1, 2. (a) Ji mang’eny neno nade bedo gi winjruok maber gi Nyasaye? (b) Wadwaro nono penjo mage madongo e sulani?

NYAMINWA moro modak e piny Canada wacho niya: “Bedo ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye osemiyo abedo ma mor kendo osekonya mondo anyagra gi tembe ma ayudo pile ka pile.” Owadwa moro modak e piny Brazil wacho kama: “Kuom higni 23 ma wasekendorego, wasedak gi kuwe nikech kinda ma waketo mondo wabed gi winjruok maber gi Nyasaye.” To owadwa moro modak e piny Philippines bende nowacho niya: “Bedo gi winjruok maber gi Nyasaye osemiyo abedo gi kuwe e chunya, kendo osemiyo abedo gi winjruok maber gi owete gi nyimine ma wuok e ogendni mopogore opogore.”

² Ranyisi ma wanenogo nyiso maler ni bedo gi winjruok maber gi Jehova en gima ber. Mano nyalo miyo wapenjre ni, ‘Anyalo timo ang’o mondo adhi nyime timo dongruok e winjruokna gi Jehova mondo an bende ayud ber kaka owetego noyudo?’ Kata kamano, ka pok wayudo dwoko mar penjono, onego wang’e  maler gima Muma wacho e wi ng’at ma nigi winjruok maber gi Jehova. Wadwaro nono penjo adek madongo e sulani. (1) Bedo gi winjruok maber gi Nyasaye tiende en ang’o? (2) Gin ranyisi mage ma nyalo konyowa mondo watim dongruok e winjruokwa gi Nyasaye? (3) Kinda ma watimo mondo wabed gi “pach Kristo” nyalo konyowa nade mondo wabed gi winjruok maber gi Nyasaye?

3. Muma lero nade pogruok mantie e kind dhand ringruok kod ng’at ma roho tayo?

³ Jaote Paulo konyowa ng’eyo ni ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye en ng’at ma chal nade sama onyiso pogruok mantie e kind “dhano ma roho tayo” kod “dhand ringruok.” (Som 1 Jo-Korintho 2:14-16.) Ji ariyogo opogore nade? “Dhand ringruok ok rwak gik moa kuom roho mar Nyasaye, nimar gigo gin fuwo e wang’e; kendo ok onyal ng’eyo gigo.” Kata kamano, “dhano ma roho tayo nono gik moko duto” kendo en gi “pach Kristo.” Paulo jiwowa mondo wabed joma roho tayo. Joma roho tayo gi joma ringruok chiko opogore e yore mage mamoko kendo?

4, 5. Gin timbe kaka mage ma nyiso ni ng’ato en dhand ringruok?

⁴ Wane ane paro ma dhand ringruok nigo. Piny opong’ gi joma nigi chuny marach ma miyo giketo pachgi kod ngimagi duto kuom gik ringruok. Paulo wacho ni chunyno en “chuny ma nyithind ketho chik nyiso sani.” (Efe. 2:2) Chunyno miyo ji mang’eny bedo gi tim mar luwo aluwa gima jomoko timo. Giketo pachgi duto kuom gige ringruok. Mano miyo gitimo gik ma gineno ni bernegi giwegi kendo ok gidew luwo chike Nyasaye e ngimagi. Dhand ringruok keto pache ahinya kuom gik ma miyo obedo gi huma kod mwandu mang’eny, kata osiko okedo ne gima oparo ni en ratiche.

⁵ Gin ang’o kendo ma konyowa fwenyo dhand ringruok? Ng’ato ang’ata ma timo “timbe mag ringruok” en dhand ringruok. (Gal. 5:19-21) Barua mokwongo ma Paulo nondiko ne kanyakla ma Korintho kwano gik mopogore opogore ma dhand ringruok timo. Timbego oriwo kelo pogruok e kind ji, riwo lwedo konchiel e ywaruok mag jomoko, kelo ywaruok, tero ng’ato e kot, chayo chenro mar wich, kod chiemo gi metho mokalo tong’. Sama tem obiro, dhand ringruok donjo e temno mayot ahinya. (Nge. 7:21, 22) Juda nowuoyo e wi joma timbegi ne dhi bedo maricho ahinya ma chop kama ‘roho mar Nyasaye ok tagi.’—Juda 18, 19.

6. Ang’o ma nyiso ni ng’ato nigi winjruok maber gi Nyasaye?

⁶ “Dhano ma roho tayo” en ng’at ma chal nade? Ng’at ma roho tayo en ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye kendo opogore ahinya gi dhand ringruok. Joma nigi winjruok maber gi Nyasaye temo matek mondo ‘giluw tim Nyasaye.’ (Efe. 5:1) Tiende ni gitimo kinda mondo gibed gi paro kaka mar Jehova kendo gine weche kaka Jehova nenogi. Gineno Nyasaye kaka ng’at mantie gadier. Mopogore gi dhand ringruok, joma nigi winjruok maber gi Nyasaye temo mondo gidag ka giluwo chike Jehova e gik moko duto ma gitimo. (Zab. 119:33; 143:10) Gitimo kinda mondo gibed gi “olembe ma roho nyago” kar keto pachgi kuom timbe mag ringruok. (Gal. 5:22, 23) Mana kaka ja ohala keto pache duto e weche mag ohala, e kaka ng’at ma roho tayo keto pache duto e weche Nyasaye.

7. Muma wacho ang’o e wi joma nigi winjruok maber gi Nyasaye?

⁷ Muma wuoyo maber e wi joma nigi winjruok maber gi Nyasaye. Mathayo 5:3 wacho niya: “Joma mor gin joma nigi riyo mar  ng’eyo Nyasaye, nimar Pinyruodh polo en margi.” Jo-Rumi 8:6 wuoyo e wi ber ma ng’ato yudo koyie mondo roho otaye kowacho kama: “Keto paro kuom ringruok kelo tho, to keto paro kuom roho kelo ngima kod kuwe.” Ka waketo pachwa duto e weche Nyasaye, wabedo gi kuwe e chunywa kod e kindwa gi Nyasaye, kendo wabedo gi geno mar yudo ngima mochwere.

8. Ang’o momiyo nyaka watim kinda mondo wabed gi winjruok maber gi Nyasaye kendo rito winjruogno?

⁸ Wadak e piny mopong’ gi richo. Nikech joma olworowa timo timbe mag ringruok, nyaka watim kinda mondo wabed gi winjruok maber gi Nyasaye kendo warit winjruogno. Ka ng’ato oweyo bedo gi winjruok maber gi Nyasaye, ochiwo thuolo mondo chuny marach mar pinyni odonj kuome. Ang’o ma nyalo konyowa mondo gima kamano kik timrenwa? Ere kaka wanyalo timo dongruok e winjruokwa gi Nyasaye?

9. (a) Ang’o ma nyalo konyowa mondo watim dongruok e winjruokwa gi Nyasaye? (b) Gin ranyisi mage ma wadwaro nono?

⁹ Nyathi nyalo bedo gi timbe ma beyo ka oluwo ranyisi maber mar jonyuolne. E yo ma chalo kamano, wan bende wanyalo timo dongruok e winjruokwa gi Nyasaye ka waluwo ranyisi mag Jokristo motegno. Mopogore gi mano, rach ma joma noketo pachgi duto e weche mag ringruok noyudo bende miyowa siem. (1 Kor. 3:1-4) Muma wuoyo e wi joma noketo ranyisi maber kod joma noketo ranyisi marach. To nikech wadwaro ni wabed joma timo dongruok e winjruokwa gi Nyasaye, wadwaro neno kaka wanyalo luwo ranyisi mag joma ne nigi winjruok maber gi Nyasaye. Wadwaro nono ranyisi mar Jakobo, Maria, kod Yesu.

10. Jakobo nonyiso nade ni ne en gi winjruok maber gi Nyasaye?

¹⁰ Wachak ane gi ranyisi mar Jakobo.  Nodak e ngima matek mana kaka wan bende wadak e ngima matek e kindegi. Nodak gi owadgi ma Esau ma nohero gige ringruok kendo ma ne dwaro nege. E wi mano, ne odak gi jaduong’ne ma jamiriambo ma ne siko loko pache sa te. Kata obedo ni Jakobo nodak gi joma ohero timbe mag ringruok, pod nodhi nyime rito winjruokne gi Nyasaye. Noketo yie kuom gima Nyasaye nosingo ne Ibrahim kendo noikore rito joode nikech gin e ma Nyasaye ne dhi tiyo kodgi mondo ochop dwache. (Cha. 28:10-15) Gik ma Jakobo ne timo kod wechene ne nyiso ayanga ni noluwo chike mag Nyasaye kendo nong’eyo dwache. Kuom ranyisi, ka ne oluor ni Esau nyalo nege, nonyiso Nyasaye niya: “Wara, asayi . . . Niwacho, Adieri anatimni maber, kendo nami kothi bedo ka kuoyo mar nam.” (Cha. 32:6-12) Nodhi nyime keto yie kuom gik ma Jehova nosingone kod ma Jehova nosingo ne kwerene kendo nodwaro timo dwach Nyasaye.

11. Maria nonyiso nade ni ne en gi winjruok maber gi Nyasaye?

¹¹ Koro wane ane ranyisi mar Maria. Ang’o momiyo Jehova noyiero Maria mondo obed min Yesu? Mano en nikech Maria ne nigi winjruok maber gi Jehova. Wang’eyo mano nade? Nonyiso maler ni en nyako mohero Nyasaye ka luwore gi weche ma beyo ma nopakogo Jehova ka nodhi limo wedene ma Zakaria gi Elizabeth. (Som Luka 1:46-55.) Weche Mariago nyiso ni nohero Wach Nyasaye kendo nong’eyo Ndiko mag Dho-Hibrania maber. (Cha. 30:13; 1 Sa. 2:1-10; Mal. 3:12) Par bende ni ka ne gikendore gi Josef, ne giweyo weche mag nindruok nyaka nonyuol Yesu. Mano nyiso ang’o? Mano nyiso ni giduto ne giketo pachgi kuom dwach Jehova moloyo chopo gombogi giwegi. (Mat. 1:25) Kaka kinde ne medo kalo, Maria ne nono gik ma ne timore e ngima Yesu kod weche mag rieko ma nowacho. E wi mano, Maria “nokano wechego duto e chunye.” (Luka 2:51) Nenore ayanga ni nogeno ahinya gik ma Nyasaye nosingo e wi Mesia. Donge ranyisi mar Maria konyowa mondo wane kaka wan bende wanyalo keto dwach Nyasaye obed mokwongo e ngimawa?

12. (a) Yesu noluwo ranyisi mar Wuon-gi e yo mane? (b) Wanyalo luwo ranyisi mar Yesu e yo mane? (Ne picha manie chak sulani.)

¹² Kuom ji duto mosedak e pinyni, Yesu kende e moseketo ranyisi maberie moloyo mar bedo ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye. Yesu nonyiso e ngimane duto kod e tije mar lendo ni noluwo ranyisi mar Wuon mare manie polo. Gik ma noparo, kaka nodewo ji, kaachiel gik ma notimo nonyiso ni noluwo ranyisi mar Jehova kendo noluwo chike Jehova. (Joh. 8:29; 14:9; 15:10) Kuom ranyisi, ne ane yo ma janabi Isaya lerogo kaka Jehova kecho ji, kae to ipim ane wechego gi weche ma Mariko nowacho e wi Yesu. (Som Isaiah 63:9; Mariko 6:34.) Sama wan e tij lendo, be wakecho ji kaka Yesu notimo? E wi mano, Yesu nochiwore gi chunye duto ne tij lendo kod puonjo ji wach maber. (Luka 4:43) Gik ma notimogo te nyiso ni ne en gi winjruok maber gi Nyasaye.

13, 14. (a) Ranyisi mar owete gi nyimine mohero Jehova e kindegi nyalo puonjowa ang’o? (b) Chiw ane ranyisi.

¹³ Mopogore gi ranyisi ma wasenenogo, e kindewagi bende nitie owete gi nyimine mathoth mosetimo dongruok mondo gibed gi kido kaka mag Kristo. Samoro iseneno kaka gin gi kinda e tij lendo, gin gi chuny mar rwako welo, gikecho ji, kendo gin gi kido mamoko ma beyo. Gin bende gisenyagore gi nyawo ma gin-go kod bedo dhano morem mondo gibed gi kido mabeyogo. Nyaminwa moro miluongo ni Rachel modak Brazil wacho niya: “Nahero luwo fason mag pinyni ahinya. Mano ne miyo arwako lewni ma ok nyis luor. Kata kamano, puonjruok adiera  nomiyo atimo lokruok mondo abed gi winjruok maber gi Nyasaye. Timo lokruogego ne ok yot. Kata kamano, ne amor nikech koro nanyalo dak e ngima ma moro Nyasaye.”

¹⁴ Reylene modak e piny Philippines to ne nigi pek mopogore. Noketo pache duto e somo ma malo kod tich man gi osara machwe mondo odag e ngima mayom. Owacho niya: “Chenro duto ma ne an-go mag tiyo ne Nyasaye nochako lal mos mos. Kata kamano, nachako fwenyo ni nitie gimoro ma naremo e ngimana, to gino ne en gima duong’ moloyo tich ma natiyo. Mano nomiyo aloko pacha mondo ati ne Jehova kendo.” Chakre kindeno, Reylene oseketo ranyisi maber mar bedo gi yie kuom singo mar Jehova ma yudore e Mathayo 6:33, 34. Omedo wacho niya: “An gadier chuth ni Jehova biro rita!” Samoro in bende ing’eyo owete gi nyimine ma kamago e kanyaklau. Donge wan bende wanyalo luwo ranyisi mag owete gi nyiminego sama gidhi nyime luwo Kristo?—1 Kor. 11:1; 2 The. 3:7.

15, 16. (a) Ang’o monego watim mondo wabed kaka Kristo? (b) Wanyalo timo ang’o mondo wabed gi paro kaka mar Kristo?

¹⁵ Wan wawegi wanyalo luwo nade ranyisi mar Kristo? Ndiko mar 1 Jo-Korintho 2:16 wuoyo e wi bedo gi “pach Kristo.” To Jo-Rumi 15:5 wuoyo e wi bedo gi “paro ma chal gi ma Kristo ne nigo.” Kuom mano, mondo wabed kaka Kristo, nyaka wang’e kaka Kristo ne paro kod kaka notimo gik moko kae to waluw ranyisine. Yesu noketo pache duto e winjruokne gi Nyasaye. Ka wabedo kaka Yesu, wabedo kaka Jehova. Nikech weche ma wasenenogo, nenore maler ni kare onego wapuonjre paro kaka Yesu paro.

¹⁶ Wanyalo timo kamano nade? Jopuonjre Yesu noneno honni ma notimo, ne giwinjo kaka nopuonjo, ne gineno kaka nokonyo ji, kendo ne gineno kaka notiyo gi puonj mag Nyasaye e ngimane. Ne giwacho niya: “Wan joneno mag gik moko duto ma notimo.” (Tich 10:39) Kata kamano, e kindegi ok wanyal neno Yesu gi wang’wa. Gima ber en ni Jehova osemiyowa buge mag Injili ma konyowa ng’eyo kido mag Yesu e yo maber. Ka wasomo kendo waparo matut weche manie Mathayo, Mariko, Luka, kod Johana, wang’eyo paro mar Kristo. Timo kamano miyo waluwo ondamo mag Kristo machiegni kendo wabedo gi paro kaka mare.—1 Pet. 2:21; 4:1.

17. Bedo gi paro kaka mar Kristo biro konyowa nade?

¹⁷ Bedo gi paro mar Kristo biro konyowa nade? Mana kaka chiemo miyo del bedo gi teko e kaka bedo gi paro mar Kristo jiwo winjruok maber manie kindwa gi Nyasaye. Mos mos wang’eyo gima Kristo nyalo timo e chal moro amora. Mano konyowa mondo watim yiero ma miyo wabedo gi chuny maler kendo ma miyo Nyasaye yie kodwa. Donge en adier ni timo gik ma wasenenogo biro konyowa mondo wane ber mar ‘rwako Ruoth Yesu Kristo’ e ngimawa?—Rumi 13:14.

18. Sulani opuonjowa ang’o e wi bedo ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye?

¹⁸ Waseneno tiend bedo ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye. Bende wapuonjore ni ranyisi mag joma nigi winjruok maber gi Nyasaye nyalo konyowa. Mogik, waneno gimomiyo bedo gi paro mar Kristo nyalo konyowa mondo watim dongruok e winjruokwa gi Nyasaye. Kata kamano, pod nitie gik mamoko monego wanon e wi bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. Kuom ranyisi, wanyalo ng’eyo nade ka winjruokwa gi Nyasaye otegno? Ang’o ma wanyalo timo mondo winjruokwa gi Nyasaye omed bedo motegno? To bedo gi winjruok maber gi Nyasaye konyowa nade e ngimawa ma pile? Sula ma luwo mae biro dwoko penjogo.