1. Mwanda waka mutumibwa Polo wāsapwidile bene Kidishitu babajinji Bahebelu amba mwikankamikei banwe bene na bene ‘nakampata pano po pene’?

MU MYAKA katwa kabajinji, mutumibwa Polo wāpēle bene Kidishitu Bahebelu ano madingi a amba: “Twitei mityima batwe bene na bene mwanda wa kwikankamikila ku buswe ne ku mingilo milumbuluke, ne kuleka’byo kwibungila pamo mpika, na mwaibidila bamobamo, ino twikankamikei batwe bene na bene, nakampata pano pomwamona difuku dibafwena po pene.” (Bahebelu 10:24, 25) Banabetu bādi babwanya kwiipangula kine kyēbanenēne Polo bekankamike bininge abo bene na bene. Ne myaka itano mine keyabwene, kala bubinga bumo bwāmweka patōkelela. Mu kine kitatyi’kya, bāmwene amba difuku dya Yehova dya butyibi pa Yelusalema dibafwena pabwipi. Bājingulwile amba bafwaninwe kunyema mu kibundi enka na mwēbasapwidile’kyo Yesu. (Luka 21:20-22; Bilongwa 2:19, 20) Dino difuku dyāfikile mu mwaka wa 70 pāonakenye bene Loma Yelusalema.

2. Mwanda waka dyalelo tufwaninwe kulangulukila bininge pa mwanda utala kwikankamika batwe bene na bene?

² Dyalelo, netu tudi mu ngikadilo ya uno muswelo. Difuku dikatampe  ‘dya Yehova kadi dya kitentenji byamwiko’tu’ dibafwena. (Yoela 2:11) Kadi binenwa bya mupolofeto Zefenia bitala ne kino kyetu kitatyi, bya’mba: “Difuku dikatakata dya Yehova didi pabwipi, didi pabwipi ponka, ne kupeja’dyo nakampata!” (Zefenia 1:14) Pa kino, tufwaninwe kwita “mityima batwe bene na bene mwanda wa kwikankamikila ku buswe ne ku mingilo milumbuluke.” (Bahebelu 10:24) Tufwaninwe kuta banabetu mutyima bininge, nabya tukebakankamika ponso pobasakilwa kukankamikwa.

3. Lelo i bika byānenene mutumibwa Polo pa mwanda utala kwikankamika? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

³ “Njia mu mutyima wa muntu ibatadika’o: Ino mwanda mulumbuluke usangaja’o.” (Nkindi 12:25) Kyaba kimo batwe bonso tusakilwanga kukankamikwa. Polo wālombwele patōka’mba nansha ke boba bapēlwe mwingilo wa kukankamika bakwabo nabo basakilwa kukankamikwa. Wālembēle banababo ba mu Loma amba: “Ngabilanga bininge kwimona nenu, amba nemupe’ko kyabuntu kampanda kya ku mushipiditu amba mwikale kuninga; nansha’mba kwikale kwikankamika momudi, muntu ne muntu ukankamikwa na lwitabijo lwa mukwabo, ne lwenu ne lwami.” (Loma 1:11, 12) O mwanda enka ne mutumibwa Polo nandi wādi usakilwa kukankamikwa kyaba kimo.​—Tanga Loma 15:30-32.

4, 5. Le i bāni botubwanya kukankamika dyalelo, ne mwanda waka?

⁴ Dyalelo, tubwanya kukankamika boba bengidila Yehova kitatyi kyonso, pamo bwa bapania ba kikōkeji. Bavule mobadi i besuminwe bintu bivule mu būmi bwabo mwanda wa kwingila bu pania. Mo monka mulongēle ne bamishonele, ba mu kisaka kya Betele, batadi ba bipindi ne babo bakaji, ne boba bengila ku mabilo a bwalamuni. Bano bonso’ba i bepāne bininge mwanda wa kupityija kitatyi kivule mu mwingilo wa Yehova. O mwanda tufwaninwe kwibakankamika. Kadi tudi ne na banabetu bavule badi na mutyima wa kwendelela na mwingilo wa kitatyi kyonso, inoko pano kebakibwanyapo. Nabo bafwijanga’ko shi abakankamikwa.

⁵ Lelo i bāni bakwabo bafwaninwe kukankamikwa? Tubwanya kukankamika batutu ne bakaka bavule batongele kushala bukungulume nansha bukungakaji pa mwanda wa kukōkela musoñanya wa Yehova wa kwisonga “enka mudi Mfumwetu kete.” (1 Kodinda 7:39) Bakaji bekalanga bakankamikwa shi babo balume bebasapwila’mba bebasenswe ne kwibafwija’ko pa byonso byobalonga. (Nkindi 31:28, 31) Bene Kidishitu bōminina kupangwapangwa nansha babela nabo bafwaninwe kukankamikwa. (2 Tesalonika 1:3-5) Ba Yehova ne Yesu bakankamikanga bano bengidi bonso ba kikōkeji.​—Tanga 2 Tesalonika 2:16, 17.

6. Lelo i bika byotwifunda pa mwingilo wa bakulumpe batelelwe mu Isaya 32:1, 2?

⁶ Tanga Isaya 32:1, 2. Tudi mu kitatyi kya makambakano mwine motubwanya kwikala na njia ne kutyumukwa mutyima bukidi bonka. Yesu Kidishitu wingidijanga batutu bashingwe māni ne “bamfumu” ba kikōkeji ba mu mikōko mikwabo mwanda wa kwitukankamika. Bano bakulumpe mu bipwilo ke ‘bamfumupo’ ba lwitabijo lwetu ino i ‘bengidi netu’ pa mwanda wa nsangaji yetu. Basakanga kwitukwasha twikale na nsangaji ne kushala na kikōkeji.​—2 Kodinda 1:24.

7, 8. Lelo bakulumpe babwanya namani kukankamika banababo na binenwa ne na bilongwa?

⁷ Bakulumpe babwanya kwiula kimfwa kya mutumibwa Polo, mwine wādi ulonga bukomo mwanda wa kukankamika banababo. Wālembēle bene Kidishitu ba mu Tesalonika bādi bapangwapangwa amba: “Byotwimusenswe kisanso kya ku mutyima, twadi tuloelelwe kwimupa, ke’nkapo myanda miyampe ya Leza kete, ino i ne myuya yetu mine, mwanda mwi baswedibwe betu.”​—1 Tesalonika 2:8.

 ⁸ Bakulumpe babwanya kukankamika bininge banababo kupityila ku binenwa byabo. Ino le bafwaninwe nyeke kukadikila’nka pa binenwa byonkabyonka? Polo wāsapwidile bakulumpe ba mu Efisesa amba: “Mufwaninwe kususuka na mingilo mwa kukwashisha boba bakōkekōke, ne kuvuluka binenwa bya Mfumwetu Yesu, wanene aye mwine amba, ‘Nsangaji ya kupāna itabukile ya kupebwa.’” (Bilongwa 20:35) Polo wādi na mutyima wa ‘kupāna ne kupānwa aye ense’ pa mwanda wa banababo. Wālombwele kupityila ku bilongwa byandi amba udi na mutyima wa kwibalongela kintu kilumbuluke nakampata. (2 Kodinda 12:15) Mu muswelo umo onka, bakulumpe nabo bafwaninwe kukankamika ne kusenga banababo ke enkapo mu binenwa byonkabyonka ino i ne na bilongwa. Kino kilombola’mba betutele mutyima bya binebine.​—1 Kodinda 14:3.

9. Le bakulumpe babwanya kuleta namani madingi mu muswelo ukankamika?

⁹ Kitatyi kimo bakulumpe basakilwa kukankamika banababo na kwibapa madingi. Bakulumpe babwanya kuboila ñeni ku bimfwa bya mu Bible mwa kulongela kino mu muswelo ukankamika. Yesu i mushiye kimfwa kiyampe mu mwanda utala kuleta madingi kupityila ku misapu yaātumīne bipwilo bya mu Azia Minele pa kupwa kwa lufu ne lusangukilo lwandi. Wādi usaka kupāna madingi masumininwe ku kipwilo kya mu Efisesa, mu Pengamume, ne kya mu Tyiataila. Inoko kumeso kwa kupāna madingi wēbafwijije’ko bidi pa biyampe byonso byobādi balonga. (Kusokwelwa 2:1-5, 12, 13, 18, 19) Yesu wālombwele kipwilo kya mu Laodesea amba: “Boba bonso bonsenswe kisanso kikatampe nebadingilanga ne kwibalemununa. Nanshi pyasakana, wisāse.” (Kusokwelwa 3:19) Bakulumpe botudi nabo baloñanga bukomo bwa kwiula Kidishitu pa muswelo obapāna madingi.

10. I muswelo’ka otubwanya kwikomeja ne kwikankamika batwe bonso?

¹⁰ Ke enkapo bakulumpe kete ba kukankamika bakwabo. Polo wāsoñenye bene Kidishitu bonso besambe “kyokya kiyampe mwanda wa kūbaka pokifwaninwe, amba kipāne  kintu kya kamweno” ku bantu bakwabo. (Efisesa 4:29) Batwe bonso tufwaninwe kujingululwa bisakibwa bya bakwetu mwanda wa kwibakwasha. Polo wālembēle bene Kidishitu Bahebelu amba: “Komejai maboko mazēle ne manwi mazoze, kadi ololai nyeke tushinda twa maulu enu, amba kyokya kilemane kyakatelemuka, ino amba kibeluke.” (Bahebelu 12:12, 13) Batwe bonso tubwanya kwikomeja ne kwikankamika batwe bene na bene mu binenwa byetu, nansha shi twikale bankasampe.

11. Lelo i bika byakweshe Marthe paatyumukilwe mutyima?

¹¹ Kaka umo witwa bu Marthe watyumukilwe mutyima mu kitatyi kampanda. * (Tala kunshi kwa dyani.) Walembele amba: “Difuku dimo ami pa kupwa kulombela mwanda wa kukankamikwa, twetene na kaka umo mununu mwine waunombwele kisanso kikatampe ne lusa, enka bine byonadi nsakilwa mu kine kitatyi’kya. Kadi waunombwele amba nandi watenwe na matompo’nka na onadi nekonda nao, nemwene amba nkidipo bunka.” Padi uno kaka kajingulwilepo amba binenwa byandi byakweshe bininge Marthe!

12, 13. Le i muswelo’ka otubwanya kwingidija madingi adi mu Fidipai 2:1-4?

¹² Polo wālembēle bene Kidishitu ba mu Fidipai amba: “Nanshi, shi kudi kwikankamika mudi Kidishitu, shi kudi kusengibwa na buswe, shi kudi kwiabila mushipiditu, shi kudi kisanso kya ku mutyima ne lusalusa, vudijai nsangaji yami ne pa mfulo byomwikele na ñeni imo yonka ne buswe bumo bonka, mwikele umbumo senene, na ñeni imo yonka. Kemwakilongai kintu nansha kimo na lupotopoto nansha na ditatu, ino na kwityepeja, monai bakwenu amba i bemupite bukatampe. Kemwakitai mutyima enka ku tumweno twa banwe bene, ino i ne ku tumweno twa bakwenu.”​—Fidipai 2:1-4.

¹³ Batwe bonso tufwaninwe kukimba mikenga ya kwikwasha’mo batwe bene na bene. Tubwanya ‘kwisenga na buswe,’ “kwiabila mushipiditu,” ne kwisanswa “kisanso kya ku mutyima ne lusalusa” pa kwikankamika na batutu ne bakaka.

14. I muswelo’ka umo bidi otubwanya kukankamika’mo bakwetu?

¹⁴ Tusangalanga potwivwana’mba bantu botwakweshe mafuku kunyuma bakilamine kikōkeji kyabo. Mutumibwa Yoano wālembele amba: “Nkidipo na kintu kya kufwijija’ko kitabukile kino’ki, pongivwana’mba bami bana banangilanga nyeke mu bubine.” (3 Yoano 4) Bapania bavule basangalanga mpata shi abayuka’mba muntu obafundije bubine mafuku kunyuma wendelelanga kwingidila Yehova na kikōkeji, pakwabo enka ne kwingila bupania. O mwanda shi bapania abatyumukwa mutyima, tubwanya kwibavuluja biyampe byonso byokebadi balonge mwanda wa kukwasha bantu bakwabo.

15. Le i bintu’ka byotubwanya kulonga pa kukankamika bonso bengidila Yehova na kikōkeji?

¹⁵ Batadi ba bipindi bavule banenene amba abo ne bakaji babo bakankamikilwe pobatambwile mikanda ya kwibafwija’ko pa kupwa kupempula kipwilo. Mo mwiivwaninanga ne bakulumpe, bamishonele, bapania, ba mu kisaka kya Betele, pobengidila Yehova na kikōkeji. Shi twibafwija’ko, tubwanya kwibakankamika batwe papo kuyuka mpika.

16. Le i bintu’ka bipēla byotubwanya kulonga pa kukankamika bantu bakwabo?

¹⁶ Le ukalonga namani shi bikukomenanga kusapwila bantu bakwabo mowibamwena? Na bubine, ke bikomopo kukankamika bantu bakwabo. Ubwanya’tu kumungijamungija muntu. Shi aye waleka kumungamunga, nabya kino kilombola’mba udi na mwanda kadi padi usakanga kusapwila’o muntu. Ubwanya kumusenga na kumuteja.​—Yakoba 1:19.

17. Le i bika byakankamikile tutu umo nkasampe?

 ¹⁷ Tutu umo nkasampe witwa bu Henri watyumukilwe mutyima bininge palekele babutule bandi bavule kwingidila Yehova. Umo bidi i shandi, wadi wingila ne bu mukulumpe. Mutadi wa kipindi pa kujingulula’mba Henri i mutyumukwe mutyima, wamwita bakatome nandi kafé. Watejeje Henri na katentekeji paadi umusapwila monso mwaeivwanina. Kupwa Henri wajingulula’mba kushala na kikōkeji o muswelo umo kete wa kukwasha’mo babutule bandi bajokele mu bubine. Kadi wakankamikilwe ne paatangile Ñimbo ya Mitōto 46, Zefenia 3:17, ne Mako 10:29, 30.

18. (a) Lelo i bika byālembele Mulopwe Solomone pa mwanda utala kwikankamika? (b) Lelo i madingi’ka āletele mutumibwa Polo?

¹⁸ Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku myanda yemwenine ba Marthe ne Henri? Batwe bonso tubwanya kusenga ne kukankamika tutu nansha kaka usakilwa kusengibwa ne kukankamikwa. Mulopwe Solomone wālembele amba: “Kinenwa kinenwa ponka pa kitatyi pakyo, e! kunengela’kyo. Kutōka kwa meso kusangajanga mutyima: Kadi myanda miyampe iningijanga bikupa.” (Nkindi 15:23, 30) Le ubavuluka’ko muntu oyukile utyumukilwe mutyima? Le wabulwa’po kulonga tubintu’tu tupēla pamo bwa kumutangila myanda ya mu Kiteba kya Mulami nansha idi pa diteba dyetu? Kadi, Polo wāfundije amba kwimbila pamo ñimbo ya Bulopwe kubwanya kwitulengeja twiivwane biyampe. Wālembele amba: “Mwifundijei ne kwikankamika nyeke banwe bene na bene na ñimbo ya mitōto, mitendelo kudi Leza, ñimbo ya ku mushipiditu imbwa na kufwija’ko, mwimbila Yehova mu mityima yenu.”​—Kolose 3:16; Bilongwa 16:25.

19. Mwanda waka panopano ponka kwikankamika kusa kwikala na mvubu mpata, ne i bika byotufwaninwe kulonga?

¹⁹ Pano potwenda tufwena ku difuku dya Yehova, po pene potusakilwa kwikankamika batwe bene na bene. (Bahebelu 10:25) Tukekala na nsangaji shi tulonda madingi a Polo a amba: “Mwikankamikei ne kwitamija nyeke banwe bene na bene, monka momulongelanga kala.”​—1 Tesalonika 5:11.