1. ¿Tiko apostëlë Pablo tˈanmääy ja Dios mëduumbëty ets nyaymyëjääwmoˈoyëdët?

NINÄˈÄNËM duˈun ngayajtëgoyˈäjtëm extëm tyam parë nnaymyëjääwmoˈoyëm nixim niyam. ¿Tiko? Apostëlë Pablo duˈun tˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib käjpxtëp ebreo: “Nˈokˈëxtäˈäyëm ja winmäˈäny es nnaybyudëjkëm nixim niyam es nmëdäjtëm waanë niˈigyë tsojkën es nduˈunëm diˈibë oy. Näägëty kyaj nyakynyaymyukëdë mët ja myëˈˈëxpëjkpëty. Kyaj nˈadëtsëm extëm yëˈëjëty, nˈoknayjyotmëkmoˈoyëm nixim niyam, es waanë niˈigyë tyam, mët ko tyimpatnëp mä Jesus jyëmbitäˈäny” (Eb. 10:24, 25). Kyum mëgoxk jëmëjtë netyë tyäˈädë Dios mëduumbëty tˈixäˈändë ko të wyingony “ja Diosë myëj xëë” jam Jerusalén. Ets pyëkandëbë netyë kuentë ko yëˈë adëëp ja ijxwëˈëmën diˈibë Jesus nyigäjpx ets tsojkëp kyaˈaktët (Apos. 2:19, 20; Luk. 21:20-22). Ja Jyobaa myëj xëëw ja jyajty mä jëmëjt 70, ko ja romanë jäˈäy dyajkutëgooytyë Jerusalén.

2. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets niˈigyë naymyëwingoˈonëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm parë nnaymyëjääwmoˈoyëm?

 ² Mä tyäˈädë tiempë nanduˈun tyam nyajpatëm, wingon yˈijnë ja Jyobaa myëj xëëw diˈib itäämp “atsëˈëk ajawë” (Joel 2:11). Nan tyam yˈadëy extëm jyënaˈanyë Sofonías 1:14: “¡Ja Jyobaa myëj xëëw wingon yˈity! ¡Wingon yˈity, ets jantsy jotëgoy myiny!”. Päätyën jyëjpˈamëty nˈëxtäˈäyëmë “winmäˈäny es nnaybyudëjkëm nixim niyam es nmëdäjtëm waanë niˈigyë tsojkën es nduˈunëm diˈibë oy” (Eb. 10:24). Tsojkëp niˈigyë nmëwingoˈonëmë nmëguˈukˈäjtëm parë mbäät nmëjääwmoˈoyëm ko dyajtëgoyˈattët.

3. ¿Wiˈixë Pablo tnimaytyaky ko nnaymyëjääwmoˈoyëm?

³ Proverbios 12:25 jyënaˈany: “Ja mäˈäy täjën diˈibë jäˈäy myëdäjtypy mä kyorasoon, myëjeˈemtsyˈoˈkypy, per tuˈugë oybyë ayuk yëˈë diˈib jotkujkmooyëp”. Duˈunë duˈun, niˈamukë ntsojkëm ets näˈäganäˈäty pën xymyëjääwmoˈoyëm. Pablo jyënany ko pënaty myëjääwmooytyëbë myëguˈuktëjk nan tsojkëp yajmëjääwmoˈoytyët. Duˈun tnijäˈäyëdë ja Dios mëduumbëty diˈib Roma: “Mët ko nwinˈixandëp es ëjtskyëjxmë espiritë santë myadakën mmoˈoyëdët, es dëˈën myajmëjwiinxëdë ja mmëbëjkën. Jaˈats ëj nˈandijpy es ntsejpyëts kotsë naty nˈity mët miitsëty, nnayyaˈijt nnayyajxoˈonëm nigijxy mëdë tyäˈädë mëbëjkën diˈibë nmëdäjtëm” (Rom. 1:11, 12). Extëm nˈijxëm, axtë Pablo yajtëgoyˈäjt ets näˈäganäˈäty yajmëjääwmoˈoyët (käjpxë Romanʉs 15:30-32).

4, 5. ¿Pënaty nanduˈun yajmëjääwmoˈoyandëp, ets tiko?

⁴ Mbäät nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajtuundëp aduˈugë xyëëw tiempë mä Jyobaa tyuunk. Nimay të tmastuˈuttë tijaty parë mbäät tyundë prekursoor, misioneerë, betelitë, sirkuitë mëdë kyudëjk ets pënaty të nyëjkxtë tuumbë mä të nyaxkëdaˈagyë ofisinë mä yajkäjpxnaxyë ëxpëjkpajn. Nitëjkëdëp niˈamukë nmëjkumäˈäyëm ets jëjpˈam duˈun nduˈunëm. Nan oy ko nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib ojts duˈun tyundë, per të tyëgatstë jyukyˈäjtën ets kyaj mbäät duˈun nyekytyundë.

⁵ ¿Pënaty nanduˈun yajmëjääwmoˈoyandëp? Nmëguˈukˈäjtëm diˈib naytyuˈukˈäjttëp, diˈib kyaj pyëktë mët ko tmëmëdowdë anaˈamën mä jyënaˈany ets yëˈëyë tpëktët ja diˈib “myëbejkypy ja Jesukristë” (1 Kor. 7:39). Toxytyëjk kasäädë nan yajtëgoyˈäjttëp etsë myëmëjjäˈäy yˈanëˈëmxëdët ko mëk tsyokyëty ets ko yajtsobatypy tukëˈëyë tijaty tyuumpy (Prov. 31:28, 31). Nan oy ko nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëk tënääytyëp oyë jäˈäy pyajëditëdët o pyëk yˈixëdë (2 Tes. 1:3-5). Jyobaa mëdë Jesukristë jyotkujkmoopy niˈamukë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaj myastuˈudëdë (käjpxë 2 Tesalónikʉ 2:16, 17).

6. ¿Ti tuunk nyikëjxmˈäjttëbë mëjjäˈäytyëjk extëm jyënaˈanyë Isaías 32:1, 2?

⁶ (Käjpxë Isaías 32:1, 2). * Tsip nimëjääw tyamë tiempë, pääty mbäät xytyuktëjkëmë mäˈäy täjën o nˈëxtëkëwäˈkëm. Perë Jesukristë xymyëjääwmoˈoyëm ets xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxm “prinsipes” o mëjjäˈäytyëjk, duˈun diˈib nëjkxandëp tsäjpotm ets diˈib jukyˈatandëp yä Naxwiiny. Tyäˈädë mëjjäˈäytyëjk kyaj tniwintsënˈattë ja myëguˈuktëjkë myëbëjkën, niˈigyë tpudëkëdë parë tmëdattëdë “jotkujkˈäjtën esë xondakën” ets parë kyaj tmastuˈuttëdë Dios (2 Kor. 1:24).

7, 8. ¿Wiˈix mbäädë mëjjäˈäytyëjk tmëjääwmoˈoytyë myëguˈuktëjk mëdë yˈääw yˈayuk ets mët tijaty tyukmëduundëp?

⁷ Oy ko mëjjäˈäytyëjk tpanëjkxtëdë yˈijxpajtënë apostëlë Pablo. Yëˈë duˈun tnijäˈäyë ja Dios  mëduumbë diˈibë nety yajpajëdijttëp jam Tesalónica: “Byeenëts miits ntsoktë, jaˈagyëjxmëts ëj nnayjyäˈäjë es kyaj jyeˈeyëty nduknijawëdët ja oybyë ayuk, es axtë nandëˈën es miits nguˈoogëdët” (1 Tes. 2:8).

⁸ Pablo nan nyigäjpx ko näˈäty kyaj jeˈeyë tsyokyëty nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdë ääw ayuk, duˈun tˈanmääy ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Éfeso: “Xypyudëkëdët diˈibë tëgoyˈäjtxëp, es xyjamyatstët ja Nintsënˈäjtëm Jesusë yˈëxpëjkën ko jyënany: Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (Apos. 20:35). Pablo kyaj jeˈeyë tmëjääwmoˈoyany ja myëguˈuktëjk mëdë yˈääw yˈayuk, pes duˈun tˈanmääytyë: “Nyajtunëdëts tëgekyë diˈibëts nmëdäjtypy, es mët tëgekyëts ja nmëjää nbudëkëdët miitsëty” (2 Kor. 12:15). Nanduˈun mbäädë mëjjäˈäytyëjk ttundë, kyaj jeˈeyë tmëjääwmoˈoytyët ets tjotkujkmoˈoytyëdë myëguˈuktëjk mëdë ääw ayuk, tsojkëbë duˈun jam ti ttukpudëkëdët. Duˈun dyajnigëxëˈëktët ko jyantsy myëmääy jyantsy myëdäjtëp (1 Kor. 14:3).

9. ¿Ti pudëkëyanëbë mëjjäˈäytyëjk parë mbäät tkäjpxwijtë ja myëguˈuktëjk extëm mbäät myëjääwmoˈoyëdë?

⁹ Parë mëjjäˈäytyëjk tmëjääwmoˈoytyëdë myëguˈuktëjk, tsojkëp näˈäty tkäjpxwijtët o tjëjwijtsëmbittët. Oy ko tjamyatstët wiˈixë Biiblyë jyënaˈany parë tkäjpxwijtët ja myëguˈuk extëm mbäät myëjääwmoˈoyëty. Jesus pyëjtak tuˈugë oybyë ijxpajtën. Ko nety të jyukypyëjknë, ta ojts tkäjpxwijy kanääk ja tuˈukmujkën diˈib yajpatp Asia Menor. Ja tuˈukmujkën diˈib Éfeso, Pérgamo ets Tiatira jawyiin ojts tmëjkumay mä tkamoˈoynyëmë käjpxwijën (Diˈibʉ Jat. 2:1-5, 12, 13, 18, 19). Ets ja tuˈukmujkën diˈib Laodicea duˈun tˈanmääy: “Nˈoodëpts es njëjwijtsëmbijttëpts nidëgekyë diˈibëts ntsejpy. Pääty jodëmbittë es mët winë mjot xykyuytyundët diˈibëts miits nˈanmääytyëp” (Diˈibʉ Jat. 3:19).

10. ¿Ti mbäät nduˈunëm niˈamukë parë naymyëjääwmoˈoyëm nixim niyam?

¹⁰ Per kyaj yëˈëyë mëjjäˈäytyëjk tnikëjxmˈattë ets tmëjääwmoˈoytyëdë myëguˈuktëjk. Pablo ojts  ttukˈaneˈemy niˈamukë Dios mëduumbë: “Käjx matyäˈäktë diˈibë yajmëjwiin yajkajaajëp ja myëbëjkën pënëty myëdoodëp, es ttukˈoyˈatët” (Éfes. 4:29). Niˈamukë mbäät nˈijxëm tijaty yajtëgoyˈäjttëbë nmëguˈukˈäjtëm. Pablo duˈun tˈanmääy ja myëguˈuktëjk diˈib käjpxtëp ebreo: “Yajmëkpëktë ja këˈë diˈib tëëynyaapy, ets ja kox diˈib kyaj myëkëty, ets yajtëwdë ja nëˈë tuˈu parë mdekyëty, net ja tekymyäˈät kyaj yˈadonët ja tyeky, niˈigyë yˈagëdäˈägët” (Heb. 12:12, 13, TNM). Axtë ënäˈktëjk, mbäät tmëjääwmoˈoytyë nmëguˈukˈäjtëm.

11. ¿Wiˈixë Marthe yajpudëjkë diˈibë nety myëdäjtypyë mëk moˈon mëk tujkën?

