1, 2. (1) Ewi wãween an elõñ ro jeid im jatid l̦õmn̦ak kõn jem̦jerã eo aer ippãn Jeova? (2) Ta kajjitõk ko raorõk jenaaj etali ilo katak in?

JUON jeid im jatid kõrã ilo aelõñin Canada ej ba bwe an kaorõke jem̦jerã eo an ippãn Jeova, ear kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k an m̦õn̦õn̦õ im jipañe ñan kijenmej ium̦win apañ ko ej iiooni. Bareinwõt, juon jeid im jatid em̦m̦aan ilo Brazil me 23 iiõ in an m̦are ej ba bwe an kaorõke jem̦jerã eo an ippãn Jeova, ear jipañ erro lio pãleen bwe mourin m̦are eo aerro en lem̦õn̦õn̦õ. Bar juon jeid im jatid em̦m̦aan ilo Philippine ej ba bwe an kaorõke jem̦jerã eo an ippãn Jeova ear jipañe bwe en aenõm̦m̦an l̦õmn̦ak eo an, im bwe en jel̦ã jerbal ippãn ro jein im jatin ilo eklejia eo me eoktak wãween mour ko aer jãn doon.

² Elukkuun alikkar bwe elõñ tokjãn ko rem̦m̦an jej loi ñe jej kaorõke jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane bwe en l̦apl̦o̦k ad kaorõke jem̦jerã eo ad ippãn im bõk tokjãn kein rem̦m̦an? Kein kajuon, jej aikuj mel̦el̦e ta eo Baibõl̦ ej ba kõn ro el̦ap aer kaorõke jem̦jerã eo aer ippãn Jeova, me rej kõtl̦o̦k an jetõb kwõjarjar eo an Anij tõl er im rej bõk l̦õmn̦ak ko an Jeova. Ilo katak in, jenaaj etale uwaakin kajjitõk kein jilu. (1) Ta mel̦el̦ein ñe juon armej ej lukkuun kaorõke  jem̦jerã eo an ippãn Jeova? (2) Ta waanjoñak ko renaaj jipañ kõj bwe en l̦apl̦o̦k ad epaake Jeova im lukkuun kaorõke jem̦jerã eo ad ippãn? (3) Ewi wãween ad kate kõj ñan bõk “l̦ol̦ãtãt an Christ” enaaj jipañ kõj ñan kaorõke jem̦jerã eo ad ippãn Jeova?

3. Ewi wãween an Baibõl̦ kõmel̦el̦eik oktak eo ikõtaan juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk im eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb?

³ Rijjilõk Paul ear jipañ kõj ñan mel̦el̦e kõn oktak eo ikõtaan juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb ak jem̦jerã eo an ippãn Jeova, im juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk. (Riit 1 Korint 2:14-16, UBS.) Ta oktak eo? Eokwe, juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk ‘ejjab maroñ in bõk menin letok ko rej itok jãn Jitũbõn Anij. Elukkuun jab mel̦el̦e kaki; im rej menin bwebwe ippãn.’ Bõtab, juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb ej “ekajete aorõkin men otemjej” im ej bõk “l̦ol̦ãtãt an Christ.” Mel̦el̦ein men in bwe ej lukkuun kate bwe en l̦õmn̦ak ãinwõt Christ. Innem, Paul ear rõjañ kõj bwe jen juon eo me ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb ak kaorõke jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Ak bar ta wãween ko jet rej kaalikkar oktak eo ikõtaan juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk im eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb?

4, 5. Ta ko rej kaalikkar bwe juon armej ej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an kanniõk?

⁴ M̦okta, jen etale l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an juon eo ej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an kanniõk. Juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk ej l̦oor l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an armej in lal̦ in, im el̦ap wõt an l̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko an make. Paul ear kõmel̦el̦eik bwe l̦õmn̦ak in ej ãinwõt “jetõb eo ej irooj ioon armej ro rejjab pokake Anij.” (Ep. 2:2, UBS) L̦õmn̦ak rot in ej bar jelõt ro jet im kõm̦m̦an bwe ren anõke ro ibwiljier. Im armej rein rej kõm̦m̦ani men ko rej l̦õmn̦ak bwe rejim̦we im rejjab l̦õmn̦ak kõn kien ko an Anij. Innem juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk el̦ap wõt an l̦õmn̦ak kõn men ko an lal̦ in im ej watõk bwe jããn, taitõl̦ eo an, im jim̦we ak maroñ eo an ren men ko raorõktata ippãn.

