Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Mwamwiluka Yehova Neyi Chamwilukiliyi Nowa, Danyeli niYoba?

Mwamwiluka Yehova Neyi Chamwilukiliyi Nowa, Danyeli niYoba?

“Antu atama hiyashinshikaña mwaya wuñajuku; ilaña akeñakeñaña Yehova ashinshikaña mwaya yuma yejima.”—YISH. 28:5.

TUMINA: 43, 133

1-3. (a) Tunateli kutwalekahu ñahi kwikala ashinshika kudi Nzambi munanu mafuku akukuminina? (b) Yumanyi yitukuhanjeka muchinu chibaaba?

CHINELI mafuku akukuminina hiyakukeña kukuma, yuma yatama ‘yinakumena neyi matahu.’ (Mas. 92:7) Twahayamaña wanyi hakumona antu anakudiwula nshimbi jaNzambi. Mukaayi kamuchidiwu, tunateli kwikala ñahi “anyana anyanya kuyuma yatama” ilaña ‘tunakutoñojoka neyi muntu wapama chikupu’?—1 Kor. 14:20.

2 Ñakwilu yidi munsona hanashindameni chinu chibaaba, yinakwila nawu: “Akeñakeñaña Yehova ashinshikaña mwaya yuma yejima,” dikwila nawu, yuma yejima yatela kumuzañalesha. (Yish. 28:5) Mazu adifwana nanawa ekala cheñi haYishimu 2:7, 9, ahoshaña nawu Yehova “akwakwoloka wayiswekelaña maana alala.” Chafumañamu, antu aloña ‘ashinshikaña nikuloña, niwuñaji, nimwesekena yuma, kafwampi njila jejima jajiwahi.’

3 Nowa, Danyeli niYoba adiña nanawa maana. (Ezek. 14:14) Niantu jaNzambi makonu akweti awa maana. Indenu halwenu mukweti awa maana? Komana ‘mwashinshikaña mwaya yuma yejima’ kulonda mumuzañalesheña Yehova? Chuma chinateli kuyikwasha hikumwiluka chikupu chekalayi. Hakwila tumwiluki, twayenu tuhanjeki (1) chamwilukiliwu Nzambi kudi Nowa, Danyeli niYoba, (2) kuna kwiluka chikwayikwashili ni 3) chitunateli kwikala nachikuhwelelu neyi chadiñawu nachu.

NOWA WENDELI NANZAMBIMWITUÑA DATAMA

4. Nowa wamwilukili ñahi Yehova, nawa kwiluka kwalala kwamukwashili ñahi?

4 Nowa chamwilukiliyi Yehova. Kufuma tuhu kunyima, amayala niambanda ashinshika amwilukaña Nzambi munjila jisatu: kuhitila mukushinshika yileñaleña yamwekanaña, kuhitila mudi antu amutiyaña Nzambi woma nimukumona yuma yayiwahi yafumaña mukulondela nshimbi niyishina yaNzambi yaloña. (Isa. 48:18) Kuhitila mukushinshika yileñaleña, Nowa wamweni yuma yayivulu yamukwashili kwiluka nindi Nzambi wekala kwoku nawa welukili niyilwilu yindi yabulaña kumwekana, yidi neyi “ñovu jindi jahaya nyaaka niwuNzambi windi.” (Rom. 1:20) Chafuminimu, Nowa wamwilukili Nzambi nawa wadiña nachikuhwelelu chakola mudi yena.

