1, 2. (a) Kɛ nyɛmimɛ fuu naa mumi mi nɔmlɔ nɛ nɔ ko maa pee ɔ ha kɛɛ? (b) Mɛni sane bimihi nɛ a he hia nɛ wa ma susu a he ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

NYƐMIYO ko nɛ e ngɛ Canada a de ke: “Mumi mi níhi a he nɛ i susuɔ ɔ ha nɛ i ngɛ bua jɔmi, nɛ lɔ ɔ yeɔ bua mi nɛ i daa nyagbahi nɛ i kɛ kpee ɔmɛ a nya.” Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ Brazil ɔ de ke, “Mumi mi níhi a he nɛ i kɛ ye yo ɔ wa susuɔ ɔ ye bua wɔ nɛ jeha 23 sɔuu ji nɛ ɔ, wa ngɛ bua jɔmi ngɛ wa gba si himi ɔ mi.” Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ Philippines ɔ hu de ke: “Mumi mi nɔmlɔ nɛ i ji ɔ ha nɛ i ná tue mi jɔmi, nɛ e ye bua mi nɛ i kɛ nyɛmimɛ nɛ a je ma slɔɔtohi a nɔ ɔ hi si saminya.”

² Munyuhi kaa kikɛ nɛ ɔmɛ tsɔɔ kaa mumi mi nɔmlɔ nɛ nɔ ko maa pee ɔ he ngɛ se nami wawɛɛ. Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma bi wa he ke, ‘Mɛni blɔ nɔ ma gu kɛ pee mumi mi nɔmlɔ konɛ ma ná se nami nɛ ɔmɛ eko?’ Se loko wa ma ha sane bimi nɛ ɔ heto ɔ, e he hia nɛ waa le nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ngɛ mumi mi nimli, aloo nihi nɛ a kɛ a juɛmi maa mumi mi níhi a nɔ ɔ he. Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa ma ha sane bimi etɛ nɛ ɔmɛ a heto. (1) Mɛnɔ ji mumi mi nɔmlɔ? (2) Mɛni nɔ hyɛmi níhi maa ye bua wɔ konɛ waa ya wa hɛ mi ngɛ mumi mi? (3) Ke wa bɔ mɔde nɛ wa ná “Kristo juɛmi ɔ,” ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa pee mumi mi nimli?

3. Mɛni slɔɔto nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ he lo mi nɔmlɔ kɛ mumi mi nɔmlɔ a kpɛti?

³ Bɔfo Paulo tsɔɔ slɔɔto nɛ ngɛ “mumi mi nɔmlɔ” kɛ “he lo mi nɔmlɔ” a kpɛti konɛ lɔ ɔ nɛ ye bua wɔ nɛ waa le nɔ nɛ mumi mi nɔmlɔ ji. (Kane 1 Korinto Bi 2:14-16.) Mɛni slɔɔto lɛ ngɛ mumi mi nɔmlɔ kɛ he lo mi nɔmlɔ a kpɛti? “He lo mi nɔmlɔ” kplɛɛ we “Mawu mumi ɔ níhi a nɔ, ejakaa a ji kuasiahi a sane kɛ ha lɛ; nɛ e be nyɛe maa le mɛ.” Se “mumi mi nɔmlɔ” ji nɔ ko nɛ e “hlaa níhi tsuo a mi,” nɛ e “ngɛ Kristo juɛmi ɔ” eko. Paulo wo wɔ he wami konɛ waa pee mumi mi nimli. Ngɛ mɛni blɔ kpahi a nɔ nɛ mumi mi nɔmlɔ ngɛ slɔɔto ngɛ he lo mi nɔmlɔ he?

4, 5. Kɛ he lo mi nɔmlɔ peeɔ e ní ha kɛɛ?

⁴ Kekleekle ɔ, ha nɛ wa susu bɔ nɛ he lo mi nɔmlɔ peeɔ e ní ha a he nɛ waa hyɛ. Je ɔ woɔ nihi he wami kaa a pee mɛ nitsɛmɛ a tsui nya ní. Paulo kale je ɔ su ɔ kaa e ji “mumi ɔ nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ ní tsue ngɛ tue gbomi bimɛ ɔmɛ a mi ɔ.” (Efe. 2:2) Su nɛ ɔ haa nɛ nihi suɔ kaa a maa pee níhi nɛ nɔ fɛɛ nɔ peeɔ ɔ eko. A ngɔɔ a juɛmi kɛ maa he lo nya níhi a nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ a kpɛti nihi fuu peeɔ níhi nɛ mɛ nitsɛmɛ a susu kaa e hi, nɛ a bɔɛ mɔde ko kulaa kaa a maa hi si ngɛ Mawu sisi tomi mlaa amɛ a nya. He lo mi nɔmlɔ, aloo nɔ ko nɛ e kɛ e juɛmi maa he lo nya níhi a nɔ ɔ susuɔ níhi nɛ ma ha nɛ e he biɛ kɛ he lo nya níhi a he. Jehanɛ hu ɔ, e fãa níhi nɛ e susu kaa e ngɛ he blɔ kaa e peeɔ ɔmɛ a he.

⁵ Mɛni ji nɔ́ kpa ko hu nɛ tsɔɔ kaa nɔ ko ji he lo mi nɔmlɔ? Ke nɔ ko kɛ e he woɔ “he lo ɔ ní tsumi ɔmɛ” a mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa e ji he lo mi nɔmlɔ. (Gal. 5:19-21) Ngɛ kekleekle womi nɛ Paulo ngma kɛ ya ha Korinto asafo ɔ mi ɔ, e tsɔɔ ní peepee kpa komɛ hu nɛ haa nɛ nɔ ko peeɔ he lo mi nɔmlɔ. Ní nɛ ɔmɛ ekomɛ ji: níhi nɛ ngɔɔ mi gbami kɛ baa, nɔ hɛ mi hyɛmi, atua tsɔmi, nyɛmimɛ nɛ a kɛ mɛ yaa kojomi he, bumi nɛ a be kɛ ha nihi nɛ a hɛɛ blɔ nya, kɛ ní yemi kɛ ní numi nɛ a kɛ peeɔ nɔ́ titli ngɛ si himi mi. Ke he lo mi nɔmlɔ kɛ ka ko kpe ɔ, e gbɔjɔɔ, nɛ e nyɛ we nya dami. (Abɛ 7:21, 22) Jud tsɔɔ kaa nihi a je mi bami ma puɛ hluu kaa a maa pee nihi nɛ “a be mumi ɔ.”​—Jud 18, 19.

6. Mɛni tsɔɔ kaa nɔ ko ji mumi mi nɔmlɔ?

⁶ Lɛɛ mɛni tsɔɔ kaa nɔ ko ji “mumi mi nɔmlɔ”? Mumi mi nɔmlɔ pee we e ní kaa he lo mi nɔmlɔ, mohu ɔ, e susuɔ huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Mawu a kpɛti ɔ he. Nihi nɛ a susuɔ mumi mi níhi a he ɔ bɔɔ mɔde kaa a maa ‘kase Mawu.’ (Efe. 5:1) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa, a bɔɔ mɔde kaa a maa le Yehowa juɛmi ngɛ níhi a he. A naa kaa Mawu ngɛ nitsɛnitsɛ. A bɔɔ mɔde kaa níhi tsuo nɛ a maa pee ɔ kɛ Yehowa sisi tomi mlaa amɛ ma kɔ. (La 119:33; 143:10) Mumi mi nɔmlɔ kɛ e juɛmi ma we he lo ɔ ní tsumi ɔmɛ a nɔ, mohu ɔ, e bɔɔ mɔde kaa e maa wo “mumi ɔ yiblii ɔ.” (Gal. 5:22, 23) Bɔ nɛ pee nɛ waa nu “mumi mi nɔmlɔ” nɛ nɔ ko ji ɔ sisi saminya a, wa ma nyɛ ma susu he ngɛ blɔ nɛ ɔ nɔ: Ke nɔ ko kɛ e ní tsumi fiɛ we ɔ, a deɔ ke nɔ ɔ hɛ dɔɔ ngɛ ní tsumi he, jã kɛ̃ nɛ ke nɔ ko kɛ Mawu jami fiɛ we ɔ, lɛ hu a ma nyɛ ma de ke e hɛ dɔɔ ngɛ mumi mi níhi a he.

7. Mɛni Baiblo ɔ de ngɛ nihi nɛ a susuɔ mumi mi níhi a he ɔ he?

⁷ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa nihi nɛ a susuɔ mumi mi níhi a he ɔ ngɛ bua jɔmi. Mateo 5:3 ɔ de ke: “Nihi nɛ a le kaa a hia mumi mi níhi ɔ ngɛ bua jɔmi, ejakaa a nɔ́ ji hiɔwe Matsɛ Yemi ɔ nɛ.” Roma Bi 8:6 tsɔɔ se nami nɛ ngɛ mumi mi níhi nɛ wa ma susu a he ɔ he. E de ke: “Ejakaa juɛmi nɛ a kɛ maa he lo ɔ nɔ ɔ peeɔ gbenɔ, se juɛmi nɛ a kɛ maa mumi ɔ nɔ ɔ peeɔ wami kɛ  tue mi jɔmi.” Ke wa susuɔ mumi mi níhi a he ɔ, e ma ha nɛ tue mi jɔmi maa hi waa kɛ Mawu wa kpɛti, nɛ wɔ nitsɛmɛ hu wa ma ná tue mi jɔmi amlɔ nɛ ɔ, kɛ hɛ nɔ kami kaa wa ma ná neneene wami hwɔɔ se.

8. Mɛni he je nɛ e biɔ hɛ mi miami loko wa ma nyɛ maa pee mumi mi nimli nɛ waa hi si jã a?

⁸ Mwɔnɛ ɔ, je nɛ wa ngɛ mi ɔ mi ngɛ gbeye. He lo mi níhi sɔuu nɛ nihi peeɔ, enɛ ɔ he ɔ, ja wa mia wa hɛ mi loko wa ma nyɛ maa pee mumi mi nimli konɛ waa po wa he piɛ ngɛ je ɔ mi. Ke wa kase we Yehowa he ní ɔ, je ɔ ní peepee kɛ je ɔ susumihi ma puɛ wa juɛmi. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ e ko ba jã? Kɛ wa ma plɛ kɛ ya wa hɛ mi ngɛ mumi mi ha kɛɛ?

9. (a) Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa wa ngɛ mumi mi? (b) Mɛnɔmɛ a nɔ hyɛmi níhi wa maa kase?

⁹ Ke jokuɛ ko hyɛɛ e fɔli, nɛ e kaseɔ a nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa a, a naa lɛ kaa nɔ ko nɛ e wa. Jã kɛ̃ nɛ ke wa hyɛɛ nihi nɛ a wa ngɛ mumi mi, nɛ wa kaseɔ mɛ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa waa ngɛ mumi mi. Se he lo mi nimli a ní peepee hu haa nɛ wa naa níhi nɛ e sɛ kaa waa kase. (1 Kor. 3:1-4) Mumi mi nimli kɛ he lo mi nimli tsuo a nɔ hyɛmi níhi ngɛ Baiblo ɔ mi. Se akɛnɛ wa suɔ kaa wa maa wa ngɛ mumi mi he je ɔ, nyɛ ha nɛ waa hyɛ ní kpakpahi nɛ ni komɛ pee nɛ wa ma nyɛ maa kase. Wa ma susu Yakob, Maria kɛ Yesu a nɔ hyɛmi ní ɔmɛ a he.

10. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yakob tsɔɔ kaa e ji mumi mi nɔmlɔ?

