Xikita nochi

Tlen kiualika

MA TIKILNAMIKIKAN TLEN OPANOK

Okitematiltijkej tlen tlamachtia Biblia ompa Irlanda

Okitematiltijkej tlen tlamachtia Biblia ompa Irlanda

ITECH mayo 1910 se barco opanotoka ik Belfast Lough. Akinmej ompa oyayaj okitakej kualtsin otlanestiualaya uan nochi xoxoktik okatka tepeyo. Uan tokni Charles Taze Russell ompa oyaya uan yimakuili uelta yaskia Irlanda. Ijkuakon okichijchijtokaj barco tlen omotokayoti Titanic uan Olympic tlen satepan oapolakej. * Uan okachi tlayekapan kanin okinchijchijtokaj barcos, doce tokniuan okichixtokaj Russell itempa aueyatl.

Veinte xiuitl achto, tokni Russell miak uelta oyajki itech okseki altepemej otetlapouito kuali tlajtolmej. Opejki yaui Irlanda itech julio 1891. Oyajki itech barco tlen omotokayotiaya City of Chicago. Ijkuakon okitak ken okalaktiaya tonaltsin ijkuak yoajsiskiaj itempa ueyi atl Queenstown (axkan itoka Cóbh). Ijkuakon xamo okilnamik ijkuak itatajuan okitlapouijkej kanin oneskej. Ijkuak okitakej non altepetl kuajkualtsin omotaya, ye uan akinmej iuan oyayaj okitakej omonekiaya ompa tetlapouiskej.

Russell oyajki Irlanda kanaj chikome uelta. Ye okitak omonekiaya ompa tetlapouiti porque ijkuak yikin achto ompa oyajki sapanoa miakej okikakitoj. Itech mayo 1903 ijkuak oksepa oyajki, miakej opejki monechikoaj ompa Belfast uan Dublín uan okitematiltiayaj itech periódicos. Russell okijto non tonal sapanoa kuali okikakej tlapoualistli kanin ye okiyekijto Abrahán okipiaya chikauak itlaneltokilis uan ken Jehová kinteochiuas tlaltikpaktlakamej.

Russell okitak miakej okikakiayaj ompa Irlanda. Ik non, ijkuak eyi uelta oyajki Europa, oksepa okintlajpalotikiski akinmej ochantiayaj ompa Irlanda. Oajsito Belfast itempa ueyi atl itech abril 1908 uan makuili tokniuan ompa okiselijkej. Uan non tiotlak okitemakak se tlapoualistli tlen omotokayoti “Uetsi tlen kinauatia Satanás”. Ompa okatkaj kanaj trescientos tlen okinekiayaj tlakakiskej. Noijki ompa okatka se tlakatl tlen okitlajtolnamik Russell pero tokni okinankili ika Biblia. Uan ompa Dublín okse tlakatl tlen omotokayotiaya O’Connor tlen okatka secretario itech Asociación Cristiana de Jóvenes (YMCA, ken moijkuiloa ika inglés), ye amo okinekiaya ma kineltokilikan Russell akinmej ompa okatkaj. Pero ¿tlen opanok?

Ma timokuayejyekokan tlen opanok. Ma tikijtokan se tlakatl kineki kimatis tlen kijtoa Biblia uan okikakito tlapoualistli tlen omoijto itech periódico The Irish Times. Pero ijkuak ajsiti, yimiakej ompa katej uan amo kajsi kanin motlalis. Ijkuakon peua kikaki akin kitemaka tlapoualistli, nin se tlakatl tlen yokuaistayak uan noijki ibarba istak uan okipiaya se saco tliliuik. Okinmoliniaya inmauan ijkuak otlapojtoka uan ik nikan uan ik nepa oyaya. Nochi tlaxelolmej okinyekijtojtia uan tlakatl tlen otlakaktoka, okajsikamatki tlen kijtoa Biblia. Chikauak okikakiayaj Russell maski amo okipiaya micrófono uan okikakej kanaj se hora uan tlajko. Satepan O’Connor uan iyolikniuan opejki kitlajtlaniaj seki tlamantli pero ye okinnankilijtia ika Biblia. Akinmej okikaktokaj omomatlaxkalojkej. Ijkuak otlanki nechikol, tlakatl tlen otlakakito oyajki iuan tokniuan uan okachi okintlajtlani. Sekimej okijtojkej miakej ijkon opejkej momachtiaj Biblia.

Itech mayo 1909 Russell okiski Nueva York uan oyajki itech barco tlen omotokayotiaya Mauretania uan ijkon okajxiti naui uelta oyajki ompa Irlanda. Ijkuakon iuan oyajki tokni Huntsinger tlen totoka otlajkuiloaya. Ijkon ijkuak oyayaj itech ueyi atl, Russell okiluijtiaya ma kijkuilo seki tlamachtilmej tlen katej itech revista Akin Tetlapouijtok. Ijkuak oajsitoj ompa Belfast, Russell okitemakak se tlapoualistli uan okikakitoj kanaj 450 uan kanaj 100 san omoketokaj porque ayakmo okipiayaj kanin motlaliskej.

Tokni Russell oyajki itech barco tlen omotokayotiaya Lusitania.

Noijki ijkon opanok ijkuak Russell makuili uelta oyajki Irlanda. Okitemakak se tlapoualistli ompa Dublín uan ompa okatka se tlakatl tlen omomachti itech tlaneltokalistli tlen okiuikaya O’Connor. Nin tlakatl okitlajtlani seki tlamantli Russell pero ye okinankili ika Biblia. Akinmej ompa otlakaktokaj okinpakti. Mostlatika Russell uan oksekimej oyajkej ik Liverpool itech se barco tlen okiuikaya correos. Satepan oyajkej ik Nueva York itech se barco tlen omotokayotiaya Lusitania. *

Itech 20 de mayo 1910 omotematilti tlapoualistli itech The Irish Times.

Itech 1911 Russell okajxiti chikome uelta oyajki Irlanda uan okintemakak tlapoualismej tlen achto okitematiltijkej. Itech abril 20 akinmej omomachtiayaj Biblia okinselijkej kanaj 2,000 ompa Belfast tlen okikakitoj se tlapoualistli tlen omotokayoti “¿Kox ikaj ok yoltok ijkuak miki?”. Ompa Dublín oyajki O’Connor iuan se teopixki uan okitlajtlanijkej miak tlamantli Russell. Ye okinnankili ika Biblia uan miakej okinpakti tlen okijto. Uan satepan kanaj itech octubre uan noviembre Russell oyajki itech okseki altepemej kanin miakej okikakitoj. Ompa noijki oyajki O’Connor uan ok kanaj 100 tlakamej tlen amo okinekiayaj ma kitemaka tlapoualistli tokni. Pero akinmej otlakaktokaj ika pakilistli okipaleuijkej tokni.

Maski Russell achto opejki kintemaka tlapoualismej, ye okijto “amo ikaj tlayekantok” porque “nin tekitl iaxka toTajtsin Dios uan amo tlaltikpaktlakatl”. Nonmej tlapoualismej okipatkayotijkej ika tlen axkan motemakaj itech nechikolmej para moijtos tlen melauak itech Biblia. Non otlapaleui ma mochiuakan miakej tlanechikolmej uan itech nochi Irlanda omotematilti tlen melauak (Tlen kajki itech kali kanin tekitij iTlaixpantijkauan Jehová ompa Gran Bretaña).

^ párr. 3 Barco tlen omotokayoti Titanic oapolaki ome xiuitl satepan.

^ párr. 9 Itech mayo 1915 se bomba tlen kajki ijtik ueyi atl okajsito barco tlen omotokayotiaya Lusitania.