AHA tiémpope eskuélape, umi oñokompañérova osegi oñondive oñepyrũ guive omohuʼã meve pe eskuéla. Entéronte upe puévlope oikuaa la majoría umi persóna réra, ha umi ótro katuete ndekuaa avei.

Pe puévlo jerére oĩ vaʼekue heta granhaʼi, ha avei oñeñotỹ meme vaʼekue avati. Anasérõ guare che túa ombaʼapo peteĩ granhérope g̃uarã. Upéicha rupi, chemitãrusúpe amanehakuaáma vaʼekue traktór ha ambaʼapo avei kokuépe.

Añeñandu ypy guive, che túa ja naimitãvéima kuri. Che anasérõ guare haʼe oreko 56 áño ha che sy katu 35 áño. Upéicharõ jepe che túa ipoʼi asy, hesãi ha imbarete vaʼekue. Ogusta chupe la traváho pohýi, ha oremboʼe avei oregusta hag̃uáicha upéva. Noganahetáiramo jepe, omoĩ oréve peteĩ lugár roiko hag̃ua, oremonde ha oremongaru porã. Che túa ohasa meme vaʼekue avei tiémpo orendive. Haʼe omano orekórõ guare 93 áño. Che sy katu omano orekópe 86 áño. Haʼekuéra ndoservijepéi kuri Jehovápe. Péro peteĩ che ermáno oservi fiélmente kómo ansiáno 1972 guive.

Che sy ningo irrelihiosaiterei vaʼekue. Chegueraha káda domingo peteĩ iglésia bautístape. Arekórõ  guare 12 áño, primera ves ahendu pe enseñánsa de la Trinidad. Upévare aporandu mamáme: “¿Mbaʼéicha piko Jesús haʼéta al mísmo tiémpo pe Taʼýra ha pe Túa?”. Chemanduʼa porã mbaʼépa ombohovái chéve: “Péva ningo peteĩ mistério che memby, ndaikatúi oñentende porã”. Añetehápe peteĩ mistério kuri chéve g̃uarã. Upéi, arekópe 14 áño ajevautisa peteĩ arrójo oĩvape upérupi. Haʼekuéra chemoñapymi pe ýpe 3 vése, primero pe Túa rérape, segundo pe Taʼýra rérape ha tercero katu pe espíritu sánto rérape.

Aha tiémpope koléhiope peteĩ che sósio haʼe vaʼekue voxeadór, ha chemboliga aha hag̃ua avei apraktika. Upémarõ añepyrũ apraktika voxéo, ha aike kómo miémbro pe organisasión de voxéo héravape Golden Gloves. Péro ndahaʼéi la chevalepáva upe depórtepe. Upévare, añorairõ rire unas kuánta vése ajedehaite. Upéi, añenrrola pe ehérsito de Estados Unídospe, ha ajeguerova un tiémpo Alemániape. Aĩ aja upépe, umi mburuvicha chemondo peteĩ akadémia militárpe. Haʼekuéra oipota asegi pe karréra militár pórke ojerovia ikatutaha oiko chehegui peteĩ vuén líder. Péro che napensái apytávo pe ehérsitope atermina rire che servísio de 2 áño. Upéi, áño 1956-pe atermina kon vuéna kalifikasión la che servísio ha asẽ pe ehérsitogui. Tiémpo riremi, aike peteĩ ehérsito idiferentetereívape.

