Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Lujimuno Lumwesha Butemwe bwa Lesa

Lujimuno Lumwesha Butemwe bwa Lesa

“Yehoba ufundako muntu ye atemwa.”—HEBE. 12:6.

NYIMBO: 123, 86

1. Baibolo waambapo’mba ka pa lujimuno?

INGE mwaumvwa kyambo kya kuba’mba “lujimuno,” ki ka kiya mu milanguluko yenu? Kampe mwakonsha kulanguluka pa kukambulañana, bino lujimuno lwavwangamo bintu byavula. Baibolo waamba’mba lujimuno lwawama bingi kabiji bimye bimo belwesakanya pamo na milangwe, maana, butemwe ne bumi. (Maana 1:2-7; 4:11-13) Kiji bino mambo lujimuno lwa Lesa lumwesha’mba witutemwa kabiji ukeba’mba tukekale na bumi bwa myaka ne myaka. (Hebe. 12:6) Nangwa kya kuba lujimuno lwanji lwakonsha kuvwangamo kukambula, bino kechi witumanyika nangwa kwitukozha ne. Kabiji ne kine kyambo kya “lujimuno” kilumbulula kikatakata kufunjisha muntu, byonkatu nsemi byo afunjisha ne kukomesha mwana ye atemwa.

2, 3. Lujimuno lwakonsha kuvwangamo byepi kufunjisha ne kukambula? (Monai kipikichala kitanshi.)

2 Akilangulukai pa kino: Kalombwana wa jizhina ja Johnny ubena kukayisha mpila mu nzubo. Bainanji baamba’mba: “Johnny, kupaminanga mpila mu nzubo ne! Usakulala bipe.” Johnny walengulula byaamba bainanji ne kutwajijila kupama mpila, kabiji walala mulondo. Bainanji bakonsha kumujimunako byepi? Lujimuno lwa bainanji lwakonsha kuvwangamo kumufunjisha ne kumukambula. Pa kumufunjisha, bainanji bakonsha kumuvululamo ene mambo byubilo byanji o byatamina. Babena kukeba kumufunjisha buwame buji mu kukookela bansemi banji, ne kumulumbulwila kuba’mba wafwainwa kulondelanga mizhilo yabo kabiji kechi yakatazha ne. Kabiji pa kuba’mba bamukwashe kukookela, bakonsha kumukambula mu jishinda jawama. Kampe bakonsha kumwangata mpila ne kwiifya. Kino kyafwainwa kumulengela kuyuka’mba mu kubula kukookela bansemi kechi mufuma byawama ne.

3 Byo tuji mu kipwilo kya bwina Kilishitu, ne atweba twi ba mu nzubo ya Lesa. (1 Timo. 3:15) Onkao mambo, tunemeka luusa lwa Yehoba lwa kubikako mizhilo ne byo etujimunako mu butemwe umvwe twalala mizhilo yanji. Kabiji mu byubilo byetu inge mwafuma kalulu kuvimba meso, lujimuno lwanji lwituvululamo buneme buji mu kukookela Shetu wa mwiulu. (Nga. 6:7) Lesa wituta bingi muchima kabiji kechi ukeba’mba tupitenga mu bintu byatama ne.—1 Pe. 5:6, 7.

4. (a) Yehoba upesha lujimuno lwa mutundu ka? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

4 Inge ketupane lujimuno lwa mu Binembelo, twakonsha kukwasha mwana nangwa muntu ye tufunjisha Baibolo kufikizha kikonkwanyi kya kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu. Mambo a Lesa kyo kingijisho kikatampe kyo twingijisha pa kufunjisha bantu, mambo etukwasha ‘kujimunako bantu mu bololoke.’ Mu jino jishinda, twakonsha kukwasha mwanetu nangwa muntu ye tufunjisha Baibolo ‘kulama bintu byonse bitukambizhe Yesu.’ (2 Timo. 3:16; Mat. 28:19, 20) Yehoba witupesha bingi inge ketufunjishe bantu mu jino jishinda, mambo kibalengela nabo kufunjishako bakwabo kwikala baana ba bwanga ba Kilishitu. (Tangai Titusa 2:11-14.) Twayai twisambe pa mikumbu ya ano mepuzho asatu anema: (1) Lujimuno lwa Lesa lumwesha byepi amba witutemwa? (2) Twakonsha kufunjilako ka ku bantu ba kala Lesa bo ajimwineko? (3) Pa kujimunako bakwetu, twakonsha kulondela byepi Yehoba ne Mwananji?

