Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Dinyoka ntshijadiki tshia mudi Nzambi mutunange

Dinyoka ntshijadiki tshia mudi Nzambi mutunange

“Yehowa udi unyoka bantu badiye munange.”​—EB. 12:6.

MISAMBU: 123, 86

1. Mmunyi mutu Bible utamba kuakula bua dinyoka?

PAUDI umvua muaku “dinyoka,” tshidi tshikuluila mu lungenyi ntshinyi? Pamuapa udi mua kuela meji diakamue ku dituta, kadi muaku eu udi umvuija malu a bungi. Bible utu wakula bua dinyoka mu mushindu muimpe, imue misangu uditela pamue ne dimanya, meji, dinanga, ne muoyo. (Nsu. 1:2-7; 4:11-13) Bidi nanku bualu padi Nzambi utunyoka, bidi bileja mudiye mutunange ne musue bua tupete muoyo wa tshiendelele. (Eb. 12:6) Nansha mudi Nzambi utunyoka imue misangu, kena utunyoka ne tshikisu to. Mu bulelela, dinyoka didi nangananga diumvuija kulongesha, bu mudi kulongesha muana bua kumukolesha.

2, 3. Mmunyi mudi dinyoka mua kukongoloja dilongesha ne dikandika amue malu? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

2 Tuangatabi tshilejilu etshi: muana mukese wa balume kampanda diende Johnny udi unayila ndundu mu nzubu. Mamuende udi umuambila ne: “Johnny, si udi mumanye ne: kuena ne bua kunayila ndundu mu nzubu to! Udi mua kunyanga bintu.” Kadi bu mudiye ubenga mubelu wa mamuende, udi utungunuka ne kunayila ndundu mu nzubu, pashishe utayisha tshitekelu tshia bilongo. Mmunyi mudiye mua kumunyoka? Dinyoka diamupeshaye didi mua kukongoloja dimulongesha ne dimukandika amue malu. Padiye umulongesha, udi mua kumuvuluija bua tshinyi tshienzedi tshiende atshi ntshibi. Mmusue kumuleja mudibi bimpe bua kutumikila baledi bende, umumvuija ne: mikenji yabu idi ne mushinga ne kayena imupita makanda to. Pashishe bua kutua mêyi ende mpanda, udi mua kumukandika amue malu. Tshilejilu, udi mua kumunyenga ndundu au bua tshikondo kampanda. Abi bidi mua kuleja Johnny ne: kubenga kutumikila ki nkuimpe to.

3 Bu mutudi bena mu tshisumbu tshia bena Kristo, tudi bena mu nzubu wa Nzambi. (1 Tim. 3:15) Bua nanku, tudi tunemeka bukenji budi nabu Yehowa bua kutuelela mikenji ne kutunyoka ne dinanga patudi tuyishipa. Bualu bukuabu, padi bienzedi bietu bitufikisha kubi, dinyoka diende didi dituvuluija mudibi menemene ne mushinga bua kutumikila Tatu wetu wa mu diulu. (Gal. 6:7) Nzambi udi ututabalela bikole, ne ki mmusue bua tupete ntatu to.​—1 Pet. 5:6, 7.

4. a) Ndilongesha kayi didi Yehowa ubenesha? b) Nnkonko kayi ituandamuna mu tshiena-bualu etshi?

4 Patudi tulongesha muana anyi mulongi wa Bible Dîyi dia Nzambi, tudi mua kumuambuluisha bua kulua muyidi wa Kristo. Dîyi dia Nzambi ke tshiamu tshietu tshinene tshia mudimu tshia kulongeshangana natshi, ne didi dituambuluisha bua “kunyoka mu buakane.” Nunku tudi mua kuambuluisha muanetu mulela anyi mulongi wa Bible bua kumvua ne ‘kutumikila malu onso avua Yezu mutuambile.’ (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20) Yehowa udi ubenesha dilongesha dia buena edi didi dipetesha balongi bionso bidi bikengedibua bua kuvuijabu pabu bantu bakuabu bayidi ba Kristo. (Bala Tito 2:11-14.) Mpindieu tuandamunayi nkonko isatu ya mushinga eyi: 1) Mmunyi mudi dinyoka dia Nzambi dileja mudiye mutunange? 2) Mmalongesha kayi atudi tupetela ku bilejilu bia bantu bavua Nzambi munyoke ku kale? 3) Patudi tunyoka bakuabu, mmunyi mutudi mua kuidikija Yehowa ne Muanende?

NZAMBI UTU UTUNYOKA NE DINANGA

5. Mmu mishindu kayi mudi dinyoka dia kudi Yehowa dileja mudiye mutunange?

5 Dinanga didi disaka Yehowa bua kutubela, kutuyisha, ne kutulongesha bua tushale mu dinanga diende ne mu njila udi ufikisha ku muoyo. (1 Yone 4:16) Katu utupuekesha milongo anyi utupenda, bitufikisha ku didimona katuyi ne mushinga to. (Nsu. 12:18) Kadi Yehowa utu ututua mushinga, utangila malu mimpe adi mu muoyo wetu ne unemeka budikadidi buetu bua kudisunguila malu. Ke muudi umona dinyoka dia Nzambi nansha diodi difumina mu Dîyi diende, mu mikanda yetu, kudi baledi bena Kristo, anyi kudi bakulu anyi? Bushuwa, bakulu badi badienzeja bua kutupingaja mu njila ne meji a bupole ne dinanga patudi ‘tusesuka mu njila,’ pamuapa katuyi bamanye, badi baleja mudi Yehowa mutunange.​—Gal. 6:1.

6. Nansha padi muntu ujimija majitu anyi wipatshibua mu tshisumbu, mmunyi mudibi bileja ne: Nzambi mmumunange?

6 Kadi kudi imue misangu idi dinyoka mua kukongoloja malu makuabu pa kumbusha kufila mibelu. Muanetu kampanda yeye muenze mpekatu munene, dinyoka didi mua kuikala dijimija majitu mu tshisumbu. Nansha yeye mujimije majitu, dinyoka dia nunku didi anu dileja mudi Nzambi mumunange. Tshilejilu, dijimija majitu didi mua kuambuluisha muntu bua kujingulula ne: bidi ne mushinga bua kudifilaye ku dilonga Bible, ku dielangana meji, ne ku disambila. Nunku bidi mua kukolesha malanda ende ne Nzambi. (Mis. 19:7) Mu kupita kua matuku, badi mua kumupingajila majitu ende. Nansha dipatshibua mu tshisumbu didi padi dileja mudi Nzambi mutunange bualu didi dikuba tshisumbu ku buenzeji bubi. (1 Kol. 5:6, 7, 11) Bu mudi Nzambi unyoka bantu mu mushindu muakanyine, dipatshibua mu tshisumbu didi mua kufikisha muntu ku dimona bunene bua mpekatu wende ne didi mua kumusaka ku dinyingalala.​—Bien. 3:19.

DINYOKA DIA YEHOWA DIAKAMUAMBULUISHA

7. Shebena uvua nganyi? Nngikadilu kayi mubi uvuaye mupete?

7 Bua kumvua bimpe mushinga udi nawu dinyoka, tukonkononayi bilejilu bia bantu babidi bavua Nzambi munyoke aba: Shebena, uvua ne muoyo mu matuku a mukalenge Hezikiya, ne Graham, muanetu wa balume wa mu matuku etu aa. Bu muvua Shebena mulami wa bintu uvua “utangila nzubu,” pamuapa nzubu wa Hezikiya, uvua ne bukokeshi bua bungi. (Yesh. 22:15) Kadi bia dibungama, wakapeta lutambishi, ukeba butumbi buende. Wakadienzela too ne lukita lua mushinga mukole, ne uvua wendela mu ‘matempu a butumbi.’​—Yesh. 22:16-18.

Kuakaja lungenyi luetu ne budipuekeshi buonso kudi kutupetesha masanka a kudi Nzambi (Tangila tshikoso tshia 8-10)

8. Mmunyi muvua Yehowa munyoke Shebena? Mbipeta kayi biakamueneka?

8 Bu muvua Shebena udikebela butumbi, Nzambi ‘wakamuipata ku mudimu wende,’ kutekaye Eleyakima. (Yesh. 22:19-21) Bualu ebu buakenzeka pavua Saneheliba mukalenge wa Ashû ukeba kuluisha Yelushalema. Panyima pa matuku, mukalenge au wakatuma bakokeshi banene ku Yelushalema ne tshiluilu tshinene tshia basalayi bua kutekesha bena Yuda mu maboko ne kuzakeja Hezikiya bua adifile mu bianza biabu. (2 Bak. 18:17-25) Hezikiya wakatuma Eleyakima bua ayukile ne bakokeshi abu, kadi kavua nkayende to, uvua ne bantu bakuabu babidi, umue wa kudibu uvua Shebena ukavua mulue sekretere. Pavua Shebena muitabe ne budipuekeshi buonso mudimu mushadile eu, bidi bileja ne: kavua mukuatshilangane tshiji ne mulaminangane munda to. Mmalongesha kayi atudi tupetela ku muyuki wende eu? Tumonayi malongesha asatu.

9-11. a) Bualu buvua bufikile Shebena budi butulongesha malu kayi a mushinga? b) Mushindu uvua Yehowa muenzele Shebena malu udi ukulongesha tshinyi?

9 Tshia kumpala, Shebena wakajimija muanzu wende. Bualu buvua bumufikile budi butuvuluija didimuija dia ne: “Lutambishi ludi lulua kumpala kua dibutuka, ne lungenyi lua didibandisha ludi lulua kumpala kua dikuluka.” (Nsu. 16:18) Wewe ne majitu mu tshisumbu, pamuapa bakuanyisha bikole, neudienzejaku bua kuikala ne didipuekesha anyi? Neupeshaku Yehowa butumbi bua bipedi biwudi nabi anyi bua biudi muenze anyi? (1 Kol. 4:7) Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Ndi ngambila muntu yonso wa munkatshi muenu amu bua kedi meji ne: mmupite tshidiye atshi to, kadi ele meji bua ikale ne meji mimpe.”​—Lomo 12:3.

10 Tshibidi, dinyoka dikole divua Yehowa mupeshe Shebena divua pamuapa dileja ne: uvua wela meji ne: Shebena uvua mua kushintuluka. (Nsu. 3:11, 12) Bua bantu badi bajimija majitu mu tshisumbu tshia Nzambi lelu, edi ndilongesha dimpe be! Pamutu pa kukuata tshiji anyi kulaminangana munda, mbimpe batungunuke ne kuenzela Nzambi mudimu ne muabu muonso bilondeshile tshikadibu, bamona dinyoka adi bu tshijadiki tshia mudi Yehowa mubanange. Tuvuluke ne: tuetu tudipuekesha kumpala kua Tatu wetu, kakupanga kutufuta to. (Bala 1 Petelo 5:6, 7.) Dinyoka difila ne dinanga didi mua kuikala mushindu udi Nzambi utufumba, nanku tulekele Nzambi atufumbe.

11 Tshisatu, mushindu uvua Yehowa muenzele Shebena malu udi dilongesha dinene kudi bantu badi ne bukokeshi bua kufila manyoka, bu mudi baledi ne bakulu. Ndilongesha kayi adi? Bu mudi Yehowa unyoka muntu bua kuleja mudiye mukine mpekatu, bidi bileja kabidi mudiye uditatshisha bua muntu udi muenze mpekatu. Biwikala muledi anyi mukulu, ne bikulomba bua kufila dinyoka, newidikijaku Yehowa, ukina bubi eku ukeba malu mimpe adi kudi muanebe anyi kudi muena Kristo nebe anyi?​—Yuda 22, 23.

12-14. a) Ntshinyi tshitu bamue benza patu Nzambi ubanyoka? b) Mmunyi muvua Dîyi dia Nzambi diambuluishe muanetu wa balume kampanda bua kuakaja tshikadilu tshiende? Mbipeta kayi biakamueneka?

12 Bia dibungama, patubu banyoka bamue bana betu, batu bashala anu banyingalala bafika too ne ku dilekela Nzambi ne bantu bende. (Eb. 3:12, 13) Kadi bidiku bileja ne: kakuena mushindu wa kuambuluisha bantu ba nunku anyi? Tuakule bua Graham uvuabu bipate mu tshisumbu, panyima pa matuku kumualujabu, kadi pashishe kulekelaye bisangilu ne buambi. Bidimu ndambu pashishe, wakalomba mukulu uvua mudie nende bulunda bua amulongeshe Bible.

13 Mukulu au udi uvuluka, wamba ne: “Lutambishi ke luvua lutatshisha Graham. Uvua wakula bibi bua bakulu bavua bangate dipangadika dia kumuipata. Nunku misangu mikese ituakalonga nende pashishe, tuakakonkonona mvese idi yakula bua lutambishi ne bipeta bialu. Graham wakatuadija kudimona bimpe mu lumuenu lua Dîyi dia Nzambi, kavua muanyishe tshikavuaye atshi to. Bipeta bia dikema biakamueneka! Yeye mumane kujingulula ne: uvua mufofomija mêsu kudi ‘mukamba’ wa lutambishi, ne mujingulule ne: uvua ne tshibidilu tshia kuakula bibi bua bakuabu, wakashintuluka ne lukasa luonso, kuluaye muntu muimpe. Wakatuadija kubuela mu bisangilu pa tshibidilu, kulonga Bible ne tshisumi tshionso, ne kusambila dituku dionso. Bu muvuaye mfumu wa dîku, wakitaba majitu ende a mu nyuma, kusankishabi mukajende ne bana bende bikole.”​—Luka 6:41, 42; Yak. 1:23-25.

14 Mukulu au udi utungunuka, wamba ne: “Dimue dituku, Graham wakangambila bualu buakandenga ku muoyo bikole. Wakangambila ne: ‘Ndi mumanye bulelela kukadi bidimu bia bungi. Mvua too ne mpanda-njila. Kadi anu lelu ke undi mua kuamba mu bulelela ne: ndi munange Yehowa.’ Mu matuku makese, bakamulomba bua ikale wendesha mikro mu bisangilu, wakanyisha bikole diakalenga adi. Tshilejilu tshiende ntshindongeshe ne: padi muntu udipuekesha kumpala kua Nzambi, witaba dinyoka, udi upeta masanka a bungi!”

PANUDI NUFILA MANYOKA, NUIDIKIJE NZAMBI NE KRISTO

15. Tuetu basue bua dinyoka ditudi tufila dilenge mioyo ya bantu, ntshinyi tshitudi ne bua kuenza?

15 Bua kuikala balongeshi bimpe, tudi ne bua kuanji kuikala balongi bimpe. (1 Tim. 4:15, 16) Bia muomumue, bantu badi Nzambi mupeshe bukokeshi bua kufila manyoka, bobu bine badi ne bua kutungunuka ne kukokela buludiki bua Yehowa ne muoyo mujima. Budipuekeshi bua mushindu eu budi bufikisha bakuabu ku dibanemeka ne bubapetesha mushindu wa kuakula ne dikima padibu balongesha anyi babela bakuabu. Tuangate tshilejilu tshia Yezu.

16. Mmalongesha kayi atudi tupetela ku mushindu uvua Yezu ubelangana biakane ne ulongesha bimpe?

16 Yezu uvua misangu yonso utumikila Tatu wende nansha pavuabi bikole menemene. (Mat. 26:39) Wakaleja muvua malongesha ende ne meji avuaye nawu bifumina kudi Tatu wende. (Yone 5:19, 30) Budipuekeshi bua Yezu ne ditumikila diende biakakoka bantu ba muoyo mutoke kudiye ne bivua bimuvuije mulongeshi uvua ne luse ne mêyi malenga. (Bala Luka 4:22.) Mêyi ende malenga akalenga mioyo ya bantu bavua bu dilenge didibu baboze anyi bu mukaba wa muendu wa mafuta udi wamba kujima. (Mat. 12:20) Nansha pavuaku malu avua mua kumupangisha lutulu, yeye uvua anu ne bulenga ne dinanga. Bualu ebu buakamueneka pavuaye mubele bapostolo bende bua muvuabu baleje lungenyi lua budinangi ne lutambishi.​—Mâko 9:33-37; Luka 22:24-27.

17. Nngikadilu kayi milenga yambuluisha bakulu bua kuikala balami bimpe ba mikoko ya Nzambi?

17 Bantu bonso badibu bapeshe bukokeshi bua kufila manyoka bilondeshile Bible badi ne meji padibu bidikija tshilejilu tshia Kristo. Bushuwa, padibu benza nunku badi baleja mudibu basue bua Nzambi ne Muanende babafumbe. Mupostolo Petelo wakafunda ne: “Nulame tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi tshidi mu bianza bienu, nuenza mudimu bu batangidi, kanuyi benzeja ku bukole, kadi ku budisuile kumpala kua Nzambi; kabiyi bua dinanga dia bintu bipeta mu njila mibi, kadi ne muoyo wa disanka; kanuyi nukokesha ne bumfumu pa bantu badi bumpianyi bua Nzambi, kadi nulue bilejilu kudi mikoko.” (1 Pet. 5:2-4) Tudi tunujadikila ne: batangidi badi bakokela ne disanka dionso Nzambi ne Kristo udi mutu wa tshisumbu, badi babeneshibua bobu ne aba badi mu bianza biabu.​—Yesh. 32:1, 2, 17, 18.

18. a) Yehowa udi ulomba baledi tshinyi? b) Mmunyi mudi Nzambi wambuluisha baledi bua kukumbaja mudimu wabu?

18 Mêyi manene amue amue aa adi atangila kabidi bena mu dîku. Bible udi wambila bamfumu ba mêku ne: “Nuenu batatu, kanuikadi nufiikisha bana benu munda, kadi tungunukayi ne kubakolesha ne mibelu ne didimuija bia Yehowa.” (Ef. 6:4) Bua tshinyi bualu ebu budi ne mushinga wa bungi? Bualu Nsumuinu 19:18 udi wamba ne: “Nyoka muanebe patshidiku ditekemena, ne kuambudi bujitu bua lufu luende.” Baledi bena Kristo bobu kabayi bapesha muana dinyoka didi dikengedibua, bushuwa, Yehowa neikale nabu tshilumbu! (1 Sam. 3:12-14) Kadi Yehowa udi upesha baledi meji ne bukole bidibu nabi dijinga padibu bamusengelela ne budipuekeshi buonso mu disambila, babala Dîyi diende, ne bamulomba nyuma muimpe bua kupeta buludiki.​—Bala Yakobo 1:5.

MANYOKA ADI ATULONGESHA MUA KUSOMBA KASHIDI MU DITALALA

19, 20. a) Mmasanka kayi atudi tupeta patudi tuitaba dinyoka dia kudi Nzambi? b) Ntshinyi tshitualonga mu tshiena-bualu tshialonda?

19 Mbikole bua tuetu kubala masanka onso atudi tupeta patudi tuitaba dinyoka dia kudi Nzambi, ne patudi tuidikija Yehowa ne Yezu mu dipesha bakuabu manyoka. Mu mêyi makese, mêku ne bisumbu bidi bilua muaba wa ditalala. Kabidi, muntu yonso neadiumvue munangibue bikole, muikale ne mushinga, ne muikale mu bukubi, aka nkadiosha ka masanka alua! (Mis. 72:7) Bulelela, katuena tuela kalele patudi tuamba ne: dinyoka dia kudi Yehowa didi ditulongesha mua kusomba pamue mu ditalala bua kashidi ne mu buobumue bu bena mu dîku badi tatuabu utabalela to. (Bala Yeshaya 11:9.) Tuetu tumona dinyoka dia kudi Nzambi mu mushindu eu, netudianyishe bikole, tudimona anu mudidi bushuwa tshijadiki tshinene tshia mudi Nzambi mutunange bikole.

20 Mu tshiena-bualu tshialonda, netuakule bua bibadi bikuabu bia dinyoka mu dîku ne mu tshisumbu. Netumone kabidi mutudi mua kudibela ne mutudi mua kuepuka tshintu tshibi tshitambe tshidi tshipite kanyinganyinga ka tshitupa tshîpi kadi dinyoka mua kukebesha.