5. Nowa welukili ñahi nkeñelu yaNzambi kumuchidi wamuntu?

5 Chikuhwelelu “chenzaña hadi muntu neyi natiyi mazu.” (Rom. 10:17) Nowa wamutiyilili kudihi Yehova? Chakadi nikujina wadizili jajivulu kufuma kudi antaña jindi. Hakachi kawantaña jindi, munabombeli tata yindi, Lameki, iyala wadiña nachikuhwelelu nawa wadiñaku henohu Adama kanda yafwi. (Talenu mwevulu wakutachikilahu.) Munadibombelili cheñi nkaka yindi Metusela niYaredi nkaka yankaka yindi, wafwili henohu Nowa wudi nayaaka 366. * (Luka 3:36, 37) Hadaha Nowa wadizilili kudi awa amayala indi kwiji kudi añodi jawu chatachikili chihandilu, nkeñelu yaNzambi yakwila nawu antu aloña enzali hamaseki nikudikaña kwadiña muEdeni. Nawa Nowa wamweneña yuma yafumini mukuna kudikaña. (Kutach. 1:28; 3:16-19, 24) Tuneluki wanyi njila yadizililimu, ilaña njila yejima mwadizililiyi Nowa yamushikili hamuchima, yamukwashili kumukalakela Nzambi.—Kutach. 6:9.

6, 7. Kuchiñeja kwamukwashili ñahi Nowa kwikala nachikuhwelelu?

6 Chikuhwelelu chenzaña muloña wakuchiñeja. Nowa watela watiyili kuwaha chelukiliyi nindi ijina dindi mwadibombela kuchiñeja muloña dalumbuluka nawu “Kunooka hela Kukundeja!” (Kutach. 5:29) Lameki amoneneni kuhosha nawu: “Yeniwu diyi wakatukendeja namudimu wetu nakukabakana kutukukabakana namakasetu, neseki dashiñiliyi Yehova.” Nowa wamuchiñejeleña Nzambi. Neyi chachiñejeleñawu ankakulula jindi aAbeli naEnoki, niyena wachiñejeleña mudi ‘mwana’ wakamuchika kapela kumutu.—Kutach. 3:15.

7 Hela chakwila Nowa watiyishishili wanyi mwatalishili wuprofwetu wasonekawu haKutachika 3:15, welukili chikupu nindi kwakekala kupuluka. Kubombelahu, china chikaninu chamuEdeni chesekana namazu ahosheliyi Enoki, washimwineñahu dehi Nzambi chakasompeshayi antu atama. (Yuda 14, 15) Mazu aEnoki akashikijewa kakukumishaku haAmagedoni, diwu amukolesheli Nowa kwikala nachikuhwelelu nikuchiñeja.

8. Kwiluka kwalala kwakumwiluka Nzambi kwamukwashili ñahi Nowa?

8 Kumwiluka Nzambi chiwahi chikwamukwashili Nowa. Kwiluka kwalala kwamukwashili Nowa kwikala nachikuhwelelu nimaana aNzambi, amukiñili kuyuma yatama sweje-e yadi kuluwañesha wubwambu windi naNzambi. Chakutalilahu, hamuloña wakwila Nowa “wendeli naNzambi,” hendeleña hela kudikunda nawantu abulili kumwiluka Nzambiku. Hiyamudimbili kudi andemoni adibalumwini, azatishileña ñovu jawu jasweja kulonda atiyisheña kuwaha antu abula kukuhwelelaku, hadaha antu atachikili nikudifukula kudi wena. (Kutach. 6:1-4, 9) Nowa welukili cheñi nindi, antu ayilejeli kuvwala anyana nakwinzesha iseki. (Kutach. 1:27, 28) Ilaña, Nowa watela welukili nindi chadiña chatama nawa chaluwa añelu kwila wuvumbi nawambanda. Chumichi chenjili nakumwekana chelili asemi anyana acheñi tuhu, abulileñawu kuvwala antu ejima. Chimwahitili mpinji, Nzambi wamusoñamishili Nowa nindi wukuleta dibaji hamaseki. Chikuhwelelu chaNowa muniku kusoñamisha chamuletesheli yatuñi watu nawa wapulwishili amwitala dindi.—Heb. 11:7.

9, 10. Tunateli kwimbujola ñahi chikuhwelelu chaNowa?

