Skip to content

Skip to table of contents

HUSI ITA-NIA ARKIVU

Diskursu públiku habelar liafuan diʼak iha rai-Irlanda

Diskursu públiku habelar liafuan diʼak iha rai-Irlanda

IHA dadeer neʼebé ró besik ona atu tama ba Belfast Lough, pasajeiru sira iha ró leten haree foho sira matak tebes. Neʼe mak iha Maiu 1910. Ema ida husi pasajeiru sira-neʼe mak Charles T. Russell, neʼe mak dala lima ba nia hodi mai iha rai-Irlanda. Iha fatin neʼebá ema mós halo hela ró rua neʼebé boot tebes, naran Titanic no Olympic. * Husi ponte-kais, Estudante Bíblia balu mós hein daudaun atu simu nia.

Maizumenus tinan 20 antes neʼe, irmaun Russell halo viajen dala barak ba rai oioin ho objetivu atu habelar liafuan diʼak ba mundu tomak. Viajen primeiru neʼebé nia halo mak mai Irlanda iha Jullu 1891. Iha tempu neʼebá, nia mai ho ró naran City of Chicago no husi dook nia haree tasi-ibun Queenstown. Karik neʼe halo nia hanoin-hetan fali rai neʼebé ninia inan-aman uluk hela bá. Bainhira irmaun Russell no ninia maluk sira tama ba sidade no knua sira neʼebé furak tebes, sira mós bele haree katak toʼos neʼe “prontu ona atu koʼa”.

Irmaun Russell vizita rai-Irlanda hamutuk ba dala hitu. Dala primeiru nia vizita, ema barak gosta rona no bainhira nia halo ninia viajen ikus sira, ema atus ba atus, dala ruma ema rihun ba rihun halibur hodi rona ba ninia diskursu sira. Iha ninia viajen segundu iha Maiu 1903, sira halo anúnsiu ba ema kona-ba reuniaun sira iha sidade Belfast no Dublín liuhusi jornál. Irmaun Russell hatete, “rona-naʼin sira fó atensaun tebes” ba diskursu kona-ba Abraão nia fiar no bensaun ba ema iha futuru.

Tanba ema barak hakarak rona, bainhira irmaun Russell halo viajen terseiru ba rai-Europa, nia mós mai Irlanda. Iha fulan-Abríl 1908, iha dadeer-saan neʼebé nia toʼo iha sidade Belfast, iha irmaun naʼin-lima mak bá simu nia husi ponte-kais. Diskursu públiku neʼebé nia atu hatoʼo iha kalan neʼe mak ho títulu, “The Overthrow of Satan’s Empire” no maizumenus ema naʼin-300 mak tuir reuniaun neʼe. Iha rona-naʼin sira-nia leet, iha ema ida neʼebé la konkorda, maibé irmaun uza eskritura sira ho matenek hodi hapara nia. Iha sidade Dublín, ema ida kontra makaʼas, ema neʼe mak O’Connor, sekretáriu husi organizasaun YMCA. Nia koko atu halo rona-naʼin 1.000 liu hodi kontra Estudante Bíblia sira. Maibé saida mak akontese?

Mai ita hanoin toʼok saida mak bele akontese iha reuniaun neʼe. Mane ida buka daudaun lia-loos husi Bíblia no nia deside atu tuir reuniaun neʼebé jornál The Irish Times fó sai. Susar ba nia atu hetan tuur-fatin tanba ema barak tuir reuniaun neʼe. Nia fó atensaun tebes ba oradór neʼebé fuuk-mutin ona, hasan-rahun boot no hatais jaketa metan naruk. Oradór neʼe laʼo bá-mai iha palku leten, no halo jestu oioin bainhira hatoʼo diskursu. Nia esplika eskritura ida-idak iha dalan neʼebé diʼak. Mane neʼe komesa komprende kona-ba lia-loos sira husi Bíblia. Maski oradór neʼe la uza ekipamentu lian, maibé ninia lian makaʼas tebes toʼo ema hotu iha salaun bele rona no fó atensaun didiʼak ba ninia diskursu ba oras ida ho balu. Tuirmai, tama ba parte husu pergunta no resposta mak O’Connor ho ninia maluk sira koko atu kontra oradór neʼe, maibé oradór defende buat neʼebé nia hatoʼo liuhusi Bíblia. Rona-naʼin sira basa liman ho kontente kona-ba neʼe. Bainhira diskursu ramata ona, mane neʼe hakbesik ba irmaun sira atu buka-hatene liután. Tuir buat neʼebé ema konta, ema barak aprende kona-ba lia-loos liuhusi dalan hanesan neʼe.

Irmaun Russell sai husi Novaiorke ho ró Mauretania hodi vizita fali Irlanda ba dala haat iha Maiu 1909. Nia lori irmaun Huntsinger hodi nuneʼe, tempu neʼebé sira iha ró laran, nia bele koʼalia sai informasaun sira no irmaun Huntsinger hakerek no ikusmai tau iha Watch Tower. Maizumenus ema naʼin-450 mak ba rona irmaun Russell nia diskursu iha Belfast, no maizumenus ema 100 liu tenke hamriik deʼit tanba fatin latoʼo.

Irmaun C. T. Russell saʼe ró Lusitania

Irmaun Russell mós halo buat neʼebé hanesan iha ninia viajen ba dala lima. Iha reuniaun neʼe, mestre relijiaun ida mai hamutuk ho O’Connor. Irmaun Russell mós hatán ninia pergunta hotu liuhusi eskritura sira, no rona-naʼin sira kontente tebes hodi haree kona-ba neʼe. Loron tuirmai, irmaun Russell ho ninia maluk sira saʼe fali ró ida hodi bá sidade Liverpool no saʼe fali Lusitania hodi fila ba Novaiorke. *

Fó sai diskursu liuhusi jornál The Irish Times, 20 Maiu 1910

Bainhira irmaun Russell halo ninia viajen ba dala neen no hitu iha 1911, jornál mós fó sai anúnsiu kona-ba ninia diskursu sira. Iha fulan-Abríl, reuniaun neʼebé Estudante Bíblia naʼin-20 organiza iha Belfast, ema naʼin–2.000 mak rona diskursu ho títulu “Hereafter”. Reuniaun neʼebé halaʼo iha Dublín, O’Connor mós lori tan mestre relijiaun ida hodi husu pergunta oioin, maibé ninia pergunta hotu hetan resposta husi eskritura sira no rona-naʼin basa liman tan ba resposta sira-neʼe. Iha Outubru no Novembru, halaʼo mós reuniaun iha sidade seluk tan no ema barak tuir. O’Connor lori tan ema naʼin-100 liu koko hodi halo barullu iha reuniaun neʼebé halaʼo iha Dublín, maibé rona-naʼin sira fó sira-nia apoiu ba oradór.

Maski dala barak irmaun Russell deʼit mak hatoʼo diskursu sira iha tempu neʼebá, maibé nia rekoñese katak “ema hotu iha limitadu”, tanba “serbisu neʼe laʼós ema nia serbisu; serbisu neʼe Maromak nian”. Diskursu públiku neʼebé fó sai liuhusi jornál loke dalan hodi fahe lia-loos sira husi Bíblia. Neʼe lori rezultadu saida? Diskursu públiku sira-neʼe ajuda habelar liafuan diʼak, no kongregasaun mós aumenta barak iha sidade oioin iha rai-Irlanda.​—Husi ita-nia arkivu iha Bretaña.

^ par. 3 Iha tinan rua nia laran Titanic mout.

^ par. 9Lusitania hetan tiru no mout iha tasi Irlanda parte súl iha Maiu 1915.