1, 2. а) Бир чохлары руһани дүшүнҹәли инсан олмаг барәдә нә дејир? б) Бу мәгаләдә руһани дүшүнҹә илә бағлы һансы суаллары арашдыраҹағыг?

«РУҺАНИ дүшүнҹә инсана һәјатдан севинҹ дујмаға көмәк едир. Бу хүсусијјәтин сајәсиндә ҝүндәлик проблемләрин өһдәсиндән мүвәффәгијјәтлә ҝәлә билирәм». Бу сөзләри Канададан олан бир баҹымыз дејир. Бразилијадан олан бир гардаш исә гејд едир: «Арвадымла мән һәмишә руһани дүшүнҹәли инсан олмаға чалышдығымыз үчүн, 23 илдир гурдуғумуз аилә һәјаты чох хошбәхт кечир». Филиппиндән олан башга бир гардаш исә белә дејир: «Руһани дүшүнҹә мәнә гәлб раһатлығы бәхш едиб. Бу, мәнә һәмчинин бир-бириндән фәргли баҹы-гардашларла јахшы мүнасибәт сахламаға көмәк едир».

² Бу сөзләрдән ҝөрүндүјү кими руһани дүшүнҹәли инсан олмағын фајдалары чохдур. Бәс руһани дүшүнҹәли инсан олмаг вә бунун хејрини ҝөрмәк үчүн нә етмәк лазымдыр? Әввәла Мүгәддәс Китабын руһани дүшүнҹәли инсаны неҹә тәсвир етдијинә диггәт јетирмәлијик. Буна ҝөрә дә ҝәлин нөвбәти үч суала ҹаваб тапаг: 1) Руһани дүшүнҹәли инсан кимә дејилир? 2) Кимләрин нүмунәси бизә руһани ҹәһәтдән бөјүмәјә көмәк едә биләр? 3) «Мәсиһин дүшүнҹәсинә саһиб» олмаг бизә руһани дүшүнҹәли инсан олмаға неҹә көмәк едә биләр?

3. Мүгәддәс Китаб ҹисмани дүшүнҹәли инсанла руһани дүшүнҹәли инсан арасындакы фәрги неҹә тәсвир едир?

³ Һәвари Булус мәктубларындан бириндә руһани вә ҹисмани дүшүнҹәли инсанлар арасындакы фәрги тәсвир етмишди. (1 Коринфлиләрә 2:14—16 ајәләрини охујун.) Онун тәсвиринә әсасән, «ҹисмани дүшүнҹәли инсан Аллаһын руһуна аид шејләри гәбул етмир, чүнки онун үчүн бунлар ағылсызлыгдыр». «Руһани дүшүнҹәли инсан» исә «һәр шеји тәдгиг едир» вә «Мәсиһин дүшүнҹәсинә саһиб»дир. Һәвари охуҹуларыны руһани дүшүнҹәли инсан олмаға сәсләјир. Белә исә, ҝәлин ҝөрәк руһани вә ҹисмани дүшүнҹәли инсан арасында даһа һансы фәрг вар.

4, 5. Ҹисмани дүшүнҹәли инсана һансы хүсусијјәтләр хасдыр?

⁴ Әввәлҹә ҝәлин ҹисмани дүшүнҹәли инсаны сәҹијјәләндирән хүсусијјәтләри нәзәрдән кечирәк. Ҹисмани дүшүнҹәли инсан ҹисмин истәкләрини һәр шејдән үстүн тутан дүнјанын дүшүнҹә тәрзини мәнимсәјән инсандыр. Бу дүшүнҹә тәрзини һәвари Булус «итаәтсиз адамларда фәалијјәт ҝөстәрән... руһ» адландырмышды (Ефес. 2:2). Бу руһ әксәр инсанлары һамы кими олмаға, неҹә дејәрләр, палаза бүрүнүб ел илә сүрүнмәјә сөвг едир. «Елин» исә фикри-зикри анҹаг ҹисмани шејләрдәдир. Буна ҝөрә дә әксәријјәт өз ҝөзүндә доғру билдији ишләри ҝөрүр, Аллаһын гојдуғу гајда-ганунлара ујғун јашамаг үчүн һеч бармағыны да тәрпәтмир. Һәмчинин ҹисмани дүшүнҹәли инсанын фикри-зикри вәзифәдә, вар-дөвләтдә олур, онун үчүн өз һүгуглары һәр шејдән үстүндүр.

⁵ Ҹисмани дүшүнҹәли инсаны характеризә едән башга бир ҹәһәт «ҝүнаһлы бәдәнин әмәлләри»дир (Гал. 5:19—21). Һәвари Булус Коринф јығынҹағына үнванладығы мәктубда ҹисмани дүшүнҹәјә хас бәзи ҹәһәтләри садаламышды. Мәсәлән, о, инсанлар арасында парчаланма јаратмаг, тәрәфкешлик етмәк, ихтилаф салмаг, бир-бирини мәһкәмәјә вермәк, башчылыға һөрмәтсизлик етмәк, јемәк вә ички мәсәләсиндә һәдди ашмаг кими һәрәкәтләрин адыны чәкмишди. Адәтән, бу ҹүр дүшүнҹәли инсан јанлыш арзуларын сынағына дүшәндә мүбаризә апара билмәјиб тәслим олур (Мәс. 7:21, 22). Јәһуда өз мәктубунда бу инсанлары «руһаниликдән мәһрум», јәни Јеһованын руһундан мәһрум адамлар адландырмышды (Јһд. 18, 19).

6. Руһани дүшүнҹәли инсана һансы хүсусијјәтләр хасдыр?

⁶ Бәс «руһани дүшүнҹәли инсан»ы сәҹијјәләндирән хүсусијјәтләр һансылардыр? Ҹисмани дүшүнҹәли инсандан фәргли олараг, руһани дүшүнҹәли инсан һәр аддымында Аллаһы дүшүнүр. О, бир өвлад кими Јараданына бәнзәмәјә ҹан атыр (Ефес. 5:1). Јәни Јеһованын әглини дәрк етмәјә, һәр бир шејә Онун ҝөзү илә бахмаға чалышыр. Бу инсан үчүн Аллаһ реалдыр. Буна ҝөрә дә о, һәр заман Илаһинин гајда-ганунлары илә јашамаға ҹан атыр (Зәб. 119:33; 143:10). О, ҹисмани әмәлләри рәдд едир, өзүндә «руһун бәһрәси»ни јетишдирмәк үчүн сәј ҝөстәрир (Гал. 5:22, 23). Руһани дүшүнҹәли инсан олмағын нә демәк олдуғуну даһа ајдын баша дүшмәк үчүн белә бир мисал чәкмәк олар. Мәсәлән, һәмишә мүсбәт дүшүнән инсана позитив дүшүнҹәли инсан дејилир. Еләҹә дә, ибадәти вә ибадәтлә бағлы ишләри һәр шејдән үстүн тутан инсан руһани дүшүнҹәли инсан адланыр.

7. Мүгәддәс Китабда руһани дүшүнҹәли инсан барәдә нә јазылыб?

⁷ Мүгәддәс Китабда руһани дүшүнҹәли инсандан ағыздолусу данышылыр. Мәсәлән, Мәтта 5:3 ајәсиндә јазылыб: «Руһани немәтләрә сусајанлар нә хошбәхтдирләр, чүнки сәмави падшаһлыг онларындыр» (Инҹил, 2010). Ромалылара 8:6 ајәси бу дүшүнҹәнин фајдасыны вурғулајараг дејир: «Даима ҹисмани истәкләр һаггында дүшүнмәк өлүм, руһани шејләр барәсиндә дүшүнмәк исә һәјат вә сүлһ ҝәтирир». Беләликлә, биз бүтүн диггәтимизи руһани шејләрә ҹәмләсәк, һәм Јараданымызла мүнасибәтимиз јахшы олар, һәм дахили  раһатлыг тапарыг, һәм дә ҝәләҹәкдә әбәди ҹәннәт һәјатына говушарыг.

8. Нәјә ҝөрә руһани дүшүнҹәли инсан олмаг вә бу дүшүнҹәни горујуб сахламаг асан дејил?

⁸ Бизи әһатә едән ҹәмијјәт ҹисмани дүшүнҹәли олдуғу үчүн руһани дүшүнҹәли инсан олмаг елә дә асан дејил. Буна ҝөрә дә руһани дүшүнҹәјә саһиб олмаг вә ону горујуб сахламаг үчүн дишимизлә, дырнағымызла мүбаризә апармалыјыг. Еһтијатлы олмалыјыг ки, руһани дүшүнҹәни итирмәјәк, јохса јаранан бошлуғу бу дүнјанын ҹисмани дүшүнҹәси долдураҹаг. Бәс нә едәк ки, бу һал бизим башымыза ҝәлмәсин? Руһани ҹәһәтдән даим ирәли ҝетмәк үчүн нә етмәлијик?

9. а) Бизә руһани ҹәһәтдән даим ирәли ҝетмәјә нә көмәк едә биләр? б) Нөвбәти абзасларда кимләрин нүмунәсини нәзәрдән кечирәҹәјик?

⁹ Адәтән, ушаг валидејнләрини мүшаһидә едәрәк вә онларын јахшы нүмунәсини изләјәрәк јеткин инсан олур. Биз дә руһани ҹәһәтдән јеткин олмаг үчүн Јеһова илә јахын дост олан инсанлары бир нөв мүшаһидә етмәли вә онлардан нүмунә ҝөтүрмәлијик. Ҹисмани дүшүнҹәли инсанлар исә бизим үчүн ибрәт олмалыдыр (1 Кор. 3:1—4). Мүгәддәс Китабда бизә һәм нүмунә, һәм дә ибрәт олан инсанларын һадисәси гәләмә алыныб. Мәгсәдимиз руһани ҹәһәтдән јеткинләшмәк олдуғу үчүн ҝәлин бизә нүмунә гојан инсанлар барәдә, мәсәлән, Јагуб пејғәмбәр, Мәрјәм вә Иса Мәсиһ барәдә данышаг.

10. Јагуб пејғәмбәрин руһани ҹәһәтдән јеткин инсан олдуғу нәдән ҝөрүнүр?

¹⁰ Ҝәлин әввәлҹә Јагуб пејғәмбәрин нүмунәсини нәзәрдән кечирәк. Бизим кими, о да һәјатда чох чәтинликләрлә растлашмышды. О, ҹисмани дүшүнҹәли инсан олан вә ону өлдүрмәји гәсд едән гардашы Ејсин әлиндән чох чәкмишди. Үстәлик, фитнәкар гајынатасы она дөнә-дөнә кәләк ҝәлир, ону гул әвәзинә ишләтмәјә чалышырды. Әтрафында бу ҹүр ҹисмани дүшүнҹәли инсанлар олса да, Јагуб руһани ҹәһәтдән јеткин инсан иди. О, Јеһованын Ибраһим пејғәмбәрә вердији  вәдә инанырды. Буна ҝөрә дә бу вәдин ҝерчәкләшмәсиндә әсас јери тутан аиләсинин гајғысына галмаг үчүн ҹан гојурду (Јар. 28:10—15). Онун сөзләриндән вә давранышындан ҝөрмәк олар ки, Аллаһын гајда-ганунлары вә ирадәси онун зеһнинә һәкк олмушду. Мисал үчүн, гардашы Ејс тәрәфиндән тәһлүкә ҝөрәндә о, Аллаһа үз тутуб демишди: «Јалварырам, Сән Өзүн мәни гардашым Ејсдән гору... Ахы Сән Өзүн демишдин ки, мәнә лүтф ҝөстәрәҹәксән, өвладларым саһилдәки гум дәнәләритәк сајсыз-һесабсыз олаҹаг» (Јар. 32:6—12). Јагуб пејғәмбәр Јеһованын она вә ата-бабаларына вердији вәдә шәксиз инаныр, һәр мәсәләдә Онун ирадәсинә вә вәдинә ујғун давранмаға чалышырды.

11. Мәрјәмин руһани ҹәһәтдән јеткин инсан олдуғу нәдән ҝөрүнүр?

¹¹ Инди исә Мәрјәмин нүмунәсинә бахаг. Сизҹә, нәјә ҝөрә мәһз Мәрјәм Мәсиһи дүнјаја ҝәтирмәк шәрәфинә лајиг ҝөрүлмүшдү? Сөзсүз ки, руһани дүшүнҹәли инсан олдуғу үчүн. Зәкәријјә илә Илсәбаҝилдә оланда Мәрјәмин Аллаһа сөјләдији һәмд сөзләринә диггәт јетирсәк, буну ајдын ҝөрәрик. (Лука 1:46—55 ајәләрини охујун.) Бу сөзләр Мәрјәмин Мүгәддәс Јазылара дәрин мәһәббәтиндән, Төвраты ҝөзәл билмәсиндән хәбәр верир (Јар. 30:13; 1 Ишм. 2:1—10; Мәл. 3:12). Инди ҝәлин башга бир вәзијјәти нәзәрдән кечирәк. Мәрјәм вә Јусиф тәзәҹә аилә гурсалар да, Иса дүнјаја ҝәләнә гәдәр јахынлыг етмәмишдиләр. Бу ҝөстәрир ки, онлар үчүн Аллаһын ирадәси вә гајда-ганунлары ҹисмин истәкләриндән үстүн иди (Мәт. 1:25). Һәмчинин Мәрјәм Исанын һәјатында баш верән һадисәләри диггәтлә мүшаһидә едирди. О, Исанын һикмәтли сөзләринә диггәтлә гулаг асыр, һәтта «бүтүн бу сөзләри үрәјиндә горујуб сахлајырды» (Лука 2:51). Ҝөрүндүјү кими Аллаһын Мәсиһлә бағлы вердији вәд Мәрјәм үчүн бөјүк әһәмијјәт дашыјырды. Ҝәлин биз дә Мәрјәмдән нүмунә ҝөтүрүб Аллаһын ирадәсини һәјатда һәр шејдән үстүн тутаг.

12. а) Иса Мәсиһ сәмави Атасынын ҝөзәл хүсусијјәтләрини неҹә әкс етдирирди? б) Иса Мәсиһин нүмунәсини изләдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

¹² Сизҹә, руһани дүшүнҹәли инсанларын арасында ән мүкәммәл нүмунә кимдир? Сөзсүз ки, Иса Мәсиһ. Онун һәјатыны вә хидмәтини мүшаһидә етсәк, ҝөрәрик ки, о, һәмишә Атасы Јеһова Аллаһын нүмунәсини изләјирди. Мәсиһ Атасы кими дүшүнүр, Онун кечирдији һиссләри кечирир, Онун кими давранырды. О, Аллаһын ирадәсинә вә гајда-ганунларына ујғун һәјат сүрүрдү (Јәһ. 8:29; 14:9; 15:10). Мисал олараг, ҝәлин Әшија пејғәмбәрин Јеһова Аллаһын шәфгәти барәдә јаздыгларыны Маркын Иса барәдә јаздыглары илә тутушдураг. (Әшија 63:9; Марк 6:34 ајәләрини охујун.) Ҝөрүндүјү кими, Мәсиһ дә шәфгәт саһиби иди. Бәс биз көмәјә еһтијаҹы олан инсанлара Мәсиһ кими шәфгәт ҝөстәририк? Онун кими тәблиғ етмәк вә шаҝирд һазырламаг ишинә һәјатымызда ваҹиб јер ајырырыг? (Лука 4:43) Бунлар руһани дүшүнҹәли инсана хас хүсусијјәтләрдир.

13, 14. а) Бизим дөврүмүздә јашајан руһани дүшүнҹәли инсанларын нүмунәсиндән нә өјрәнә биләрик? б) Һәмин инсанлардан бир нечәсини мисал чәкин.

¹³ Бизим дөврдә дә Мәсиһдән нүмунә ҝөтүрән руһани дүшүнҹәли инсанлар аз дејил. Онлар тәблиғ ишинә ҹан јандырыр, гонагпәрвәрлик ҝөстәрир, шәфгәт вә саир хүсусијјәтләр әкс етдирирләр. Һамымыз кими, онлар да зәиф ҹәһәтләри вә гејри-камилликлә мүбаризә апарараг өзләриндә илаһи хүсусијјәтләр јетишдирмәјә чалышырлар. Ҝәлин ҝөрәк Бразилијадан олан Рејчел баҹы нә дејир: «Мән дәблә ҝејинмәји чох севирдим. Буна ҝөрә дә ҝејимими һеч дә әдәбли адландырмаг олмазды. Амма Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк мәни һәјатымда дәјишиклик едиб руһани дүшүнҹәли инсан олмаға тәшвиг етди. Буну етмәк һеч дә асан дејилди, амма бу дәјишиклик мәним һәјатыма хошбәхтлик вә мәна гатды».

 ¹⁴ Филиппиндән олан Рејлен баҹы исә башга бир чәтинлик јашамышды. Һәјатда уғур газанмағын јеҝанә јолуну али тәһсилдә вә јахшы ишә дүзәлмәкдә ҝөрдүјү үчүн баҹы бу мәгсәдләрә доғру ирәлиләмәји гаршысына мәгсәд гојур. О дејир: «Руһани мәгсәдләрим мәним үчүн әһәмијјәтини итирмишди. Амма һәјатымда нәјин исә чатышмадығыны вә бу шејин ишимдән гат-гат әһәмијјәтли олдуғуну һисс едирдим». Рејлен дүшүнҹә тәрзини дәјишди вә Јеһоваја хидмәти һәјатында һәр шејдән үстүн тутмаға башлады. Инди о, Јеһованын Мәтта 6:33, 34 ајәләриндә вердији вәдә сидги-үрәкдән инаныр. Баҹы дејир: «Әминәм ки, Јеһова һәр заман мәним гејдимә галаҹаг!» Јәгин, сизин јығынҹагда да һәјатында бу ҹүр дәјишикликләр етмиш баҹы-гардашлар вар. Сөзсүз ки, Мәсиһә бәнзәмәјә чалышан бу инсанлары ҝөрәндә биз дә онларын нүмунәсини изләмәк истәјирик (1 Кор. 11:1; 2 Салон. 3:7).

15, 16. а) Мәсиһә бәнзәмәк үчүн нә етмәлијик? б) Мәсиһин дүшүнҹәсинә бәләд олмаг үчүн нә едә биләрик?

¹⁵ Бәс биз Мәсиһә бәнзәмәк үчүн нә етмәлијик? 1 Коринфлиләрә 2:16 ајәсиндә дејилир ки, биз «Мәсиһин дүшүнҹәсинә саһиб» олмалыјыг. Ромалылара 15:5 ајәси бизи «Мәсиһ Исанын дүшүнҹә тәрзи»нә јијәләнмәјә сәсләјир. Демәли, Мәсиһә бәнзәмәк үчүн онун дүшүнҹә тәрзини өјрәнмәли, шәхсијјәти илә јахындан таныш олмалыјыг. Бундан сонра исә онун изләри илә ҝетмәлијик. Мәсиһин фикри, амалы Јеһова Аллаһла мүнасибәтләринә ҹәмләнмишди. Одур ки, нә гәдәр чох Мәсиһә бәнзәмәјә чалышсаг, бир о гәдәр Аллаһа јахын оларыг. Бу сәбәбдән, Мәсиһ кими дүшүнмәји өјрәнмәк олдугҹа ваҹибдир.

¹⁶ Бәс буну неҹә едә биләрик? Мәсиһин биринҹи әсрдәки шаҝирдләри онун мөҹүзәләрини өз ҝөзләри илә ҝөрмүш, фәргли-фәргли инсанларла неҹә рәфтар етдијини мүшаһидә етмиш, онун илаһи принсипләрә неҹә әмәл етдијинин шаһиди олмушдулар. Буна ҝөрә дә онлар дејирдиләр: «Биз онун... ҝөрдүјү ишләрин шаһидијик» (Һәв. 10:39). Бизим исә бу ҝүн белә бир имканымыз јохдур. Амма Јеһованын Мүждәләрдә јаздырдығы һадисәләр сајәсиндә биз Мәсиһин шәхсијјәтини хәјалымызда ҹанландыра биләрик. Мәтта, Марк, Лука вә Јәһјанын јаздығы Мүждәләри диггәтлә, дүшүнәрәк охусаг, Мәсиһин дүшүнҹәсинә бәләд ола биләрик. Беләҹә, биз онун изләри илә ҝедә вә ондакы «дүшүнҹә илә силаһлан»арыг (1 Бут. 2:21; 4:1).

17. Мәсиһ кими дүшүнмәјин бизә һансы фајдасы вар?

¹⁷ Бәс Мәсиһ кими дүшүнмәји өјрәнмәјин бизә һансы фајдасы вар? Неҹә ки, сағлам гида бизи физики ҹәһәтдән ҝүҹлү едир, әглимизи Мәсиһин дүшүнҹәси илә «гидаландырмаг» да бизи руһани ҹәһәтдән мөһкәмләндирир. Бу минвалла биз јаваш-јаваш Мәсиһи јахшы таныјаҹаг, «Мәсиһ бу вәзијјәтдә неҹә давранарды?» суалына дәгиг ҹаваб тапа биләҹәјик. Бу да бизә дүзҝүн гәрарлар верәрәк виҹданымызы тәмиз сахламаға вә Аллаһын ризасыны газанмаға көмәк едәҹәк. Мәҝәр бу шејләр бизи «Ағамыз Иса Мәсиһдән өрнәк» алмаға тәшвиг етмир?! (Ром. 13:14).

18. Бу мәгаләдән руһани дүшүнҹәли инсан олмагла бағлы нә өјрәндик?

¹⁸ Бу мәгаләдә руһани дүшүнҹәли инсана хас хүсусијјәтләри арашдырдыг. Һәмчинин руһани дүшүнҹәли инсанлар вә онлардан алдығымыз нүмунә барәдә данышдыг. Сонда исә өјрәндик ки, «Мәсиһин дүшүнҹәсинә саһиб» олмаг бизә руһани ҹәһәтдән јеткинләшмәјә көмәк едәҹәк. Амма бу мөвзумуз бурада битмир. Руһани дүшүнҹә илә бағлы нөвбәти мәгамлары да нәзәрдән кечирмәк лазымдыр. Мисал үчүн: руһани ҹәһәтдән мөһкәм инсан олуб-олмадығымызы неҹә мүәјјән едә биләрик? Бу саһәдә јеткинләшмәк үчүн даһа нәләр етмәлијик? Руһани дүшүнҹәли олдуғумуз ҝүндәлик һәјатымыздан неҹә ҝөрүнәҹәк? Бу суаллара нөвбәти мәгаләдә ҹаваб вериләҹәк.