1, 2. 1) ¿Tlake kiijtouaj toikniuaj kema se akajya kuali tlaneltoka? 2) ¿Tlake tlajtlanili tlen tlauel ipati tikitasej ipan ni tlamachtili?

SE TOSIUAIKNI katli eua Canadá kiijtoua: “Pampa tlauel kuali nitlaneltoka nechpaleuijtok ma niyolpaki uan ma nijmati kenijkatsa nikixnamikis tlaouijkayotl”. Se toikni katli eua Brasil kiijtoua: “Nosiua uan na tijpiaj 23 xiuitl tiitstokej sansejko, uan tlauel tiyolpaktokej pampa tijchijtokej kampeka kuali titlaneltokasej”. Uan seyok toikni katli eua Filipinas kiijtok: “Pampa kuali nitlaneltoka, nechpaleuijtok ma nijpia tlaseuilistli uan kuali ma nimouika ininuaya sekinok”.

² Tlen kiijtouaj nopa toikniuaj kinextia tlauel techpaleuia kema kuali titlaneltokaj. Yeka, ma timotlajtlanikaj: “¿Kenijkatsa uelis nojkia kuali nitlaneltokas uan kiampa kuali niitstos?”. Achtoui, ma tikitakaj ipan Biblia tlake kichiua se akajya katli kuali tlaneltoka. Ipan ni tlamachtili tijnankilisej ni eyi tlamantli: 1) ¿Tlake kiijtosneki kuali titlaneltokasej? 2) ¿Kej ajkia uelis tijchiuasej tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej? 3) ¿Kenijkatsa tlaj tijpiasej “itlalnamikilis Cristo” techpaleuis kuali ma titlaneltokakaj?

3. ¿Tlake kichiua se akajya katli kuali tlaneltoka uan se katli amo?

³ Apóstol Pablo kiijtok kenijkatsa eli se akajya katli kuali tlaneltoka uan se katli amo (xijpoua 1 Corintios 2:14-16). Katli amo kuali tlaneltoka amo kiselia “tlen itonal toTeko tlamachtia” uan kiita kej “se uiuiyotl”, uan amo kikuamachilia. Uan se katli kuali tlaneltoka “kipia itonal toTeko ipan iyolo” uan “kiyekoua uan kimachilia nochi”, uan nojkia kipia “itlalnamikilis Cristo”. Teipa, Pablo kiijtok monekiyaya kuali titlaneltokasej. ¿Tlake sekinok tlamantli amo sanse kichiua se akajya katli kuali tlaneltoka uan se katli amo?

4, 5. ¿Kenijkatsa eli katli amo kuali tlaneltoka?

⁴ Ma tikitakaj achtoui kenijkatsa moiljuia se akajya katli amo kuali tlaneltoka. San mosentlalia kichiuas tlen ya kineki pampa kiita nochi maseualmej kiampa kichiuaj. Pablo kiijtok “axkinekij kitlepanitasej toTeko, niyon axkichiuaj tlen yajaya kiijtoua” (Efes. 2:2). Yeka, miakej maseualmej monejnemiltiaj kej sekinok. Uan kichiuaj san tlen inijuantij moiljuiaj kuali uan amo kichiuaj kampeka kitlepanitasej toTeotsij itlanauatiljuaj. Nochi katli amo kuali tlaneltokaj san kinekij kuali ma kinitakaj sekinok uan mosentlaliaj tlapijpiasej, uan kichiuaj kampeka kipiasej tlen moiljuiaj ininaxka.

⁵ Katli amo kuali tlaneltoka kichiua san tlen itlajtlakolchijkanakayo kineki (Gál. 5:19-21). Ipan nopa achtoui amatlajkuiloli tlen Pablo kintitlanilik toikniuaj katli itstoyaj ipan Corinto, kiijtok sekinok tlamantli tlen kichiuaj nopa maseualmej: mokalakiaj kema sekinok mokualaniaj, kinekij kinxelosej maseualmej, kichiuaj sekinok ma teijixnamikikaj, kinteljuiaj sekinok tlaneltokanij ininixpa tekichiuanij, amo kintlepanitaj katli tlayakanaj uan tlauel kinpaktia tlakuasej uan tlaisej. Nojkia amo kichiuaj kampeka amo kichiuasej tlen kinyoltilana (Prov. 7:21, 22). Judas kiijtoua “axkipiaj itonal toTeko” (Jud. 18, 19).

6. ¿Kenijkatsa eli katli kuali tlaneltoka?

⁶ Katli kuali tlaneltoka amo kiampa kichiua. Ya tlauel kipatiita kuali mouikas iuaya toTeotsij uan kineki monejnemiltis kej ya kineki (Efes. 5:1). Kichiua kampeka moiljuis kej Jehová uan kiitas tlamantli kej ya kiita. Kineltoka toTeotsij nelia itstok, uan kichiua tlen tlanauatia ipan nochi inemilis (Sal. 119:33; 143:10). Nojkia kichiua kampeka kinextis nopa kuajkuali tlamantli tlen toTeotsij itonal kichiua ma tijnextikaj uan amo kichiuas tlen amo kuali (Gál. 5:22, 23). Kema se akajya tlauel kipaktia tlatsotsonas, kinextia tlauel kipaktia uikatl. Nojkia kema se akajya kipaktia kitekipanos toTeotsij, kinextia kuali tlaneltoka.

7. ¿Tlake kiijtoua Biblia tlen katli kuali tlaneltokaj?

⁷ Biblia kiijtoua maseualmej katli kuali tlaneltokaj tlauel yolpakij. Mateo 5:3 kiijtoua: “Pakij katli kimatij moneki momachtisej toTeotsij iTlajtol, pampa inijuantij itstosej ipan toTeotsij iTlanauatijkayo” (TNM). Uan Romanos 8:6 techiljuia kenke tlauel kuali tlaj titlaneltokasej, kiijtoua: “Pampa intla timoseniljuiaj tlen totlajtlakolchijkanakayo kineki, tijpantisej miki[li]stli. Pero intla timoseniljuisej tlen itonal toTeko kineki, uajka tijpantisej tlaseuilistli uan yolistli tlen yankuik”. Tlaj timosentlaliaj tijchiuasej tlen kipaktia toTeotsij, kuali tijyolmatisej uan kuali timouikasej iuaya  Jehová, uan teipa uelis tiitstosej nochipa.

8. ¿Kenke moneki tijchiuasej kampeka nojua kuali titlaneltokasej?

⁸ Kej monejnemiltiaj maseualmej uelis kichiuas nojkia amo kuali ma titlaneltokakaj. Miakej maseualmej amo moiljuiaj kej toTeotsij, yeka moneki tijmokuitlauisej totlalnamikilis uan kiampa amo timoiljuisej kej inijuantij. Kema se akajya ayokmo kuali tlaneltoka, ayokmo kuali itstok uan motekipachoua uan san moiljuia kej sekinok maseualmej. ¿Tlake techpaleuis amo ma techpano nopa? Uan, ¿tlake techpaleuis nojua kuali ma titlaneltokakaj?

9. 1) ¿Tlake techpaleuis kuali titlaneltokasej? 2) ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

⁹ Kej konemej kiyekouaj tlen kuali kema kiitaj tlen kichiuaj inintatauaj, tojuantij nojkia uelis tijyekosej kuali titlaneltokasej kej kichiuaj katli kuali tlaneltokaj. Uan katli amo kuali tlaneltokaj, technextiliaj tlake amo kinamiki tijchiuasej (1 Cor. 3:1-4). Biblia kiijtoua ajkia inijuantij kuali tlaneltokakej uan ajkia inijuantij amo. Ipan ni tlamachtili tikitasej kenijkatsa Jacob, María uan Jesús kinextijkej kuali tlaneltokayayaj. Ni techpaleuis nojua tlauel kuali ma titlaneltokakaj.

10. ¿Kenijkatsa Jacob kinextik kuali tlaneltokayaya?

¹⁰ Ma tikitakaj achtoui tlen Jacob kichijki. Kej tojuantij, ya kiixnamijki miak tlaouijkayotl. Iikni Esaú, katli amo kuali tlaneltokayaya, kinejki kimiktis. Imontaj miakpa kikajkayajki uan kichiuilik tlen amo kuali. Maske itstoyaj miakej maseualmej katli amo kuali tlaneltokayayaj, Jacob nochipa kuali tlaneltokak. Ya kuali kineltokayaya tlen toTeotsij kitenkauilijtoya Abraham, uan nochipa kuali kinmokuitlauik ichampoyouaj pampa kimajtoya  toTeotsij kichiuaskia tlen mosentlalijtoya ika ichampoyouaj (Gén. 28:10-15). Ika tlen kiijtouayaya uan tlen kichiuayaya Jacob kinextik tlauel kinekiyaya kiyolpakiltis toTeotsij uan kitlepanitas itlanauatiljuaj. Se tonali, kema moiljuiyaya Esaú kimiktiskia, momaijtok uan kiiljuik toTeotsij ma kimanaui. Kiiljuik: “Ta tikijtojtok tijchiuas para nochi ma kisa kuali uan para noteipaixuiuaj elisej nelmiak keja xali nepa ipan ueyi atl tlen axueli mopoua” (Gén. 32:6-12). Kej Jacob monejnemiltik kinextik nelnelia kineltokayaya tlen toTeotsij kitenkauilijtoya ya uan iuejkapantatauaj.

11. ¿Kenijkatsa tijmatij María kuali tlaneltokayaya?

¹¹ Ma tikitakaj tlake nojkia kichijki María. ¿Kenke Jehová kitlapejpenik yaya eliskia inana Jesús? Pampa kuali tlaneltokayaya. Tijmatij kiampa eliyaya pampa kiueyichijki Jehová ika tlen kiijtok kema kinpaxaloto iuikaljuaj Zacarías uan Elisabet (xijpoua Lucas 1:46-55). Tlen María kiijtok kinextia tlauel kipatiitayaya Biblia uan kuali kimatiyaya tlen kiijtouayaya Escrituras Hebreas (Gén. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12). Uan kema mosenkajki iuaya José, mochixkej ma tlakati Jesús, uan teipa kena motejkej. Nopa kinextia tlauel kipatiitayayaj kichiuasej tlen toTeotsij kinekiyaya uan amo inijuantij moyolpakiltisej (Mat. 1:25). Ipan nochi nopa xiuitl, María kuali kiitak tlen Jesús kichiuayaya uan kiijtouayaya, uan “kiajojki nochi [nopa] tlamantli tlen panok ipan iyolo” (Luc. 2:51). Kinekiyaya kimatis kenijkatsa moaxitiskia ipan Mesías nochi tlen toTeotsij kitenkajtoya. Kinamiki nojkia tijchiuasej kej ya, uan timoiljuisej kenijkatsa uelis tikachtouitlalisej tlen toTeotsij kineki ipan tonemilis.

12. 1) ¿Kenijkatsa Jesús kinextik eli sanse kej iTata? 2) ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jesús? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

¹² Ma tikitakaj nama kenijkatsa Jesús kinextik kuali tlaneltokayaya. Amo aka seyok katli nojkia tlaneltokatok kej Jesús. Ipan nochi inemilis kinextik kinekiyaya kichiuas kej Jehová. Kej moiljuiyaya, kiyolmatiyaya uan kichiuayaya kinextik moyakanayaya ika tlen Jehová tlanauatiyaya (Juan 8:29; 14:9; 15:10). Isaías kiijtok kenijkatsa Jehová tlauel tetlasojtla, uan Marcos kiijtok kenijkatsa kiyolmatiyaya Jesús (xijpoua Isaías 63:9; Marcos 6:34). ¿Tielij kej Jesús uan tikintlasojtlaj katli moneki ma tikinpaleuikaj? ¿Nojkia timosentlaliaj kej Jesús san titlajtolmoyauasej uan tikinmachtisej sekinok tlen toTeotsij iTlanauatijkayo? (Luc. 4:43). Tlaj kiampa tijchiuaj, tijnextiaj kuali titlaneltokaj.

13, 14. 1) ¿Tlake techmachtia tlen kichiuaj katli kuali tlaneltokaj kej Cristo? 2) Xikijto tlen kipanok se toikni.

¹³ Ipan ni tonali, miakej toikniuaj nojkia kichiuaj kej Cristo. Nopa toikniuaj katli kuali tlaneltokaj tlajtolmoyauaj ika miak pakilistli, kuali teseliaj, tetlasojtlaj uan kinextiaj sekinok kuajkuali tlamantli. Uan kej tojuantij, nojkia kichiuaj kampeka amo kichiuasej tlen kinyoltilana uan kiampa uelis kinextisej kuajkuali tlamantli. Rachel, se tosiuaikni katli eua Brasil, kiijtoua: “Achtouia tlauel nechpaktiyaya nimoyoyontis kej sekinok moyoyontiaj, yeka noyoyo amo kuali nesiyaya. Kema pejki nimomachtia nijkuamachilik monekiyaya nijnextis kuali nitlaneltoka. Maske tlauel ouij nijmatki nijpatlas kej nimoyoyontiyaya, tlauel kuali nijyolmatki pampa kiampa nijchijki”.

 ¹⁴ Reylene, katli eua Filipinas, kipanok seyok tlamantli. Maske kitekipanouayaya Jehová, san mosentlalik momachtis ipan universidad uan kipias se kuali tekitl. Ya kiijtoua: “Ayokmo tlauel nijpatiitak nijtekipanos Jehová, uan maske nijpixtoya noteki, nikitak nechpolouayaya se tlamantli. Yeka nimosentlalik sampa kuali nijtekipanos Jehová”. Tlen Reylene kichijki kinextia nelia kineltoka tlen kiijtoua Mateo 6:33, 34. Ya kiijtoua: “¡Nimotemachia Jehová nechmokuitlauis!”. Uelis ipan totlanechikol nojkia itstokej toikniuaj katli nojkia kiampa kichijtokej. Kema tikitaj kichiuaj kej Cristo, nojkia kiampa tijnekij tijchiuasej (1 Cor. 11:1; 2 Tes. 3:7).

15, 16. 1) ¿Tlake techpaleuis ma timonejnemiltikaj kej Cristo? 2) ¿Tlake techpaleuis ma timoiljuikaj kej Cristo?

¹⁵ ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Cristo? Biblia kiijtoua ipan 1 Corintios 2:16 moneki tijpiasej “itlalnamikilis Cristo”. Uan ipan Romanos 15:5 kiijtoua moneki tijpiasej sanse totlalnamikilis kej Jesús. Uajka, tlaj tijnekij tielisej kej Cristo, moneki kuali tikixmatisej, tijmatisej tlake moiljuia uan kenijkatsa eli. Ya tlauel kipatiitayaya kuali mouikas iuaya toTeotsij. Yeka, tlaj tielisej kej ya, techpaleuis kuali ma timouikakaj iuaya Jehová. Yeka tlauel moneki timoiljuisej kej Jesús moiljuia.

¹⁶ ¿Tlake techpaleuis kiampa tijchiuasej? Cristo itokilijkauaj kiitakej kenijkatsa kichijki uejueyi tlamantli, kenijkatsa tlamachtik uan kenijkatsa kitlepanitak toTeotsij itlanauatiljuaj uan kenijkatsa kiniknelik maseualmej. Kiijtojkej: “Tikitakej nochi tlen Jesús kichijki” (Hech. 10:39). Maske tojuantij amo tiuelij tikitaj, Jehová kichijki ma moijkuilo pilamochtsi Mateo, Marcos, Lucas uan Juan, kiampa tijmatiskiaj kenijkatsa monejnemiltiyaya Jesús. Tlaj tijpouasej uan timoyoliljuisej ipan tlen kiijtoua, techpaleuis ma timoiljuikaj kej Jesús, kiampa tijchiuasej kej Cristo uan tijpiasej itlalnamikilis (1 Ped. 2:21; 4:1).

17. ¿Kenijkatsa techpaleuis timonejnemiltisej kej Cristo?

¹⁷ ¿Kenijkatsa techpaleuia tijpiasej totlalnamikilis kej Jesús? Ma timoiljuikaj ipan se tlamantli. Tlaj tijkuaj tlamantli tlen kuali, uajka kipaleuia totlakayo. Nojkia kiampa pano kema timoiljuiaj kej Jesús, pampa nopa techpaleuia kuali ma titlaneltokakaj. Kiampa, yolik tijmatij tlake kichiuaskia Jesús ipan se tlamantli. Uan nopa techpaleuia kuali ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej, kiampa uelis tijyolpakiltisej toTeotsij uan kuali tijyolmatisej. Yeka tlauel moneki timonejnemiltisej kej Cristo (Rom. 13:14).

18. ¿Tlake tikitstokej ipan ni tlamachtili tlen se akajya katli kuali tlaneltoka?

¹⁸ Ipan ni tlamachtili tikitstokej kenijkatsa eli se akajya katli kuali tlaneltoka, uan kenijkatsa techpaleuia tijchiuasej kej maseualmej katli kuali tlaneltokaj. Nojkia timomachtijtokej kenijkatsa tlauel techpaleuia kuali ma titlaneltokakaj kema tijpiaj “itlalnamikilis Cristo”. Uan nojua onka sekinok tlamantli tlen moneki tikixtomasej. ¿Kenijkatsa tijmatij tlaj nelia kuali titlaneltokaj? ¿Tlake nojua uelis tijchiuasej tlaj tijnekij nojua kuali titlaneltokasej? ¿Uan kenijkatsa techpaleuis ipan tonemilis nochipa kuali titlaneltokatosej? Ni tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili.