BENƐ i ngɛ wae ɔ, i nɛ tsakemi tsɔ ko ngɛ wa ma a mi. Nihi nɛ waa kɛ mɛ je sukuu sisi ɔ, mɛ nɔuu nɛ waa kɛ mɛ gbe sukuu nya. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wɔ tsuo wa le wa he ngɛ ma a mi.

Ngmɔ tsɔwitsɔwi sɔuu lɛ bɔle Liberty ma a, nɛ blɛfo ji niye ní pɔtɛɛ nɛ a duɔ. Benɛ a fɔ mi ɔ, ye papaa tsuɔ ní ha ngmɔ hulɔ ko ngɛ wa kpɔ ɔ mi. I yi jeha 20 nɛ i kase tlaatɔ hɛɛmi, kɛ ní komɛ ngɛ ngmɔ hwumi mi.

Benɛ a fɔ mi ɔ, ye papaa ye jeha 56, nɛ ye yayo hu ye jeha 35. Ye papaa ngɛ tlalaa, se e ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa. E tsuɔ ní wawɛɛ, nɛ e tsɔse i kɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ konɛ wa hɛ mi nɛ wa kɛ ní tsumi. E be sika, se e bɔɔ mɔde kaa e ma ha wɔ hwɔ he, tade kɛ niye ní be fɛɛ be. E náa deka hu kɛ haa wɔ. E gbo benɛ e ye jeha 93. Ye yayo hu gbo benɛ e ye jeha 86. Ye fɔli ɔmɛ a ti nɔ ko sɔmɔ we Yehowa. Ngɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ a kpɛti ɔ, ye nyɛminyumu kake pɛ lɛ e sɔmɔ kaa asafo mi nɔkɔtɔma kɛ je benɛ blɔ nya tomi ehe nɛ a kɛ hlaa nikɔtɔmahi ɔ je sisi ngɛ jeha 1970 jeha amɛ a mi ɔ.

Ye yayo bua jɔ sɔlemi yami he wawɛɛ. Daa Hɔgba a, e kɛ wɔ yaa Baptist sɔlemi ɔ. Benɛ i ye  jeha 12 ɔ, i nu kaa a tsɛɛ nɔ́ ko ke Triniti. I suɔ nɛ ma le nɔ́ tutuutu nɛ e ji, lɔ ɔ he ɔ, i bi ye yayo ke: “Yesu nɛ lɛ ji Bi ɔ, kɛ pee kɛɛ nɛ lɛ nɔuu ji Tsɛ ɔ?” E de mi ke: “Ye bi, tsa pi nɔ́ ko nɛ wa ma nyɛ maa nu sisi, ejakaa e ji laami sane.” Ee, kaa bɔ nɛ ye yayo de ɔ, i nui jamɛ a tsɔɔmi ɔ sisi kulaa. Benɛ i ye maa pee jeha 14 ɔ, a baptisi mi ngɛ pa nyafii ko mi. A mu mi ngɛ nyu ɔ mi si etɛ ngɛ Triniti tsɔɔmi ɔ nya!

Benɛ i ngɛ nɔ tsami sukuu yae ɔ, i ngɛ huɛ ko nɛ e ji kɔ fialɔ. E wo mi ga kaa ma kase kɔ fiami. I ya ngma ye biɛ ngɛ kɔ fiami kuu ko nɛ a tsɛɛ ke Golden Gloves ɔ mi, nɛ i je sisi. E kɛ we kulaa nɛ i je kuu ɔ mi ejakaa i nɛ nɔ́ ko nya. Pee se ɔ, amlaalo ɔ ha nɛ i ya piɛɛ U.S. ta buli ɔmɛ a he, nɛ a ngɔ mi kɛ ho Germany ya. Benɛ i ngɛ lejɛ ɔ, ye nɔkɔtɔma amɛ ha nɛ i ya sukuu ko nɛ a kɛ tsɔseɔ ta buli konɛ mɛ hu a ba pee nikɔtɔmahi ngɛ ní tsumi ɔ mi ɔ. A susu kaa ma nyɛ ma ba pee hɛ mi nyɛɛlɔ hwɔɔ se. A suɔ nɛ ma ba pee ta bulɔ kpanaa hwɔɔ se. Ye bua jɔɛ ta buli a ní tsumi ɔ he, lɔ ɔ he ɔ, benɛ i sɔmɔ ngɛ lejɛ ɔ jeha enyɔ nɛ ye sɔmɔmi ɔ ba nyagbe ngɛ jeha 1956 mi ɔ, i je. Se e kɛ we nɛ i ya sɛ ta buli a ní tsumi ko nɛ ngɛ slɔɔto kulaa mi.