Ymave areko vaʼekue la che idéa mbaʼéicha vaʼerãpa peteĩ kuimbaʼe de verda, péro aaprende rire pe añetegua akambia apensa lája. Che apensa vaʼekue upéicha pórke cheafekta umi pelíkula ahecháva, ha avei umi hénte oĩva che jerére. Por ehémplo, aimoʼã umi kuimbaʼe opredikáva ndaijarrieroiha. Upéi aaprende ndahaʼeiha upéicha. Peteĩ díape, aha jave che áuto pytã iporãitévape, mokõi kuñataĩ oseñea chéve apyta hag̃ua. Haʼekuéra ningo testígo de Jehová, ha avei haʼe che ermána majór rovaja. Anteve ohejáma vaʼekue voi chéve hikuái umi rrevísta Ñemañaha ha ¡Despertad!, péro ijetuʼu kuri chéve antende hag̃ua la aleéva pe Ñemañaháme. Ko vuéltape umi kuñataĩ cheinvita aha hag̃ua pe Estúdio de Lívro de Kongregasiónpe, ojejapóva hogapekuéra. Péva ningo peteĩ aty ojestudia ha oñekomentahápe la Biblia omboʼéva. Haʼe chupekuéra añehaʼãtaha aha. Haʼekuéra katu opukavy ha heʼi: “¿Eprometépa oréve?”. Che katu haʼe: “Apromete peẽme”.

Ambyasy añekompromete haguére chupekuéra, péro upéi apensa avei ndaikatuiha apyrũ che ñeʼẽre. Upévare upe pyharépe aha kuri pe rreuniónpe. Aponderaiterei mbaʼéichapa umi mitã oikuaa heta mbaʼe la Bíbliagui. Che katu ahámi vaʼekue che sýndi ijiglésiape káda domingo, péro mbaʼeveguasu ndaikuaái Ñandejára Ñeʼẽgui. Upéicha rupi aasepta peteĩ estúdio bíblico aikuaaségui hetave mbaʼe. Ñepyrũrã aaprende Ñandejára Todopoderóso heraha Jehová. Un tiémpo upe mboyve aporandu kuri che sýpe umi Testígore, ha haʼe heʼi chéve: “Haʼekuéra ningo oadora peteĩ karai ijedávape hérava Jehová”. Che ahechakuaa la Biblia mbeguekatúpe cheresapeʼaha ohóvo.

Pyaʼe voi aprogresa ahechakuaámarõ atopaha pe añetegua. Ajevautisa marzo de 1957-pe, 9 mésente añepyrũ rire aha rreunionhápe. Akambiaite voi la apensa lája. Avyʼaiterei la Biblia chemboʼe haguére mbaʼéicha vaʼerãpa peteĩ kuimbaʼe de verda. Jesús haʼe vaʼekue peteĩ kuimbaʼe perfékto. Haʼe oreko tuichaiteve autorida ha imbareteve oimehaichagua kuimbaʼégui. Upéicharõ jepe, haʼe ndoikói oñorairõ  avavéndi. Upéva rangue, “ndeʼíri mbaʼevete, haʼe oheja oñemaltrata chupe” ojeprofetisa haguéicha kuri (Is. 53:2, 7). Aaprende avei Jesús segidorkuéra imbaʼeporã vaʼerãha enterovéndi (2 Tim. 2:24).

Áño 1958-pe añepyrũ che prekursorádo. Péro upe riremi, aheja kuri ko priviléhio sapyʼami. ¿Mbaʼérepa? Adesidi amenda Glóriare, péicha héra peteĩva umi ermána cheinvita ñepyrũ vaʼekue aha hag̃ua rreuniónpe. Arakaʼeve nambyasýiva la adesidíva. Gloria ningo peteĩ tesóro yma guive ha koʼag̃aite peve. Chéve g̃uarã haʼe iporãve pe diamánte hepyvévagui, ha avyʼaiterei amenda haguére hese. Péro jahejamína koʼág̃a Gloria tomombeʼu umi mbaʼe penepytyvõtava peikuaa porãve hag̃ua chupe:

