1, 2. а) Кӧп христиандар кӧгӱс кӧрӱм керегинде нени айдат? б) Бу јӧрмӧлдӧ бис кандый сурактарды шӱӱп кӧрӧрис?

«МЕН кӧгӱс кӧрӱмдӱ болорго албаданадым. Мындый кӧрӱм меге ырысту болорго ло кажы ла кӱнниҥ кӱчтерин ӧдӱп чыгарга болужат» — деп, Канадагы бир эје айдат. Бразилиядагы ака: «Бис ӱйимле кӧгӱс кӧрӱмдӱ болорго албаданып турганыстаҥ улам, 23 јыл кожо јуртайдыс, оныҥ учун мен сӱреен ырысту» — деп айткан. Филиппиныдагы ака: «Мен ӱзе немеге кӧгӱс кӧрӱмле кӧрӧдим. Бу меге јӱрегиме амыр берет ле кандый ла ака-эјелерле јакшы колбуларлу болорго болужат» — деп айдат.

² Бу улустыҥ сӧстӧриле болзо, кӧгӱс кӧрӱмдӱ јӱргени тузалу болот. Биске оноҥ ары кӧгӱзисти тыҥыдарга ла мындый алкыштар аларга нени эдер керек? Карууны берердеҥ озо, Агару Бичик кӧгӱс улус керегинде нени айдат деп билип алар керек. Бу јӧрмӧлдӧ бис јаан учурлу ӱч сурак кӧрӧрис: 1) Кандый кижини кӧгӱс  кижи деп айдарга јараар? 2) Кудайдыҥ чындык ишчилериниҥ теми биске кӧгӱзисти тыҥыдарга канайып болужар? 3) «Христос чылап сананары» кӧгӱзисти тыҥыдарга канайып болужат?

3. Агару Бичик кӧгӱс ле кӧгӱс эмес кижиниҥ башказын канайып кӧргӱзет?

³ Элчи Павел кӧгӱс кижини кандый болот деп кӧргӱзерге, «сезимиле јӱрген кижиле», ӧскӧртӧ айтса, кӧгӱс эмес кижиле тӱҥдештирет. (1 Коринфтегилерге 2:14—16 кычырыгар.) Олордыҥ башказы неде? Павелдиҥ сӧстӧриле болзо, «сезимиле јӱрген кижи» ол эмезе кӧгӱс эмес кижи «Кудайдыҥ Тыны ого айтканды укпайт. Мыны ол тенексиш деп бодоп, аайлап болбойт». «Тынла јӱрген кижи» ол эмезе кӧгӱс кижи «ончозы керегинде шӱӱйт» ле «Христос чылап сананып» јат. Павел бистерди кӧгӱс улус болзын деп кычырат. Је кӧгӱс эмес кижи кӧгӱс кижинеҥ база незиле башка?

4, 5. Кӧгӱс эмес кижиниҥ кылык-јаҥы кандый болот?

⁴ Озо баштап кӧгӱс эмес кижиниҥ кылык-јаҥын кӧрӱп ийеектер. Андый кижиге бу телекейдиҥ таркап калган кӧрӱми, јаҥыс бойын сананары, салтарын јетирет. Павел мындый кӱӱн-санааны «Кудайга удурлажып турган улустыҥ бойында» иштеп турган «тын» деп айдат (Еф. 2:2). Мындый кӧрӱм кӧп саба улусты телекейдеҥ башка болбоско кӱӱнзедет. Оныҥ учун олор Кудайдыҥ нормаларыла јӱрбей, бойыныҥ санаазыла јӱрет. Кӧгӱс эмес кижи бойыныҥ ады-јолын, акча-манадын, анайда ок бойыныҥ јаҥы учун тартыжарын баштапкы јерге тургузат.

⁵ Анайда ок кӧгӱс эмес кижи Агару Бичикте айдылганыла «эт-канныҥ керектерин» эдип јӱрет (Гал. 5:19—21). Элчи Павел Коринфтегилерге бичиген баштапкы самаразында кӧгӱс эмес кижи база кандый керектер эдип турганын бичип салган. Андый кижи бӧлиниште, ӧштӧштӧ, кериш-чугаанда туружат, улусла јаргылажат, башкарар јаҥды тообойт, нени јиирин ле нени ичерин ӧйинеҥ ӧткӱре сананат. Эмезе кандый бир ченелтеге тӱрген кире берет (Укаа 7:21, 22). Иуда улустыҥ кылык-јаҥы коркышту тыҥ ӱрелип, кӧгӱс эмес болуп калар деп судурлап салган (Иуда 18, 19).

6. Кӧгӱс кижи деп кемди айдар?

⁶ Је кӧгӱс кижи ол кандый кижи? Кӧгӱс эмес кижиге кӧрӧ, кӧгӱс кижи Јайаачыла колбуларын баалап јат. Андый кижи кандый бир суракта Кудайдыҥ кӧрӱмин оҥдоп аларга ла ого тӱҥейлежерге албаданат (Еф. 5:1). Иегова ого чыннаҥ бар тирӱ Кудай болот. Ол јаантайын Иегованыҥ принциптериле јӱрет (Сар. 119:33; 143:10). Анайда ок «эт-канныҥ керектерин» бӱдӱрбей, «тыннаҥ туулган» кылык-јаҥга ӱренет (Гал. 5:22, 23). Кӧгӱс кижи — ол кандый кижи деп оҥдоорго, мындый тем болужар: темдектезе, кожоҥдоорго сӱӱп турган  кижини кожоҥчы деп айдат, је Кудайла колбуларын баалап турган кижини кӧгӱс кижи деп айдат.

7. Кӧгӱс улус керегинде Агару Бичик нени айдат?

⁷ Агару Бичик кӧгӱс улусты: «Кудайды керектегендер кежиктӱ: Теҥери Каандыгы — олордыйы» — деп, мактап айдат (Матф. 5:3, ЈК 2003). Римдегилерге 8:6-да бистиҥ јӱрӱмис санааларыстаҥ камаанду деп айдылат: «Санаагарда эт-кан башкарып турган болзо, — ол ӧлӱм, санаагарда Тын башкарып турган болзо, — ол јӱрӱм ле амыр». Кӧгӱс кӧрӱмдӱ болуп артсаас, Кудайла јакшы колбуларлу болорыс, јӱрегисте амыр болор ло ӱргӱлји јӱрӱмге ижемји болор.

8. Кӧгӱзис бек болзын деп, биске нениҥ учун албаданар керек?

⁸ Је биске јеткерлӱ телекейде јадып турганысты ундыбас керек. Улустыҥ кӧбизи јаҥыс бойын сананат, оныҥ учун биске кӧгӱзисти тыҥыдып, санаабысты корулаарга тыҥ албаданар керек. Оноҥ ӧскӧ бу телекейдиҥ «кейи»  ол эмезе кирлӱ санаазы ла кӧрӱми биске кирип калар. Мындый кӧрӱмнеҥ канайып коруланар? Кӧгӱзисти тыҥыдарга не болужар?

9. а) Кӧгӱс јанынаҥ ӧзӧргӧ, биске не болужат? б) Бис кандый темдерди шӱӱп кӧрӧрис?

⁹ Балдар ада-энезиниҥ јакшы теминеҥ ӱренип чыдайт. Анайып ла бис Иеговала јуук колбуларлу улустыҥ теминеҥ ӱренип, кӧгӱс јанынаҥ ӧзӧдис. Је јӱк бойыныҥ кӱӱнин бӱдӱрип турган улустаҥ тем албас керек (1 Кор. 3:1—4). Агару Бичикте јаман да, јакшы да темдер бар. Је кӧгӱзис бек болзын деп амадап турганыстаҥ улам, јакшы темдерди шӱӱп кӧрӧрис. Андый темдерди Иаков, Мария ла Иисус кӧргӱскен.

10. Иаковтыҥ кӧгӱс кижи болгоны недеҥ кӧрӱнет?

¹⁰ Озо баштап, Иаковтыҥ темин кӧрӱп ийеектер. Иаков бистиҥ кӧп сабагыс ла чылап кӱч јӱрӱм јӱрген. Јаҥыс бойыныҥ кӱӱнин бӱдӱрген кожо чыккан Исав аказы оны ӧлтӱрерге сананган. Кайын адазы оныҥ болужыла байыырга албаданган. Је Иаковты айландыра улус кӧгӱс эмес те болгон болзо, ол кӧгӱс кижи болуп арткан. Анайда ок Кудайдыҥ Авраамга берген сӧзине бӱткен ле Иегованыҥ амадузында јаан учурлу ишти бӱдӱретен билезин јакшы кичееген (Баш. 28:10—15). Иаковтыҥ сӧстӧринеҥ ле керектеринеҥ Кудайдыҥ амадузын ла нормаларын ундыбаганы кӧрӱнет. Темдектезе, Исав аказынаҥ јеткер болгодый деп коркый береле, Кудайга мынайып баштанган: «Мени Исав агамнаҥ аргада... Сен мени корып, алкыжыҥды јетирер, калдыктарымды талайдыҥ кумагындый тоолоп болбос эдерим деп, Сӧзиҥ берген јогыҥ ба!» (Баш. 32:6—12). Бу сӧстӧрдӧҥ Иегованыҥ Иаковко ло ӧбӧкӧлӧрине берген сӧзине Иаковтыҥ бӱткени ле Кудайдыҥ табын бӱдӱрерге кӱӱнзегени кӧрӱнет.

11. Марияны кӧгӱс кижи болгон деп, нениҥ учун айдарга јараар?

¹¹ Эмди Марияныҥ темин кӧрӱп ийеектер. Нениҥ учун Иегова оны Иисустыҥ энези эдип талдап алган? Нениҥ учун дезе ол кӧгӱс кӧрӱмдӱ кижи болгон. Бис мыны кайдаҥ билерис? Марияныҥ Захария ла Елизавета тӧрӧӧндӧринде болгон тужында айткан сӧстӧрин эске алып ийзеер. (Лука 1:46—55 кычырыгар.)  Оныҥ сӧстӧринеҥ ол Кудайдыҥ Сӧзин сӱреен тыҥ сӱӱген ле Еврей Бичимелдерди јакшы билген деп кӧрӱнет (Баш. 30:13; 1 Сам. 2:1—10; Мал. 3:12). Анайда ок Мария ла Иосиф јаҥы алышкан да болзо, Иисус чыкпаганча тӧжӧккӧ кожо јатпаган. Айдарда, олор бойыныҥ кӱӱнин эмес, је Кудайдыҥ табын баштапкы јерге тургускан деп кӧрӱнет (Матф. 1:25). Ого ӱзеери, Мария Иисустыҥ чыдаганын лаптап кӧрӱп, оныҥ ойгор сӧстӧрин угуп туратан. Ол оныҥ «сӧстӧрин кӧксинде чебер алып јӱрди» (Лука 2:51). Кудай Мессия керегинде судурын канайып бӱдӱрер деп, ол сананып туратан. Марияныҥ теми бисти Кудайдыҥ табын баштапкы јерге канайып тургузарын шӱӱп сананарга кӱӱнзедет.

12. а) Иисус Адазына незиле тӱҥей болгон? б) Бис Иисуска канайып тӱҥейлежер аргалу? (Јӧрмӧлдиҥ бажындагы јурукты кӧрӱгер.)

¹² Кӧгӱс кӧрӱмдӱ болорыныҥ эҥ јакшы темин Иисус Христос кӧргӱскен. Ол јаантайын бойыныҥ адазынаҥ, Иегованаҥ, тем алган. Оныҥ санаазы, сезимдери ле керектери Адазындый ошкош болгон. Иисус Кудайдыҥ табын бӱдӱрип, оныҥ нормалары аайынча јӱрген (Иоан. 8:29; 14:9; 15:10). Судурчы Исаияныҥ бичигинде Иегованыҥ килемкейи керегинде бичилгенин Марктыҥ Сӱӱнчилӱ јарында бичилген Иисустыҥ сезимдериле тӱҥдештирип кӧрӱгер. (Исаия 63:9 *; Марк 6:34 кычырыгар.) Слер Иисус чылап, болуш керексинип турган улусты килеп турарга белен бе? Слер Иисус чылап, баштапкы јерге јарлаар ишти тургузып, улусты чындыкка ӱредер ишке туружадыгар ба? (Лука 4:43). Эйе болзо, слерди кӧгӱс кижи деп айдарга јараар.

13, 14. а) Кӧгӱзи тереҥ христиандардаҥ бис неге ӱренип алар аргалу? б) Андый христиандар керегинде куучындап беригер.

¹³ Бӱгӱнги де кӱнде Христостоҥ тем аларга албаданып турган кӧгӱс кӧрӱмдӱ ака-эјелер ас эмес. Олор толо кеминде эмес те болзо, Кудайга јараар кылык-јаҥдарга ӱренерге тыҥ албаданып јат. Темдектезе, слер олордыҥ јарлаар ишке эрчимдӱ туружып турганын, сӱрекей кӱндӱзек болгонын, килемкейин ле ӧскӧ дӧ јакшы кылык-јаҥын кӧрӱп турган болороор. Бразилиядагы Рейчел деп атту эје: «Мен моданаҥ артпай туратам, оныҥ учун кӧрӧргӧ эби јок кийим кийер болгом. Је чындыкты билип алала, солынарга ла кӧгӱс кижи болорго шӱӱп алгам. Солынарга јеҥил эмес те болгон болзо, мен бойымды ырысту ла јӱрӱмниҥ учурын таап алган кижи деп сананадым».