Jinɛ nɔ́ nɛ i susuɔ ji kaa nyumu lɛɛ, e sa nɛ e je oblai. Jã ji bɔ nɛ i naa ngɛ sinihi a mi kɛ ma a mi tsuo. Susumi nɛ ɔ ba ná ye nɔ he wami. Ngɛ ye susumi nya a, nyumuhi nɛ a fiɛɛɔ ɔ pee we a ní kaa nyumuhi kulaa. Se ní komɛ nɛ i bɔni kasemi ɔ tsake ye si himi. Ligbi ko nɛ i hɛɛ ye lɔle tsutsuu ɔ ngɛ ma a mi ɔ, yihewi enyɔ komɛ wa mi. I le mɛ. Ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma a huno ɔ senihi ji mɛ, nɛ a ji Yehowa Odasefohi. A ha mi Hwɔɔmi Mɔ kɛ Awake! womi tɛtlɛɛ ɔmɛ eko hyɛ. Se benɛ i kane womi ɔmɛ ɔ, i na kaa Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi munyu ɔmɛ a mi kuɔ ha mi tsɔ. Jehanɛ ɔ lɛɛ, a fɔ mi nine kaa ma ba Asafo Womi Mi Ní Kasemi nɛ ji kpe wayoo ko nɛ a peeɔ kɛ kaseɔ Baiblo ɔ eko. A peeɔ kpe nɛ ɔ ngɛ yihewi ɔmɛ a we ɔ mi. I de mɛ ke ma hyɛ kaa ma nyɛ ma ba lo. Kɛkɛ nɛ a muɔ, nɛ a bi mi ke, “O ngɛ wɔ si woe lo?” I de mɛ ke, “Ee, ma ba.”

Pee se ɔ, i pia ye he kaa i wo mɛ si, se nɛ i wo mɛ si momo ɔ lɛɛ, e sa nɛ ma ya. Lɔ ɔ he ɔ, jamɛ a gbɔkuɛ ɔ, i ya. Jokuɛwi nɛ a ba kpe ɔ ha nɛ ye nya kpɛ ye he. Bɔ nɛ a le Baiblo ɔ mi ha a ha nɛ ye hemi po! Ngɛ Hɔgba sɔlemi nɛ i kɛ ye yayo ya a tsuo se ɔ, i na kaa i li nɔ́ ko tsɔ ngɛ Baiblo ɔ mi. Kɛ je jamɛ a ligbi ɔ, i mwɔ ye yi mi kpɔ kaa maa kase Baiblo ɔ saminya. I ha nɛ a kɛ mi kase Baiblo ɔ. I ba kase kaa Mawu Ope ɔ biɛ nitsɛnitsɛ ji Yehowa, lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ i kase kekle. Benɛ i wɛ ɔ, i bi ye yayo ke, ‘Mɛnɔmɛ ji Yehowa Odasefohi?’ Nɔ́ nɛ e de mi ji, “Oo, a jaa nɔmoyo ko nɛ a tsɛɛ ke Yehowa.” Se benɛ i bɔni ní kasemi ɔ, i ba na kaa mamoo pi jã ji sane ɔ kulaa!