⁵ Juon eo ej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an kanniõk ekkã an kõm̦m̦ani ‘jerbal ko an kanniõk.’ (Ga. 5:19-21) Ilo lõta eo kein kajuon an Paul ñan Kũrjin ro ilo Korint, ear bar kwal̦o̦k kõn kõm̦m̦an ko an juon eo ej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an kanniõk. Ñan waanjoñak, rein rej bõk kun̦aaer ñe ej wal̦o̦k apañ ko ikõtaan ro jet, rej kõjepel armej, rõjañ ro jet bwe ren bar jum̦ae, rej liaakel̦o̦k ro jet ñan im̦õn ekajet ko, rejjab kautiej ro rej tõl, im rej kõtl̦o̦k bwe m̦õñã im dãn ren men ko raorõktata ilo mour ko aer. Bareinwõt, ñe armej rein rej iiooni menin kapo ko, em̦õkaj aer po ñan kõm̦m̦ane juon men ebõd. (JK. 7:21, 22) Jud ear bar kwal̦o̦k bwe joñan an naaj armej rein l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an kanniõk, reban l̦oore l̦õmn̦ak ko an Jeova.​—Jud 18, 19, UBS.

6. Ta eo ej kaalikkar bwe juon armej ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb?

⁶ Juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb eoktak jãn eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk kõnke el̦ap an kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova. Ej kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar eo an Anij en tõle im ej kate ñan anõke Jeova. (Ep. 5:1) Ej bar kate ñan bõk l̦õmn̦ak ko an Jeova im watõk men ko rej wal̦o̦k ãinwõt an bar Jeova watõki. Armej in el̦ap an oktak jãn juon eo ej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk kõnke ej lukkuun tõmak bwe ewõr Anij, im ej kate ñan l̦oori kien ko An ilo aolep men ko ej kõm̦m̦ani. (Sam 119:33, UBS; 143:10, UBS) Ejjab l̦õmn̦ak im kõm̦m̦ani ‘jerbal ko an kanniõk’ ak ej kajjioñ kwal̦o̦k “men ko leen Jetõb.” (Ga. 5:22, 23, UBS) Ñan kaalikkarl̦o̦k ta mel̦el̦ein an juon armej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb, jouj im l̦õmn̦ak kõn waanjoñak in. Juon eo em̦m̦an ippãn peejnej im ejel̦ã kõm̦m̦an jããn, el̦ap wõt an l̦õmn̦ak kõn men kein. Ãindeinl̦o̦k wõt, juon eo ej kaorõk an kabuñ ñan Anij el̦ap wõt an l̦õmn̦ak kõn men in.

7. Ta eo Baibõl̦ ej ba kõn ro rej l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb ak kaorõk jem̦jerã eo aer ippãn Anij?

 ⁷ Jesus ear ba bwe ro rej kaorõke jem̦jerã eo aer ippãn Jeova renaaj m̦õn̦õn̦õ. Luk 11:28 ej ba: “El̦apl̦o̦k an m̦õn̦õn̦õ ro rej eo̦roñ naanin Anij, im kõjparoke.” Rom 8:6 ej bar kwal̦o̦k kõn tokjãn eo enaaj wal̦o̦k ñe jej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko an jetõb, ak kaorõk jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Ej ba: “El̦aññe m̦õm̦ ko an kanniõk rej irooj ioon l̦ol̦ãtãt ko ami, kom̦ naaj mej; ak el̦aññe kõn̦aan ko an Jetõb rej irooj ioon l̦ol̦ãtãt ko ami, mour im aenõm̦m̦an renaaj pãd ippemi.” Innem, el̦aññe jej likũt bwe jem̦jerã eo ad ippãn Jeova en men eo eaorõktata, jenaaj aenõm̦m̦an Ippãn, enaaj aenõm̦m̦an mour ko ad, im enaaj wõr ad kõjatdikdik ñan mour indeeo.

8. Etke jej aikuj lukkuun kate kõj bwe en wõr ad jem̦jerã ippãn Jeova im bwe jen kõjparoke wõt?

⁸ Bõtab, jej mour ilo juon lal̦ ekauwõtata kõnke jej pãd ibwiljin ro me rejjab l̦oori l̦õmn̦ak ko an Jeova. Kõn men in, jej aikuj lukkuun kate kõj ñan kõjparok l̦õmn̦ak ko ad. El̦aññe jejjab koobrak l̦õmn̦ak ko ad kõn l̦õmn̦ak ko an Jeova, innem jenaaj jino l̦oore l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an ro ilo lal̦ in. Kõn men in, ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane bwe men in en jab wal̦o̦k? Ewi wãween ad maroñ kõkajoorl̦o̦k jem̦jerã eo ad ippãn Jeova?

9. (1) Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kõkajoorl̦o̦k jem̦jerã eo ad ippãn Jeova? (2) Ta waanjoñak ko rem̦m̦an jenaaj etali ilo katak in?

⁹ Ãinwõt an juon ajri aikuj katak jãn jemãn im jinen im anõke joñak ko aer, ãindein jej aikuj bar katak im anõke joñak ko an ro epaak kõtaan eo aer ippãn Jeova. Men in enaaj katakin kõj kõn wãween ad maroñ kõkajoorl̦o̦k jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Im ñe jej katak kõn kõm̦m̦an ko an ro rej l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk, jejel̦ã ta ko jejjab aikuj kõm̦m̦ani. (1 Ko. 3:1-4, UBS) Elõñ waanjoñak ko rem̦m̦an im ko rejjab em̦m̦an me Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kaki. Bõtab, jen etale jet iaan waanjoñak kein rem̦m̦an an Jekob, Meri, im Jesus.

10. Ewi wãween an kar Jekob kwal̦o̦k bwe ear lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova?

 ¹⁰ Jen m̦okta etale waanjoñak eo an Jekob. Wãween kar mour eo an ear jab pidodo ãinwõt bar kõj ilo raan kein. L̦eo jein etan Iso ear kõn̦aan m̦ane, im ekkã an l̦al̦l̦ap eo jemãn lio pãleen kar m̦on̦e. Bõtab, Jekob ear kwal̦o̦k wõt an tõmak kallim̦ur eo an Jeova ñan Ebream. Jekob ear jel̦ã bwe baam̦le eo an enaaj kar kajejjete kallim̦ur in an Jeova im kõn men in ear em̦m̦an an lale im kõjparoke er. (Jen. 28:10-15) Jekob ear jab kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak ko an armej ro rar mour ibwiljin ren kõm̦m̦an bwe en mel̦o̦kl̦o̦k kallim̦ur ko an Jeova. Ñan waanjoñak, ke ear mijak im l̦õmn̦ak bwe Iso enaaj kar m̦ane, ear akwel̦ap ñan Jeova bwe en lo̦mo̦o̦rene ilo an kar jar im ba: “Ij akwel̦ap ñan eok bwe kwõn lo̦mo̦o̦ren eõ . . . Kwaar ba bwe kwõnaaj kõm̦m̦an bwe en em̦m̦an jabdewõt ñan eõ, im bwe kwõnaaj koorl̦o̦k ineõ elõñ jãn bok ko iparijet im ejjel̦o̦k emaroñ bwini.” (Jen. 32:6-12, UBS) Alikkar bwe Jekob ear lukkuun tõmak kallim̦ur ko an Jeova im ear kaalikkare men in ilo wãween an kar mour.

11. Etke jejel̦ã bwe Meri ear lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova?

¹¹ Jen bar lale waanjoñak eo an Meri. Jeova ear kããlõt Meri bwe en kõrã eo jinen Jesus kõnke ear lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an Ippãn. Jouj im lale ta eo Meri ear ba ke ear lol̦o̦k ro nukũn etaer Zekaraia im Elisabet. (Riit Luk 1:46-55, UBS.) Jemaroñ kile bwe Meri ear lukkuun yokwe Naanin Anij im el̦ap an kar jel̦ã kõn Jeje ko ilo Kajin Hibru. (Jen. 30:13; 1 Sa. 2:1-10, UBS; Mal. 3:12, UBS) Bareinwõt meñe ej kab m̦õj aerro Josep m̦are, ak rar kõttar m̦ae iien eo Jesus ear l̦otak bwe erro en pãd ippãn doon. Etke? Kõnke jerbal eo Anij ear lel̦o̦k ñan erro ear men eo eaorõktata ippãerro jãn kar kõn̦aan in ñan pãd ippãn doon. (Matu 1:25, UBS) Meri ear bar lukkuun lali men ko rar wal̦o̦k ke Jesus ear rũttol̦o̦k im ear lukkuun roñjake naan ko rem̦m̦an Jesus ear kwal̦o̦ki. Innem ear “likũt men kein otemjej ilo bũruon im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kaki.” (Luk 2:51, UBS) Elukkuun alikkar bwe ear l̦ap an Meri itoklimo kõn kallim̦ur ko an Anij kõn Messaia eo. Innem, jemaroñ ke bar anõke joñak in an im kate kõj aolep iien ñan kõm̦m̦ani men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani?

12. (1) Ewi wãween an kar Jesus kajjioñe Jemãn? (2) Ewi wãween ad maroñ anõke joñak eo an Jesus? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

¹² Iaan aolep armej ro rar mour ioon lal̦ in, Jesus ej joñak eo em̦m̦antata kõn an kar lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova. Ilo aolepen mour eo an im ilo iien eo ke ear kwal̦o̦k naan ijin ioon lal̦, ear kwal̦o̦k bwe ekõn̦aan anõke Jemãn. Im em̦ool men in kõnke wãween an kar Jesus l̦õmn̦ak, eñjake, im kõm̦m̦an rar bar ãinwõt Jeova. Ejjab men in wõt ak ear bar kõm̦anm̦an ankilaan Anij im kautiej kien ko An. (Jon 8:29; 14:9, UBS; 15:10, UBS) Ñan waanjoñak, keidi wãween an kar Aiseia kwal̦o̦k kõn an Jeova tũriam̦o im wãween an kar Mark kwal̦o̦k kõn eñjake ko an Jesus. (Riit Aiseia 63:9; Mark 6:34.) Jej ke anõke joñak in an Jesus aolep iien ilo ad kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro rej aikuj jipañ? Ãinwõt Jesus, el̦apl̦o̦k ke ad l̦õmn̦ak kõn kwal̦o̦k naan im katakin ro jet kõn ennaan eo em̦m̦an? (Luk 4:43) Ro rej kaorõk jem̦jerã eo aer ippãn Jeova rej kwal̦o̦k tũriam̦o im m̦õn̦õn̦õ in jipañ ro jet.

13, 14. (1) Ta eo jemaroñ katak jãn ro jeid im jatid me rej kaorõk jem̦jerã eo aer ippãn Jeova ilo raan kein? (2) Jouj im kwal̦o̦k juon waanjoñak.

¹³ Ilo raan kein, elõñ ro jeid im jatid rej kaorõk jem̦jerã eo aer ippãn Jeova im rej kate er ñan anõke joñak eo an Christ. Kwõmaroñ kile bwe armej rein relukkuun kijejeto ilo kwal̦o̦k naan, rejel̦ã karwainene, im rej kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro jet. Meñe rein rejjab weeppãn, ak rej kate er joñan wõt aer maroñ ñan kwal̦o̦k kadkad ko rem̦m̦an im kõm̦m̦ani men ko Jeova ekõn̦aan. Juon jeid im jatid kõrã jãn Brazil etan Rachel, ej ba: “Elukkuun kar em̦m̦an ippa anõke wãween an ro ilo lal̦ in jitael̦. Kõn men in, ekar jab em̦m̦an wãween aõ tõreejab. Bõtab, kõn aõ kar katak m̦ool eo, men  in ear kõm̦akũt eõ bwe in kate eõ ñan bõk l̦õmn̦ak ko an Jeova. Ilo m̦ool, ekar jab pidodo ñan aõ kõm̦m̦an oktak ak tokãlik ear l̦apl̦o̦k aõ m̦õn̦õn̦õ, im iar kile bwe ewõr tokjãn aõ mour.”

¹⁴ Juon jeid im jatid kõrã ilo Philippine etan Reylene, ear iioon juon apañ eoktak jãn apañ eo an Rachel. Meñe ear pãd ilo m̦ool eo, ak ear pukot jel̦ãl̦o̦kjen̦ ko rel̦l̦apl̦o̦k im juon jerbal em̦m̦an. Ejjabto, ear jino dikl̦o̦k an kaorõk mejãnkajjik ko an ilo doulul eo an Jeova. Ej ba: “Iar kile bwe edikl̦o̦k aõ kaorõk jerbal ko aõ ñan Jeova jãn jerbal eo aõ.” Kõn men in, Reylene ear ukot l̦õmn̦ak eo an im likũt bwe an jerbal ñan Jeova en men eo eaorõktata ippãn. Kiiõ ej lukkuun lõke kallim̦ur eo an Jeova ilo Matu 6:33, 34. Im ej ba: “Ij lukkuun tõmak bwe Jeova enaaj lale im kõjparok eõ!” Bõlen ewõr ro jeim̦ im jatũm̦ ilo eklejia eo am̦ me rej bar kõm̦m̦ane ejja men in wõt. Innem ñe jej loe wãween an rein retiljek anõke Christ, men in ej kõm̦m̦an bwe jen bar kõn̦aan anõke joñak kein aer.​—1 Ko. 11:1; 2 Te. 3:7, UBS.

15, 16. (1) Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen ãinwõt Christ? (2) Ewi wãween ad maroñ kõtl̦o̦k bwe “l̦ol̦ãtãt an Christ” en jelõt kõj?

¹⁵ Ewi wãween ad maroñ anõke joñak eo an Christ? 1 Korint 2:16 ej ba bwe jej aikuj bõk “l̦ol̦ãtãt an Christ.” Bareinwõt, Rom 15:5 ej kakeememej kõj bwe jen ‘bõro wõt juon ilo ad l̦oor joñak eo an Christ Jesus.’ Innem bwe jen maroñ anõke joñak eo an Christ, jej aikuj katak bwe jen jel̦ã kõn l̦õmn̦ak, eñjake, im kõm̦m̦an ko an. El̦ap an Jesus kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Anij jãn jabdewõt men. Kõn men in, ñe jenaaj anõke Jesus, jenaaj bar anõke Jeova. Eñin unin elukkuun aorõk bwe jen l̦õmn̦ak ãinwõt Jesus.

¹⁶ Ewi wãween ad maroñ katak bwe jen l̦õmn̦ak ãinwõt Jesus? Rũkal̦oor ro an rar lale an kõm̦m̦ani menin kabwilõñlõñ ko, roñjake ke ear katakin jarlepju in armej ro, loe wãween an kar kõm̦m̦an ñan aolep armej, im kile wãween an kar kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak ko an Jeova ren tõle. Rar ba: “Kõm ri kõnnaan kõn men otemjej Ear kõm̦m̦ani.” (Jrb. 10:39) Ijoke, rainin jejjab maroñ loe Jesus. Bõtab, ewõr bwebwenato ko ilo bokin Gospel ko me rej jipañ kõj ñan kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã kajjien. Innem ñe jej riit im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn bokin Matu, Mark, Luk, im Jon, el̦apl̦o̦k ad katak im jel̦ã kõn l̦õmn̦ak ko an Jesus. Men in emaroñ jipañ kõj ñan “anõke jenkwan ne ko neen” im bwe jen bõk ‘ejja l̦õmn̦ak eo an wõt.’​—1 Pi. 2:21; 4:1, UBS.

17. Ñe jenaaj bõk l̦õmn̦ak eo an Christ, ewi wãween an men in naaj jipañ kõj?

¹⁷ Ewi wãween ad bõk tokjãn ñe jenaaj l̦õmn̦ak ãinwõt Christ? Eokwe ãinwõt an kajoor ãnbwinnid ñe jej m̦õñã ekkan ko rõũne im rekkar, ãindein enaaj bar kajoor jem̦jerã eo ad ippãn Jeova el̦aññe jej koobrak l̦õmn̦ak ko ad kõn l̦õmn̦ak ko an Christ. Jidik kõn jidik jenaaj jel̦ã ta ko Jesus enaaj kar kõm̦m̦ani ilo jabdewõt wãween ko jej iiooni ilo raan kein. Innem, jenaaj kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an me renaaj kabuñbũruon Anij im enaaj erreo bõklõkõt eo ad. Alikkar bwe tokjãn kein rem̦m̦an renaaj jipañ kõj bwe jen “bõk wãween l̦õmn̦ak eo an Christ Jesus.”​—Pil. 2:5, UBS.

18. Ta ko em̦õj am̦ katak kõn juon eo me ej lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova?

¹⁸ Katak in ear jipañ kõj ñan jel̦ã ta mel̦el̦ein ñe juon ej lukkuun kaorõk jem̦jerã eo an ippãn Jeova. Jaar katak kõn waanjoñak ko an ro me rar kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar eo an Anij en tõl er. Bareinwõt, jaar katak bwe ad bõk “l̦ol̦ãtãt an Christ” enaaj jipañ kõj bwe jen bõk l̦õmn̦ak ko an Jeova im bwe jen ejaake juon jem̦jerã epaak ippãn. Ijoke, elõñl̦o̦k men ko jej aikuj in bar katak bwe jen maroñ kaorõk jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Ñan waanjoñak, ewi wãween ad maroñ jel̦ã ñe ekajoor jem̦jerã eo ad ippãn Jeova? Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe en kajoor jem̦jerã eo ad Ippãn? Im el̦aññe ekajoor jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, ewi wãween an men in naaj jipañ kõj? Eokwe katak in tok juon enaaj jipañ kõj ñan lo uwaakin kajjitõk kein.