“Ore roime 17 ermáno. Mama oservi vaʼekue fiélmente Jehovápe. Péro haʼe omano che arekópe 14 áño. Upe rire papa oñepyrũ ostudia la Biblia. Che sy ndaiporivéimarõ, papa ojapo peteĩ arréglo pe direktór ore eskuelapeguándi. Upérõ che ermána majór ojapo hiʼúltimo áño koléhiope. Papa oporandu chupe ndaikatuichénepa che ermána ha che roho eskuélape día de por médio. Péicha peteĩva opytáta oñatende ore ermanokuéra michĩvévare. Ikatúta avei rojapo senarã rosena hag̃ua papándi ou jey vove itraváhogui. Pe direktór oasepta la papa oproponéva, ha rosegi upe arréglo che ermána omohuʼã meve ikoléhio. Mokõi família orembostudia la Biblia, ha ore apytégui 11-gui oiko Testígo. Avyʼaiterei ajapo jave aktivida Jehová servísiope, cheotĩetereíramo jepe. Che ména Sam chepytyvõ heta áñorema ko provléma arekóvape”.

Che ha Gloria romenda febrero de 1959-pe. Rovyʼa ikatu haguére roservi kómo prekursór oñondive. Upe áñope, mes de júliope rosolisita roho hag̃ua roservi Betélpe. Añetehápe rombaʼaposeterei vaʼekue pe sentrál mundiálpe. Ermáno Simon Kraker oreentrevista kuri upearã. Haʼe heʼi oréve upe moméntope ndojeaseptaiha Betélpe umi matrimóniope. Ore katu lomímonte rosegi ropensa Betel rehe, péro heta áño rire ae roike roservi upépe.

Roskrivi pe sentrál mundiálpe oremondo hag̃ua hikuái umi lugár oĩvehápe nesesida. Haʼekuéra oindika oréve peteĩ lugárnte: Pine Bluff, Arkansas. Upe tiémpope, oĩ vaʼekue mokõi kongregasión Pine Blúffpe. Peteĩvape oñerreuni umi puvlikadór ipire morotĩva, ha pe ótrope katu umi ipire hũva. Ore roho pe kongregasión oñembyatyhápe umi ipire hũva, upépe oĩ 14 puvlikadórnte.

Katuete peñeporandúne mbaʼérepa umi testígo de Jehová ipire morotĩva ha umi ipire hũva noñerreuníri vaʼekue oñondive. Añetehápe ndaikatúinte kuri rojapo ótra kósa. Pe léi upe tiempopegua nopermitíri irrása diferénteva ojeheʼa ojuehe, avei umi hénte iviolénto vaʼekue koʼã mbaʼére. Heta pártepe, umi ermáno okyhyje oĩrõ g̃uarã ombyaíva umi Salón del Reino, oñerreuni rupi oñondive morotĩva ha hũva. Añetehápe oiko voi koʼã mbaʼe. Umi Testígo hũva opredikáramo peteĩ lugár oikohápe umi persóna ipire morotĩva, ikatu voi ojearresta ha asta oñembyepoti chupekuéra. Upévare, ikatu hag̃uáicha rosegi ropredika, oreñeʼẽrendu umi autoridápe ha rohaʼarõmante omehora pe situasión.

Pe predikasión ndahaʼéi vaʼekue la ifasilpáva. Ropredika jave peteĩ território oĩvehápe umi ipire hũva, sapyʼánte roikuaaʼỹre rog̃uahẽ peteĩ família ipire morotĩva rógape. Upéicha jave, pyaʼe rodesidi vaʼerã mbaʼépa rojapóta: por ehémplo rojapótapa peteĩ presentasión mbykymínte, térãpa rojediskulpáta ha rohasátante pe ótro ógape. Péicha vaʼekue la situasión upe tiémpope.