I ba yɔse kaa anɔkuale ɔ ji nɛ ɔ nɛ, enɛ ɔ he ɔ, i ya ye hɛ mi mlamlaamla. Kɛ je benɛ a fɔ mi nine nɛ i ya asafo mi kpe ɔ, nyɔhiɔ nɛɛ se nɛ a baptisi mi ngɛ March 1957 ɔ mi. Jehanɛ ɔ, bɔ nɛ i naa níhi ha a tsake kulaa. Ke i kai bɔ nɛ i ba ye je mi ha sa a, ye bua jɔɔ kaa i ba le níhi nɛ Baiblo ɔ de ngɛ nɔ́ nɛ tsɔɔ kaa nɔ ko ji nyumu nitsɛnitsɛ ɔ he. Yesu ye mluku, enɛ ɔ he ɔ, wa be nyɛe maa ngɔ he wami nɛ nyumu katsɛ ko ngɛ ɔ kɛ to he wami nɛ Yesu ngɛ ɔ he. Se kɛ̃ ɔ, Yesu nɔɛ kunɔ, mohu ɔ, kaa bɔ nɛ a gba kɛ kɔ e he ɔ, e ngmɛ blɔ nɛ “a wa lɛ yi mi.” (Yes. 53:2, 7)  I kase kaa, ke nɔ ko ke e ngɛ Yesu se nyɛɛe nitsɛnitsɛ ɔ, “e he hia nɛ e kɛ nihi tsuo nɛ a hi si kpoo.”​—2 Tim. 2:24.

Jeha kake se ngɛ jeha 1958 ɔ mi ɔ, i ba pee blɔ gbalɔ. Se e kɛ we nɛ i ngmɛɛ blɔ gbami ní tsumi ɔ he bɔɔ. Mɛni he je? Ejakaa i pee ye juɛmi kaa ma ngɔ yo. I ngɔ Gloria, yihewi ɔmɛ nɛ a fɔ mi nine kɛ ya womi mi ní kasemi ɔ a kpɛti nɔ kake. I pia we ye he kulaa kaa i ngɔ Gloria. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Gloria ji june, nɛ amlɔ nɛ ɔ hu ɔ, e ji june. Ngɛ ye blɔ fa mi ɔ, Gloria ngɛ kaa diamond nɛ he jua wa pe kulaa nɛ nihi ngɛ nlae kaa a ma ná. Ngɛ ye blɔ fa mi ɔ, pi kaa i ngɛ nlae, se Gloria ba pee ye yo! Nyɛ ha nɛ lɛ nitsɛ e de nyɛ e he sane bɔɔ:

“I ngɛ nyɛmimɛ 16. Ye yayo kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa. E gbo benɛ i ye jeha 14. Jamɛ a be ɔ mi nɛ ye papaa kɛ Odasefo ɔmɛ bɔni ní kasemi. Benɛ ye yayo gbo ɔ, ye papaa ya na wa sukuu tsɔɔlɔ nɔkɔtɔma a, nɛ a to blɔ nya ko. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, e piɛ bɔɔ nɛ ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma a maa gbe nɔ tsami sukuu nya. Enɛ ɔ he ɔ, ye papaa ya bi blɔ konɛ a ha nɛ ligbi nɛ ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma a maa ya sukuu ɔ, ma hi we mi. Kɛkɛ ɔ, ligbi nɛ imi hu maa ya a, e maa hi we mi konɛ waa hyɛ wa nyɛmimɛ tsɔwi ɔmɛ a nɔ, nɛ waa hoo gbɔkuɛ niye ní loko Papaa nɛ je ní tsumi kɛ ba. Wa tsɔɔlɔ nɔkɔtɔma a kplɛɛ, nɛ wa ngɔ blɔ nya tomi nɛ ɔ kɛ tsu ní hluu kɛ ya si be nɛ ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma a gbe sukuu ɔ nya. Wekuhi enyɔ nɛ a ji Odasefohi kɛ wɔ jokuɛ ɔmɛ kase Baiblo ɔ, nɛ wa kpɛti nihi 11 ba pee Yehowa Odasefohi. Ye bua jɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he wawɛɛ. E ngɛ mi kaa i ji nɔ ko nɛ e gboɔ zo mohu lɛɛ, se ye huno Sam ye bua mi ngɛ lɔ ɔ blɔ fa mi.”

I kɛ Gloria sɛ gba si himi mi ngɛ February 1959 ɔ mi. Wa pee kake kɛ tsu blɔ gbami ní tsumi ɔ kɛ bua jɔmi. Ngɛ July, jamɛ a jeha a mi ɔ, wa ngma Betel blɔ bimi womi ɔ nɔ ní, ejakaa wa suɔ nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi yi ɔ. Nyɛminyumu Simon Kraker lɛ bi wɔ munyu. E ha nɛ wa le kaa a ngɔɛ nihi nɛ a sɛ gba si himi mi ngɛ Betel hu. Se loloolo ɔ, e ngɛ wa tsui nɔ kaa wa ma sɔmɔ ngɛ Betel. Jeha babauu se loko wa ná he blɔ kaa wa ma sɔmɔ ngɛ Betel.

Wa ngma asafo ɔ ní tsumi yi ɔ kaa e ha wɔ he ko nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ konɛ wa ya sɔmɔ ngɛ lejɛ ɔ. A ngma wɔ, nɛ a de wɔ ke waa ya Pine Bluff ngɛ Arkansas. Jinɛ wa susu kaa a maa tsɔɔ wɔ he komɛ konɛ wɔ nitsɛmɛ waa hla he nɛ wa suɔ nɛ waa ya, se Pine Bluff pɛ nɛ a ha wɔ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, asafohi enyɔ pɛ lɛ ngɛ lejɛ ɔ. Blɛfo li a nɔ́ kɛ nimli yumuhi hu a nɔ́. A kɛ wɔ ya nimli yumuhi a asafo ɔ mi, nɛ fiɛɛli maa pee 14 pɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ.

Eko ɔ, e maa pee mo nyakpɛ kaa mi gbami ba blɛfo li kɛ nimli yumuhi a kpɛti ngɛ Yehowa asafo ɔ mi. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ́ ko be nɛ wa ma nyɛ maa pee ngɛ mi gbami nɛ ba ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ he. Ma a wo mlaahi nɛ tsɔɔ kaa e sɛ nɛ nihi nɛ a hɛɛ he womi nɔ su slɔɔtohi nɛ a bla kɛ pee nɔ́ ko, nɛ nihi daa lɔ ɔ nɔ kɛ peeɔ basabasa. Ngɛ hehi fuu ɔ, si fɔfɔɛ ɔ ha nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ye gbeye kaa ke blɛfo li kɛ nimli yumuhi bla kɛ ngɛ Yehowa jae ɔ, basabasa peeli ma ba sã Matsɛ Yemi Asa a. Níhi kaa jã ya nɔ. Ke nyɛmimɛ nɛ a ji nimli yumuhi ya fiɛɛ ngɛ blɛfo li a kpɔ mi ɔ, polisihi maa nu mɛ, nɛ eko ɔ, a maa kongo mɛ. Enɛ ɔ he ɔ, wa ye mlaahi nɛ a wo ɔmɛ a nɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ. Se wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa níhi ma ba hi ligbi ko kɛ̃.

Waa kɛ nyagbahi kpe ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. Be komɛ ɔ, ke wa ngɛ fiɛɛe ngɛ nimli yumuhi a kpɔ mi ɔ, wa ya siɔ blɛfo li a sinya nɛ́ wa li. Ke e ba jã a, e sa nɛ wa susu nɔ́ nɛ wa maa pee ɔ he nɔuu. E sa nɛ wa de mɛ Baiblo mi sɛ gbi kpiti ko, aloo wa kpa mɛ pɛɛ nɛ waa je. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, jã ji bɔ nɛ níhi ya nɔ ngɛ he komɛ.

E ngɛ mi kaa blɔ gbali ji wɔ mohu lɛɛ, se e sa nɛ wa tsu ní wawɛɛ kɛ hyɛ wa he. Behi fuu ɔ, ligbi kake hiɔwo nɛ wa náa ji dɔla etɛ. Gloria dlaa nihi a tsu mi. Be komɛ ɔ, i ya yeɔ bua lɛ ngɛ we ko mi konɛ e gbe ní tsumi ɔ nya mla. A haa wɔ piani niye ní. Daa otsi ɔ, Gloria ya toɔ weku ko a níhi a nɔ. I tsuɔ ní ngɛ kpo ɔ nɔ, i tsuɔ saflɛ ɔmɛ a he, nɛ i tsuɔ ní tsumi kpahi hulɔ. Be ko ɔ, wa ya tsu saflɛhi a he ngɛ blɛfo no ko we mi. Benɛ i daa si ngɛ kpo ɔ nɔ kɛ ngɛ saflɛ ɔ he tsue ɔ, Gloria hu daa si ngɛ tsu ɔ mi kɛ ngɛ saflɛ ɔ he tsue. Jamɛ a ligbi ɔ, wa tsu ní ligbi ɔ tsuo, lɔ ɔ he ɔ, a ha wɔ piani niye ní. Gloria ye  ní ɔ ngɛ tsu ɔ mi, se pi e kɛ weku ɔ nɛ hi okplɔɔ kake he. Imi lɛɛ i ye ní ɔ ngɛ tsu ko nɛ a kɛ lɔle maa mi ɔ mi. Ye bua jɔ niye ní ɔ he wawɛɛ, lɔ ɔ, e hɛwi mi. Weku ɔ he ngɛ bua jɔmi, se si fɔfɔɛ nɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ he je nɛ a pee a ní jã. Ligbi ko ɔ, wa ya po nu kɛ wo wa lɔle ɔ mi. Benɛ wa gbe nya a, i de nyumu ɔ ke Gloria suɔ nɛ e ya a zami zimi he ɔ. Nyumu ɔ tu e hɛ mi, nɛ e de mi ke, “A ngmɛ sinya a mi.”

Wa nyɛmimɛ ɔmɛ lɛɛ, a kɛ wɔ hi si saminya, nɛ wa bua jɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he! Benɛ wa ya su Pine Bluff ɔ, wa ya to nyɛminyumu ko nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, lɛ ji asafo sɔmɔlɔ ɔ ngɔ. Jamɛ a be ɔ, e yo ɔ pi Odasefo no. Lɔ ɔ he ɔ, Gloria kɛ e yo ɔ kase Baiblo ɔ. Imi hu i kɛ a biyo ɔ kɛ e huno kase ní. Nyɛminyumu ɔ yo ɔ, kɛ a biyo ɔ mwɔ a yi mi kpɔ kaa a ma sɔmɔ Yehowa, lɔ ɔ he ɔ, a ha nɛ a baptisi mɛ.

Wa ná huɛmɛ ngɛ blɛfo li asafo ɔ mi. Be komɛ ɔ, a fɔɔ wɔ nine nɛ waa kɛ mɛ ya yeɔ ní. Se du buɔ loko wa yaa. Kuu ko ngɛ nɛ a fĩ mi gbami kɛ basabasa peemi ɔ se nɛ a tsɛɛ mɛ ke Ku Klux Klan (KKK), nɛ nihi le mɛ wawɛɛ. Be ko nɛ a ngɛ gbijlɔ ko nɛ a tsɛɛ ke Halloween yee ɔ, i na nyumu ko nɛ e hii si ngɛ e sinya nya gbɔkuɛ ko nɛ e wo tade hiɔ klɔii kɛ e he pɛɛ kaa KKK bi ɔmɛ. Se ní nɛ ɔmɛ ha we nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a kɔni mi nɛ jɔ̃ ngɛ a sibi kpakpa nɛ a maa pee ɔ he. Be ko ɔ, wa hia sika nɛ waa kɛ maa hia blɔ kɛ ya kpokpa nɔ kpe. Wa pee wa juɛmi kaa wa maa jua wa lɔle ɔ. Nyɛminyumu ko kplɛɛ kaa e ma he wa 1950 Ford ɔ konɛ wa ná sika kɛ ya kpe ɔ. Nyɔhiɔ kake se, ligbi ko nɛ wa nyɛɛ pu ɔ nɔ kɛ ya fiɛɛ ngɛ wehi a mi nɛ wa ya pee Baiblo mi ní kasemi ɔ, wa ba na nɔ́ ko nɛ pee wɔ nyakpɛ! Wa ba na wa lɔle ɔ nɛ maa si ngɛ wa we ɔ hɛ mi. A ngɔ womi nyafii ko kɛ mɛtɛ lɔle ɔ hɛ mi glaasi ɔ he, nɛ a ngma ngɛ nɔ ke: “I kpale nyɛ lɔle ɔ kɛ ba ha nyɛ kaa nike ní. Nyɛ nyɛminyumu.”

