Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

TUKU XALA MAKGASA

Taʼakgchuwin nema tlawalh pi nakatsikan xaxlikana kʼIsla xla Irlanda

Taʼakgchuwin nema tlawalh pi nakatsikan xaxlikana kʼIsla xla Irlanda

AKXNI barco xla vapor xtanumacha kkachikin xla Belfast Lough, tiku anta xʼankgo xʼakxilhmakgo lu lakstlan laktsu kgastin o sipi akxni aku kxkgakgama. Akxni mayo xwanit kkata 1910, na anta xʼan Charles Taze Russell, xlimakgkitsis lata xkilanit kʼIsla xla Irlanda. Xʼakxilhma akgtiy laklanka barco nema xtlawamaka: Titanic, nema kaj lakapala xʼama lakxla, chu atanu nema xtachuna, wa barco Olympic. * Chu tsinu lakgamakgat niku xwilakgo barco xkgalhkgalhimakgolh kgalhkutiy xLikgalhtawakgananin Biblia.

Akgpuxam kata la nina xchan kʼuma kachikin, tala Russell lakalhuwata niku xkilanit xlakata xlichuwinama xalak Biblia. Xapulana kilalh kʼIrlanda, julio kata 1891. Xwakakgo kbarco wanikan City of Chicago, xʼakxilhma la xtsankgama Chichini akxni xtalakatsuwimakgolh kxkilhtun pupunu xla Queenstown (la uku wanikan Cóbh). Ama kilhtamaku max lakapastakli tuku xwanikgonit xnatlatni xlakata kkachikin niku xminkgonitancha. Akxni kilalh kachikinin xla chu xcompañeros akxilhkgolh pi latamanin lu xkatsiputunkgo xalak Biblia.

Russell makgtujun kilalh kʼIrlanda. Akxni xapulana kilalh lhuwa latamanin lakgatikgolh tuku xlichuwinama, uma tlawalh pi akxni xtaspitpa lhuwa ciento latamanin chu lakgachunin liwaka 1,000 kgaxmatkgolh xtaʼakgchuwin. Akxni xlimakgtiy kilalh, mayo kata 1903, tlawaka tamakxtumit kBelfast chu kDublín, nema makatsininanka klhuwa periódicos. Russell lichuwinalh pi «tiku anta xwilakgolh kuenta xtlawamakgo» taʼakgchuwin nema xwanikan «La promesa bajo juramento», xlichuwinan xtakanajla Abrahán chu tasikulunalin nema namakglhtinankgo latamanin kkilhtamaku nema aku mima.

Xlakata latamanin xalak Irlanda lu xkatsiputunkgo, Russell lakgapaxialhnampa xlimakgtutu akxni taspitli kʼEuropa. Niku chinkgo barco xla Belfast, kgalhkitsis natalan makgamakglhtinankgolh tsisa xla abril kata 1908. Watiya ama kilhtamaku, mastalh taʼakgchuwin nema xmakatsininankanit, xwanikan «La caída del imperio de Satanás». «Max 300 latamanin anta xwilakgo tiku xkatsiputunkgo tamakatsinin». Chatum tiku anta xwi chu ni xkanajla tlawalh makgapitsi takgalhskinin, Russell limaklakaskilh Biblia xlakata nakgalhti. Anta kDublín, chatum talatlawana tiku tlakg nitlan xkgalhi xtayat, wanikan O’Connor, tiku secretario xlitaxtu xla Asociación Cristiana de Jóvenes, xtlawaputun pi lhuwa latamanin xtalalakatawakakgolh xlikgalhtawakgananin Biblia. ¿Tuku lalh?

Kalakapastakwi tuku lalh chu kalilakpuwaw tuku max xlama ama kilhtamaku. Chatum chixku tiku lu xkatsiputun tuku masiya Biblia an kgaxmata akgtum taʼakgchuwin nema xmakatsininankanit kperiodico xla The Irish Times. Akxni chilh, akxilha pi lhuwa tsamakan chu ni xtekgsa niku natawila. Ama chixku tsuku kgaxmatni xtaʼakgchuwin chatum chixku tiku lakgsnapapa xchixit chu xkgalhchixit, klhakganit xapulhman ksaco chu chuna la xtlawan kplataforma xmatsuwi xmakan akxni xchuwinan. Liwana limaklakaskin textos xalak Biblia, wa xlakata uma chixku liwana tsuku akgatekgsa tuku xaxlikana. Maski ni xʼanan puakgchuwin, tiku anta xwilakgolh kgaxmatkgolh taʼakgchuwin chu kaks xwilakgolh liwaka akgtum hora aitat. Akxni mastalh talakaskin natlawakan takgalhskinin O’Connor chu xʼamigos tsukukgolh lakatawakakgo tuku xlichuwinama tiku xmastama taʼakgchuwin, pero xla liwana limaklakaskin Biblia xlakata nakgalhti xtakgalhskininkan. Tiku xwilakgolh tsukukgolh makgapakgxnankgo. Akxni takakskgolh, ama chixku tiku lu xkatsiputun tuku masiya Biblia kalakgtalakatsuwilh natalan xlakata tlakg namasiyanikan. Chuna la lichuwinankgo latamanin wankgo pi lhuwa nachuna katsinikgolh tuku xaxlikana chuna la uma chixku.

Papaʼ xla mayo kata 1909, tala Russell taxtulh kNueva York chu tawakalh kbarco Mauretania chu xlimakgtati xʼama kʼIrlanda. Uma kilhtamaku, xtaʼan tala Huntsinger tiku xliskuja la taquígrafo, uma lakapala xtsokgwili putum tuku xlichuwinankan ktaʼakgchuwin. Russell xwanitilha tala Huntsinger tuku xlichuwinan Makatsinina chu xla xtsokgtilha. Chu akxni chankgolh kBelfast, Russell mastalh taʼakgchuwin kxlakatinkan 450 latamanin, nema liwaka 100 latamanin kaj tayakgolh xlakata nialh xʼanan putawilh.

Tala Russell waka kbarco Lusitania

Xlimakgkitsis niku kilalh Russell nema pulana lichuwinaw wi tuku lalh nema xtachuna xwanit. Akxni tala Russell masputulh xtaʼakgchuwin kDublín, chatum teólogo nema xtaʼanit O’Connor likgalhtika Biblia xtakgalhskinin. Tiku anta xwilakgolh lu tlan limakgkatsikgolh. Lichali, Russell chu tiku xtaʼankgo tawakakgolh kbarco nema xlin correo kLiverpool, alistalh tawakaparakgolh kbarco Lusitania nema xʼama Nueva York. *

Papaʼ 20 xla mayo kata 1910, makatsininanka kperiodico The Irish Times akgtum taʼakgchuwin nema xʼamaka mastakan

Xlimakgchaxan chu xlimakgtujun la xkalakgapaxialhnama kachikinin kkata 1911, Russell mastalh taʼakgchuwin nema xmakatsininankanita. Papaʼ xla abril xla ama kata, 20 xlikgalhtawakgananin Biblia makgamakglhtinankgolh 2,000 latamanin kBelfast tiku kgaxmatkgolh taʼakgchuwin nema xwanikan «La vida después de la muerte». O’Connor tamimpara kDublín chatum tiku xpulalin takanajla, chu xchatiykan tlawakgolh lhuwa takgalhskinin. Tiku anta xwilakgolh lu lakgatikgolh pi limaklakaskinka Biblia akxni kakgalhtika xtakgalhskininkan. Alistalh kʼotoño, Russell lakgapaxialhnalh amakgapitsi kachikinin, niku lhuwa kgaxmatnika. Amakgtum, O’Connor chu 100 latamanin xmachokgoputunkgo tamakxtumit kDublín, pero amakgapitsi tiku anta xwilakgolh kgalhmakgtayakgolh Russell.

Maski ama kilhtamaku tala Russell wa tiku xmasta taʼakgchuwin kxlakatinkan lhuwa latamanin, xla liwana lichuwinalh pi «niti tiku tlakg xlakaskinka», xlakata «uma taskujut ni xla chatum chixku, wata xla Dios». Amakgolh taʼakgchuwin nema lu xtalakgatuminit litsukulh taʼakgchuwin nema la uku tlawakan, tlan ankgo amakgapitsi latamanin chu uma mastalh talakaskin pi nakamasiyanikan latamanin tuku xaxlikana. Chuna, talhuwilh congregaciones klakalhuwa kachikinin, chu tuku xaxlikana talakgatumilh kʼIrlanda. (Tuku xala makgasa anta kGran Bretaña).

^ párr. 3 Titanic tsankgalh atsinu ni xkgatsi akgtiy kata alistalh.

^ párr. 9 Uma barco Lusitania lakgchalh akgtum bomba lakatsu kxkilhtun pupunu xla Irlanda mayo kata 1915.