1, 2. (a) Nibedo dhanu mi tipo ukonyo umego ku nyimego ma dupa nenedi? (b) I thiwiwec maeni wabiweco iwi penji ma kani ma pigi tek?

NYAMEGO moko mi ng’om mi Canada uyero nia nibedo ng’atu mi tipo uketho etie kud anyong’a, man ukonye ninyego ku peko m’ebenwang’u i kwo pare. Umego moko mi ng’om mi Brésil, m’utimo doko oro 23 i gamiri de uyero nia nibedo dhanu mi tipo, ukonyo en ku dhaku pare nikwo kud anyong’a i gamiri. Umego mange mi ng’om mi Philippines bende uyero nia nibedo ng’atu mi tipo uketho etie ku kwiocwiny i adundene, man ukonye nikwo ma ber kud umego ku nyimego mi thek ma tung’ tung’.

² Ka watie dhanu mi tipo, ma jiji mbe wanwang’u bero i kite ma dupa dit. Dong’ wacopo timo ang’o kara wadok tek i tipo man wanwang’ bero maeno? Mi kwong’o, ukwayu wanyang’ i lembe ma Biblia ukoro iwi dhanu mi tipo, niwacu dhanu ma tipo pa Mungu re m’ubetelo wigi man ma giparu lembe calu Yehova. I thiwiwec maeni, wabidwoko wang’ penji adek ma e ma pigi tek: (1) Nibedo ng’atu mi tipo thelembene tie ang’o? (2) Lapor ma kani ma bikonyowa nidongo  i thenge mi tipo? (3) Kero ma wabetimo pi nibedo ku “pidoic pa Kristu” konyowa nenedi nibedo dhanu mi tipo?

3. Tung’ tung’ ma kani ma Biblia unyutho i kind ng’atu mi kum ku ng’atu mi tipo?

³ Jakwenda Paulo ubekonyowa ning’eyo tung’ tung’ i kind “ng’atu mi tipo” ku ‘ng’atu mi kum.’ (Som 1 Jukorinto 2:14-16, NWT.) Ng’atu mi kum “jolo gin mi tipo Mungu ngo: kum gibedo ni lemkasegu ire; man ecopo ng’eyogi ngo.” Ento ng’atu mi tipo “ng’io i gin ceke” man ebedo ku “pidoic pa Kristu,” niwacu etimo tego niparu lembe ve Kristu. Jakwenda Paulo ubeketho cwinywa nia wabed dhanu mi tipo. Dong’ ng’atu mi kum ukoc ku ng’atu mi tipo, i ayi mange ma kani?

4, 5. Wacopo ng’io ng’atu mi kum nenedi?

⁴ Ng’atu mi kum bedo ku kit paru ma nenedi? Ebedo ku kit paru mi ng’om maeni, ma cwalu ng’atini nidieng’ kwa pir ava pare gire. Paulo ukoro nia eno tie “tipo ma kawono ubetimo i wot juco.” (Ef. 2:2) Tipo mi ng’om maeni ubecwalu dhanu ma pol nikwanyu kit timo mi ju ma gibekwo kugi. Gitimo kwa mito migi, m’umbe nikwanu kadok nyanok de pi cik pa Mungu. Paru pa ng’atu mi kum ujengere zoo iwi piny mi kum, man ebed enwang’u nia dito, sente kunoke twero pare, re ma pigi tek ire nisagu piny mange ceke.

⁵ Wang’ ma pol, ng’atu mi kum nyutho timo ma Biblia ulwong’o nia “tic mi kum.” (Gal. 5:19-21) I barua ma kwong’a ma Paulo ukiewo ni Jukristu mi Korinto, ekwanu lembe mange ma e ma ng’atu mi kum timo: Emondo i teliri ma pare ngo, enyayu pokiri i kind dhanu, ecwalu jumange i jai, etero jumange kwa i wang’ cik, eworo ngo dito, man eketho cam ku kong’o re ma ni piny ma pigi tek i kwo pare. Ng’atu mi kum cerere ngo kan enwang’ere i wang’ abidhe moko mi timo lembe ma rac. (Rie. 7:21, 22) Yuda uyero nia tipo maleng’ pa Yehova copo weko dhanu mi kum.​—Yud. 18, 19.

6. Wacopo ng’io ng’atu mi tipo nenedi?

⁶ Tung’ ku ng’atu mi kum, ng’atu mi tipo dieng’ akeca pi mer pare ku Yehova. Eweko tipo ma leng’ pa Mungu re m’utel wie, man eii nikwanyu koth Yehova. (Ef. 5:1) Etimo kero ning’eyo paru pa Yehova, man ebedo ku nen ma ve pa Yehova iwi lembe. Eng’eyo nia Mungu nuti andha. Tung’ ku ng’atu mi kum, ng’atu mi tipo woro cik pa Yehova i lembe ceke mi kwo pare. (Zab. 119:33; 143:10) Enyutho ngo timo ma Biblia ulwong’o nia “tic mi kum,” ento etimo kero nicego “nying’ tipo.” (Gal. 5:22, 23) Pi nikoro lembe mange nia ng’atu mi tipo tie ng’a, wakepar iwi lembe ario ma e: Ng’atu ma miere i kuloka julwong’e jakuloka, kumeno bende, ng’atu ma miere i lembe mi tipo julwong’e ng’atu mi tipo.

7. Biblia uyero ang’o iwi dhanu mi tipo?

⁷ Yesu uyero nia dhanu mi tipo gitie jumutoro. Matayo 5:3 uwacu kumae: “Mugisa ni jucan mi tipo: kum Ker mi polo en en migi.” Jurumi 8:6 bende ukoro nia kara wanwang’ kwo, ukwayu wabed ku kit paru pa Yehova, ekoro kumae: “Kum pidoic mi kum en e tho; ento pidoic mi tipo re en e kwo man kwiocwiny.” Pieno ka watie dhanu mi tipo, tin eni wacopo bedo ku kwiocwiny ku Mungu, man  ewacopo bedo ku kwiocwiny wan giwa, man bende wacopo bedo ku genogen mi kwo ma rondo ku rondo.

8. Pirang’o eromo bedo tek nibedo ng’atu mi tipo?

⁸ Re wabekwo i ng’om ma rac. Calu ma watie i kind dhanu ma ging’eyo ngo paru pa Mungu, ukwayu watim kero ma lee pi nigwoko pidoic mwa, niwacu paru mwa. Ka wabeweko ngo paru pa Yehova re m’umond lee i wiwa, ng’om re ma bipong’o wiwa ku paru mi kum. Dong’ wacopo timo ang’o kara kud wapodh i awic maeno? Wacopo doko tek nenedi i thenge mi tipo?

9. (a) Ang’o ma copo konyowa nidoko dhanu mi tipo? (b) Lapor ma kani ma beco ma wabineno?

⁹ Calu nyathin ucikere nikwanyu lapor ma beco mi junyodo pare, wan bende ukwayu wang’ei man wakwany lapor ma beco mi ju ma gitie ku mer ma ceng’ini ku Yehova. Eno bikonyowa nidoko dhanu mi tipo. M’uweko maeno, wang’eyo nia wacikara ngo nilubo lembe ma dhanu mi kum timo. (1 Kor. 3:1-4) I Biblia wanwang’u lapor ma beco ku ma reco bende. Wakenen laporne moko ma beco ma wacopo kwanyu, i bang’ Yakobo, Maria, man Yesu.

10. Yakobo unyutho nenedi nia etie ng’atu mi tipo?

¹⁰ Calu ju ma dupa m’i kindwa tin eni, Yakobo bende ukadhu i lembe ma tek i kwo pare. Esau ma tie umin ma dhe, umito enege. Wang’ dupa jalwon de umito evure. Re Yakobo ubino ku yioyic ma tek i lembang’ola ma Yehova utimo ni Abraham. Yakobo ung’eyo nia lembang’ola maeno ma pire tek bitimere nikum juruot pare, pieno egwokogi cuu mandha. (Tha. 28:10-15) Yakobo uweko ngo paru mi kum mi dhanu m’ebino kwo  i kindgi, uwil wie i kum lembang’ola pa Yehova. Ku lapor, Yakobo ukwayu nia Yehova ubodhe kinde m’eparu nia umin uketho kwo pare i ariti. Ekwayu kumae: “Iwacu kumae, abitimi ber, man abiketho kodhini calu kwio ma dhu nam.” (Tha. 32:6-12) Yakobo ubino ku yioyic ma tek i lembang’ola pa Yehova, man enyutho yioyicne i kite m’ebed ekwo ko.

11. Ang’o m’unyutho nia Maria ubino ng’atu mi tipo?

¹¹ Kawoni wakewec iwi Maria. Yehova ung’ie kara ebed min Yesu, pilembe ebino ng’atu mi tipo. Kesom wec ma Maria uyero kinde m’ecidh eliewo Zakaria gikud Elisabeti ma gibino wat pare. (Som Luka 1:46-55.) Wec pare ubenyutho nia emaru Lembe pa Mungu man eng’eyo cuu Lembagora mi Juebrania. (Tha. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Kadok i ng’ei ma Maria gigamiri giku Yosefu, gikuro nitundo Yesu unyolere ka gicaku timo ribiri. Lembe ma Mungu ukwayu i bang’gi pire bino tek igi nisagu yeny migi gigi. (Mat. 1:25) Bende Maria ubed uneno cuu mandha lembe ceke m’ubed utimere i kwo pa Yesu kinde m’ebedongo, man ebed ewinjo lembe m’ebeponjo. E ‘ekanu lembene ceke i adundene.’ (Lk. 2:51) Eno ubenyutho kamaleng’ nia ebed eyenyo dit eng’ei lembang’ola pa Mungu iwi Masiya. Calu Maria, nyo wan de wacopo miara nitimo yeny pa Mungu saa ceke?

12. (a) Yesu ukwanyu koth Won nenedi? (b) Wacopo lubo lapor pa Yesu nenedi? (Nen cal mir acaki.)

¹² Kud i kind dhanu ceke m’udaru kwo iwi ng’om, Yesu utie ng’atu mi tipo m’usagu zoo m’ukwayu walub lapor pare. I nindo ceke mi kwo man mi tic pare iwi ng’om, ekwanyu koth Won. Paru pa Yesu, kite m’ebed ewinjere ko man timo pare urombo ku pa Yehova. Etimo kwa yeny pa Mungu man ebed eworo cik pare. (Yoh. 8:29; 14:9; 15:10) Ku lapor, kenen lembe ma Isaya ukoro iwi kisa pa Yehova, man lembe ma Marko ukoro iwi kite ma Yesu uwinjere ko. (Som Isaya 63:9; Marko 6:34.) Calu Yesu, nyo wan de saa ceke watie ayika ninyutho kisa ni ju ma gitie ku yeny mi kony? Nyo wan de wamiara i tic mi rweyo lembanyong’a, man mi ponjo dhanu? (Lk. 4:43) Dhanu mi tipo ginyutho kisa man gimiiri pi nikonyo jumange.

13, 14. (a) Ponji ma kani ma wacopo nwang’u i bang’ dhanu mi tipo tin eni? (b) Kemii lapor moko.

¹³ Tin eni, umego ku nyimego dupa ma gitie dhanu mi tipo gibeii nilubo lapor pa Kristu. Gitie kud amora i tic mi rweyo lembanyong’a, gijolo welo man ginyutho kisa. Kadok gileng’ ungo de, gitimo kero nicego kite ma beco man nitimo yeny pa Yehova. Nyamego Rachel, mi Brésil uyero kumae: “Agam amaru dit nikendo kit kendi mi ng’om. Eno uketho abed akendo i ayi ma cuu ngo. Re kinde m’aponjo lemandha, atundo nitimo alokaloka m’ukwayere kara abed ng’atu mi tipo. Nitimo alokalokane ubino lembe ma yot ungo, re anwang’u anyong’a pilembe anyang’ i thelembe mandha mi kwo.”

¹⁴ Nyamego Reylene, mi Philippines ubino lundo ku peko ma tung’. Kadok nwang’u ebino i lemandha de, re emiere lee nisomo somo ma malu man enwang’u tic ma cuu. E nok nok, lembakeca pare mi tipo ucaku doko ire ni lembe ma pire tek ungo. Eyero kumae: “Acaku nwang’u nia ve lemoko ma pire tek nisagu tic m’abetimo urem i kwo para.”  Reylene uloko paru pare man edok eketho tic pa Yehova i kabedo ma kwong’a i kwo pare. Kawoni dong’ enwang’u nia lembe ma Yehova uyero i Matayo 6:33, 34 utie lemandha. Ekoro kumae: “Ang’eyo andhandha nia Yehova bigwoka!” Copere nia ing’eyo umego ku nyimego mi cokiri mwu, ma gitie ku kit paru ma rom. Kinde ma wabeneno kite ma gibelubo ko lapor pa Kristu, wan de wamito walub lapor migi ma cuu.​—1 Kor. 11:1; 2 Tes. 3:7.

15, 16. (a) Kara wakwany koth Kristu ukwayu watim ang’o? (b) Wacopo timo ang’o kara wabed ku “pidoic pa Kristu”?

¹⁵ Wacopo kwanyu koth Kristu nenedi? 1 Jukorinto 2:16 ukoro nia ukwayu wabed ku “pidoic pa Kristu.” Bende, Jurumi 15:5 ubepoyo wiwa nia wabed ku “pidoic acel . . . calku Kristu Yesu.” Kara wabed calu Kristu, ubekwayu wang’ei kite m’ebed eparu ko lembe, kite m’ebed ewinjere ko man kite m’ebed etimo ko lembe. Yesu ubed udieng’ lee akeca iwi mer pare karacelo ku Mungu, nisagu lembe mange ceke. Pieno, ka wabelubo kite pa Yesu, kindwa doko ceng’ini mandha ku Yehova. Etie lembe ma pire tek dit nia wang’ei kite ma Yesu ubed uparu ko lembe, kara wan de watim kumeca.

¹⁶ Wacopo timo ang’o kara wapar lembe calu Yesu? Julubne gibed ginene kinde m’ebetimo udu, gibed giwinje m’ebeponjo udul dhanu ma dit, gibed gineno kite m’ebekwo ko ku dhanu, man gibed gineno nia ebeweko paru pa Yehova re m’utel wie. Giyero kumae: “Wan de wa jumulembe mi gin ceke m’etimo.” (Tic. 10:39) Tin eni, wacopo neno ngo Yesu. Re watie ku buku mir Injili ma copo konyowa ning’eye cuu mandha. Ka wabesomo man wabenyamu i buku pa Matayo, Marko, Luka, man Yohana, wabing’eyo lembe dupa iwi kite ma Yesu ubed uparu ko lembe. Eno re ma bikonyowa ‘nilubo ba tiende,’ kara wabed ku “pidoic ma calacel” m’ebino ko.​—1 Pet. 2:21; 4:1.

17. Ka wabeparu lembe calu Kristu, wabinwang’u kony ma kani?

¹⁷ Niparu lembe calu Kristu, bimio iwa kony ma kani? Ka wabecamu cam ma cuu, wabedo ku tego; kumeno bende, ka waberoyo pidoic pa Kristu lee i wiwa, wabibedo tek i thenge mi tipo. Nok nok wabitundo ning’eyo nia nwang’u Kristu copo timo ng’iong’ic ma kani, ka nwang’u etie i wang’ lembe moko m’ubekwayu ng’iong’ic. I ng’eye wabitimo ng’iong’ic ma cuu ma binyayu mutoro i Mungu man ma biketho wabed ku pidocwiny ma leng’. Nyo eno gitie ngo thelembe m’ucikere nicweli kara ‘irony Rwoth Yesu Kristu’?​—Rum. 13:14.

18. I thiwiwec ma waai waponjo, inyang’ nia ng’atu mi tipo utie ng’atu ma nenedi?

¹⁸ Thiwiwec maeni ukonyowa ninyang’ nia nibedo dhanu mi tipo thelembene tie ang’o. Wanwang’u ponji dupa niai kud i lapor ma beco mi dhanu ma giweko tipo maleng’ re m’utel wigi. Waponjo bende nia nibedo ku “pidoic pa Kristu” konyowa niparu lembe calu Yehova, man ketho wabedo ku mer ma ceng’ini kude. Re lembe mange utie dupa ma wacopo ponjo. Ku lapor: Wacopo ng’eyo nenedi ka nyo watie tek i thenge mi tipo? Wacopo timo ang’o kara wateng’ini i thenge mi tipo? Man nibedo dhanu mi tipo konyowa nenedi i kwo mwa? Wabing’eyo maeno i thiwiwec m’ulubo.