Roservi aja de prekursór tekotevẽ kuri avei rombaʼapo roñemantene hag̃ua. La majoría umi travahohápe ojepaga 3 dólar por día. Gloria ombaʼapo limpiésape. Chéve oñepermiti aipytyvõ chupe peteĩ lugárpe ikatu hag̃uáicha pyaʼeve ojapopa pe traváho. Upe família omeʼẽ oréve roʼu hag̃ua peteĩ tembiʼu ojejoguapyréva. Rokarupa rire, Gloria ha che ropoíma la ore traváhogui. Káda semána, Gloria oplancha ótra famíliape g̃uarã. Che katu ambaʼapo hardínpe, amopotĩ ventána, ha ajapo ambue traváho pe okárare. Ótra família ipire morotĩva rógape romopotĩ umi ventána, Gloria omopotĩ hyepy gotyo ha che katu oka gotyo. Upe traváho oregueraha tódo el día, upévare umi ogajára oremongaru. Gloria okaru pe óga ryepýpe, péro ótro ládo pe família oĩhágui. Che haʼu che rembiʼu okápe, pe garáhepe, péro nacheimportái pórke heterei la ore rembiʼu. Koʼã persóna ningo imbaʼeporã, péro oafekta chupekuéra umi hénte  opensa lája. Chemanduʼa peteĩ jey apytárõ guare peteĩ estasión de servísiope. Amyenyhẽ aja che tánke de kombustívle, aporandu pe oñatendévape upépe ikatúpa Gloria oipuru pe váño. Pe karai ningo ipire morotĩ, ha omaña pochy cherehe ha heʼi: “Ndaikatumoʼãimante pórke ojellavea”.

Upéicha avei, rohasa heta mbaʼe porã ermanokuérandi ha rovyʼaiterei ore aktividápe. Rog̃uahẽramóme Pine Blúffpe, roiko kuri peteĩ ermánondi, oservíva kómo siérvo de kongregasión. Hembireko ndahaʼéi vaʼekue Testígo, ha Gloria oñepyrũ ostudia la Biblia hendive. Avei, che añepyrũ astudia pe ermáno rajy ha iménandi. Upéi, pe ermáno rembireko ha itajýra odesidi oservi Jehovápe ha mokõivéva ojevautisa.

Roreko avei heta amígo pe kongregasión ohohápe umi ermáno ipire morotĩva. Haʼekuéra oreinvitámi vaʼekue rosena hag̃ua, péro roho vaʼerã pytũ rire pono avave orerecha hendivekuéra. Pe Ku Klux Klan (KKK) ombaʼapo meme vaʼekue upe tiémpope. Ko grúpo haʼe kuri peteĩ organisasión oapojáva pe rrasísmo ha ivioléntova. Chemanduʼa la oiko vaʼekue peteĩ festého de Halloween jave. Upérõ ahecha peteĩ karai oguapyha hóga fréntepe ku ojehechauka hag̃uáicha voi. Haʼe oipuru peteĩ savana morotĩ ha oreko peteĩ kapúcha orekoháicha umi oĩva pe Ku Klux Klánpe. Péro koʼã mbaʼe ndojokói ermanokuérape imbaʼeporã hag̃ua enterovéndi. Peteĩ veránope, roikotevẽ kuri pláta roho hag̃ua asambleahápe. Upérõ, peteĩ ermáno ojogua orehegui ore áuto Ford modélo 1950, péicha rokonsegi la pláta roikotevẽva. Un mes upe rire, oiko peteĩ mbaʼe oresorprendéva. Upe díape hakueterei ha orekaneʼõ kuri pórke heta ropredika ha rojapo estúdio bíblico. Rog̃uahẽvo ógape, oresorprendete voi la rohecháva. Rohecha ore róga fréntepe la ore autokue, ha pe paravrísare oĩ peteĩ notaʼi heʼíva: “Ameʼẽse jey peẽme pende kóche kómo rregálo”. Ha iguyetépe omoĩ: “Pene ermáno”.

