Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

Vbe A Yae Kha Ne A Gha Re Ọmwa Nọ Deziẹn Vbe Odẹ Ọghe Orhiọn?

Vbe A Yae Kha Ne A Gha Re Ọmwa Nọ Deziẹn Vbe Odẹ Ọghe Orhiọn?

‘Osanobua . . . gha gi uwa sẹtin gha zẹ iro kugbe vbe emwi ne uwa ru, vbekpae ne uwa gha na gha lele igiemwi e Jesu.’—ROM 15:5.

IHUAN: 17, 13

1, 2. (a) De ere ne etẹn eso miẹn rhunmwuda iran rhie aro tua emwi orhiọn? (b) De inọta eso ni ru ekpataki ne ima gha ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

ỌTẸN nokhuo ọkpa ne ọ rre Canada keghi kha wẹẹ: “Ọ keghi ya mwẹ sọyẹnmwẹ rhunmwuda ne I na re ọmwa ne ọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ẹre ọ vbe zẹe ne I na sẹtin la edanmwẹ ughughan gberra.” Ọtẹn nokpia ọkpa ne ọ rre Brazil keghi kha wẹẹ: “Ukpo 23 ẹre ọ ye na, ne ima ru orọnmwẹ sokpan, ne ima na re emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ma wa sọyẹnmwẹ orọnmwẹ ọghe ima.” Ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre Philippines na vbe kha wẹẹ: “Te orhiọn mwẹ wa sẹ otọ rhunmwuda ne I na re ọmwa ne ọ digiẹ vbe odẹ ọghe orhiọn. Ẹre ọ vbe zẹe ighẹ obọ ne I ya mu etẹn vbuwe ẹgbẹe ẹre I ghi ya mu etẹn ni ke ehe ughughan rre.”

2 Igiemwi etẹn nii keghi rhiẹre ma wẹẹ, ma gha miẹn afiangbe nibun deghẹ ima na rhie aro tua emwi orhiọn. Te ọ khẹke ne dọmwadẹ ima nọ egbe ẹre wẹẹ, ‘Vbia khian ya sẹtin gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn hẹ, ne I mieke na miẹn afiangbe vbe ne a ghee etẹn ne a guan kaẹn ban?’ A ke zẹ ewanniẹn ye inọta nii, te ọ khẹke ne ima ka rẹn otọ emwi ne Baibol khare vbekpae emwa ni rhie aro tua emwi orhiọn. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha zẹ ewanniẹn ye inọta eha. (1) Vbe a yae kha ne a gha re ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi orhiọn? (2) De igiemwi eso ne ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn? (3) Ma gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha mwẹ “ekhọe Kristi,” vbe ọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ, ne ima ya gha re emwa ni rhie aro tua emwi orhiọn?

DE AMA NE A YA RẸN ỌMWA NỌ DEZIẸN VBE ODẸ ỌGHE ORHIỌN?

3. Zẹe vbene Baibol gie ẹre, de vbene ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi orhiọn ya lughuaẹn ne ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi ikpakpa?

3 Ukọ e Pọl keghi rhan otọ vbene a ya rẹn ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi orhiọn kevbe ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi ikpakpa. (Tie 1 Kọrinti 2:14-16.) Ọ keghi kha wẹẹ, ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi ikpakpa “i sẹtin rhan obọ miẹn ọhẹ ne ọ ke obọ Osanobua rre, ẹi rẹn emwi ne a yae kha, ẹmwẹ oya ehia khin vbe ehọ ẹre.” Sokpan, ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi orhiọn keghi “gualọ otọ emwi hia,” ọmwa vberriọ, ẹre ọ vbe mwẹ “ekhọe Kristi.” Ukọ e Pọl keghi rhie igiọdu ne ima wẹẹ, ne ima gha rhie aro tua emwi orhiọn. De odẹ ọvbehe ne ọmwa ne ọ rhie aro tua emwi orhiọn kevbe ne ọ rhie aro tua emwi ikpakpa ya lughuaẹn ne egbe?

4, 5. De uyinmwẹ eso ne emwa ni rhie aro tua emwi ikpakpa yin?

4 De ama ne a ya rẹn ọmwa nọ rhie aro tua emwi ikpakpa? Emwi ikpakpa ẹre emwa nagbọn khu khian. Ọna ọre iwinna nọ mu emwa nagbọn vbe uhunmwu otagbọn hia. Ukọ e Pọl keghi gie ẹre zẹvbe “orhiọn ne ọ sua iran nian ighẹ iran ne ẹi họn ẹmwẹ ne Osanobua.” (Ẹfis 2:2) Orhiọn dan na, ẹre ọ ya emwa yin uyinmwẹ dan ọghe emwa ni lẹga iran. Emwa vbenian i zẹdẹ lele ilele ọghe Osanobua, emwi nọ khọọn iran ẹre iran ru. Iwinna nọ mu emwa ni rhie aro tua emwi ikpakpa ọre emwi ewe ne a khu khian, ukpo ne a na zẹ kevbe oseghe ne a sinmwi ne egbe ọmwa.

5 De ama ọvbehe ne a ya rẹn ọmwa nọ rhie aro tua emwi ikpakpa? Ọmwa nọ rhie aro tua emwi ikpakpa keghi yin uyinmwẹ ne Baibol gbodan yi. (Gal 5:19-21) Vbe ebe nokaro ne Pọl gbẹn gi Ivbiotu e Kristi vbe Kọrinti, ọ keghi ya unu kaẹn uyinmwẹ eso ne a ya rẹn emwa ni rhie aro tua emwi ikpakpa. Eso vbọ keghi re: iwannegbe, ẹmwẹ ẹrhẹe ne a mu yan uhunmwu, ẹzọ, ne a na tie egbe ẹzọ vbe owa ẹzọ, ne a na gbodan ye emwamwa ọghe ọdakha kevbe ne emwa na mu ẹmwẹ evba gha re kevbe evba gha da ye okaro vbe arrọọ ọghe iran. Emwa vbenian i sẹtin mudia gbain vbe iran gha werriẹ aro daa edanmwẹ. (Itan 7:21, 22) E Jud guan kaẹn emwa eso ni gha khian rree ne Osanobua, sẹrriọ wẹẹ, iran ghi gha yin vbe na ghee aranmwẹ oha.—Jud 18, 19.

6. De ama ne a ya rẹn ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn?

6 De ama ne a ghi ya rẹn emwa ni rhie aro tua emwi orhiọn? Emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn keghi hoo ne iran ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. Iran keghi hia vbe odẹ ke odẹ ne iran “ye vbe” Osanobua. (Ẹfis 5:1) Ọna rhiema wẹẹ, te iran gbaro kotọ ẹsẹse ne iran mieke na rẹn aro ne Jehova ya ghee emwi. Iran i ya ilele kevbe adia ọghe Osanobua rhẹghẹrẹ. Iran keghi hia ne iran lele adia ọghe Osanobua vbe arrọọ ọghe iran. Te iran wa lughaẹn ne emwa ni rhie aro tua emwi ikpakpa. (Psm 119:33; 143:10) Emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn keghi rhie akpa ọghe ọmọ okọ ọghe “orhiọn nọhuanrẹn” ma, vbene iran na bi egbe ne ahoo ọghe ikpakpa. (Gal 5:22, 23) Igiemwi na gha ru iyobọ ne ima ya rẹn ọnrẹn sayọ evba ya re kha ne a gha re ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn: Ọmwa gha fuẹro ẹki ne a do, a ghi wẹẹ ọmwa nọ gua do ẹki nọ, sokpan ọmwa nọ ya ekhọe hia gbọyẹmwẹ ye emwi orhiọn keghi re ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.

7. De emwi ne Baibol khare vbekpae emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn?

7 E Baibol khare wẹẹ, emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn keghi sọyẹnmwẹ. Ebe Matiu 5:3 khare wẹẹ: “Ọ maan ne iran ni rẹnrẹn ighẹ ivbiogue iran khin vbe orhiọn, iran ọre ọ yan Arriọba ẹrinmwi!” Ebe Rom 8:6 vbe guan kaẹn afiangbe ne a lae miẹn, vbe a gha mudia gbain vbe odẹ ọghe orhiọn. Ọ keghi kha wẹẹ: “A deghẹ egbe . . . ẹre ọ tama ọmwa emwi ne ọ gha ru, uwu ọre ọ ke ẹre ikian. Sokpan, a deghẹ orhiọn ọre ọ gie odẹ emwi ne a gha ru ma ọmwa, ẹfe kevbe ọfunmwegbe ọre nọ.” Ma gha ra rhie aro tua emwi orhiọn, ma ghi do gha re ọsie Jehova, orhiọn ima ghi vbe sotọ. Yevbesọni, ma vbe gha mwẹ ayayẹro ọghe arrọọ etẹbitẹ.

8. Vbọzẹe ne ọ na lọghọ ne ima sẹtin do gha re emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn?

8 Agbọn ne ima ghi ye na keghi re nọ vuọn ne uyinmwẹ atosi. Nọnaghiyerriọ, te ima gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha re emwa ni digiẹ vbe odẹ ọghe orhiọn, ma ghi vbe gha begbe ne ima ghẹ do worua vbe odẹ ọghe orhiọn. Ọmwa gha worua vbe odẹ ọghe orhiọn, ọ ghi kie ẹkpotọ ne iziro nọ ma gba ọghe agbọn Esu ya gbọzinia vbe ekhọe re. De emwi ne ima gha ru ne emwi vbenian ghẹ sunu daa ima? De vbene ima khian ya gha mwẹ alaghodaro hẹ vbe odẹ ọghe orhiọn?

IGIEMWI ESI NE IMA GHA YA EGBE TA

9. (a) De emwi nọ gha ya ima gha mwẹ alaghadaro vbe odẹ ọghe orhiọn? (b) De igiemwi eso ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

9 Ne emọ mieke na do gbegba vbe odẹ ọghe orhiọn, te iran gha ya egbe tae igiemwi esi ọghe evbibiẹ iran. Ne ima mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn, te ọ vbe khẹke ne ima ya egbe tae igiemwi esi ọghe etẹn ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Sokpan, ọ ma khẹke ne ima gha ya egbe tae emwa ni rhie aro tua emwi ikpakpa. (1 Kọr 3:1-4) Igiemwi ọghe emwa esi kevbe ọghe emwa ni zẹ utun vbe ehọ ẹre ọ rre Baibol. Sokpan vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan igiemwi esi ọghe emwa ni khẹke ne ima ya egbe ta, ne ima mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn. Ma gha guan kaẹn Jekọb, Meri kevbe Jesu.

De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi e Jekọb? (Ghee okhuẹn 10)

10. De vbene Jekọb ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn mudia gbain vbe odẹ ọghe orhiọn?

10 Ma gha ka guan kaẹn Jekọb. Emwi ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne Jekọb vbe nọ vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe igiemwi, te Jekọb ghaa ya obọ baba uhunmwu ne Isọ ghẹ ya gbẹe rua. Yevbesọni, ọ na vbe gha mwẹ ẹbo izinegbe vbe egbe orhuan rẹn ighẹ Laban ne ọmwa ero, nọ wa gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ọ mu e Jekọb ru. Vbuwe ena hia, e Jekọb na ye mudia gbain vbe odẹ ọghe orhiọn. Ọ keghi mu ẹtin yan eyan ne Osanobua yan ma Ebraham. De odẹ nọkhin? Ọ keghi hia vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ ya gbaroghe ẹgbẹe ọre rhunmwuda ọ rẹnrẹn wẹẹ ẹgbẹe ọre ẹre Osanobua khian loo ya mu emwamwa rẹn sẹ. (Gẹn 28:10-15) Uyinmwẹ e Jekọb kevbe ẹmwẹ ne ọ ghaa ke ọre unu ladian rhiẹre ma wẹẹ ọ gele mu ẹtin yan eyan ọghe Osanobua. Vbe ẹghẹ ne ohan ya gha mu e Jekọb wẹẹ Isọ gha gbe irẹn rua, ọ keghi tama e Osanobua wẹẹ: “Lahọ, miẹn mwẹ fan . . . Yerre vbene u yan hẹ wẹẹ, ‘I gha gie emwi hia gha ma nuẹn, I gha vbe viọ ivbi uniẹn ruẹn nuẹn, ai ra sẹtin ka iran. Iran gha bun vbe ẹkhae ni rre ọkpẹn olokun.’” (Gẹn 32:6-12) E Jekọb wa gele mu ẹtin yan eyan ọghe Osanobua, ọ na vbe rhiẹre ma vbe odẹ ne ọ ya loo arrọọ ọghẹe.

De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi e Meri? (Ghee okhuẹn 11)

11. Vbọ rhiẹre ma wẹẹ ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ẹre Meri ghaa khin?

11 Gia vbe guan kaẹn e Meri. Vbọzẹe ne Jehova na zẹ Meri nọ gha re iye Jesu? Rhunmwuda, ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ẹre Meri ghaa khin. Vbe ima ya rẹn hẹ? Ẹmwẹ nọ maan nọ ya rho Osanobua vbe ọ mu otuẹ gie Zẹkaraia kevbe Ẹlizabẹt ẹre ọ ya ima rẹn. (Tie Luk 1:46-55.) Ẹmwẹ ne Meri ya rho Osanobua rhiẹre ma wẹẹ, te ọ wa gha gbọyẹmwẹ ye Ẹmwẹ Osanobua, erriọ wa vbe ya gha mwẹ irẹnmwi nọ dinmwi ọghe Ebe Nọhuanrẹn ne a ya urhuẹvbo e Hibru gbẹn. (Gẹn 30:13; 1 Sam 2:1-10; Mal 3:12) Yẹrẹro wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ Josẹf vbe Meri ru orọnmwẹ nẹ, iran ma ru emwi ọdọ vbe amwẹ a te miẹn ighẹ a biẹ Jesu. Vbe ọna rhiema? Ọ rhiema wẹẹ, ahoo ọghe Jehova ẹre iran mu ye okaro vbe arrọọ ọghe iran, ẹi re ahoo ọghe ikpakpa. (Mat 1:25) Ze vbene ẹghẹ ya gha khian, e Meri na gha kọe ye orhiọn ighẹ emwi hia nọ ghaa sunu vbe arrọọ e Jesu. (Luk 2:51) Te Meri wa gele gha gbọyẹmwẹ ye emwamwa ọghe Osanobua nọ dekaan e Mezaia. Igiemwi ọghe Meri gha ru iyobọ ne ima ya mu ahoo ọghe Osanobua ye okaro vbe arrọọ ọghe ima.

12. (a) De odẹ ne Jesu ya ya egbe tae Erhae? (b) De vbene ima khian ya sẹtin ya egbe tae Jesu? (Ghee efoto nọ rre omuhẹn.)

12 Ke ne a ya bu agbọn tu agbọn gha dee, Jesu ọre ọmwa nọ ghi digiẹ sẹ vbe odẹ ọghe orhiọn. Vbe ọ rre agbọn, Erhae ẹre ọ wa gha ya egbe ta. Vbene ẹmwata, emwi hia ne Jehova gha te ru akpawẹ irẹn ẹre tobọre rrie agbọn, ẹre Jesu ru. Ọ ma baeku. (Jọn 8:29; 14:9; 15:10) Vbe igiemwi, odẹ ne akhasẹ Azaia ya gie Jehova kevbe odẹ ne Mak ya gie Jesu rhiẹre ma wẹẹ, iran eva mwẹ agiẹngiẹn daa emwa ni susẹ. (Tie Aizaia 63:9; Mak 6:34.) Jesu keghi re ọmwa nọ mwẹ agiẹngiẹn, akpa na ẹre ọ ya re gha ru iyobọ ne emwa ni gualọ iyobọ. Ma mwẹ egbe ekhọe vberriọ ra? Te Jesu wa vbe rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Luk 4:43) Avbe akpa na keghi re ama ne a ya rẹn emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.

13, 14. (a) De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe etẹn ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn vbe ẹdẹnẹrẹ? (b) Ru igiemwi yọ.

13 Etẹn nibun wa vbe rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ne ima gha sẹtin ya egbe ta. Jesu Kristi ẹre avbe etẹn na ya egbe ta. Ẹi mwẹ aro ruẹ ma he dae, vbene etẹn na mwẹ izọghae hẹ vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ọghọ ne iran mu ye emwa egbe, ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ daa emwa ọvbehe kevbe akpa esiesi ọvbehe ne iran mwẹ. Etẹn na keghi re emwa ni ma gba vbene ima vbe ye, iran mwẹ ọlọghọmwa ne iran werriẹ aro daa, sokpan iran keghi hia vbe odẹ ke odẹ ne iran gha ya egbe tae Osanobua. Ọtẹn nokhuo ọkpa ne a tie ẹre Rachel nọ rre Brazil keghi kha wẹẹ: “Te odẹ ne emwa ni rre uwu agbọn ya mu egbe wa gha yẹẹ mwẹ, rhunmwuda ọnii, I ma zẹdẹ gha mu egbe ye oreghe. Sokpan I ghi la odẹ ọghe ẹmwata nẹ, I na ru afiwerriẹ nọ khẹke, agharhemiẹn wẹẹ ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ. I na vbe hia ni do gha re ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Eban ẹre arrọọ mwẹ ghi mwẹ evbọ demu.”

14 Isievẹn ne ọtẹn nokhuo ọvbehe ne a tie ẹre Reylene ne ọ rre Philippines ghaa werriẹ aro daa keghi lughaẹn ne ọghe Rachel. Iwinna owa ebe nọ yo kevbe iwinna ne a na miẹn usugi igho, ne a mieke na gha re okpọmwa, ẹre ọ wa mu ọtẹn nokhuo na. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ze vbene ẹghẹ ya khian, I na gha de ghee iyeke vbe odẹ ọghe orhiọn. Emwi ma ghi gha khian ẹse vbe arrọọ mwẹ rhunmwuda I ma ghi gha rhie aro tua emwi orhiọn. I na ghi ru afiwerriẹ ne I mieke na dọlegbe gha ga e Jehova vbe nọ khẹke.” Ọtẹn nokhuo na keghi fi iziro ọghẹe werriẹ, te ọ ghi mwẹ ilẹkẹtin yan eyan ọghe Jehova nọ rre ebe Matiu 6:33, 34. Ọ na ye vbe kha wẹẹ: “I mwẹ ilẹkẹtin ne ẹi beghe wẹẹ, e Jehova gha kpemehe emwi hia ne I gualọ.” Etẹn vbenian sẹtin vbe gha rre iko ne u ye. Te ọ khẹke ne ima gha ya egbe ta iran.—1 Kọr 11:1; 2 Tẹs 3:7.

GHA MWẸ “EKHỌE KRISTI”

15, 16. (a) De emwi ne ọ khẹke ne ima ru ne ima mieke na yevbe Jesu? (b) De vbene ima khian ya sẹtin do gha mwẹ “ekhọe Kristi” hẹ?

15 De vbene ima tobọ ima gha ya sẹtin ya egbe tae Kristi hẹ? Ebe 1 Kọrinti 2:16 khare wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha mwẹ “ekhọe Kristi.” Ebe Rom 15:5 na vbe kha wẹẹ ne ima “gha lele igiemwi Jesu.” Nọnaghiyerriọ, ne ima do sẹtin gha yevbe Kristi, te ọ khẹke ne ima gele rẹn vbene Jesu ru emwi hẹ kevbe avbe akpa nọ mwẹ ne ima mieke na sẹtin gha lele ukpowẹ ọre. Emwi ne Jesu wa rhie aro tua ọre asikẹgbe ne irẹn gu e Jehova mwẹ. Ma gha ya egbe ta e Jesu, ma ghi do khian Ọsie Jehova. Ọna ẹre ọ si ẹre ne ọ na khẹke ne ima gha mwẹ ekhọe ọghe Kristi.

16 Vbe ima khian ya sẹtin ru ọna hẹ? Aro erhuanegbe Jesu sẹ emwi ọyunnuan ne Jesu ru, odẹ ne ọ ya maa emwa emwi, obọ esi nọ ya gha mu emwa hia kevbe odẹ ne ọ ya gha lele iyi ọghe Jehova. Erhuanegbe Jesu keghi kha wẹẹ: “Ma ọrọre osẹe emwi hia ne ọ ru.” (Iwinna 10:39) Vbe ẹdẹnẹrẹ, ma i bẹghe Jesu, sokpan, e Jehova ma gi ima do ogboi rua. Ebe enẹ ni taa okha ọghe vbene Jesu ya loo arrọọ ọghẹe hẹ rre Baibol. Ma ghaa tie ebe enẹ na—Matiu, Mak, Luk, kevbe Jọn, ima na vbe gha ru erria yan rẹn, ọ do yevbe ne ima bẹghe Jesu. Ọna ghi do ya ima gha mwẹ egbe ekhọe ọghe Jesu. Ọ ghi vbe ru iyobọ ne ima ya “gha lele ukpowẹ ọghẹe.”—1 Pit 2:21; 4:1.

17. De afiangbe ne ima khian lae miẹn deghẹ ima mwẹ egbe iziro ekhọe ọghe Kristi?

17 De afiangbe ne ima khian lae miẹn deghẹ ima na gha mwẹ egbe iziro ekhọe ọghe Kristi? Zẹ vbene evbare nọ maan ya rhie ẹtin ye ọmwa iwu, erriọ ima khian vbe ya deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn deghẹ ima ru erria yan odẹ ne Jesu ya ru emwi. Zẹ vbene ẹghẹ ya khian, ma ghi sẹtin gha yin vbe na ghee Jesu vbe ihe ke ihe ne ima na vba egbe ima. Ọna gha ru iyobọ ne ima ya gha ru azẹ nọ gha ya ima gha mwẹ ekhọe ọguọmwaziro nọ hianrẹn kevbe nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Avbe afiangbe na sẹ nọ gha ya ima gha lele ukpowẹ ọghe Jesu Kristi.—Rom 13:14.

18. De emwi ne u miẹn ruẹ vbe ako iruẹmwi na?

18 Zẹvbe ne ima nanaẹn dee sin, te ima ghi rẹn evba yae kha ne a gha re ọmwa nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Ma vbe miẹn emwi ruẹ vbe igiemwi esi ọghe emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Ma ye vbe ruẹ ọre wẹẹ, ma ghaa mwẹ “ekhọe Kristi,” ọ ghi ya ima gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn. Vbọrhirhighayehẹ, asefẹn eso ye rrọọ ne ima gha ziro yan. Vbe igiemwi, vbe ima khian ya rẹn hẹ deghẹ ima deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn? De emwi ọvbehe ne ima gha ru ne ima mieke na wegbe sayọ vbe odẹ ọghe orhiọn? Kevbe wẹẹ, de iyobọ ne ọ na gha ru ne ima vbe arrọọ ọghe ima? Ma gha miẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta na vbe ako iruẹmwi nọ lele ọna.