нӧһ, Данийел, у Ибо нас дькьрьн?» Ча баш ә кӧ иро әм дькарьн һе зедә дәрһәԛа Йаһоԝа пебьһʹәсьн у һе рʹьнд ԝи нас кьн! (Мәтʹлк. 4:18). Ләма жи тʹьме Хәбәра Хԝәде бьхуньн, сәр бьфькьрьн, у дӧа бькьн сәва Хԝәде рʹӧһʹе хԝәйи пироз бьдә ԝә. Ӧса һуне һе незики Баве хԝәйи әʹзмана бьн! Ӧса жи һуне сәрԝахт бьн у нәкʹәвьн бьн һʹӧкӧме ве дьнйа хьраб (Мәтʹлк. 2:4-7).

^ абз. 5 Баве кальке Нӧһ, Һәнох жи «рʹийа Хԝәдеда дьчу». Ле «Хԝәде әԝ һьлдабу», ԝәкә 69 сал пешийа буйина Нӧһ (Дәстп. 5:23, 24).

^ абз. 19 Ве йәке әм дәрһәԛа Нӧһ жи дькарьн бежьн. Рʹаст ә паши рʹабәрибуна Әдәнеда изьн һәбу кӧ бал мерәки чәнд жьн һәбә, ле йәкә тʹәне жьнәкә Нӧһ һәбу (Дәстп. 4:19).