¹⁴ Филиппиныда јадып турган Рейлин деп атту эједе ӧскӧ айалга болгон. Ол јаан једимдерге јединерге, бийик ӱредӱге ӱренип, јакшы иш таап алар керек деп сананган. Соондо, оныҥ кӧгӱс амадулары экинчи јерге јыла берген. Рейлин эске алат: «Баштапкы јерге ижимди тургузып турганымды оҥдоп баштайла, Иеговага иштеерин ойто орныктыргам». Оноҥ ло бери Рейлин Матфей 6:33, 34-тӧ  бичилген сӧстӧргӧ бӱдӱп: «Иегова мени бир де артыргыспас» — деп айдат. Мындый ака-эјелер слердиҥ де јууныгарда бар болор. Слер олордыҥ Христостоҥ тем алып турганын кӧрӱп, олорго тӱҥейлежерге турган болороор (1 Кор. 11:1; 2 Фес. 3:7).

15, 16. а) Христостоҥ тем аларга, биске не болужар? б) Христостыҥ санаазын јакшы билип аларга, нени эдер керек?

¹⁵ Бистиҥ кажыбыс ла Христостоҥ кандый тем алар аргалу? 1 Коринфтегилерге 2:16-да: «Христос чылап сананыгар» — деп айдылат. Римдегилерге 15:5-те: «санаагар, Христос Иисустый болзын» — деп бичилет. Айдарда, Христостоҥ тем аларга, оныҥ санаазын, сезимдерин ле керектерин билер керек. Ол Адазыла колбуларын баштапкы јерге тургускан. Анайып Иисустаҥ тем алып, бис Иеговага јууктайдыс. Оныҥ учун Христос чылап сананары јаан учурлу болот.

¹⁶ Христос чылап сананарга не болужар? Иисустыҥ ӱренчиктери оныҥ јарлаганын уккан, анайда ок оныҥ кайкалдарын, башка-башка улуска канайып баштанганын ла Кудайдыҥ принциптерин канайып тузаланганын кӧргӧн. Олор: «Бис... Ол нени эткениниҥ ончозыныҥ керечилери» — деп айткан (Ап. ижи 10:39). Је бис бӱгӱн Иисусты кӧрӱп болбозыс, оныҥ учун Иегова биске Иисус керегинде Сӱӱнчилӱ јарды берген. Бис оныҥ болужыла Иисусты јакшы билип алар аргалу. Матфейдиҥ, Марктыҥ, Луканыҥ ла Иоанныҥ Сӱӱнчилӱ јарын кычырып ла шӱӱп сананып тура, Христостыҥ санаазын јакшы билип аладыс. Анайып бис «Оныҥ изиле [чике, ЈТ]» барарыс ла «ол ло санаала» јепсенерис (1 Пет. 2:21; 4:1).

17. Христос чылап сананганыс биске кандый камаанын јетирет?

¹⁷ Христос чылап сананганыс биске кандый камаанын јетирет? Канайып тузалу аш-курсак эт-канды тыҥыдат, анайып ла Христостыҥ темин шӱӱп сананганы кӧгӱзисти тыҥыдат. Оноҥ улам, Иисус кандый бир айалгада нени эдер эди деп, араайынаҥ оҥдоп баштайдыс. Анайып, бис чын шӱӱлтелерге келип, Кудайды сӱӱндирерис ле ару уйатту болуп артарыс. Бу јаан шылтактаҥ улам Иисус Христостоҥ тем алыгар деген кычыруны бӱдӱрерге јӧпсинер болорыгар (Рим. 13:14).

18. Бу јӧрмӧлдӧҥ кандый туза алдыгар?

¹⁸ Бу јӧрмӧлдӧҥ кӧгӱс кижи кандый болуп турганын ла кӧгӱс кӧрӱмдӱ улустыҥ темдерин шӱӱп кӧрдис. Анайда ок «Христос чылап сананып» турзаас, Иеговала колбуларыс тыҥыыр деп билип алдыс. Је мынаҥ да ӧскӧ шӱӱп кӧрӧтӧн јаан учурлу сурактар бар. Темдектезе, ич-кӧгӱзистиҥ кемин канайып билип аларыс? Ич-кӧгӱзисти тыҥыдарга база нени эдер керек? Бистиҥ кӧгӱс кӧрӱмис јӱрӱмиске кандый камаанын јетирет? Бу сурактардыҥ карууларын келер јӧрмӧлдӧ кӧрӧрис.