Skip to content

Skip to table of contents

Katukulwaizyanya Umwi Amweenzinyina Ikapati Lino

Katukulwaizyanya Umwi Amweenzinyina Ikapati Lino

“Katubikkilana maano . . . , katukulwaizyanya umwi amweenzinyina, alimwi atuzumanane kucita boobo ikapati mbomubwene kuti buzuba bwaswena afwaafwi.”—HEB. 10:24, 25.

NYIMBO: 90, 87

1. Ino nkaambo nzi mwaapostolo Paulo ncaakalailila Banakristo bakusaanguna bana Hebrayo kuti kabakulwaizyanya umwi amweenzinyina ikapati lino?

INO nkaambo nzi ncotweelede kuzumanana kubeleka canguzu kutegwa katukulwaizya bamwi? Mwaapostolo Paulo ulatupa kaambo mulugwalo ndwaakalembela Banakristo bana Hebrayo. Wakabaambila kuti: “Katubikkilana maano ikutegwa tukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu, tutanooleki kuswaangana antoomwe, mbuli bamwi ibajisi ciyanza eeci, pele katukulwaizyanya umwi amweenzinyina, alimwi atuzumanane kucita boobo ikapati mbomubwene kuti buzuba bwaswena afwaafwi.” (Heb. 10:24, 25) Mumyaka buyo yosanwe, Banakristo ba Juda ibakali kukkala mu Jerusalemu bakali kuyoobubona “buzuba bwa Jehova” kabusika alimwi akucibona citondezyo Jesu ncaakabapede kutegwa batije mumunzi ooyo akufwutula maumi aabo. (Mil. 2:19, 20; Lk. 21:20-22) Buzuba bwa Jehova oobo bwakasika mu 70 C.E. ciindi bana Roma nobakaleta lubeta lwa Jehova kumunzi wa Jerusalemu.

2. Ino nkaambo nzi mazuba aano ncotweelede kuyeeya kapati kujatikizya kukulwaizyanya umwi amweenzinyina?

2 Mazuba aano, tulijisi twaambo tunji itutupa kusyoma kuti ‘buzuba bupati alimwi ibuyoosya kapati’ bwa Jehova bulaafwaafwi. (Joel. 2:11) Musinsimi Zefaniya wakalemba kuti: “Buzuba bupati bwa Jehova buli afwaafwi! Buli afwaafwi alimwi bulaboola cakufwambaana kapati!” (Zef. 1:14) Majwi aakucenjezya aabusinsimi oobu alabeleka amumazuba eesu aano. Kweelana ambobwaswena buzuba bwa Jehova, Paulo utwaambila kuti “katuyeeyana ikutegwa tukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu.” (Heb. 10:24, bupanduluzi buyungizyidwe) Aboobo, tweelede kubabikkila maano kapati bakwesu, kutegwa tucikonzye kubakulwaizya ikuti kaciyandika kucita boobo.

INO MBAANI IBAYANDIKA KUKULWAIZYA?

3. Ino ncinzi mwaapostolo Paulo ncaakaamba kujatikizya kukulwaizya? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

3 “Zintu nzyalibilika muntu nzyezipa kuti moyo wakwe utyompwe, pele jwi libotu ndelipa kuti ukkomane.” (Tus. 12:25) Aaya majwi ngamasimpe kulindiswe toonse. Toonse tuyandika kukulwaizyigwa ciindi aciindi. Paulo wakatondezya kuti naba yooyo uujisi mukuli wakukulwaizya bamwi awalo ulayandika kuyumizyigwa. Ku Banakristo ibakali kukkala mu Roma, wakalemba kuti: “Ndilayandisisya kumubona, kuti ndimupe cipego cakumuuya cimwi ikutegwa muyumizyigwe; naa kutegwa kube kuyumizyanya kwiinda mulusyomo lwaumwi amweenzinyina, nkokuti lwanu alwangu.” (Rom. 1:11, 12) Masimpe, Paulo iwakali kubakulwaizya kapati bamwi, zimwi ziindi awalo wakali kuyandika kuyumizyigwa.—Amubale Baroma 15:30-32.

4, 5. Ino mbaani mbotukonzya kukulwaizya mazuba aano, alimwi nkaambo nzi?

4 Aabo ibapona buumi bwakulyaaba beelede kulumbaizyigwa. Akati kabo kuli bapainiya basyomeka. Bunji bwabo baliimya zintu zinji kutegwa bajane ciindi cakucita mulimo wabupainiya mubuumi bwabo. Mbombubo mbocibede akuli bamisyinali, babelekela a Beteli, balangizi bamabazu abamakaintu babo alimwi abaabo babelekela mumaofesi aabasanduluzi. Boonse aaba balaliimya mubuumi bwabo kutegwa baabe ciindi cinji kumulimo uusetekene. Aboobo, aaba bayandika kukulwaizya. Alimwi aabo ibaciyanda kuzumanana amulimo waciindi coonse pele akaambo katwaambo twiindene-indene bakacesya ciindi mumulimo wabo abalo balalumba kukulwaizyigwa.

5 Bakwesu abacizyi ibazumanana kabatakwete naa kabatakwetwe akaambo kakutobela mulawo wakukwata naa kukwatwa “buyo mu Mwami” bapanga nkamu iimbi yabantu ibayandika kukulwaizya. (1Kor. 7:39) Mbubwenya buyo, bamakaintu bakwetwe ibabeleka canguzu balakkomana kumvwa majwi aakulwaizya kuzwa kubamalumi babo. (Tus. 31:28, 31) Kunze lyaboobo, Banakristo ibazumanana kusyomeka nobapenzyegwa naa kuciswa bayandika kukulwaizya. (2Tes. 1:3-5) Jehova alimwi a Kristo balabaumbulizya boonse aaba babelesi ibasyomeka.—Amubale 2 Batesalonika 2:16, 17.

NOBAALU AMUSOLEKESYE KUKULWAIZYA BAMWI

6. Ino mulimo nzi ngobajisi baalu kweelana ambokwaambidwe kuli Isaya 32:1, 2?

6 Amubale Isaya 32:1, 2Jesu Kristo, kwiinda mubanabokwabo bananike alimwi ‘abasilutwe’ ibabagwasyilizya bambelele zimwi, ulabakulwaizya alimwi akubasololela aabo ibatyompedwe muciindi cino ncobayandika lugwasyo. Mboceelede kuba oobo, nkaambo baalu aaba tabali “basimalelo” balusyomo lwabamwi pele ‘mbaasimilimonyina’ mukupa kuti bakombinyina bakondwe.—2Kor. 1:24.

7, 8. Ino mbuti baalu mbobakonzya kubayumya-yumya bamwi ikuyungizya aamajwi aakukulwaizya?

7 Mwaapostolo Paulo wakasiya cikozyanyo iceelede kuyiigwa. Wakalembela Banakristo mu Tesalonika ibakali kupenzyegwa kuti: “Mbwaanga nywebo twakali kumuyanda kapati, twakali kuyandisya kumwaabila ikutali buyo makani mabotu aa Leza, pele abuumi bwesu, nkaambo mwakaba bayandwa besu.”—1Tes. 2:8.

8 Ikutondezya kuti majwi alikke aakukulwaizya talili lyoonse naazulila, Paulo wakaambila baalu baku Efeso kuti: “Mweelede kubagwasya aabo batajisi nguzu, alimwi lyoonse mweelede kuyeeya majwi aa Mwami Jesu, eelyo lwakwe mwini naakaamba kuti: ‘Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa.’” (Mil. 20:35) Paulo wakalilisungwide, ikutali buyo kukulwaizya basyominyina, pele alimwi “akulitakata cakumaninina” akaambo kabo. (2Kor. 12:15) Mbubwenya buyo, baalu tabeelede kugolela buyo aakukulwaizya alimwi akuumbulizya basyominyina amajwi buyo pe, pele alimwi beelede kubayumya-yumya kwiinda mukubabikkila maano.—1Kor. 14:3.

9. Ino mbuti baalu mbobakonzya kupa lulayo munzila iikulwaizya?

9 Kuyumizyanya kulakonzya kubikkilizya akupa lulayo, pele aawa alimwi, baalu beelede kutobela cikozyanyo cipedwe mu Bbaibbele kujatikizya lulayo mbolupegwa munzila iikulwaizya. Cikozyanyo ciinda kubota mumakani aaya cakapegwa a Jesu kumugama naakafwa alimwi akubusyigwa. Wakalijisi lulayo lwakutainda mumbali ndwaakali kuyanda kupa mbungano zimwi mu Asia Minor, pele amubone mbwaakalupa lulayo oolo. Katanazipa lulayo, wakazilumbaizya mbungano izyakali mu Efeso, Pergamo alimwi a Tiyatira. (Ciy. 2:1-5, 12, 13, 18, 19) Wakaambila mbungano yakali mu Laodikeya kuti: “Aabo boonse mbondiyanda ndilabasinsa akubalaya. Aboobo sungwaala akweempwa.” (Ciy. 3:19) Baalu inga bacita kabotu kwiiya cikozyanyo ca Kristo ciindi nokuyandika kuti bape lulayo.