Oiko avei kuri peteĩ mbaʼe opokoitereíva cherehe. Áño 1962-pe, añeinvita aha hag̃ua pe Eskuéla del Ministério del Rréinope oikótava South Lánsingpe, Nueva York. Péva ningo haʼe vaʼekue peteĩ eskuéla oñentrenahápe por 1 mes umi ansiáno, superintendénte de sirkuíto ha superintendénte de distrítope. Upérõ che ndachetravahovéi vaʼekue, ha oresogue lénto. Upe tiémpope, pe emprésa de teléfono oĩva Pine Blúffpe cheentrevista aike hag̃uáicha ambaʼapo hendivekuéra. Añekontratáramo, primera ves ombaʼapóta upe emprésape peteĩ ipire hũva. Amo ipahápe cheavisa hikuái chekontratataha. Ndaikuaái kuri mbaʼépa ajapóta pórke chesogue aha hag̃ua Nueva Yórkpe. Upévare, apensáma voi aaseptávo upe traváho ha ndaháinte pe eskuélape. Aiméma kuri askrivi hag̃uáicha Betélpe, péro oiko peteĩ mbaʼe ndacheresaraimoʼãiva arakaʼeve.

Peteĩ pyharevete, peteĩ ermána ore kongregasiongua orekóva iména ndahaʼéiva Testígo, oho ore rógape ha ontrega chéve peteĩ sóvre. Upéva henyhẽte plátagui. Haʼe ha unos kuánto imemby, voi opuʼã oho hag̃ua omondoro ñana peteĩ plantasión de algodónpe.  Haʼekuéra ojapo upéva ikatu hag̃uáicha aha Nueva Yórkpe. Pe ermána heʼi chéve: “Tereho pe eskuélape ha eaprende ikatúva guive, upéi eju oremboʼe”. Upe rire ajerure pe emprésa de teléfonope ikatúpa añepyrũ ambaʼapo 5 semána haguépe, ha haʼekuéra ndoaseptái. Péro marãve ndoikói, che ja ajedesidíma. Añetehápe avyʼa ndaaseptái haguére upe traváho.

Gloria imanduʼávo pe tiémpo roime hague Pine Blúffpe heʼi: “Chegustaiterei ningo upe território. Areko kuri 15 a 20 estúdio. Upévare ropredikámi vaʼekue pyharevekue ha upéi rojapo ore estudiokuéra. Oĩ voi vése rojapoha aktivida la 11 de la nóche peve. Rovyʼa la ore servísiope, upévare nacheprovlemamoʼãi kuri asegínterire upe lugárpe. Añetehápe, ndachegustapái vaʼekue ahejátarõ guare che asignasión ha roñepyrũta rovisita peteĩ sirkuíto, péro Jehová ohecháma mbaʼéichapa roservi porãvéta chupe”. Ha upeichaite haʼe ojapo.

Roservi aja Pine Blúffpe, rosolisita roservi hag̃ua kómo prekursór espesiál. Roipotaiterei ojeasepta la ore solisitu. ¿Mbaʼérepa? Pórke pe superintendénte de distríto oipotaiterei roho roipytyvõ peteĩ kongregasión oĩvape Téxaspe, ha rohose upépe kómo prekursór espesiál. Ropensa meme vaʼekue upévare. Heta rohaʼarõ la rrespuésta, péro káda ke rorrevisa la ore vusón, ndaipóri mbaʼeve. Amo ipahápe, og̃uahẽ peteĩ kárta ha roñeasigna rombaʼapo hag̃ua peteĩ sirkuítope. Upéva oiko kuri enero de 1965-pe. Upérõ, oñenombra avei kómo superintendénte de sirkuíto ermáno Leon Weáverpe. Haʼe koʼág̃a oservi kómo koordinadór pe komite de sukursálpe Estados Unídospe.

Ajepyʼapyeterei ningo añepyrũrõ guare aservi kómo superintendénte de sirkuíto. Un áño térã upe mboyvemi, pe superintendénte de distríto hérava James A. Thompson Jr. oevalua la che traváho. Mborayhúpe heʼi chéve umi mbaʼe chepytyvõtava amehora hag̃ua, ha la oikotevẽva peteĩ vuén superintendénte de sirkuíto. Upérõ ningo añepyrũ ramo kuri aservi pe sirkuítope ha umi konsého ou porãiterei chéve. Añenombrárõ guare, pe primer superintendénte de distríto ambaʼapo vaