1. ¿Tuku xlakata Pablo kawanilh kstalaninanin Cristo tiku hebreo xwankgonit pi lu xlakaskinka xlamakgpuwantinikgolh?

LA UKU tlakg talakaskin nalamakgpuwantiniyaw kinchatunukan. ¿Tuku xlakata? Carta nema kamalakgachanilh apóstol Pablo tiku hebreos xwankgonit, kawanilh: «Kalakputsaw la nalamakgtayayaw kinchatunukan xlakata nalimasiyayaw tapaxkit chu natlawayaw tuku tlan, ni namakgxtakgaw kintamakxtumitkan, chuna la lismanikgonit amakgapitsin, wata kalamakgpuwantiniw kinchatunukan chu tlakg chuna katlawaw xlakata akxilhmaw pi talakatsuwima kilhtamaku» (Heb. 10:24, 25). Akgkitsis kata alistalh, umakgolh kstalaninanin Cristo x’akxilhkgolh akxni xtalakatsuwilh kJerusalén «lanka xkilhtamaku Jehová». X’akgatekgskgolh pi tuku xlichuwinanit Jesús xkgantaxtuma chu xtalakaskin natsalakgo (Hech. 2:19, 20; Luc. 21:20-22). Akxni kkata 70 chilh xkilhtamaku Jehová, akxni romanos talatlawakgolh Jerusalén.

2. ¿Tuku xlakata la uku tlakg talakaskin nakuentajtlawayaw xlakata nalamakgpuwantiniyaw?

² La uku kilhtamaku, lhuwa tuku likatsiyaw pi xkilhtamaku Jehová  lakatsuwa wi, «nema lu makgapekuanan» (Joel 2:11). Chu tuku lichuwinan Sofonías 1:14 na kgantaxtuma la uku: «¡Lanka xkilhtamaku Jehová lakatsu wi! ¡Lakatsu wi, chu lu lakapala talakatsuwima!». Wa xlakata Pablo kinkawaniyan: «Kalakputsaw la nalamakgtayayaw kinchatunukan xlakata nalimasiyayaw tapaxkit chu natlawayaw tuku tlan» (Heb. 10:24). Kilhchanima pi tlakg talakaskin nakuentajtlawayaw kinatalankan xlakata nakamaxkiyaw takgpuwantin akxni nalakaskinkgo.

3. ¿Tuku masiyalh apóstol Pablo xlakata takgpuwantin? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

³ Biblia wan pi «akxni wi tuku lilakgaputsa chatum chixku wa tuku tlawa nalilipuwan, pero akgtum tlan tachuwin makgapaxuwa» (Prov. 12:25). Chuna, kimputumkan talakaskin wi tiku nakinkamakgpuwantiniyan. Pablo lichuwinalh pi tiku mastakgo takgpuwantin na lakaskinkgo nakamakgpuwantinikan. Kstalaninanin Cristo tiku xlamakgo kRoma katsokgnanilh: «Xlakata lu kkaʼakxilhputunan chu tlan nakkamakamaxkiyan xtasikulunalin Dios, xlakata tliwakga natawila mintakanajlakan; o tlan nalamatliwakglhniyaw kintakanajlakan, mintakanajlakan chu kintakanajla» (Rom. 1:11, 12). Chuna la akxilhaw, apóstol Pablo lakgachunin na xlakaskin namakgpuwantinikan (kalikgalhtawakga Romanos 15:30-32).

4, 5. ¿Tiku maklakaskinkgo la uku takgpuwantin chu tuku xlakata?

⁴ Makgapitsi natalan lhuwa liskujkgo xlakata naskujnanikgo Jehová putum kilhtamaku. Tiku chuna tlawakgo wa precursores, misioneros, betelitas, superintendentes xla circuito chu xlakpuskatinkan, chu natalan tiku skujkgo k’oficinas remotas de traducción. Putum uma lakaskinkgo nakawaniyaw lakwan tachuwin, chu chuna kilitlawatkan. Amakgapitsi natalan tiku na paxtikatsininankgo akxni kamakgpuwantiniyaw wa tiku skujnanikgolh Jehová putum kilhtamaku pero la uku nialhla chuna tlawakgo.

⁵ ¿Tiku na lakaskinkgo nakamakgpuwantiniyaw? Natalan tiku nina tamakgaxtokgkgo, xlakata kgalhakgaxmatkgo limapakgsin niku wan pi kaj wa natatamakgaxtokgkgo tiku «kanajlaniy nkimPuchinakan» (1 Cor. 7:39). Lakpuskatin tiku tamakgaxtokgkgonita lakaskinkgo pi xchixkukan nakawani pi lu paxkikgo chu lhuwa xtapalh akxilhkgo xtaskujutkan (Prov. 31:28, 31). Nachuna nakalakapastakaw natalan tiku ni makgxtakgkgo Jehová maski kaputsastalanikan o kgalhikgo akgtum tajatat (2 Tes. 1:3-5). Jehová chu Jesucristo kamakgpuwantinikgo umakgolh natalan xlakata nikxni makgxtakgkgo (kalikgalhtawakga 2 Tesalonicenses 2:16, 17).

6. ¿Tuku taskujut lakgayakgolh lakgkgolotsin chuna la lichuwinan Isaías 32:1, 2?

⁶ (Kalikgalhtawakga Isaías 32:1, 2). Lamaw kkakilhtamaku niku lu katuwa, wa xlakata namin kilhtamaku akxni nalipuwanaw o nataxlajwaniyaw. Xlakata kinkamakgpuwantiniyan Jesucristo kamaklakaskin «príncipes» uma kakilhchanima lakgkgolotsin tiku na makgtapakgsikgo kʼamakgapitsi borregos chu tiku xatalaksakni. Lakgkgolotsin ni litaxtukgo la «[xmalanakan] xtakanajlakan» xnatalan, wata «kaj xatapaxuwan kamakgtayaputunkgo». Xlakan kinkamakgtayaputunkgoyan xlakata napaxuwayaw chu nikxni namakgxtakgaw Jehová (2 Cor. 1:24).

7, 8. ¿La tlan nakamakgpuwantinikgo lakgkgolotsin natalan chu ni kaj xman wa tachuwin nalimaklakaskinkgo?

⁷ Lakgkgolotsin tlan namakglhkatikgo apóstol Pablo. Xla katsokgnanilh kstalaninanin Cristo xalak Tesalónica tiku xkaputsastalanimaka: «Lu[...] kkapaxkiyan, asta xakkamakamaxkin ni xman wa xasasti xtamakatsinin Dios, wampi na xa wa ntu lu[...] kilatamatkan; xpalakata mpi lu[...] xatapaxkinin wanitantit» (1 Tes. 2:8).

⁸ Pablo limasiyalh pi min kilhtamaku ni kajwatiya nawanaw lakwan tachuwin. Kawanilh lakgkgolotsin xalak Éfeso: «Nakamakgtayakan tiku  xlajwanankgo, chu chuntiya nalakapastakatit xtachuwin kiMalanakan Jesús, akxni wa: “Tlakg anan tapaxuwan akxni mastakan nixawa akxni makglhtinankan”» (Hech. 20:35). Xla ni kajwatiya xkamakgpuwantini xnatalan, wata wi tuku atanu xtlawa. Kawanilh: «Xlipaks kintapaxuwan naklimakgasputa wa ntu xakkgalhilh, asta maski lu[...] man kit naklimakgasputa lantla xlipaks ntu nkit xpalakata [milatamatkan]» (2 Cor. 12:15). Nachuna lakgkgolotsin ni kajwatiya nakawani lakwan tachuwin natalan, wata talakaskin nalimasiyakgo. Chuna nalimasiyakgo pi xlikana kalilakgaputsakgo (1 Cor. 14:3).

9. ¿Tuku nakamakgtaya lakgkgolotsin akxni kastakyawakgo natalan?

⁹ Xlakata lakgkgolotsin nakamatliwakglhkgo natalan, talakaskin pi nachuna nakastakyawakgo. Xlakata tlan xatapaxuwan natlawakgo, talakaskin nalakapastakkgo tuku masiya Biblia. Jesús masiyalh akgtum tlan liʼakxilhtit akxni lakastakwanalh chu kastakyawalh akglhuwa congregaciones xla Asia Menor. Xalak Éfeso, Pérgamo chu Tiatira kawanilh lakwan tachuwin akxni nina xkastakyawa (Rev. 2:1-5, 12, 13, 18, 19). Chu congregación xla Laodicea kawanilh: «Kkakastakyawakgo xlipaks wa nti kpaxkikgo; ka’akgpuwanti, na katalakgaspittaya» (Rev. 3:19). Xlikana, lakgkgolotsin lu tlan tuku tlawakgo xlakata stalanikgo xliʼakxilhtit Cristo akxni mastakgo tastakyaw.

10. ¿Tuku tlan natlawayaw kimputumkan xlakata nalamakgpuwantiniyaw kinchatunukan?

¹⁰ Ni kajwatiya lakgkgolotsin tiku tlan nakamakgpuwantinikgo amakgapitsin. Pablo kinkawaniyan putum akinin kstalaninanin Cristo pi tlan nawanaw «tuku tlan xlakata nalimatliwakglhnankan chuna la natalakaskin, xlakata nalitamakgtayakgo» amakgapitsin (Efes. 4:29). Wa xlakata, kimputumkan kuenta nakatlawayaw kinatalankan chu naʼakxilhaw tuku maklakaskinkgo. Pablo kawanilh kstalaninanin Cristo tiku hebreos xwankgonit: «Wa cha xpalakata, kalitatliwakglhtit kmimakankan ntu ntamakgwasnit, chu mintsokgosnikan ntu xalakglonkgawanan. Chu na tsaj kalitlawantit mintuwankan lakimpi wa nti ntachamuyokgnit, ni natajitachamuyokga, wampi wata  napaksa» (Heb. 12:12, 13). Asta wa tiku kajku kamanan tlan nakamakgpuwantinikgo natalan.

11. ¿Tuku tamakgtay makglhtinalh chatum tala tiku xkgalhi tajatat xla talipuwan?

¹¹ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit chatum xtatayana Jehová wanikan Marthe, * tiku xkgalhi tajatat xla talipuwan. Xla lichuwinan: «Akgtum kilhtamaku akxni xakskininit tamakgtay Jehová, ktatanokglhi chatum tala puskat tiku xlina kata. Xla tlawalh tuku akit xaklakaskin: kilimasiyanilh talakgalhaman chu tapaxkit. Nachuna kiwanilh pi xtitaxtunit tuku akit xaktitaxtuma, akxni chuna kiwanilh kmakgkatsilh pi ni kiʼakstu xakwi». Max uma tala tiku lina kata nipara tsinu lilakpuwa pi xtachuwin xlimakgtayanit Marthe.

12, 13. ¿La tlan nastalaniyaw tastakyaw nema lichuwinan Filipenses 2:1-4?

¹² Pablo kamaxkilh uma tastakyaw tiku xmakgtapakgsikgo kcongregación xla Filipos: «Pus chuna lapi anan mpala tu ntakgpuwantin xpalakata nCristo, su mpala tu ntatlawaputu xpalakata nCristo, su mpala tu ntatlawaputu xpalakata xtapaxkit, su mpala tu ntamakgtay ntu makxtum kinkamaxkinitan spiritu, su lapi kaʼananiyan mpala tu ntapaxkit, su talakgalhaman, kakilimakgantaxtinit nkintapaxuwan lantla mana watiya ntalakapastakni nakgalhiyatit, chu watiya akgtum ntapaxkit nakgalhiyatit limakatum, chu makxtum nalalikatsiniyatit lantla watiya akgtum ntalakapastakna nakgalhiyatit. Ni tu titlawayatit wa ntu nkaj taskgawit, su ntu nali pakxatit, chi wampi wata kaj tasmalhwan kalalipaxkitit, kalataktujunitit nchatunu amakgapitsin. Tini kalakapastakli wa ntu man xakstulakgtaxtut, wampi na kalakapastakli wa ntu xlakgtaxtut amakgapitsin» (Filip. 2:1-4).

¹³ Uma tastakyaw kinkamasiyaniyan pi kimputumkan naliskujaw xlakata la nakamakgpuwantiniyaw kinatalankan. Tlan nakalimasiyaniyaw tapaxkit, nakawaniyaw lakwan tachuwin, tlan nakatalalinaw chu nakalakgalhamanaw.

14. ¿Tuku tlan namaklakaskinaw xlakata namakgpuwantininanaw?

¹⁴ Tuku lu kinkamakgapaxuwayan wa pi tiku kamakgtayaw makgasa la uku chuntiyaku skujnanimakgolh Jehová. Apóstol Juan tsokgli: «Nitu ntu ntlakg klimakgapaxuwakan, lapi ni wa yuma: lantla kkgaxmata pi wa nkilakgskgatan stalanimakgo ntalulokgtat» (3 Juan 4). Lhuwa precursores wankgo pi lu kamakgpuwantini akxni katsikgo pi chatum tiku xlimakgalhtawakgekgo Biblia chuntiyaku ni makgxtakga Jehová chu asta max skujma la precursor. Wa xlakata, komo chatum precursor taxlajwaninit tlan namalakapastakayaw tuku tlawanit xpalakata amakgapitsi latamanin, chu uma tlan namamakgkatsini.

15. Kalichuwinanti pulaktum la tlan nakamakgpuwantiniyaw natalan tiku xatapaxuwan skujnimakgolh Jehová.

¹⁵ Lhuwa superintendentes xla circuito chu xlakpuskatinkan wankgo pi lu tlan limakgkatsikgo akxni chatum tala xalak congregación max maxkikgo maktum kapsnat, niku wan pi lu paxtikatsininankgo xlakata kalakgapaxialhnalh. Nachuna titaxtukgo lakgkgolotsin, misioneros, precursores chu betelitas akxni kapaxtikatsiniyaw xtaskujutkan.

16. ¿Lhuwa tuku tamaklakaskin xlakata nakamakgpuwantiniyaw amakgapitsin?

¹⁶ Komo maxananaw o ni lu chuwinanaw, ni kalakpuwaw pi nila kamakgpuwantiniyaw amakgapitsin. Xlikana, ni tuwa chuna natlawayaw. Akgtum liʼakxilhtit, akxni pakgachipayaw chatum tala tlan natalitsinaw. Komo xla ni nakinkatalitsinan, max xlakata kgalhi akgtum taʼakglhuwit chu talakaskin pi wi tiku natachuwinan. Max komo kajwatiya nakgaxmatniyaw namakgtayayaw tlan namakgkatsi (Sant. 1:19).

17. ¿Tuku tamakgtay makglhtinalh Henri?

¹⁷ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit chatum tala tiku wanikan Henri. Xla lu xtaxlajwaninit xlakata  makgapitsi xalak xfamilia xmakgxtakgkgonit tuku xaxlikana, chatum tiku nachuna tlawalh wa xtlat tiku kgolotsin xlitaxtu. Xlakata namakgpuwantinikan Henri, chatum superintendente xla circuito taʼalh niku stakan kape chu kgaxmatnilh Henri putum tuku xmakgkatsi. Chu uma kgawasa akgatekgsli pi xlakata namakgtaya xfamilia nalakgtaspitkgo Jehová kajwatiya talakaskin ni namakgxtakga Jehová. Nachuna makgpuwantinilh akxni likgalhtawakgalh tuku wan Salmo 46, Sofonías 3:17 chu Marcos 10:29, 30.

18. 1) ¿Tuku lichuwinalh mapakgsina Salomón? 2) ¿Tuku tastakyaw mastalh apóstol Pablo?

¹⁸ ¿Tuku katsiniyaw xliʼakxilhtit Henri chu Marthe, tiku lichuwinaw kpárrafo 11? Pi kimputumkan tlan nakamakgtayayaw tiku lakaskinkgo takgpuwantin. Mapakgsina Salomón tsokgli: «Akgtum tachuwin nema wankan akxni lakgchan, ¡lu tlan!». Chu nachuna lichuwinalh pi «akxni lakalitsinkan makgapaxuwa naku chu akgtum tlan tamakatsinin tlan mamakgkatsininan» (Prov. 15:23, 30). Komo naʼakxilhaw pi wi tiku lipuwama, ¿tuku tlan natlawayaw? Max tlan nalikgalhtawakganiyaw Makatsinina o atanu tuku lichuwinan kisitiojkan xla Internet. Pablo nachuna tsokgli: «Nalalimasiyaniyatit, chu nalalistakyawayatit [o namakgpuwantinikgoyatiti] nchatunu amakgapitsin; chu lantla nalitliyatit ntatlin xla xtachuwin Dios, chu ntatlin xla paxkatsinit, chu ntatlin ntu masta spiritu santo; lantla nalitliyatit, nalimaxkiyatit mpaxkatsinit nKimpuchinakan kminakukan» (Col. 3:16; Hech. 16:25). Chuna la akxilhaw, akxni makxtum likilhtliyaw takilhtlin xla Tamapakgsin nachuna tlan kinkamamakgkatsiniyan.

19. ¿Tuku xlakata tlakg talakaskin nalamakgpuwantiniyaw kinchatunukan chu tuku xlakata?

¹⁹ Xlakata tlakg talakatsuwima xkilhtamaku Jehová tlakg talakaskin nalamakgpuwantiniyaw kinchatunukan (Heb. 10:25). Wa xlakata, ankgalhin kakgalhakgaxmatwi uma xtastakyaw apóstol Pablo: «Chuntiya kalamakgtayatit minchatunukan chu kalamatliwakglhtit minchatunukan, chuna la tlawapatit» (1 Tes. 5:11).