TAULI BUYO MUKULI WABAALU BALIKKE

Nobazyali, sena mulabayiisya bana banu kukulwaizya bamwi? (Amubone muncali 10)

10. Ino mbuti toonse mbotukonzya kutola lubazu mukuyumizyanya?

10 Kukulwaizya tauli buyo mukuli wabaalu balikke. Paulo wakakulwaizya Banakristo boonse kwaambaula “jwi lili kabotu kukuyaka bamwi kweelana abukkale aciindi eeco, kutegwa libe jwi likonzya kubagwasya” bamwi. (Ef. 4:29) Umwi aumwi wesu weelede kubikkila maano kubona “bukkale” bwabamwi kujatikizya nzyobayandika. Paulo wakalaya Banakristo bana Hebrayo kuti: “Amwaayumye maanza aalebukide amagondo aagonkeledwe, alimwi amuzumanane kululamika nzila zyamaulu aanu, kutegwa cibeela cilemene citazwi munswaanganino yamafwuwa, pele kuti ciponesyegwe.” (Heb. 12:12, 13) Toonse, kubikkilizya abana, tulakonzya kuyumizyanya amajwi aakukulwaizya.

11. Ino mbuti ba Marthe mbobakagwasyigwa ciindi nobakatyompedwe?

11 Ba Marthe, * imucizyi iwakainda mupenzi lyakutyompwa, wakalemba kuti: “Bumwi buzuba nondakapaila ikulomba kukulwaizyigwa, ndakayaanya mucizyi uuceembede iwakatondezya luyando kulindime akunduumbulizya, izintu eezyo nzyondakali kuyandisya kapati aciindi eeco. Mucizyi ooyu awalo wakandaambila cakamucitikila naakali musunko eeli ilyakandijisi, aboobo ndakalimvwa kuti tiindakali endikke.” Kulibonya kuti, mucizyi uuceembede ooyu kunyina naakazyiba majwi aakwe mbwaakabakulwaizya kapati ba Marthe.

12, 13. Ino muunzila nzi zigwasya motukonzya kulutobela lulayo lujanwa ku Bafilipi 2:1-4?

12 Paulo wakapa lulayo oolu kuli basimbungano boonse mu Filipi lwakuti: “Aboobo, ikuti naa kuli kuyumizyanya kuli koonse nkomujisi muli Kristo, naa kuumbulizyanya kuli koonse kwaluyando, naa kuyanzana kuli koonse kwakumuuya, naa kuyandana kapati akufwidilana lubomba kuli koonse, amuzulizye kukondwa kwangu. Amucite oobo kwiinda mukuba amuzeezo omwe alimwi aluyando lukozyenye, mukamantane amoyo woonse, akuyeeya cintu comwe. Mutaciti cintu cili coonse amuuya wakuzwangana naa cakulisumpula, pele amucite zintu zyoonse cakulicesya akubona bamwi kuti balamwiinda. Mutabikkili buyo maano kuzintu nzyomuyanda nywebo zilikke, pele akuzintu nzyobayanda bamwi.”—Flp. 2:1-4.

13 Masimpe, toonse tweelede kubikkila maano kuzintu nzyobayanda bamwi, ‘kubaumbulizya caluyando,’ ‘kuyanzana kumuuya,’ alimwi ‘akubayanda kapati akubafwida lubomba’ kutegwa tubakulwaizye bakwesu abacizyi.

INO MBAANI BAKONZYA KUTUKULWAIZYA?

14. Ino ncinzi cikonzya kupa kuti kube kukulwaizyigwa?

14 Makani aamba zyakusyomeka kwabaabo mbotwakagwasya kaindi alakonzya kuba cintu cikulwaizya ncobeni, kweelana ambocakabede kumwaapostolo Johane, walo iwakalemba kuti: “Kunyina cintu cindipa kukkomana kapati kunze lyaceeci: kuti kandimvwa kuti bana bangu balazumanana kweenda mukasimpe.” (3Joh. 4) Bapainiya banji balakonzya kuzuminizya mbocikulwaizya kulimbabo ikuzyiba kuti bamwi mbobakagwasya kwiiya kasimpe mumyaka yamusyule bazumanana kusyomeka ambweni buya balabeleka kabali bapainiya. Nokuba kuyeezya mupainiya uutyompedwe kujatikizya lukkomano ndwaakajisi kaindi kulakonzya kuletela luumbulizyo ncobeni.

15. Ino ninzila nzi imwi mbotukonzya kubakulwaizya aabo ibabeleka cakusyomeka?

15 Balangizi bamabazu banji balaamba mbobakulwaizyigwa kapati balo abamakaintu babo ciindi nobatambula nokaba kagwalo kakulumba kujatikizya kuswaya kwabo kumbungano imwi. Mbubwenya buyo abalo baalu, bamisyinali, bapainiya alimwi abamukwasyi wa Beteli ibatambula majwi aakubalumba akaambo kamulimo wabo ngobabeleka cakusyomeka balakulwaizyigwa kapati.

TOONSE MBOTUKONZYA KUKULWAIZYA BAMWI

16. Ino ncinzi ciyandika kutegwa tukulwaizye umwi?

16 Inga kwaba kulubizya ikuti twayeeya kuti tatukonzyi kukulwaizya bamwi akaambo kakuti tulibaumuzi. Takuyandiki kucita zinji buya kutegwa kamukulwaizya—ambweni inga kwayandika buyo kumweta-mweta ciindi nomwaanzyanya. Ikuti kakunyina kumweta-mweta, cilakonzya kwaamba kuti kuli cilubide, alimwi ikumuswiilila buyo muntu umwi kulakonzya kuletela luumbulizyo.—Jak. 1:19.

17. Ino mbuti mukwesu umwi uucili mukubusi mbwaakagwasyigwa ciindi naakatyompedwe?

17 Mukwesu uucili mukubusi wazina lya Henri, wakalityompedwe kapati ciindi bamukwasyi wakwe, kubikkilizya abausyi, ibakali mwaalu uulemekwa kapati, nobakakasiya kasimpe. Henri wakakulwaizyigwa amulangizi wabbazu iwakamubweza kuti bakanywe kkofi kucintoolo nkobasambala kkofi alimwi akumupa coolwe cakuti aanguluke kwaamba izyakali kumoyo. Henri wakabona kuti inzila ilikke njaakali kuyoogwasya bamukwasyi wakwe kuti bapiluke mukasimpe, njakuti walo wakeelede kuzumanana kuliyumya cakusyomeka. Wakaumbulizyigwa kapati kwiinda mukubala Intembauzyo 46; Zefaniya 3:17; alimwi a Marko 10:29, 30.

Toonse tulakonzya kuyumizyanya alimwi akukulwaizyanya (Amubone muncali 18)

18. (a) Ino ncinzi ncaakaamba Mwami Solomoni? (b) Ino ncinzi ncaakalemba mwaapostolo Paulo?

18 Zikozyanyo zyaba Marthe alimwi a Henri zitondezya kuti tulakonzya kumukulwaizya mukwesu naa mucizyi uuyandika luumbulizyo. Mwami Solomoni wakalemba kuti: “Ijwi lyaambwa aciindi ceelede, eelo kaka ndibotu kapati! Kulangwa amuntu uukkomene kupa moyo kukondwa; mulumbe mubotu upa kuti mafwuwa abe anguzu.” (Tus. 15:23, 30, bupanduluzi buyungizyidwe) Kuyungizya waawo, ikubala mu Ngazi Yamulindizi naa awebbusaiti yesu kulakonzya kumuyumya muntu umwi uutyompedwe. Paulo wakatondezya kuti kwiimbila antoomwe nyimbo zya Bwami kulakonzya kukulwaizya. Wakalemba kuti: “Amuzumanane kuyiisyanya akukulwaizyanya antembauzyo, nyimbo zyakulumba Leza, nyimbo zyakumuuya ziimbwa cakulumba, ikwiimbila Jehova mumyoyo yanu.”—Kol. 3:16; Mil. 16:25.

19. Ino nkaambo nzi kukulwaizyanya ncokuyoozumanana kuyandika kapati kumazuba aaboola kumbele, alimwi ncinzi ncotweelede kucita?

19 Kukulwaizyanya kuyoozumanana kuyandika kapati ciindi notubona buzuba bwa Jehova ‘kabuyaabuswena afwaafwi.’ (Heb. 10:25) Kweelana ambwaakabaambila Paulo Banakristonyina bakuciindi cakwe, “amuzumanane kukulwaizyanya akuyakana umwi amweenzinyina, mbubonya mbomucita lino.”—1Tes. 5:11.

^ munc. 11 Mazina acincwa.