Nyɛmimɛ pee wɔ kpakpa ngɛ blɔ kpa ko nɔ nɛ wa hɛ be nɔ jee gblee. Ngɛ jeha 1962 ɔ mi ɔ, a fɔ mi nine kɛ ha Matsɛ Yemi Sɔmɔmi Sukuu nɛ a maa pee ngɛ South Lansing ngɛ New York ɔ eko. A kɛ nyɔhiɔ kake ma tsɔse asafo nɔ hyɛli, kpɔ mi nɔ hyɛli kɛ kpokpa nɔ hyɛli. Benɛ a ngma mi kaa ma ya sukuu ɔ eko ɔ, jamɛ a be ɔ mi ɔ, i be ní tsumi, nɛ wa sika hu ta. I ya tɛlifoo ní tsumi he ko ngɛ Pine Bluff ma a mi kaa ma ná ní tsumi lo. Ke a ngɔ mi ngɛ ní tsumi ɔ mi ɔ, ma pee kekleekle nɔmlɔ yumu nɛ a ngɔ lɛ ngɛ lejɛ ɔ. Pee se ɔ, a de mi ke a maa ngɔ mi. Kɛ ma pee kɛɛ? I be sika nɛ ma kɛ hia blɔ kɛ ya New York. I pee ye juɛmi kaa ma tsu ní ɔ konɛ ma ngmɛɛ sukuu ɔ yami he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, jinɛ i yaa ngma asafo ɔ kaa i be nyɛe maa ya sukuu ɔ. Se nɔ́ ko ya nɔ nɛ ye hɛ be nɔ jee gblegbleegble.

Nyɛmiyo ko nɛ e huno pi Odasefo no ɔ ba si wa sinya mɔtu mla ko, nɛ e ngɔ sɛ womi ko kɛ ha mi. Benɛ wa bli womi ɔ nya a, wa na sika fuu ngɛ mi. Nyɛmiyo ɔ kɛ e bimɛ teɔ si makɛ nɛ a ya tsuɔ ní ngɛ doti ngmɔ mi konɛ a ná sika kɛ ha mi nɛ ma kɛ hia blɔ kɛ ya New York. Nyɛmiyo ɔ de mi ke, “Moo ya sukuu ɔ nɛ o ya kase ní saminya, nɛ o ba tsɔɔ  wɔ ní!” Pee se ɔ, i bi tɛlifoo ní tsumi he ɔ kaa ma nyɛ maa je ní tsumi ɔ sisi otsi enuɔ se lo. Heto nɛ a ha mi ji, “Dɛbi!” Se lɔ ɔ gba we ye nya ejakaa i mwɔ ye yi mi kpɔ momo. Ye bua jɔ wawɛɛ kaa i tsu we jamɛ a ní tsumi ɔ!

Gloria suɔ nɛ e de nyɛ níhi nɛ e kai benɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Pine Bluff ɔ: “Ye bua jɔ zugba kpɔ nɛ wa fiɛɛ ngɛ mi ɔ he wawɛɛ! I ná Baiblo kaseli maa pee 20. Ke wa ya fiɛɛ ngɛ wehi a mi mɔtu ɔ, wa ya peeɔ Baiblo mi ní kasemi piani. Be komɛ ɔ, wa kpaa nyɔ mi ngmlɛ 11. Wa ná bua jɔmi wawɛɛ! Loloolo ɔ, ye bua jɔ jamɛ a ní tsumi ɔ he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, jinɛ i sume nɛ wa si ní tsumi nɛ ɔ nɛ wa ya tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ, se Yehowa lɛɛ e hɛɛ juɛmi kpa ngɛ wa he.” E ji anɔkuale.

Benɛ wa ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbali ngɛ Pine Bluff ɔ, wa ngma asafo ɔ ní tsumi yi ɔ kaa wa suɔ nɛ wa sɔmɔ kaa blɔ gbali klɛdɛɛ. Wa le kaa a maa kplɛɛ wa blɔ bimi ɔ nɔ kokooko ejakaa wa kpokpa nɔ hyɛlɔ ɔ de wɔ ke e suɔ nɛ wa ya ye bua asafo ko ngɛ Texas, nɛ e suɔ nɛ waa ya lejɛ ɔ kaa blɔ gbali klɛdɛɛ. Wɔ hu wa bua jɔ he jã. Enɛ ɔ he ɔ, wa mlɛ hluu, se klanaa, wa nui nɔ́ ko kɛ ji asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ. Se ligbi ko ngɛ January 1965 ɔ mi ɔ, asafo ɔ ngma wɔ sɛ womi ko. A de wɔ ke a suɔ nɛ wa tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ! Jamɛ a be ɔ mi nɔuu nɛ a hla Nyɛminyumu Leon Weaver nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa United States Asafo ɔ Ní Tsumi Kɔni ɔ Ajla Toli ɔmɛ a sanehi a he blɔ nya tolɔ ɔ hu kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ.

Benɛ i na kaa ma ba pee kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ, i ye gbeye. Maa pee jeha kake loko a hla mi kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ, kpokpa nɔ hyɛlɔ James A. Thompson, Jr. hyɛ kaa ye he su lo. E je suɔmi mi kɛ tsɔɔ mi hehi nɛ e sa nɛ ma bɔ ye he mɔde ngɛ, kɛ su kpakpa komɛ nɛ e sa kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ nɛ e ná. Benɛ i je kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ sisi ɔ, e kɛ we nɛ i yɔse kaa e ga womi ɔ he ngɛ se nami. Benɛ a hla mi ɔ, Nyɛminyumu Thompson ji kpokpa nɔ hyɛlɔ nɛ i kɛ lɛ sɔmɔ kekle. I kase níhi fuu ngɛ nyɛminyumu anɔkualetsɛ nɛ e nane pi si saminya nɛ ɔ ngɔ.

Jamɛ a be ɔ mi ɔ, tsɔsemi bɔɔ ko pɛ nɛ kpɔ mi nɔ hyɛli náa. I piɛɛ kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ko he kɛ ya sɔmɔ asafo ko otsi kake, nɛ i to bɔ nɛ e sɔmɔ ha a he hɛ. Otsi nɛ nyɛɛ se ɔ, e ha nɛ i sɔmɔ asafo ko, nɛ lɛ hu e hyɛ bɔ nɛ i sɔmɔ ha a. E wo mi ga, nɛ e ha mi blɔ tsɔɔmi. Lɔ ɔ se ɔ, a ha nɛ i kɛ ye yo ɔ sɔmɔ ngɛ wa dɛ he. I kai kaa i bi Gloria ke, “Lɔ ɔ, e ngɛ wa he jee niinɛ lo?” Se pee se ɔ, i ba kase nɔ́ ko nɛ e he hia wawɛɛ. Be fɛɛ be ɔ, nyɛmimɛ kpakpahi ngɛ nɛ a maa ye bua mo, se ja o ha mɛ he blɔ. Kɛ ba si  mwɔnɛ ɔ po ɔ, ye bua jɔ yemi kɛ buami nɛ nyɛminyumu J. R. Brown nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ, kɛ nyɛminyumu Fred Rusk nɛ e piɛɛ Betel weku ɔ he ɔ kɛ ha mi ɔ he.

Jamɛ a be ɔ mi ɔ, mi gbami nɛ ngɛ blɛfo li kɛ nimli yumuhi a kpɛti ɔ he si wawɛɛ. Ligbi ko ɔ, KKK bi ɔmɛ bɔ sala ngɛ ma nɛ wa ngɛ sɔmɔe ngɛ mi ɔ mi ngɛ Tennessee. I kai hu kaa ligbi ko ɔ, wa fiɛɛmi kuu ɔ gba ní yemi he ko konɛ wa ya ye ní nɛ wa kɛ jɔɔ wa he bɔɔ. Benɛ i yaa zami zimi he ɔ, i na kaa nyumu oblai ko nɛ e ngmaangmaa níhi ngɛ e he womi nɔ te si kɛ nyɛɛ ye se. Blɛfo no nɛ ɔ je nɔ ko nɛ e sume nimli yumuhi a sane. Se nyɛminyumu blɛfo no ko nɛ e je oblai pe i kɛ nyumu ɔ nɛ e ngmaangmaa e he ɔ nyɛɛ wa se kɛ ba zami zimi he ɔ. Nyɛminyumu ɔ bi mi ke, “Nyɛminyumu Herd, i he ye kaa nyagba ko be, aloo?” Oya nɔuu nɛ nyumu ɔ je lejɛ ɔ nɛ́ e zi zami po. Níhi a si kpami nɛ ɔmɛ ha nɛ i na kaa pi adesahi a he womi nɔ su slɔɔtohi titli he je nɛ mi gbami ngɛ nimli a kpɛti, se mohu, yayami nɛ wɔ tsuo wa ná kɛ je Adam mi ɔ he je. I kase hu kaa nyɛmi nitsɛnitsɛ ma nyɛ ma gbo kɛ ha mo ke e slo o he womi nɔ su ngɛ e nɔ́ ɔ he po.

Waa kɛ jeha 12 tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, waa kɛ jeha 21 tsu kpokpa nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ. Wa ná jɔɔmihi kɛ níhi a si kpamihi fuu ngɛ ní tsumi nɛ ɔmɛ a mi. Se wa li kaa jɔɔmi kpa ko hu ngɛ blɔ nɔ kɛ ma. Ngɛ August 1997 ɔ mi ɔ, nɔ́ ko nɛ wa hyɛ blɔ hluu ɔ ba mi. A fɔ wɔ nine kaa wa ba sɔmɔ ngɛ United States Betel ɔ. Kɛ je benɛ wa ngma Betel blɔ bimi womi ɔ nɔ ní kɛ ba su be nɛ a fɔ wɔ nine ɔ, jeha maa pee 38 be. Wa bɔni sɔmɔmi ngɛ Betel ngɛ September nyɔhiɔ ɔ mi. I susu kaa nyɛmimɛ nɛ a hyɛɛ ní tsumi ɔ nɔ ngɛ Betel ɔ ma ha nɛ ma sɔmɔ nyɔhiɔ bɔɔ ko pɛ, se e bɛ lɛ jã.

Kekleekle ɔ, a ha nɛ i tsu ní ngɛ Service Department ɔ. I kase níhi fuu ngɛ lejɛ ɔ. Behi fuu ɔ, e biɔ nɛ nyɛmimɛ nɛ a tsuɔ ní ngɛ lejɛ ɔ nɛ a hla hetohi kɛ ha sane bimihi nɛ a mi wa nɛ nikɔtɔmahi a kuuhi kɛ kpɔ mi nɔ hyɛli biɔ ɔ. Ye bua jɔ bɔ nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ to a tsui si nɛ a tsɔse mi ha a he. Se e peeɔ mi kaa ke a ke ma kpale ya tsu ní ngɛ lejɛ ɔ, ja a tsɔse mi ekohu.

I kɛ Gloria wa bua jɔ Betel si himi he wawɛɛ. Wa ji nihi nɛ wa teɔ si mla, nɛ jamɛ a su ɔ yeɔ bua wɔ ngɛ Betel. Maa pee jeha kake se ɔ, i bɔni sɔmɔmi kaa Ajla Toli Nɛ A Hyɛɛ Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ Nɔ ɔ a yemi kɛ bualɔ ngɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ a sisi. Ngɛ jeha 1999 ɔ mi ɔ, a hla mi kɛ piɛɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ a he. I kase níhi fuu ngɛ ní tsumi nɛ ɔ mi, se nɔ́ nɛ i kase titli ji kaa pi adesa ko nɛ e nyɛɛ Kristofohi asafo ɔ hɛ mi, se mohu, Yesu Kristo.

Be komɛ ɔ, ke i susu ye si himi he ɔ, i nuɔ he kaa bɔ nɛ gbalɔ Amos nu he ɔ. Amos ji to hyɛlɔ nɛ be komɛ ɔ, e tsuɔ ní tsumi nɛ ba si ngɛ fig ngmɔ mi. Fig ji tso yiblii ko nɛ a buɔ lɛ kaa ohiatsɛmɛ a niye ní. Se Mawu to Amos he hɛ, nɛ e hla lɛ kaa gbalɔ. Atsinyɛ jemi ko be he kaa e ná jɔɔmihi fuu ngɛ ní tsumi nɛ ɔ mi. (Amos 7:14, 15) Jã nɔuu nɛ i ji ngmɔ hulɔ ohiatsɛ ko nɛ e je Liberty ngɛ Indiana a bi, se Yehowa to ye he hɛ, nɛ e jɔɔ mi babauu. Jɔɔmi ɔmɛ hiɛ hluu kaa i be nyɛe ma wo lɛ tsuo ta! (Abɛ 10:22) E ngɛ mi kaa ohiatsɛ bi ji mi mohu lɛɛ, se amlɔ nɛ ɔ, i ba pee niatsɛ ngɛ Mawu jami mi kulaa pe bɔ nɛ ye juɛmi ma nyɛ maa kpe he!