9 Chitunateli kwikala nachikuhwelelu neyi chaNowa. Chuma chinateli kutukwasha hikudiza Izu daNzambi, kuhemba yuma yitunakudiza nikwiteja kwiluka kutuwumbi nikutulombola. (1 Pet. 1:13-15) Kufumahu chikuhwelelu nimaana aNzambi akutukiña kutufuta twaSatana nikuspiritu yatama yamukaayi. (2 Kor. 2:11) Iyi spiritu yaleñelaña antu kukeña madombu niwuvumbi. Nawa yaleteshaña antu kufwila yuma yakumujimba. (1 Yow. 2:15, 16) Yinateli nikuletesha antu azeya kujinoka nawu ifuku deneni daNzambi dichidi kwakulehi. Ilukenu nenu Yesu chesekejeleñayi mafuku etu namafuku aNowa, hakonkomweneneña hamadombu nihawuvumbiku, ilaña hawubanji wakuspiritu.—Tañenu Matewu 24:36-39.

10 Dihulenu nenu: ‘Yuma yinelaña muchihandilu yamwekeshaña nawu namwiluka Yehova? Komana chikuhwelelu chami chankwashaña kulondela nshimbi jaNzambi nikujishimwina kudi antu amakwawu?’ Ñakwilu yenu yatela kumwekesha nawu chalala ninenu ‘mwendaña naNzambi.’

DANYELI WAMWEKESHELI MAANAANZAMBI MUBABILONI MWABULILEÑAWU KUDIFUKULA KUDI NZAMBI

11. (a) Danyeli chamwakaminiyi Nzambi kufuma kuwansi chamwekeshaña nawu amukulishili ñahi? (b) Yilwilwinyi yaDanyeli yimunakukeña kwimbujola?

11 Danyeli chamwilukiliyi Yehova. Danyeli amudizishili chikupu kudi anvwali jindi. Amudizishili kumukeña Yehova nikukeña Izu dindi. Kubombelahu, Danyeli watwalekelihu naniku kukeña muchihandilu chindi chejima. Nihampinji yashinakajiliyi, watwalekelihu kudiza nankashi Nsona. (Dan. 9:1, 2) Danyeli wamwilukili Nzambi chikupu nawa welukili nindi Nzambi wayakameneneña aIsarela. Chumichi chamwekenaña mumazu akulomba kwakufuma hamuchima akaprofwetu asonekawu haDanyeli 9:3-19. Kwila mwikala nampinji yakutaña iku kulomba nikutoñojokahu, nikumona yuma yalombeliyi chiyinateli kuyikwasha kwiluka chadiñayi Danyeli nehi?

12-14. (a) Munjilanyi Danyeli mwamwekesheleliyi maana aNzambi? (b) Danyeli amukiswilili ñahi muloña wakwikala washinshika kudi Nzambi?

12 Kumwiluka Nzambi chiwahi chikwamukwashili Danyeli. Chamukalilili iwu kaYudeya washinshika kushakama muBabiloni mwadiña kudifukula kwakutwamba. Chakutalilahu, Yehova wayilejeli aYudeya nindi: “Mukala wunayitwalishi dehi muwukoli wukeñelenu jakumwena.” (Yere. 29:7) Hampinji yoyimu, Nzambi wakeñeleña nindi adifukuleña kudi yena. (Kwid. 34:14) Chumanyi chamukwashili Danyeli kulondela iku kuleja kuyedi hampinji yoyimu? Maana aNzambi amukwashili kutiyishisha yishina yahosheleña hakwovwahila anyuuli ahamaseki. Chimwahitili yaaka yayivulu, Yesu wahosheli hachishina chochimu.—Luka 20:25.

13 Talenu cheliliyi Danyeli hampinji yakaanishiliwu kudifukula kudi nzambi hela muntu wudi wejima nawu chiña adifukuleña kudi hohu mwanta hadi mafuku 30. (Tañenu Danyeli 6:7-10.) Danyeli wadi kuhosha nindi, ‘Mafuku 30 himafuku antesha hohu.’ Ilaña wakaanini nshimbi jamwanta jimukañesheña kudifukula kudi Nzambi. Hela chochu, wadi kulomba mukuswamujoka kulonda antu abuli kumumona. Welukili nindi yuma yelileñayi ayilukili kudi antu. Hela chakwila wumi windi wadiña muwubanji, Danyeli wafuukwilihu kubula kwila chuma hela chimu chadi kumwekesha nawu naleki kudifukula kudi Nzambi.