LESA WITUJIMUNAKO MU BUTEMWE

5. Mu ñanyi mashinda lujimuno lwa Yehoba mo lumweshesha’mba witutemwa?

5 Na mambo a butemwe, Yehoba witololako, kwitufunjisha, ne kwitukwasha pa kuba’mba tutwajijile kwikala mu butemwe bwanji ne kwenda mu jishinda ja ku bumi. (1 Yoa. 4:16) Kechi witwambila byatama nangwa mwenga kya kuba twatendeka kwilengulula ne. (Maana 12:18) Pakuba Yehoba witunemeka, kabiji uta muchima pa byubilo byetu byawama ne kunemeka luusa lwetu lwa kwifuukwila. Nanchi abino byo byo mumona lujimuno lwa Yehoba lufuma mu Mambo anji, mu mabuku alumbulula Baibolo, ku bansemi benu bena Kilishitu, ku bemufunjisha Baibolo, nangwa ku bakulumpe mu kipwilo nyi? Kya kine, bakulumpe mu kipwilo betololako na muchima wakooka inge ketuye “mu jishinda jingi,” kampe kwa kubula ne atweba bene kuyuka, kabiji kino kimwesha Yehoba byo etutemwa.—Nga. 6:1.

6. Inge kya kuba lujimuno lwavwangamo kwangata muntu mingilo nangwa kumupanga mu kipwilo, lumwesha byepi butemwe bwa Lesa?

6 Bimye bimo lujimuno luvwangamo byavula, kechi kufundañanatu nangwa kololakotu muntu mu byambo ne. Inge muntu walenga mambo akatampe, lujimuno lwakonsha kuvwangamo kumwangata mingilo yo aingilanga mu kipwilo. Nangwatu inge kyaikala bino, luno lujimuno lumwesha Lesa byo etutemwa. Kwangata muntu mingilo yo aingilanga kwakonsha kumukwasha kuyuka buneme bwa kwikala na lufunjisho lwa Baibolo lwa pa bunke, kulanguluka languluka pa byo afunda ne kulomba. Onkao mambo, wakonsha kukosesha bulunda bwanji na Lesa. (Sala. 19:7) Mu kuya kwa kimye, bakonsha kumubwezhezha mingilo yo aingilanga. Nangwatu kupanga muntu mu kipwilo kumwesha butemwe bwa Yehoba, mambo kuzhikijila kipwilo ku byubilo byatama. (1 Ko. 5:6, 7, 11) Kabiji na mambo a kuba Lesa ujimunako bantu monka mo kyafwainwa, kupanga muntu mu kipwilo kukwasha ndengamambo kuyuka’mba walengele mambo akatampe ne kumulengela kulapila.—Byu. 3:19.

WAFUNJIJILEKO KU LUJIMUNO LWA YEHOBA

7. Shebina waingilanga ñanyi mwingilo, kabiji ñanyi muteeto watama ye atendekele kwikala nanji?

7 Pa kuba’mba tumvwishe buneme bwa lujimuno, twayai twisambe pa bantu babiji Yehoba bo ajimwineko: Shebina, wajingako mu kimye kya Mfumu Hezekiya, ne mulongo wa mu ano moba aye Graham. Na mambo a kuba’mba wajinga kalama kabiji mukulumpe ‘watalanga pa nzubo ya mfumu,’ Shebina walangulukilenga’mba wajinga na luusa lukatampe. (Isa. 22:15) Kino kyamulengejile kutendeka kwitota ne kukeba kutumbalala. Wipoyejile aye mwine kilende kyawama, ne kwenda mu ‘makalaki awamisha.’—Isa. 22:16-18.

Lesa uketupesha inge twipelula ne kupimpula byubilo byetu (Monai mafuka 8-10)

8. Yehoba wajimwineko byepi Shebina, kabiji ñanyi bintu byafuminemo?

8 Na mambo a kuba Shebina watendekele kwitumbijika aye mwine, Lesa ‘wamufumishepo pa kifulo kyanji’ ne kupingizhapo Eliakima. (Isa. 22:19-21) Luno lupimpu lwaubiwe kimye mfumu wa bena Asilya aye Senakelibu kyo anengezhezhenga kulukuka Yelusalema. Byo papichile kimye, uno mfumu watumine babinemanga banji ku Yelusalema na nzhita ikatampe kuya na kuzakamisha Bayudea ne Hezekiya kuba’mba bakookele bena Asilya. (2 Mfu. 18:17-25) Eliakima bamutumine kuya na kwisamba na babinemanga, bino kechi wayile bunke ne. Wayijile pamo na bakwabo babiji, kabiji umo pa bano wajinga Shebina, waingijilenga mwingilo wa bunembeshi pa kyokya kimye. Nanchi kino kechi kimwesha’mba Shebina waswile mwingilo mucheche ye bamupele kabiji kechi wazhingijile nangwa kwikala na kizhingijisha pa kumufumya pa kifulo kikatampe nenyi? Inge ibyo, ñanyi bintu byo twakonsha kufunjilako ku jino jishimikila? Twayai twisambeko bintu bisatu.

9-11. (a) Ñanyi bintu byanema byo twakonsha kufunjilako ku byamwekejile Shebina? (b) Jishinda Yehoba jo ajimwijilemo Shebina jimutundaika byepi?

9 Kitanshi, Shebina bamufumishe pa kifulo kyo ajingapo. Byamumwekejile bitujimunako kuba’mba “paji kwitota palondela lonaiko, kabiji muchima wa kwilundumika ulengela kwituntula.” (Maana 16:18) Inge muji na mingilo mu kipwilo, kampe mwatumbalala ne kutumbalala, nanchi mukebikako kwikala bepelula nyi? Nanchi mukatumbijika Yehoba pa bya bupe byonse byo muji nabyo nangwa byonse byo mwauba nyi? (1 Ko. 4:7) Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Mbena kwambila yense uji mwi anweba namba, kange alangulukenga kukila po afwainwa kwilangulukila ne, poso kwikala na milanguluko yawama.”—Loma 12:3.

10 Kya bubiji, byo ajimwineko Shebina, kimwesha kuba’mba Yehoba wayukile’mba Shebina wakonsha kupimpula byubilo byanji. (Maana 3:11, 12) Luno ke lufunjisho lwanema bingi ku boba bo bangata mingilo mu kipwilo kya Lesa lelo jino. Kechi bafwainwa kuzhingila ne, pakuba bafwainwa kutwajijila kwingijila Lesa papelela bulume bwabo, ne kumona lujimuno amba kiyukilo kya butemwe bwa Yehoba. Vulukainga kuba’mba, Shetu wa mwiulu wayuka’mba twakonsha kupimpula byubilo byetu inge twipelula ne kulondela byo etujimunako. (Tangai 1 Petelo 5:6, 7.) Lujimuno lwakonsha kwikala jishinda jimo Lesa jo etubumbilamo, onkao mambo, twafwainwa kwikala nobe buchimba bwanekena mu maboko anji.

11 Kya busatu, aba bapana lujimuno ku bakwabo, nabiji bansemi ne bakalama mu kipwilo bafwainwa kufunjilako ku jishinda Yehoba jo ajimwijilemo Shebina. Bakonsha kufunjilako ka? Nangwa kya kuba lujimuno lwa Yehoba lumwesha byo ashikwa bubi, bino lumwesha ne byo ata muchima muntu walenga mambo. Umvwe mwi bansemi nangwa bakulumpe mu kipwilo mukeba kujimunako bakwenu, nanchi mukalondela byuba Yehoba, kushikwa kyatama kya uba muntu kabiji ne kulanguluka pa byubilo byawama biji na mwanenu nangwa mukwenu wa mu lwitabilo nyi?—Yuda 22, 23.

12-14. (a) Bamo boba byepi inge bebajimunako? (b) Mambo a Lesa akwashishe byepi mulongo umo kupimpula byubilo byanji, kabiji ki ka kyafuminemo?

12 Kyatamakotu ke kya kuba’mba, bantu bamo umvwe bebajimunako, bazhingila bingi kya kuba bafuma ne kwi Lesa ne ku bantu banji. (Hebe. 3:12, 13) Nanchi kino kilumbulula kuba’mba bano bantu kechi bakonsha kwibakwasha nenyi? Akilangulukai kyamwekejile mulongo Graham, ye bapangile mu kipwilo, kabiji mu kuya kwa kimye bamubwezhezhe, kabiji wabwelele waleka kupwila ne kusapwila. Byo papichile myaka, waambijile mukulumpe mu kipwilo wajinga mulunda nanji kuba’mba atendeke kumufunjisha Baibolo.

13 Uno mukulumpe uvuluka’mba: “Ba Graham bajinga na bwitote. Balengululanga bakulumpe bajinga mu kavoto kebamupangile mu kipwilo. Onkao mambo, kimye kyo twafunjilenga, twisambile pa binembelo byaamba pa bwitote ne bifumamo. Mambo a Lesa akwashishe ba Graham kumona byubilo byabo byo byajinga, kabiji bamwene’mba byatamine. Byafuminemo byawamine bingi! Byo baswile kuba’mba bajinga na ‘mwamba’ wa bwitote mu jiso ne kuba’mba byubilo byabo bya kulengulula bakulumpe lo lukatazho lo bajinga nalo, ponkapotu batendekele kupimpula byubilo byabo. Batendekele kupwila kimye kyonse, kuchikamenamo kufunda Mambo a Lesa, ne kulomba pa juba pa juba. Kabiji batendekele kulama bulongo kisemi kyabo kya kuba bakazhi babo ne baana baikele bingi na lusekelo.”—Luka 6:41, 42; Yako. 1:23-25.

14 Uno mukulumpe mu kipwilo watwajijile kwamba’mba: “Juba jimo ba Graham baambile byambo byamfikile bingi pa muchima. Baambile’mba: ‘Nafunjile bukine kala, kabiji naingijilepo ne bupainiya. Luno popo nakonsha kwamba’mba natemwa Yehoba.’ Kechi pabanjile ne, bebapele mwingilo wa kupana twa kwambilamo mu Nzubo ya Bufumu, kabiji banemekele bingi uno mwingilo. Nafunjijileko kuba’mba umvwe muntu wipelula ku meso a Lesa kupichila mu kuswa lujimuno, utambula mapesho avula bingi.”

LONDELAINGA YEHOBA NE KILISHITU INGE MUBENA KUFUNDAKO MUNTU

15. Umvwe tukeba kufika bakwetu pa muchima pa kwibajimunako, twafwainwa kuba byepi?

15 Pa kuba’mba twikale bafunjishi bawama, twafwainwa kutako muchima kufunda Mambo a Lesa. (1 Timo. 4:15, 16) Kyo kimotu ne boba bo bapa luusa kwi Lesa lwa kujimunako bakwabo, bafwainwa kutwajijila kulondela lutangijilo lwa Yehoba. Inge bakwabo bamona’mba bepelula kabiji balondela lutangijilo lwa Lesa, bakebanemeka, kabiji kikebakwasha kukasuluka pa kwamba kimye kyo babena kufunjisha nangwa kololako bakwabo. Twayai twisambe pa byaubanga Yesu.

16. Twakonsha kufunjilako ka ku jishinda jawama Yesu jo ajimwinangamo bantu ne kwibafunjisha?

16 Yesu wakookelanga Bashanji kimye kyonse, nangwatu pa kimye po kyakatezhe kuba bino. (Mat. 26:39) Wavulwilemo banteleki banji kuba’mba byo afunjishanga ne maana o ajinga nao byafumine kwi Bashanji. (Yoa. 5:19, 30) Kwipelula ne lukookelo byo byalengejile bantu kwiya kwi aye kabiji kwamukwashishe kwikala mufunjishi wa lusa ne kifyele. (Tangai Luka 4:22.) Byambo bya kwa Yesu byatundaikile boba balefwilwe bajinga nobe jitete jafyotoka nangwa nobe muzhinge ufutumuka ubena kukeba kuzhima. (Mat. 12:20) Yesu watwajijile kumwesha lusa ne butemwe nangwatu kimye kyo aesekelwe. Kino kimwekela mu byo aolweleko batumwa banji pa muchima wa bwitote ne kukeba kutumbalala.—Mako 9:33-37; Luka 22:24-27.

17. Ñanyi byubilo byawama byakonsha kukwasha bakulumpe mu kipwilo kwikala bakafunga bawama ba jitanga ja Lesa?

17 Aba bonse bo bapa luusa lwa kujimunako bakwabo mu kipwilo bafwainwa kulondela byaubanga Kilishitu. Kuba bino kumwesha’mba bakeba kulondela lutangijilo lwa Lesa ne Mwananji. Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Fungainga jitanga ja Lesa jo bemupa kulama, byo muji bakalama, kange mwingilenga kya kwimukanjikizha ne, mwingilenga na muchima wa kwipana kwi Lesa; kechi na muchima wa kukeba kumwenamo mali ne, bino na muchima yense; kechi kwibobila bunkambo aba Lesa bo enonkela mwine ne, kana kwikala ba kumwenako jitanga.” (1 Pe. 5:2-4) Kine, bakalama mu kipwilo banekenena buntangi bwa Lesa ne Kilishitu, mutwe wa kipwilo, bamwenamo byawama abo bene ne boba bo batangijila.—Isa. 32:1, 2, 17, 18.

18. (a) Yehoba ukeba bansemi kuba ka? (b) Lesa ukwasha byepi bansemi kwingila bulongo mwingilo wabo wa kufunjisha baana?

18 Ano mafunde engila ne mu kisemi. Mitwe ya bisemi beibuula’mba: “Kange muzhingijishenga baana benu ne, bino bakomeshainga mu kwibajimuna ne kwibafunjisha maana a Yehoba.” (Efi. 6:4) Nanchi kuba bino kwanema nyi? Pa Byambo bya Maana 19:18 paamba’mba: “Funjisha mwanobe saka kukiji kimye, kabiji kange uzhatwe na lufu lwanji ne.” Kya kine, Yehoba ukapamo mambo bansemi bena Kilishitu umvwe bakankalwa kujimunako baana babo. (1 Sam. 3:12-14) Nangwa byonkabyo, Yehoba upa bansemi maana ne bulume bukebewa inge bepelula ne kulomba kwi aye ne kulondela lutangijilo lwa Mambo a Lesa ne mupashi wazhila.—Tangai Yakoba 1:5.

KUFUNDA BYA KWIKALA MU MUTENDE MYAKA NE MYAKA

19, 20. (a) Ñanyi mapesho afumamo mu kuswa lujimuno lwa Lesa? (b) Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

19 Umvwe twaswa lujimuno lwa Lesa ne kulondela Yehoba ne Yesu pa kujimunako bakwetu, mukafuma mapesho avula bingi. Umvwe ketube bino, tukekala mu mutende mu bisemi ne mu kipwilo. Kabiji muntu yense ukamonanga’mba bamutemwa kabiji wanemekwa, kabiji kino kimwesha mutende ne mapesho akwabo o tukeyowa mu ntanda ipya. (Sala. 72:7) Kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, Yehoba witujimunako kuba’mba tuyuke bya kwikala mu mutende na bakwetu kimye kyonse ne kukwatankana nobe kisemi kimo kiji mu maboko anji. (Tangai Isaya 11:9.) Umvwe ke tumone lujimuno lwa Lesa mu jino jishinda, tukayuka ene mambo o lwaikelako, kuba’mba ke jishinda jimwesha butemwe bwitutemwa Lesa.

20 Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa mbaji yapusana pusana ya lujimuno mu kisemi ne mu kipwilo. Kabiji tukesamba pa byo twakonsha kwijimunako atweba bene ne kintu kikola bingi ku muchima kukila pa lujimuno.