Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani hemɔ ni Yakob he hegbɛi ni Esau yɔɔ akɛ kromɔbi lɛ hewɔ Mesia lɛ tsɔ enɔ kɛba lɛ?

Sanebimɔi Ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Sanebimɔi Ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ

Yɛ blema Israel lɛ, ani akpa gbɛ akɛ mɛi ni yɔɔ Mesia lɛ wekutɔkpaa lɛ mli lɛ afee mɛi ni hiɛ kromɔbi hegbɛi sɔŋŋ?

Nibii komɛi ni wɔwie yɛ wɔwoji lɛ amli lɛ hãa efeɔ tamɔ nɔ ni nakai eji. Sane ni yɔɔ Hebribii 12:16 lɛ hã efee tamɔ nɔ ni nakai susumɔ lɛ ja. Nakai ŋmalɛ lɛ kɛɔ akɛ Esau “hiɛ esɔɔɔ nibii ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ” ni ‘eŋɔ ekromɔbi hegbɛi lɛ [ehã Yakob] kɛtsake niyenii kome.’ Nɔ ni awie yɛ ŋmalɛ nɛɛ mli lɛ hãa efeɔ tamɔ nɔ ni be ni Yakob ná ‘kromɔbi hegbɛi lɛ,’ no hã ebafee mɔ ni Mesia lɛ baatsɔ enɔ kɛba.​—Mat. 1:2, 16; Luka 3:23, 34.

Shi be ni wɔsaa wɔkwɛ mɛi ahe saji ni awie he yɛ Biblia lɛ mli lɛ amli ekoŋŋ lɛ, wɔna akɛ ejeee doo akɛ mɔ ko afee kromɔbi dani Mesia lɛ baanyɛ atsɔ enɔ kɛba. Naa saji komɛi ni hã wɔmu sane naa nakai:

Yɛ Yakob (Israel) bihii lɛ ateŋ lɛ, Ruben ni emami ji Lea lɛ ji kromɔbi. Sɛɛ mli lɛ, Yakob kɛ Rahel, ni ji eŋa ni esumɔɔ lɛ waa lɛ fɔ Yosef, ni Yosef ji Rahel kromɔbi. Be ni Ruben tɔ̃ lɛ, akɛ kromɔbi hegbɛ lɛ hã Yosef. (1 Mo. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Kro. 5:1, 2) Shi jeee Ruben loo Yosef nɔ Mesia lɛ tsɔ kɛba. Mesia lɛ tsɔ Yuda nɔ kɛba, ni Yuda ji binuu ni ji ejwɛ ni Yakob kɛ Lea fɔ.​—1 Mo. 49:10.

Luka 3:32 tsĩ mɛi enumɔ komɛi ni yɔɔ Mesia lɛ wekutɔkpaa lɛ mli lɛ atã. Etamɔ nɔ ni amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ ji kromɔbi. Boaz bi ji Obed, ni Obed hu bi ji Yishai.​—Rut 4:17, 20-22; 1 Kro. 2:10-12.

Shi David hu fata mɛi ni Mesia lɛ tsɔ amɛnɔ kɛba lɛ ahe, ni kɛ̃lɛ, jeee lɛ ji epapa Yishai kromɔbi. David ji Yishai bihii kpaanyɔ lɛ ateŋ naagbee mɔ. (1 Sam. 16:10, 11; 17:12; Mat. 1:5, 6) Nakai nɔŋŋ Solomon hu fata mɛi ni Mesia lɛ tsɔ amɛnɔ kɛba lɛ ahe, ni kɛ̃lɛ, jeee lɛ ji epapa David kromɔbi.​—2 Sam. 3:2-5.

Ani enɛ tsɔɔ akɛ kromɔbi hegbɛ lɛ he bɛ sɛɛnamɔ? Dabi, etsɔɔɔ nakai. Yɛ blema Israel lɛ, kɛ́ mɔ ko ji kromɔbi lɛ, abuɔ lɛ waa, ni bei pii lɛ, kɛ́ epapa gbo lɛ, lɛ ebatsɔɔ wekuyitso. Kɛfata he lɛ, kɛ́ aaja gboshinii lɛ, enáa nɔ ni mɔ fɛɛ mɔ baaná lɛ toi enyɔ.​—1 Mo. 43:33; 5 Mo. 21:17; Yos. 17:1.

Shi abaanyɛ ahe kromɔbi hegbɛ ni mɔ ko yɔɔ lɛ yɛ edɛŋ ni akɛhã mɔ kroko. Abraham shwie Ishmael, ni no hã kromɔbi hegbɛ lɛ baje Isak dɛŋ. (1 Mo. 21:14-21; 22:2) Agbɛnɛ hu, tamɔ bɔ ni wɔna momo lɛ, ahe kromɔbi hegbɛ lɛ yɛ Ruben dɛŋ ni akɛhã Yosef.

Agbɛnɛ, nyɛhãa wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ayaa Hebribii 12:16 lɛ nɔ ekoŋŋ. Jɛmɛ kaneɔ akɛ: “Nyɛkwɛa koni mɔ ko ni kɛ ehe woɔ bɔlɛnamɔ jeŋba sha mli [ni ji ajwamaŋbɔlɔ], aloo mɔ ko ni hiɛ esɔɔɔ nibii ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ, tamɔ Esau, mɔ ni ŋɔ ekromɔbi hegbɛi lɛ etsake niyenii kome lɛ akaba nyɛteŋ.” Mɛni he Paulo wieɔ be ni ewie wiemɔi nɛɛ?

Jeee Mesia lɛ wekutɔkpaa lɛ he bɔfo Paulo wieɔ be ni ewie wiemɔi nɛɛ. Dani ebaawie wiemɔi nɛɛ lɛ, ewo Kristofoi hewalɛ ni ‘amɛjaje gbɛ ni amɛnyiɛ nɔ lɛ koni amɛnyiɛ trɔmɔɔ.’ Ehã amɛle akɛ kɛ́ amɛfee nakai lɛ, amɛbɔŋ ajwamaŋ, ni amɛnine baashɛ “Nyɔŋmɔ duromɔ lɛ” nɔ. (Heb. 12:12-16) Kɛ́ amɛyabɔ ajwamaŋ lɛ, belɛ, amɛmiifee amɛnii tamɔ Esau. Esau hiɛ esɔɔɔ “nibii ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ,” ni ehã niyenii kɛkɛ he bahia lɛ fe nɔ fɛɛ nɔ.

Yɛ Esau beiaŋ lɛ, wekuyitso fɛɛ wekuyitso sɔmɔ akɛ osɔfo kɛhã eweku lɛ, ni eeenyɛ efee po akɛ, Esau ná hegbɛ edamɔ eweku lɛ najiaŋ eshã afɔlei bei komɛi. (1 Mo. 8:20, 21; 12:7, 8; Hiob 1:4, 5) Shi Esau hã nibii ni eheloo lɛ shweɔ lɛ he bahia lɛ aahu akɛ, ekɛ hegbɛi fɛɛ ni eyɔɔ akɛ kromɔbi lɛ yatsake niyenii. Ekolɛ esumɔɔɔ ni enaa amane, tamɔ bɔ ni agba akɛ ebaaba Abraham seshibii lɛ anɔ lɛ. (1 Mo. 15:13) Nɔ kroko ni Esau fee kɛtsɔɔ akɛ ehiɛ esɔɔɔ nibii ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ ji akɛ, ekɛ yei enyɔ ni ji wɔŋjalɔi bote gbalashihilɛ mli, ni enɛ wo efɔlɔi awerɛho. (1 Mo. 26:34, 35) Yakob efeee nakai. Ekɛ mɔ ko ni jáa anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ bote gbalashihilɛ mli.​—1 Mo. 28:6, 7; 29:10-12, 18.

No hewɔ lɛ, yɛ nibii ni wɔsusu he nɛɛ anaa lɛ, mɛni wɔbaanyɛ wɔwie yɛ Yesu, ni ji Mesia lɛ, wekutɔkpaa lɛ he? Mɛi ni yɔɔ Yesu wekutɔkpaa lɛ mli lɛ ateŋ mɛi komɛi ji kromɔbii, shi jeee amɛ fɛɛ. Yudafoi lɛ le enɛ ni amɛkpɛlɛ nɔ, ni no hewɔ amɛkɛɛ akɛ Kristo lɛ baatsɔ David, ni ji Yishai nakutsoŋbi lɛ nɔ kɛba lɛ.​—Mat. 22:42.