14 Yehova wamukiswilili Danyeli muloña wakashinshi nichamwekesheliyi kuhamuka hakumwovwahila. Wamupulwishili muchihayamisha kudi anyitupa. Yuma yafuminimu yamwekesheli wunsahu wawuwahi hadi Yehova muWanta wawaMedo-Peresi wejima!—Dan. 6:25-27.

15. Tunateli kwikala ñahi nachikuhwelelu neyi chaDanyeli?

15 Chitunateli kwikala nachikuhwelelu neyi chaDanyeli. Kwikala nachikuhwelelu chakola bayi neyi hikukumina dakutaña Izu daNzambiku, ilaña ‘hikwiluka mudatalisha.’ (Mat. 13:23) Muyuma yejima yitunakwila twatela kwiluka chahoshayi Yehova, nikutiyishisha yishina yamuBayibolu. Dichi, twatela kutoñojoka hayuma yitunakutaña. Cheñi, chuma chalema hikulomba chakufuma hamuchima, sweje-e neyi tudi mukweseka hela tunakumona kukala kwasweja. Neyi tulomba nachikuhwelelu maana niñovu, Yehova wukutwinka yuma yitunamulombi.—Yak. 1:5.

YOBA WAZATISHILEÑA YISHINA YANZAMBI MUMPINJI YAYIWAHI NIYATAMA

16, 17. Yoba wamwilukili ñahi Nzambi?

16 Yoba chamwilukiliyi Yehova. Yoba wadiña kaIsarela wanyi. Hela chochu, wuntaña wadiña hakachi kaYoba naAbarahama, Isaka niYakoba wadiña wakutonta, Yehova wadilumbulwili yomweni kudi wena nawa wayilejeli chaleñeleliyi antu. Hela chakwila tuneluki wanyi njila mwadizililiyi, Yoba wadizili china chalala chalema. (Yoba 23:12) Wahosheli nindi: “Nakutiyili kwamumatu hohu.” (Yoba 42:5) Kubombelahu, Yehova yomweni wahosheli nindi Yoba wahosheli mwalala hadi Yena.—Yoba 42:7, 8.

Chikuhwelelu chetu chakolaña neyi tumona yilwilu yaNzambi yabulaña kumwekana muyileñaleña yamwekanaña (Talenu paragilafu 17)

17 Yoba wamweni cheñi yilwilu yaNzambi yabulaña kumwekana muyileñaleña yindi yamwekanaña. (Yoba 12:7-9, 13) Chimwahitili mpinji, Elihu niYehova azatishili yileñaleña kumulumbulwila Yoba kulonda yeluki nindi muntu wakehelamu chikupu kudi Nzambi. (Yoba 37:14; 38:1-4) Mazu aYehova amushikili Yoba hamuchima, muloña wahosheli mukudizoza kudi Nzambi nindi: “Neluki nami wunatweshi kwila yuma yejima; nami hikudi natweshi kukulekesha muwunatondi kwilaku . . . . Nabalumuki dehi mumuchima mulunkuñu namawuti.”—Yoba 42:2, 6.

18, 19. Yoba wamwekesheli ñahi nindi wamwilukili Yehova chikupu?

18 Kumwiluka Nzambi chiwahi chikwamukwashili Yoba. Yoba welukili chikupu yishina yaNzambi. Wamwilukili chikupu Yehova, nawa wazatishileña yuma yadiziliyi. Chakutalilahu, Yoba welukili nindi hateleli kuhosha nindi wamukeña Nzambi iku wahela akwawu antuku. (Yoba 6:14) Hadinyamwini nakumona akwawu nindi amukunkulwayiku, ilaña wayimwekesheleleña antu ejima kukeña, aheta niatuzweñi. Wahosheli nindi: “Wantuñili mwivumu damama hidiyi wamutuñili yenaku?” (Yoba 31:13-22) Mwamweni, Yoba hadivwimbileña hela kumona akwawu neyi amukunkulu muloña wamaheta adiñayi nawuku. Wambukaku chikupu nawantu akweti yifulu yamaneni nimaheta amavulu mukaayi!

19 Yoba wakaanini yilwilu yakupesha yejima, wadiña ninakuyitoñojokahu wanyi. Welukili nindi kudifukula kwakutwamba nikusweja kukeña maheta, hikumukaana “Nzambi wekala mwiwulu.” (Tañenu Yoba 31:24-28.) Wamweneña nindi wulu himpaanda yajila mwekala eyala namumbanda. Wadikasili namesu indi kubula kutala chañadima namesu akumufwila. (Yoba 31:1) Haniyi mpinji Yehova walekeli antu kusumbula ambanda amavulu. Yoba wadi kusumbula mumbanda mukwawu neyi wakeñeli. * Ilaña, yena walondeleli njila yakusumbwilamu yashiliku Nzambi muEdeni, wazatishili china chakutalihu kwikala lushimbi kudi yena. (Kutach. 2:18, 24) Chimwahitili yaaka 1,600, Yesu Kristu walejeli antiyilili indi kulondela yishina yoyimu yaloña yahosha hawulu nihawuvumbi.—Matt. 5:28; 19:4, 5.

20. Kumwiluka chiwahi Yehova ninshimbi jindi kukutukwasha ñahi kutonda amabwambu niyisela yayiwahi?

20 Chitunateli kwikala nachikuhwelelu neyi chaYoba. Neyi chitwahosha dehi, chuma chatela kutukwasha hikumwiluka chiwahi Yehova nawa iku kwiluka kukutulombolaña muyuma yejima muchihandilu. Chakutalilahu ñimbi yamasamu Davidi wahosheli nindi Yehova wahela “muntu wakeña madombu,” nawa Davidi watusoñamishili kubula kudikunda “nawantu amaswimbu.” (Tañenu Masamu. 11:5; 26:4.) Iyi nsona yinayikwashi ñahi kwiluka chatoñojokañayi Nzambi? Munateli kuzatisha ñahi yuma yimunadizi hampinji yimukufuukulaña, yimukuzatisha intaneti nikutonda amabwambu niyisela? Ñakwilu yenu yikuyikwasha kwiluka chimwamwiluka Yehova. Hakwila tubuli hakutwinkela muloña mukanu kaayi katama, twatela kufumba ‘ñovu jetu jakutoñojoka’ kulonda twambuleña yuma yayiwahi nayatama nimaana nikubula maana.—Heb. 5:14; Efwe. 5:15.

21. Yumanyi yinateli kutukwasha kwiluka “mwaya yuma yejima” yitwatela kwiluka kulonda tumuzañalesheña Tata yetu wamwiwulu?

21 Chineli Nowa, Danyeli niYoba amukeñakeñeli Yehova namuchima wejima, niyena wayitejeli kumuwana. Wayikwashili kwiluka “mwaya yuma yejima” yamutiyishaña kuwaha. Dichi ekalili yakutalilahu yakuloña nawa ashakamini yihandilu yayiwahi. (Mas. 1:1-3) Dichi dihulenu enu aweni nenu, ‘Komana namwiluka Yehova neyi chamwilukiliyi Nowa, Danyeli niYoba?’ Muloña wakwila chalala chinakuya nakutoñekelaku munanu mafuku, munateli kumwiluka chikupu. (Yish. 4:18) Dichi dizenu chikupu Izu daNzambi. Toñojokenuñahu chikupu. Nawa lombenu spiritu yajila. Neyi mwila mwenimu, mukuswina kwakwihi naTata yenu wamwiwulu. Nawa mukwikala namaana mukanu kaayi kamakonu katama.—Yish. 2:4-7.

^ para. 5 Enoki nkaka yatata yaNowa niyena “wendeli naNzambi.” Hela chochu, Nzambi “wamutambwili” henohu kunashali yaaka 69 hakwila nawu Nowa yavwaliki.—Kutach. 5:23, 24.

^ para. 19 Dicheliliyi niNowa. Wadiña hohu namumbanda wumu, hela chakwila antu asumbwileña ambanda amavulu kufuma hakudikaña kwadiña muEdeni.—Kutach. 4:19.