¹¹ Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Marthe, * tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib patë mëk moˈon mëk tujkën. Yëˈë jyënaˈany: “Mä tuˈugë xëëw, tëtsë netyë Jyobaa nmënuˈkxtaˈaky parëts xypyudëkët, kots naybyatë mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë. Yëˈë ta ttuuny diˈibëtsë nety meerë nyajtëgoyˈajtypy: xypyaˈˈayoowëts ets yaˈijxë tsojkën. Nan xytyukmëtmaytyakëts ko të netyë duˈumbë jotmay tˈokˈyajnäjxpë extëm ëjts, tats kyaj nekynyayjyäˈäwë naytyuˈuk”. Waˈan ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj ttim pëjkyë kuentë nuˈunën tpudëjkë Marthe mët ja yˈääw yˈayuk.

12, 13. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë käjpxwijën diˈib yajpatp mä Filipʉs 2:1-4?

¹² Pablo duˈun tmooyë käjpxwijën ja tuˈukmujkën diˈib Filipos: “Pën mjotmëkmooyëdëp ja Kristë, pën myajjotkujkˈäjtëdëp jaˈagyëjxm ko mtsokëdë, pën ja espiritë santë mëët mˈittë, es pën mbaˈˈayoodëp ja jäˈäyëty, mdundëp wiˈixëts ëj nˈit nxonët jotkëdaˈaky jaˈagyëjxm ko tiˈigyë ja winmäˈäny xymyëdattë, tiˈigyë mnaytsyokëdë nixim niyam, tiˈigyë mnayjyawëdë es tiˈigyë mjot mjäˈäjënëty. Diˈibë mdundëp miitsëty mä mjikyˈattë, nitii xykyatundët diˈibë jeˈeyë këˈëm xytyukˈoyˈattët o mnaymyëjpëjtäˈägëdët mët ja wiingatypyë, naybyëjtäˈägëdë yuunk naxypy, es xyjawët ko myëjjëty ja wiingatypyë es këdiinëm miitsëty këˈëm. Waˈan niduˈuk niduˈuk miits tˈëxtäˈäytyë ja diˈibë tyukˈoyˈattëp ja wiinkpëty, kyaj jeˈeyë diˈibë këˈëm mdukˈoyˈattëp” (Filip. 2:1-4).

¹³ Tyäˈädë tekstë yëˈë xytyukˈijxëm ko niˈamukë mbäät nbëjkëmë kuentë wiˈix yaˈix yajpäättë ja nmëguˈukˈäjtëm parë nmëjääwmoˈoyëm. Mbäät njotkujkmoˈoyëm, ntsojkëm, nDiosmëduˈunëm mëët ets nbaˈˈayoˈowëm.

14. ¿Ti mbäät myëjääwmoˈoyëty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁴ Tuk pëky diˈib jantsy jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm, yëˈë ko nnijäˈäwëm ja jäˈäy tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa diˈib ojts tëëyëp nyaˈëxpëjkëm. Apostëlë Fwank duˈun tkujäˈäyë: “Nitits niˈigyë xykyayajxondaˈaky kots nnijawë ko nˈuˈungëtyëts yˈittë mä ja tëyˈäjtën” (3 Fwank 4). Mayë prekursoorëty jyënäˈändë ko mëjwiin kajaa myëjääwmoˈoyëdë ko tnijawëdë duˈunyëm Dios mëdundë pënaty yaˈëxpëjktë o axtë tyam tyuunëdë prekursoor. Pääty, mbäät oy yajnayjawëty tuˈugë prekursoor diˈib të yˈëxtëkëwaˈaky ko ndukjamyajtsëm wiˈix tpudëjkë jäˈäy.

15. Nimaytyäˈäk wiˈix tuk pëky mbäät nmëjääwmoˈoyëm pënatyë Jyobaa myëduundëp.

¹⁵ Mayë sirkuitë jyënäˈändë ko jantsy oy nyayjyawëdë mëdë kyudëjk ko nmëguˈukˈäjtëm myoˈoyëdë tuˈugë nekyuˈunk mä dyaktë dyoskujuyëm ko të tkuˈixtë. Ets mbäät njënäˈänëm ko nanduˈun nyayjyawëdë mëjjäˈäytyëjk, misioneerë, prekursoor etsë betelitë ko yajmoˈoytyë dyoskujuyëm mä tijaty tyuundëp.

16. ¿Ti jeˈeyë tsojkëp parë nmëjääwmoˈoyëm tuˈugë jäˈäy?

¹⁶ Pën wintsoytyuˈunˈäjtëm o kyaj nëgoo nˈagäjpxˈäjtëm, kyaj yˈoyëty nwinmäˈäyëm ko kyaj mbäät nmëjääwmoˈoyëmë wiinkpë, pes kyaj tsyipëty. Extëm nˈokpëjtakëm, ko ngäjpxpoˈkxëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, mbäät nmëtxikëm, pën kyaj xymyëtxikëm waˈan tmëdaty tuˈugë jotmay ets dyajtëgoyˈaty pën tyukmëtmaytyäˈägëp. Pääty ko nmëdoowˈijtëm, mbäät yajnayjyawëdë oy (Sant. 1:19).

17. ¿Ti naybyudëkë yˈaxäjë Henri?

 ¹⁷ Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajty tuˈugë mixy diˈib xyëwˈäjtypy Henri. Axëëgë nety jyantsy nyayjyawëty mët ko kanäägë wyingon mëguˈuk tmastuttë tëyˈäjtën, niduˈuk yëˈë ja tyeety diˈibë nety të tyuny mëjjäˈäy. Ta tuˈugë sirkuitë wyoowë kafeˈukpë parë myëjääwmoˈoyaˈanyëty, tyäˈädë sirkuitë myëdoowˈijt ko Henri tyukmëtmaytyaktääyë wiˈix nyayjyawëty. Henri ta tjaygyujkë ko wiˈixë nety mbäät tpudëkë ja myëguˈuktëjk parë tnijëmbittëdë Jyobaa, yëˈë ko mëk tyanët. Nan jotkujkmooyë mëjwiin kajaa ko ojts tkajpxyë Salmo 46, Sofonías 3:17 etsë Markʉs 10:29, 30.

18. 1) ¿Wiˈixë rey Salomón jyënany? 2) ¿Wiˈix nanduˈunë Pablo jyënany?

¹⁸ ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Henri etsë Marthe? Ko niˈamukë ëtsäjtëm mbäät nmëjääwmoˈoyëm pënaty yajtëgoyˈäjttëp. Ja rey Salomón duˈun tkujäˈäyë: “Tuˈugë ayuk diˈib pëtsëëmp mä meerë tyëgoyˈaty, ¡jantsy oy xyyajnayjyäˈäwëm!”. Nanduˈun jyënany: “Ko wiin jëjp tyëˈkxy yajxondakypyë korasoon ets ko yajmëdoyë oybyë ayuk, yajmëktakypyë wääy päjk” (Prov. 15:23, 30). Pääty ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nˈijxëm mon tuk, ¿ti mbäät nduˈunëm? Mbäät ndukwingugäjpxëmë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm o diˈib të nyajjënäjkëm mä Internet. Nan mbäät nduˈunëm extëmë Pablo tkujäˈäyë: “Yëˈë mnaytyukniˈˈixëdëp [o mnaymyëjääwmoˈoyëdëp] nixim niyam [...] mëdë jäˈäygyëdakën mä Dios, ëwdë Salmë, Diosë yˈalabansë, es diˈibë Dios yˈoyjyäˈäp” (Kol. 3:16; Apos. 16:25). Extëm nˈijxëm, ko nˈëˈëw nyaxëm tuˈugyë, mbäät oy xyyajnayjyäˈäwëm.

19. ¿Tiko niˈigyë nyajtëgoyˈatäˈänëm parë nnaymyëjääwmoˈoyëm nixim niyam, ets ti mbäät nduˈunëm?

¹⁹ Myentrës wyingoonˈadëˈëtsyë Jyobaa myëj xëëw, niˈigyë nyajtëgoyˈatäˈänëm parë nnaymyëjääwmoˈoyëm nixim niyam (Eb. 10:25). Pääty nˈokmëmëdoˈowëmë tyäˈädë käjpxwijën diˈib yäjkë apostëlë Pablo: “Nayyajkujkëdë, es naybyudëkëdë nixim niyam [...] dëˈën extëm jaayëm xytyundë” (1 Tes. 5:11).