1, 2. (a) Ania ti kuna ti adu maipapan iti panagbalin a naespirituan a tao? (b) Ania dagiti napateg a saludsod nga usigentayo maipapan iti espiritualidad?

“NARAGRAGSAKAK gapu iti panagbalinko a naespirituan a tao, ken nakatulong daytoy tapno mapagballigiak dagiti pakasuotan iti inaldaw,” kuna ti maysa a sister a taga-Canada. Kuna ti maysa a brother a taga-Brazil, “Nakaragragsak ti 23 a tawen a panagasawami ta inkagumaanmi ti agbalin a naespirituan ti panagpampanunotna.” Kuna met ti maysa a kabsat a taga-Pilipinas, “Natalna ti panunotko gapu iti panagbalinko a naespirituan a tao, ken nakatulong daytoy tapno sumayaat ti pannakilangenko iti nagduduma ti nalikudanna a kakabsat.”

² Ipakita dagita a sasao a pagsayaatan ti panagbalin a naespirituan a tao. Gapuna, maisaludsodtayo iti bagitayo, ‘Kasano nga agbalinak a naespirituan a tao tapno ad-adda a matagiragsakko dagiti pagsayaatan a nadakamat iti ngato?’ Ngem sakbay a sungbatantayo dayta, masapul a maawatantayo a naimbag ti kuna ti Biblia maipapan iti naespirituan, wenno naespirituan ti panagpampanunotna, a tao. Iti daytoy nga artikulo, sungbatantayo ti tallo a napateg a saludsod.  (1) Ania ti kaipapanan ti panagbalin a naespirituan a tao? (2) Ania dagiti pagarigan a makatulong tapno rumang-aytayo iti naespirituan? (3) Kasano a makatulong ti panangikagumaantayo a maaddaan iti “panunot ni Kristo” tapno agbalintayo a naespirituan a tao?

3. Sigun iti Biblia, ania ti nagdumaan ti pisikal ken naespirituan a tao?

³ Makatulong ti panangiladawan ni apostol Pablo iti nagdumaan ti “naespirituan a tao” ken “pisikal a tao” tapno matarusantayo no ania ti naespirituan a tao. (Basaen ti 1 Corinto 2:14-16.) Ania ti nagdumaanda? Saan nga awaten ti “pisikal a tao” dagiti “bambanag ti espiritu ti Dios, ta kinamaag kenkuana dagita; ket saanna a mabalin nga ammuen ida.” Ngem ‘sukimaten ti naespirituan a tao ti amin a bambanag’ ken addaan iti “panunot ni Kristo.” Parparegtaennatayo ni Pablo nga agbalin a naespirituan a tao. Ania pay dagiti nagdumaan ti pisikal ken naespirituan a tao?

4, 5. Kasanotayo a mailasin ti pisikal a tao?

⁴ Usigentayo nga umuna ti kababalin ti pisikal a tao. Ti kangrunaan a kababalin ti lubong ket nakasentro iti nainlasagan a tarigagay. Inladawan dayta ni Pablo kas ti “espiritu nga agtigtignay ita iti annak ti kinasukir.” (Efe. 2:2) Dayta ti mangim-impluensia iti kaaduan a tattao a mangipakita iti nasaknap a kababalin—ti panangtulad iti kaaduan. Nakapokusda iti pisikal a bambanag isu nga aramiden ti kaaduan kadakuada ti ipagarupda nga umiso ken dida ikagumaan a suroten dagiti pagalagadan ti Dios. Ti pisikal, wenno nainlasagan ti panagpampanunotna, a tao ket masansan a nalabes ti panangipategna iti panagbalin a natan-ok ken nabaknang wenno iti panangilabanna iti pagarupna a kalinteganna.

⁵ Ania pay ti mabalin a pakabigbigan ti pisikal a tao? No ipakpakitana ti aniaman kadagiti “aramid ti lasag.” (Gal. 5:19-21) Iti umuna a surat ni Pablo iti kongregasion ti Corinto, nadakamat ti adu pay a pakabigbigan dagidiay addaan iti nainlasagan a kababalin. Dagitoy ti karaman: pagsisinaen wenno pagaapaenda ti dadduma, adda dasdasiganda, agdidinnarumda, awan panagraemda iti kinaulo, ken nalabes ti pampannangan ken panagin-inumda. No maipasango iti sulisog ti nainlasagan ti panagpampanunotna a tao, kumapuy ken tumulok iti dayta. (Prov. 7:21, 22) Dinakamat ni Judas a mabalin a ‘maawan ti espiritualidad’ dagiti kasta a tattao.—Jud. 18, 19.

6. Kasanotayo a mailasin ti naespirituan a tao?

⁶ Ania ngarud ti kaipapanan ti panagbalin a “naespirituan a tao”? Daydiay kanayon a sipapanunot iti relasionna iti Dios, ti kasungani ti pisikal a tao. Ti naespirituan ti panagpampanunotna a tao ikagumaanna ti ‘agbalin a tumutulad iti Dios.’ (Efe. 5:1) Kaipapananna nga ikagumaanna a tuladen ti pampanunot ken panangmatmat ni Jehova iti bambanag. Agpaypayso ti Dios kenkuana. Saan a kas iti nainlasagan ti panagpampanunotna, ikagkagumaanna nga itunos ti amin nga aramidna iti pagalagadan ni Jehova. (Sal. 119:33; 143:10) Imbes nga agpokus kadagiti aramid ti lasag, ikagumaanna nga ipakita “ti bunga ti espiritu.” (Gal. 5:22, 23) Tapno ad-adda a maawatantayo ti sasao a “naespirituan ti panagpampanunotna,” usigentayo daytoy: Ti tao a kanayon a positibo a bambanag ti pampanunotenna ket makuna a positibo ti panagpampanunotna. Kasta met, ti tao a talaga a mangipatpateg kadagiti naespirituan wenno narelihiosuan a banag ket makuna a naespirituan ti panagpampanunotna.

7. Ania ti kuna ti Biblia maipapan kadagiti naespirituan ti panagpampanunotna?

⁷ Nagsayaat ti panangiladawan ti Biblia kadagiti naespirituan ti panagpampanunotna. Kuna ti Mateo 5:3: “Naragsak dagidiay  sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda, yantangay kukuada ti pagarian ti langlangit.” Ipakita ti Roma 8:6 ti pagsayaatan ti panagbalin a naespirituan ti panagpampanunotna. Kunana: “Ti panangpampanunot iti lasag kaipapananna ti ipapatay, ngem ti panangpampanunot iti espiritu kaipapananna ti biag ken talna.” No agpokustayo kadagiti naespirituan a banag, maaddaantayo iti natalna a relasion iti Dios, natalna a panunot, ken namnama a biag nga agnanayon iti masanguanan.

8. Apay a masapul nga ikagumaantayo a patanoren ken taginayonen ti espiritualidadtayo?

⁸ Napeggad ti lubong a pagbibiagantayo. Gapu ta napalawlawantayo kadagiti nainlasagan ti kababalinna, masapul nga ikagumaantayo a patanoren ti nasayaat nga espiritualidad ket protektarantayo dayta. No mapukaw ti maysa ti espiritualidadna, arigna agbalin a kawaw ti panunotna ket alisto a sumrek ti panagpampanunot ti lubong. Kasanotayo a maliklikan dayta? Kasanotayo a rumang-ay iti naespirituan?

9. (a) Ania ti makatulong tapno rumang-aytayo iti naespirituan? (b) Asino dagiti naespirituan a tattao nga usigentayo ti ulidanda?

⁹ Agmataengan ti ubing no paliiwenna dagiti nagannakna ken tuladenna ti nasayaat nga ulidanda. Kasta met, rumang-aytayo iti naespirituan no paliiwen ken tuladentayo dagiti natibker ti espiritualidadna. Ngem agserbi a pakdaar kadatayo ti dakes nga ulidan dagiti nainlasagan ti panagpampanunotna. (1 Cor. 3:1-4) Agpada a mabasa iti Biblia dagiti kasta nga ulidan. Ngem gapu ta kayattayo ti rumang-ay kas naespirituan a tao, kitaentayo ti dadduma a nasayaat nga ulidan a mabalintayo a tuladen, kas kada Jacob, Maria, ken Jesus.

10. Kasano nga impakita ni Jacob nga isu ket naespirituan a tao?

¹⁰ Umuna, usigentayo ti ulidan ni Jacob. Kas iti kaaduan kadatayo ita, naipasango met ni Jacob iti pakarigatan. Masapul idi nga anusanna ti nainlasagan ti panagpampanunotna a kabsatna a ni Esau, a mayat a mangpapatay  kenkuana. Masapul pay idi nga anusanna ti nasikap a katuganganna a maulit-ulit a nangallilaw kenkuana. Ngem uray no napalawlawan ni Jacob kadagiti “pisikal” a tattao, nagtalinaed latta a naespirituan a tao. Nagtalek iti naikari ken Abraham ken impamaysana nga inaywanan ti pamiliana, nga addaan iti espesial a papel iti pannakatungpal ti panggep ti Dios. (Gen. 28:10-15) Ipakita dagiti sasao ken tignay ni Jacob a sipapanunot kadagiti pagalagadan ken pagayatan ti Dios. Kas pagarigan, idi impagarup ni Jacob nga agpeggad ti biagna gapu ken Esau, kunana iti Dios: “Ispalennak, ikararagko kenka . . . Sika kinunam, ‘Di pagduaduaan a pakilangenankanto iti nasayaat ket aramidekto ti bin-im kas kadagiti binukel ti darat iti baybay.’” (Gen. 32:6-12) Nalawag a nagtalek iti kari ni Jehova kenkuana ken kadagiti ammana ken kayatna ti agtignay maitunos iti pagayatan ken panggep ti Dios.

11. Ania ti mangipakita a naespirituan a tao ni Maria?

¹¹ Usigentayo met ti ulidan ni Maria. Apay a pinili ni Jehova ni Maria nga agbalin nga ina ni Jesus? Sigurado a gapu ta naespirituan ti panagpampanunotna. Apay a makunatayo a kasta? Nalawag a makita a nasayaat ti espiritualidadna iti nagpintas a sasaona a mangidaydayaw iti Dios idi bimmisita iti pagtaengan ti kabagianna a da Zacarias ken Elisabet. (Basaen ti Lucas 1:46-55.) Ipakita dagita nga ipatpategna unay ti Sao ti Dios ken pamiliar iti linaon ti Hebreo a Kasuratan. (Gen. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Ken paliiwentayo nga uray nagkasarda idin ken Jose, saanda a nagdenna agingga a di pay nayanak ni Jesus. Ania ti ipakita dayta? Agpada a napatpateg kadakuada ti pagayatan ni Jehova ngem iti panangpennek iti tarigagayda. (Mat. 1:25) Iti panaglabas ti panawen, pinalpaliiw a naimbag ni Maria dagiti pasamak iti biag ni Jesus ken dimngeg a naimbag kadagiti nainsiriban a sasaona. Kanayonanna, “sinalimetmetanna iti pusona amin dagitoy a sasao.” (Luc. 2:51) Nalawag nga interesado ni Maria iti panggep ti Dios mainaig iti Mesias. Saan kadi a tulongannatayo ti ulidan ni Maria a mangpanunot no kasano a maipangpangrunatayo ti pagayatan ni Jehova?

12. (a) Kasano a tinulad ni Jesus ti Amana? (b) Kasanotayo a matulad ti ulidan ni Jesus? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

¹² Iti amin a tao a nagbiag, asino ti kasayaatan nga ulidan iti panagbalin a naespirituan a tao? Siempre, ni Jesus. Iti intero a panagbiag ken ministeriona, impakitana a kayatna a tuladen ti Amana a ni Jehova. Kas ken Jehova ti pampanunot, rikrikna, ken tigtignay ni Jesus ken nagbiag maitunos iti pagayatan ken kadagiti pagalagadan ti Dios. (Juan 8:29; 14:9; 15:10) Kas pagarigan, kitaentayo ti panangiladawan ni propeta Isaias iti asi ni Jehova ken idiligtayo dayta iti insurat ni Marcos maipapan iti rikrikna ni Jesus. (Basaen ti Isaias 63:9; Marcos 6:34.) Kaslatay kadi ken Jesus a kanayon a nakasagana a mangipakita iti asi kadagiti agkasapulan iti tulong? Kasta met, nagpokus ni Jesus iti trabaho a panangasaba ken panangisuro iti naimbag a damag. (Luc. 4:43) Amin dagita a rikna ken aramid ket pakailasinan ti naespirituan a tao.

13, 14. (a) Ania ti maadaltayo iti ulidan dagiti naespirituan ti panagpampanunotna ita? (b) Mangisalaysay iti pagarigan.

¹³ Malaksid kadagiti ulidan iti Biblia, adu met ita ti naespirituan ti panagpampanunotna a nangikagumaan a mangtulad kadagiti kababalin ni Kristo. Mabalin a nakitam ti kinaregtada iti ministerio, naisangsangayan a kinamanagpadagusda, kinamanangngaasida, wenno dadduma pay a nagsayaat a kababalin. Kas kadatayo, lablabananda met dagiti pagkapuyan ken kinaimperpektoda bayat nga ikagkagumaanda a patanoren dagita a nadiosan a kababalin. Kuna ti sister a taga-Brazil a ni Rachel: “Magusgustuak idi ti sumurot iti uso isu a saan unay a naemma ti panagbadbadok. Ngem idi naammuak ti kinapudno, inkagumaak ti agbalin a naespirituan a tao. Saan a  nalaka ti agbalbaliw, ngem nagbalinak a naragragsak ken addan pudpudno a direksion ti biagko.”

¹⁴ Naiduma ti nakasubokan ni Reylene a taga-Pilipinas. Impamaysana ti nanggaw-at iti nangatngato nga edukasion ken nagbirok iti nasayaat a trabaho tapno sumayaat ti biagna. Kunana: “In-inut a napukaw dagiti naespirituan a kalatko. Ngem naamirisko nga adda kurang iti biagko, banag nga adayo a napatpateg ngem iti trabahok, isu a nagpokusak manen iti panagserbi ken Jehova.” Sipud idin, maysan ni Reylene a pagtuladan no iti panagtalek iti kari ni Jehova iti Mateo 6:33, 34. Kinunana: “Masiguradok a dinak baybay-an ni Jehova!” Mabalin nga adda met am-ammom iti kongregasionyo a kasta ti ulidanna. Saantayo kadi a matignay a mangtulad kadagita a matalek a mangsursurot ken Kristo?—1 Cor. 11:1; 2 Tes. 3:7.

15, 16. (a) Ania ti masapul nga aramidentayo tapno agbalintayo a kas ken Kristo? (b) Kasano nga ad-adu ti maammuantayo maipapan iti “panunot ni Kristo”?

¹⁵ Kas indibidual, kasanotayo a matulad ni Kristo? Kinuna ti 1 Corinto 2:16 a rumbeng nga addaantayo iti “panunot ni Kristo.” Ken ibaga met ti Roma 15:5 a masapul nga addaantayo “iti isu met laeng a kababalin ti isip a naadda ken Kristo Jesus.” Tapno ngarud agbalintayo a kas ken Kristo, masapul nga ammotayo ti panagpampanunotna ken ti intero a personalidadna. Masapul met a tuladentayo dagiti addangna. Nagpokus ni Jesus iti relasionna iti Dios. No tultuladentayo ni Jesus, ad-adda a matuladtayo ni Jehova. Nalawag ngarud a nagpateg a sursuruentayo ti agpanunot a kas ken Jesus.

¹⁶ Kasanotayo a maaramid dayta? Nakita dagiti adalan ni Jesus dagiti milagrona, nangngegda dagiti palawagna, nakitada ti pannakilangenna iti amin a kita ti tao, ken ti panangyaplikarna kadagiti nadiosan a prinsipio. Kinunada: “Saksikami iti amin a bambanag nga inaramidna.” (Ara. 10:39) Nupay kasta, ditay personal a mapaliiw ni Jesus. Ngem siaayat nga inted ni Jehova dagiti Ebanghelio tapno agbalin a nalawag iti panunottayo ti personalidad ni Jesus. No basaen ken utobentayo dagiti libro ti Biblia a Mateo, Marcos, Lucas, ken Juan, ad-adu ti maammuantayo maipapan iti panunot ni Kristo. Iti kasta, ‘sisisinged a masurottayo dagiti addangna’ ken ‘makabalantayo ti bagbagitayo iti isu met laeng a pagannayasan ti isip’ nga adda ken Kristo.—1 Ped. 2:21; 4:1.

17. Kasano a pagimbagantayo ti panagpampanunot a kas ken Kristo?

¹⁷ Kasano a pagimbagantayo no masursurotayo ti agpanunot kas iti panagpanunot ni Kristo? No kasano a ti nasustansia a taraon papigsaenna ti pisikal a bagitayo, ti panangtaraon iti panunottayo iti panunot ni Kristo pabilgenna ti espiritualidadtayo. In-inut a maammuantayo no ania ti aramiden ni Kristo iti aniaman a situasion. Makatulong dayta tapno makaaramidtayo iti desision a mangparagsak iti Dios ken mamagtalinaed a nadalus iti konsiensiatayo. Umanamongka la ketdi a nagsayaat dagita a rason nga ‘ikawestayo ni Apo Jesu-Kristo’!—Roma 13:14.

18. Ania ti nasursurom iti inadaltayo maipapan iti panagbalin a naespirituan a tao?

¹⁸ Naammuantayo no ania ti kayat a sawen ti panagbalin a naespirituan a tao. Nakitatayo met nga adda masursurotayo iti nasayaat nga ulidan dagiti naespirituan a tao. Ken naammuantayo no kasano a makatulong kadatayo nga agbalin a naespirituan a tao no addaantayo iti “panunot ni Kristo.” Ngem adda pay dadduma a paset ti espiritualidad a masapul nga usigentayo. Kas pagarigan, kasano a masukimattayo ti katibker ti espiritualidadtayo? Ania pay dagiti mabalin nga aramidentayo tapno tumibker dayta? Ken ania ti epekto ti espiritualidadtayo iti inaldaw a biagtayo? Masungbatan dagita a saludsod iti sumaruno nga artikulo.