¹⁰ Kekleekle ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu Yakob nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he. Yakob ná we lɛ gbɔjɔɔ ngɛ si himi mi kaa bɔ nɛ e ji ngɛ wa ti nihi fuu wa blɔ fa mi mwɔnɛ ɔ. Lɛ nitsɛ e nyɛminyumu Esau nɛ e suɔ he lo mi níhi mohu pe mumi mi níhi ɔ to kaa e maa gbe lɛ. E ngatsɛ hu sisi lɛ si abɔ. Se ngɛ níhi nɛ “he lo mi” nimli pee Yakob tsuo se ɔ, e hi si kaa mumi mi nɔmlɔ. E ná hemi kɛ  yemi ngɛ si nɛ a wo Abraham ɔ mi, nɛ e hyɛ e weku ɔ nɔ saminya, ejakaa e le kaa Yehowa maa gu e weku ɔ nɔ kɛ tsu e yi mi tomi ɔ he ní. (1 Mose 28:10-15) Yakob munyu tumi kɛ e ní peepee tsɔɔ kaa e suɔ kaa e maa pee Mawu suɔmi nya ní. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ Yakob susu kaa Esau ma lɛ gbemi ɔ, e de Mawu ke: ‘I kpa mo pɛɛ nɛ o kpɔ̃ mi. O wo mi si ke o maa pee mi saminya. Mo kai kaa mo lɛ o de ke o ma ha mi nina babauu kaa wo nya zia.’ (1 Mose 32:6-12) E ngɛ heii kaa e ngɔ e hɛ kɛ fɔ si nɛ Yehowa wo e nɛmɛ ɔmɛ ɔ nɔ, nɛ e suɔ kaa e maa pee Mawu suɔmi nya ní.

11. Mɛni tsɔɔ kaa Maria ji mumi mi nɔmlɔ?

¹¹ Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu Maria nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he. Mɛni he je nɛ Yehowa hla Maria kaa e fɔ Yesu ɔ? Atsinyɛ jemi ko be he kaa Maria susuɔ mumi mi níhi a he. Kɛ wa plɛ kɛ le kɛɛ? Munyuhi nɛ e tu benɛ e ya slaa e weku li nɛ ji Zakaria kɛ Elizabɛt ɔ maa nɔ mi kaa e susuɔ mumi mi níhi a he. (Kane Luka 1:46-55.) Munyuhi nɛ e tu ɔ tsɔɔ kaa e suɔ Mawu Munyu ɔ wawɛɛ, nɛ e le Hebri Ngmami ɔ saminya. (1 Mose 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Mo kadi hu kaa jamɛ a be ɔ mi ɔ, e kɛ Yosɛf sɛ gba si himi mi kɛ we mohu lɛɛ, se a ná we bɔmi kɛ ya si be nɛ e fɔ Yesu. Mɛni lɔ ɔ tsɔɔ? E tsɔɔ kaa Maria kɛ Yosɛf susuɔ Yehowa suɔmi nya ní peemi he pe he lo mi ngɔɔmi nɛ a ma ná a he. (Mat. 1:25) Benɛ Yesu ngɛ wae ɔ, Maria to níhi nɛ ya nɔ ngɛ Yesu si himi mi ɔ he hɛ, e bu nile munyuhi nɛ Yesu tu ɔ tue, nɛ e “ngɔ munyu nɛ ɔmɛ tsuo kɛ to ngɛ e tsui mi.” (Luka 2:51) E ngɛ heii kaa e bua jɔ Mawu si womihi nɛ kɔɔ Mesia a he ɔ he saminya. Maria nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa susu blɔhi a nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu kɛ ngɔ Mawu suɔmi nya ní kɛ pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi ɔ he.

12. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yesu ngɛ kaa e Tsɛ ɔ? (b) Kɛ wa ma plɛ kɛ kase Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ha kɛɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

¹² Ngɛ nihi tsuo nɛ a hi si hyɛ ngɛ zugba a nɔ a kpɛti ɔ, mɛnɔ ji mumi mi nɔmlɔ pe kulaa? Lɛ ji Yesu. Ngɛ e si himi kɛ e fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi tsuo ɔ, e kɛ e ní peepee tsɔɔ kaa e suɔ nɛ e kase e Tsɛ Yehowa. Yesu pee Yehowa suɔmi nya ní, e susu níhi a he, e nu níhi a he, nɛ e pee e ní kaa Yehowa pɛpɛɛpɛ. (Yoh. 8:29; 14:9; 15:10) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu bɔ nɛ gbalɔ Yesaya kale Yehowa mɔbɔ nami ɔ ha a, nɛ o ngɔ kɛ to nɔ́ nɛ Sane Kpakpa ngmalɔ Maako de ngɛ Yesu he ɔ he nɛ o hyɛ. (Kane Yesaya 63:9; Maako 6:34.) Ke wa na nihi nɛ e fĩ mɛ ɔ, anɛ wa suɔ kaa wa maa ye bua mɛ kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ lo? Jehanɛ hu ɔ, Yesu kɛ e be tsuo fiɛɛ sane kpakpa a, nɛ e tsɔɔ nihi ní. (Luka 4:43) Su nɛ ɔmɛ kadiɔ nɔ ko kaa e ji mumi mi nɔmlɔ.

13, 14. (a) Mɛni wa ma nyɛ maa kase kɛ je nihi nɛ a susuɔ mumi mi níhi a he mwɔnɛ ɔ a ngɔ? (b) Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

¹³ Ngɛ nɔ hyɛmi níhi nɛ ngɛ Ngmami ɔ mi ɔ se ɔ, nihi babauu ngɛ mwɔnɛ ɔ nɛ mɛ hu a susuɔ mumi mi níhi a he, nɛ a bɔɔ mɔde kaa a maa kase Kristo. Eko ɔ, o yɔse kaa nimli nɛ ɔmɛ fiɛɛɔ kɛ kã, a jeɔ mi mi sami kpo, a le nibwɔ peemi, nɛ a ngɛ su kpakpa komɛ hulɔ. Mɛ hu a yi mluku nɛ a ngɛ gbɔjɔmihi kaa wɔ, se a ngɛ mɔde bɔe kaa a ma je su kpakpa nɛ ɔmɛ kpo. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Rachel, nɛ e ngɛ Brazil ɔ de ke: “I dlaa ye he kaa bɔ nɛ nihi dlaa a he ha ngɛ je ɔ mi ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ye he dlami sɛ. Se anɔkuale ɔ nɛ i kase ɔ ye bua mi nɛ i ba pee mumi mi nɔmlɔ. I ná we lɛ gbɔjɔɔ kaa ma pee tsakemi, se tsakemi nɛ i pee ɔ ha nɛ i ngɛ bua jɔmi ngɛ si himi mi.”

¹⁴ Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Reylene  nɛ e ngɛ Philippines ɔ hu kɛ haomi ko kpe. E kɛ ma e hɛ mi kaa e maa ya sukuu kɛ ya tsitsaa nɛ e ná ní tsumi kpakpa konɛ e ya e hɛ mi ngɛ je ɔ mi. E de ke: “I je ye juɛmi kɛ je mumi mi otihi nɛ i kɛ ma ye hɛ mi ɔ nɔ. Se i ba yɔse kaa nɔ́ ko yɛ nɔ saminya ngɛ ye si himi mi. Nɛ jamɛ a nɔ́ ɔ he hia pe ye ní tsumi ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, i kɛ ye juɛmi ma Yehowa sɔmɔmi nɔ ekohu.” Kɛ je jamɛ a be ɔ, Reylene ná hemi kɛ yemi ngɛ si nɛ Yehowa wo ngɛ Mateo 6:33, 34 ɔ mi. Reylene de ke: “I le wawɛɛ kaa Yehowa maa hyɛ ye nɔ!” Eko ɔ, o le nyɛmimɛ komɛ ngɛ o we asafo ɔ mi kaa jã. Ke wa na bɔ nɛ a ngɛ Kristo kasee ha a, e woɔ wɔ he wami kaa waa kase mɛ.​—1 Kor. 11:1; 2 Tɛs. 3:7.

15, 16. (a) Mɛni e sa kaa waa pee konɛ waa hi kaa Kristo? (b) Kɛ wa ma plɛ kɛ le “Kristo juɛmi ɔ” ha kɛɛ?

¹⁵ Mɛni blɔ nɔ wa ti nɔ tsuaa nɔ maa gu kɛ kase Kristo? Baiblo ɔ de ngɛ 1 Korinto Bi 2:16 kaa e sa nɛ wa ná “Kristo juɛmi ɔ.” Roma Bi 15:5 ɔ hu tsɔɔ kaa e sa nɛ wa “ná juɛmi nɛ Kristo Yesu ná a nɔuu.” Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa le bɔ nɛ Kristo susuɔ níhi a he kɛ bɔ nɛ e peeɔ e ní ha a konɛ waa kase lɛ. Yesu ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Mawu a kpɛti ɔ he hia lɛ pe nɔ́ fɛɛ nɔ́. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa peeɔ wa ní kaa Yesu ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa maa hi kaa Yehowa. Enɛ ɔ he je nɛ e sa kaa wa ná Yesu juɛmi ɔ nɛ.

¹⁶ Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ pee jã? Yesu kaseli ɔmɛ na nyakpɛ níhi nɛ e pee ɔ. A nu bɔ nɛ e kɛ nihi tu munyu ha benɛ e ngɛ nihi ní tsɔɔe ɔ, a na bɔ nɛ e kɛ nimli slɔɔtohi hi si ha, nɛ a na bɔ nɛ e ngɔ Baiblo sisi tomi mlaahi kɛ tsu ní ha. Yesu kaseli ɔmɛ de ke: ‘Wɔ ji ní nɛ ɔmɛ tsuo a he odasefohi.’ (Níts. 10:39) Mwɔnɛ ɔ, wa be nyɛe maa na Yesu. Se Yehowa je suɔmi mi nɛ e ha nɛ a ngma Sane Kpakpa amɛ konɛ ke wa ngɛ kanee ɔ, waa le Yesu saminya. Ke wa kane Mateo, Maako, Luka kɛ Yohane womi ɔmɛ, nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kane ɔmɛ a he ɔ, e ma ha nɛ waa le Kristo juɛmi ɔ. Kɛkɛ ɔ, wa ma nyɛ maa “nyɛɛ e nane mami he ɔmɛ a se haa,” nɛ wɔ hu wa ma ná “jamɛ a juɛmi ɔ nɔuu.”​—1 Pet. 2:21; 4:1.

17. Ke wa susuɔ níhi a he kaa Kristo ɔ, kɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ?

¹⁷ Ke wa kase bɔ nɛ Kristo susuɔ níhi a he ha a, kɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ? Kaa bɔ nɛ niye ní kpakpa haa nɛ nɔmlɔ tso ɔ náa he wami ɔ, jã kɛ̃ nɛ ke waa kɛ Kristo susumi ɔ lɛ wa juɛmi ɔ, e ma ha nɛ wa he maa wa ngɛ mumi mi. Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, wa ma ba le bɔ nɛ Kristo maa pee e ní ha ngɛ si fɔfɔɛ fɛɛ si fɔfɔɛ mi. Enɛ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa mwɔ yi mi kpɔ nɛ maa sa Mawu hɛ mi, nɛ wa he nile be wɔ fɔ bue. Anɛ o susuu we kaa se nami nɛ ɔmɛ a he je ɔ, e maa hi kaa wa maa “wo Nyɔmtsɛ Yesu Kristo ɔ” kaa tade lo?​—Rom. 13:14.

18. Mɛni o kase mwɔnɛ ɔ?

¹⁸ Wa ba na níhi nɛ tsɔɔ kaa nɔ ko ji mumi mi nɔmlɔ. Wa ba na hu kaa wa ma nyɛ maa kase nihi nɛ a susuɔ mumi mi níhi a he ɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa na bɔ nɛ “Kristo juɛmi ɔ” nɛ wa ma ná a maa ye bua wɔ ha konɛ waa ya wa hɛ mi ngɛ mumi mi. Se ní kpahi fuu ngɛ nɛ wa maa kase konɛ waa le bɔ nɛ wa maa pee ha kɛ ya wa hɛ mi ngɛ mumi mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, kɛ wa ma plɛ kɛ le kaa wa ngɛ wa hɛ mi yae ngɛ mumi mi ha kɛɛ? Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ waa ya nɔ nɛ waa wa ngɛ mumi mi? Nɛ kɛ mumi mi nimli nɛ wa maa pee ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ? Wa maa na heto ɔmɛ ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi.