¿Bix juntúul máak espiritual?
«Ka u tsʼáa [Dios] tiʼ tuláakleʼex u páajtalil u yantalteʼex le tuukul yanchaj tiʼ Cristo Jesusoʼ.» (ROM. 15:5)
1, 2. 1) ¿Baʼax ku yaʼalik yaʼab sukuʼunoʼob yoʼolal juntúul máak espiritual? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-xakʼalte?
JUNTÚUL kiik kajaʼan Canadaeʼ ku yaʼalik: «In beetkinba espiritualileʼ ku taasikten kiʼimak óolal yéetel ku yáantken in aktáant le talamiloʼob sáamsamaloʼ». Juntúul sukuʼun kajaʼan Brasileʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wataneʼ jach kiʼimak k-óol ichil le veintitrés años tsʼoʼokok k-beeloʼ, tumen k-ilik k-beetikba espiritualil». Juntúul sukuʼun kajaʼan Filipinaseʼ ku yaʼalikeʼ tumen espiritualeʼ yaan jeetsʼelil tiʼ ichil u kuxtal, tsʼoʼoleʼ maʼalob u biskuba yéetel tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ.
2 Jeʼex túun k-ilkoʼ, u beetkuba máak espiritualileʼ yaʼab utsil ku taasik. U jaajileʼ tuláakal máak u kʼáat u kʼam le utsiloʼob beyaʼ. Le oʼolal maʼ xaaneʼ ku taaktal k-ojéeltik bix jeʼel u páajtal k-beetikba espiritualileʼ. Baʼaleʼ táanil tiʼ k-ojéeltikeʼ yaan k-naʼatik baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal juntúul máax espiritualoʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik óoxpʼéel kʼáatchiʼob. Yáaxeʼ, ¿bix juntúul máak espiritual? U kaʼapʼéeleʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetikba maas espiritualileʼ? U yóoxpʼéeleʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon le u yantaltoʼon «u tuukul Cristo[oʼ]»?
BIX JUNTÚUL MÁAK ESPIRITUAL
3. Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, ¿baʼax u jelaʼanil juntúul máak espiritual tiʼ le maʼatechoʼ?
3 Apóstol Pabloeʼ tu tsolaj u jelaʼanil juntúul máak espiritual wa «máax ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Dios» yéetel le máak maʼ espiritual wa «le luʼumkabil máakoʼ» (xok 1 Corintoiloʼob 2:14-16). Tu yaʼaleʼ «le luʼumkabil máakoʼ» maʼatech u «kʼamik le baʼaloʼob ku taal tiʼ u kiliʼich muukʼ Diosoʼ, tumen utiaʼal letiʼeʼ mix baʼal u biilaloʼob; yéetel maʼ tu páajtal u kʼuchul u naʼate». Chéen baʼaleʼ «le máax ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Dioseʼ ku xakʼaltik bix yanil tuláakal baʼal» yéetel yaan «u tuukul Cristo» tiʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Pabloeʼ tu yaʼalaj ka k-beetba espiritualil. ¿Tiʼ baʼax uláakʼ jelaʼan le kaʼajaats máakoʼobaʼ?
4, 5. ¿Bix juntúul máak maʼ espiritualiʼ?
4 Táanileʼ koʼoneʼex ilik bix u tuukul juntúul máak maʼ espiritualiʼ. Ku bin tu paach chéen baʼaxoʼob ku tsʼíiboltik yéetel ku chaʼik u jíiltaʼal tumen le bix u tuukul u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ. Pabloeʼ ku yaʼalikeʼ «letiʼe iikʼ wa tuukul ku meyaj ichil le máaxoʼob maʼatech u yuʼubikoʼob tʼaanoʼ» (Efe. 2:2). Le tuukul beyaʼ ku péeksik u maas yaʼabil máak u beet le baʼax ku beetik u maasiloʼoboʼ. Bey túunoʼ ku beetkoʼob chéen le baʼax ku tuklikoʼob maʼaloboʼ, junpuliʼ maʼatech u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen baʼaxoʼob ku yaʼalik Dios. U suukileʼ juntúul máak maʼ espiritualeʼ maas ku chʼíikil tuukul tiʼ baʼax ku tuklik u maasil tu yoʼolal, ku bin chéen tu paach ayikʼaliloʼob yéetel ku tsʼáaik táanil u derechos tiʼ u yutsil u maasil.
5 Le máax maʼ espiritualoʼ ku beetik «baʼaxoʼob ku túulchʼintaʼal u beet máak tumen u kʼeban wíinkliloʼ» (Gal. 5:19-21). Tiʼ Yáax tiʼ Corintoiloʼobeʼ Pabloeʼ tu yaʼalaj uláakʼ modos ku yeʼesik le máakoʼob beyoʼ: ku yoksikubaʼob baʼateltʼaan kex mix baʼal yaan u yiloʼobiʼ, ku beetkoʼob u pʼektikuba le máakoʼoboʼ, ku túulchʼintkoʼob u maasil u beetoʼob baʼax kʼaas, ku paklan takik u pooloʼob tu táan autoridadoʼob, maʼatech u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le autoridadoʼoboʼ yéetel chéen chʼiikloʼob janal yéetel ukʼul. Tsoʼoleʼ séeb u jíiltaʼaloʼob u beetoʼob baʼax kʼaas (Pro. 7:21, 22). Disipulo Judaseʼ ku yaʼalikeʼ le máakoʼob beyoʼ «minaʼantiʼob u kiliʼich muukʼ Dios» (Jud. 18, 19).
6. ¿Bix juntúul máak espiritual?
6 Juntúul máak espiritualeʼ maʼ bey u modosiʼ. Ku yilik u yeʼesik u modos Dios yéetel ku kanáantik maʼ u náachtal tiʼ (Efe. 5:1). Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku yilik u tuukul jeʼex Jéeobaeʼ yéetel ku yilik tuláakal baʼal jeʼex u yilik Diosoʼ. Utiaʼal letiʼeʼ jach tu jaajil yaan Dios. Tsʼoʼoleʼ ku yuʼubik u tʼaan tiʼ tuláakal baʼax ku beetik (Sal. 119:33; 143:10). Ku yantaltiʼ «u yich le kiliʼich muukʼoʼ», maʼ tu beetik le baʼaxoʼob ku túulchʼintaʼal u beet «tumen u kʼeban wíinkliloʼ» (Gal. 5:22, 23).
7. ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le máaxoʼob espiritualoʼoboʼ?
7 Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob espiritualoʼoboʼ kiʼimak u yóoloʼob. Mateo 5:3, ku yaʼalik: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ, tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan». Romailoʼob 8:6, ku yaʼalik baʼaxten maas maʼalob u beetkuba máak espiritualil. Ku yaʼalik: «Tumen u tsʼáaik u tuukul máak tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼeban wíinkliloʼ ku taasik kíimil, baʼaleʼ u tsʼáaik u tuukul máak tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le kiliʼich muukʼoʼ ku taasik kuxtal yéetel jeetsʼelil». Wa k-tsʼáaik táanil le baʼaloʼob espiritualoʼoboʼ yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol Dios yéetel yaan u kiʼimaktal k-óol, tsʼoʼoleʼ teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼ yaan k-kuxtal minaʼan u xuul.
8. ¿Baʼaxten jach unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetikba espiritualil?
8 Le yóokʼol kaabaʼ séeb jeʼel u beetik k-tuʼubsik le baʼaloʼob espiritualoʼoboʼ. U maasil máakoʼoboʼ maʼatech u tuukuloʼob jeʼex Dioseʼ, le oʼolal kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ u kʼaskúuntikoʼob k-tuukul. Juntúul máak ku xuʼulul u beetkuba espiritualileʼ ku pʼáatal mix baʼal kʼaas u yilik, ku káajal u tuukul yéetel u kuxtal jeʼex u maasil máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ. ¿Bix jeʼel k-kanáantikba utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon leloʼ? Yéetel ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetikba maas espiritualileʼ?
KAANBALNAKOʼON TIʼ LE MÁAXOʼOB BEET BAʼAX MAʼALOBOʼ
9. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beetba maas espiritualileʼ? 2) ¿Tiʼ máaxoʼob ken k-tʼaan teʼ xookaʼ?
9 Jeʼex le paalaloʼob ku kaanbaloʼob tiʼ le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetik u taataʼoboʼ, toʼon xaneʼ yaʼab baʼaxoʼob jeʼel k-kanik tiʼ le máaxoʼob espiritualoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ kéen k-il le baʼaxoʼob kʼaastak ku beetik le máaxoʼob maʼ espiritualoʼoboʼ k-kanik baʼaxoʼob maʼ unaj k-beetkiʼ (1 Cor. 3:1-4). Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ le kaʼajaats máakoʼobaʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik le baʼaxoʼob maʼalobtak tu beetaj Jacob, María yéetel Jesusoʼ. Leloʼ yaan u yáantkoʼon k-beetba maas espiritualil.
¿Baʼax k-kanik tiʼ Jacob? (Ilawil xóotʼol 10)
10. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jacob espiritual?
10 Yáaxeʼ koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj Jacob. Letiʼeʼ yaʼab baʼaxoʼob talamtak tu aktáantaj, jeʼex u yúuchul tiʼ u maas yaʼabil tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios bejlaʼaʼ. Letiʼeʼ taakchaj u kíimsaʼal tumen Esaú, u sukuʼun, juntúul máak maʼ espiritualiʼ. Tsʼoʼoleʼ tak u suegro tu beetaj u kʼasaʼanil tiʼ yéetel yaʼab u téenel tu yóotaj u tuse. Baʼaleʼ Jacobeʼ juntúul máak espiritual, kex u maasil máakoʼob maʼ beyoʼobiʼ. Letiʼeʼ jach ku creertik le promesa u beetmaj Dios tiʼ Abrahanoʼ yéetel mantatsʼ tu kanáantaj u familia, le kun meyaj tiʼ Dios utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ (Gén. 28:10-15). Baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel baʼaxoʼob tu beeteʼ tu yeʼesaj ku tsʼáaik táanil u beetik baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Jeʼex le ka tu tuklaj yaan u beetaʼal loob tiʼ tumen Esaueʼ, tu kʼáat óoltaj tiʼ Dios ka áantaʼak. Tu yaʼalaj ich oración: «Techeʼ jach sáasil a waʼalmail yaan u binten utsil, in chʼiʼibal xaneʼ yaan u sen yaʼabtal jeʼel bix u [arenail] le kʼáaʼnáaboʼ, maʼ tu páajtal u xoʼokol» (Gén. 32:6-12). Le bix úuchik u kuxtal Jacoboʼ tu yeʼesaj yaan u fe tiʼ le promesaʼob u beetmaj Jéeoba tiʼ letiʼ yéetel tiʼ u yúuchben láakʼtsiloʼoboʼ.
¿Baʼax k-kanik tiʼ María? (Ilawil xóotʼol 11)
11. ¿Baʼax eʼesik Maríaeʼ juntúul koʼolel espiritual?
11 Beoraaʼ koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj María, u maama Jesús. ¿Baʼaxten yéeyaʼab tumen Jéeoba utiaʼal u líiʼsik Jesús? Tumen letiʼeʼ juntúul koʼolel espiritual. Lelaʼ k-ojéeltik yoʼolal le baʼaxoʼob jatsʼutstak tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba le ka bin u xíimbalt Zacarías yéetel Elisabet, u láakʼtsiloʼoboʼ (xok Lucas 1:46-55). Le baʼax tu yaʼalaj Maríaoʼ ku yeʼesik jach u yaabiltmaj u Tʼaan Dios yéetel jach u kʼaj óol le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ (Gén. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12). Le ka tsʼoʼok u beel yéetel Joseoʼ, maʼ núupchilajoʼobiʼ, tak le ka tsʼoʼok u síijil Jesusoʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ tu kaʼatúulaloʼob ku tsʼáaikoʼob táanil u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeoba, maʼ chéen le baʼaxoʼob ku tsʼíiboltkoʼoboʼ (Mat. 1:25). Ichil tuláakal u kuxtal Maríaeʼ jach tuukulnaj tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel tu beetaj Jesusoʼ. Le oʼolal ‹mantatsʼ tu líiʼsaj ichil u puksiʼikʼal› (Luc. 2:51). Jach u kʼáat u yil u béeytal le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Dios yoʼolal le Mesíasoʼ. Jeʼex tu beetil Maríaoʼ, toʼon xaneʼ unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal k-beetik le baʼax uts tu tʼaan Diosoʼ.
12. 1) ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan Jesús tiʼ u Taata? 2) ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Jesuseʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)
12 Beoraaʼ koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj Jesús, le máak maas espiritual tsʼoʼok u kuxtal way Luʼumoʼ. Tiʼ tuláakal baʼax tu beeteʼ tu yeʼesaj ku beetik jeʼex Jéeoba, u Taataeʼ. Le bix u tuukul, bix u yuʼubikuba yéetel baʼax ku beetik kaʼacheʼ tu yeʼesaj ku nuʼuktikuba yéetel baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeoba (Juan 8:29; 14:9; 15:10). Koʼoneʼex ketik baʼax tu yaʼalaj Isaías yoʼolal bix u chʼaʼik óotsilil Dios yéetel le baʼax tu yaʼalaj Marcos yoʼolal bix u modos Jesusoʼ (xok Isaías 63:9; Marcos 6:34). ¿K-chʼaʼik wa óotsilil tiʼ le máaxoʼob kʼaʼabéet áantaj tiʼob jeʼex tu beetil Jesusoʼ? ¿K-tsʼáaik wa táanil ichil k-kuxtal k-kʼaʼaytik yéetel k-kaʼansik u maʼalob péektsilil le Reino jeʼex tu beetiloʼ? (Luc. 4:43.) Wa k-beetkeʼ k-eʼesik espiritualoʼon.
13, 14. 1) ¿Baʼax k-kanik tiʼ le máaxoʼob ku yeʼeskoʼob espiritualoʼob jeʼex Cristoeʼ? 2) Tsikbalt junpʼéel baʼax uchaʼan.
13 Yaʼab máakoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ ku yilik u yeʼeskoʼob jatsʼuts modos jeʼex tu beetil Cristooʼ. Le máaxoʼob espiritualoʼoboʼ yéetel kiʼimak óolal ku jóokʼloʼob kʼaʼaytaj, ku kʼamkoʼob tubeel u yuʼulaboʼob, ku chʼaʼikoʼob óotsilil yéetel ku yeʼeskoʼob uláakʼ jatsʼuts modos. Yoʼolal le kʼebanoʼ tuláakloʼon táan k-pʼatik baʼaloʼob maʼ maʼalobtak utiaʼal k-eʼesik jatsʼuts modosiʼ. Kiik Rachel kajaʼan Brasileʼ ku yaʼalik: «Kaʼacheʼ jach uts tin tʼaan in tsʼáaik nookʼoʼob de moda. Le oʼolal in nookʼeʼ maʼ kʼambeʼen utiaʼal juntúul máax meyajtik Diosiʼ. Baʼaleʼ ka joʼopʼ in kaanbal tiʼ le Bibliaoʼ tin naʼataj kʼaʼabéet in beetkinba espiritualil. Maʼ chéen chʼaʼabil úuchik in beetkiʼ, baʼaleʼ tin wuʼuyaj kiʼimak in wóol yéetel anchaj u biilal in kuxtal».
14 Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax tu beetaj Reylene, juntúul kiik kajaʼan Filipinas. Kex x-Jaajkunajeʼ chʼíik xook tiʼ universidad yéetel u yantal junpʼéel maʼalob meyaj tiʼ utiaʼal u bin utsil tiʼ ichil u kuxtal. Ku yaʼalik: «Xuʼul in wilik kʼaʼanaʼan in tsʼáaik in wóol in meyajt Jéeoba. Baʼaleʼ séebaʼan úuchik in tsʼáaik cuenta yaan baʼax kʼaʼanaʼan ku bineltikten, maas kʼaʼanaʼan tiʼ le meyaj kin beetkoʼ. Ka tin tsʼáaj táanil in meyajtik Jéeoba tu kaʼatéen». Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ Reyleneeʼ jach ku creertik le baʼax ku yaʼalik Mateo 6:33 yéetel 34. Letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ jach u yojel yaan u kanáantaʼal tumen Jéeoba. Maʼ xaaneʼ t-múuchʼulileʼ yaan sukuʼunoʼob tsʼoʼok u beetkoʼob beyoʼ. Kéen k-il bix u beetkoʼob jeʼex Cristoeʼ, ¿máasaʼ ku taaktal xan k-beetik beyoʼ? (1 Cor. 11:1; 2 Tes. 3:7.)
YANAKTOʼON «U TUUKUL CRISTO»
15, 16. 1) ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kuxtal jeʼex Cristoeʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-kanik bix u tuukul Jesuseʼ?
15 ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Cristoeʼ? Yáax tiʼ Corintoiloʼob 2:16, ku yaʼalikeʼ kʼaʼabéet u yantaltoʼon «u tuukul Cristo». Romailoʼob 15:5, ku yaʼalik xan ka yanaktoʼon «le tuukul yanchaj tiʼ Cristo Jesusoʼ». Bey túunoʼ, utiaʼal ka tuukulnakoʼon jeʼex Cristoeʼ, kʼaʼabéet k-ojéeltik bix u modos, bix u tuukul yéetel baʼax ku beetik. Le baʼax maas ku tsʼáaik táaniloʼ letiʼe bix u biskuba yéetel Diosoʼ. K-beetik jeʼex Jesuseʼ ku yáantkoʼon maas náatsʼal tiʼ Jéeoba. Le oʼolal jach kʼaʼabéet k-kanik tuukul jeʼex Jesuseʼ.
16 ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetkeʼ? U disipuloʼob Jesuseʼ tu yiloʼob u beetik milagroʼob, u kaʼansaj, tu yiloʼob bix tu tratartil u jejeláasil máakoʼob yéetel tu yuʼuboʼob u tsolik baʼax ku kaʼansik u Tʼaan Dios. Le disipuloʼoboʼ tu yaʼaloʼob: «Toʼon xaneʼ k-jaajkúuntik tuláakal le baʼaxoʼob tu beet[oʼ]» (Bax. 10:39). U jaajileʼ toʼoneʼ maʼ tu páajtal k-ilik Jesús. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ u tsʼaamajtoʼon le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Mateo, Marcos, Lucas yéetel Juan utiaʼal k-ilik bix le modos tu yeʼesoʼ. Wa k-xokik yéetel k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ yaan k-kanik yaʼab baʼaloʼob yoʼolal bix u tuukul Jesús. Bey túunoʼ jeʼel u páajtal k-beetik le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Xíimbalnakeʼex jach jeʼex úuchik u beetkoʼ» yéetel «yanakteʼex le tuukul yanchajtiʼ» Cristooʼ (1 Ped. 2:21; 4:1).
17. ¿Baʼaxten jach ku yáantkoʼon k-tuukul jeʼex Jesuseʼ?
17 ¿Baʼaxten jeʼel u yáantkoʼon k-kanik tuukul jeʼex Jesuseʼ? Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼoneʼex ilik junpʼéel ejemplo. K-janal maʼalobeʼ ku yáantkoʼon utiaʼal u yantaltoʼon toj óolal. K-tuukul xan jeʼex Cristoeʼ ku yáantkoʼon pʼáatal maas espiritualil. Beyoʼ jujunpʼíitileʼ yaan k-naʼatik baʼax jeʼel u beetik tiʼ tuláakal súutukileʼ. Lelaʼ jeʼel u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult k-beetik baʼax maʼalob utiaʼal maʼ u chiʼichnakkúuntikoʼon k-concienciaeʼ yéetel utiaʼal ka lúubkoʼon utsil tiʼ Dios. Le oʼolal jach unaj k-beetik le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Búukbesabaʼex tiʼ Yuumtsil Jesucristo» (Rom. 13:14).
18. ¿Baʼax tsʼoʼok k-kanik yoʼolal bix juntúul máak espiritual?
18 Teʼ xookaʼ tsʼoʼok k-ilik baʼax u kʼáat u yaʼal u beetkuba máak espiritualil. Tsʼoʼok xan k-ilik bix u yáantkoʼon k-kanik le baʼax tu beetaj uláakʼ máaxoʼob espiritualoʼoboʼ. T-ilaj xan bix u yáantkoʼon k-eʼes espiritualoʼon wa ku yantaltoʼon «u tuukul Cristo». Baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéet k-ojéeltik yoʼolal bix juntúul máak espiritual. ¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa jach tu jaajil espiritualoʼoneʼ? ¿Baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-maas pʼáatal espiritualileʼ? Yéetel ¿baʼax utsiloʼob jeʼel k-kʼamik wa espiritualoʼoneʼ? Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ.
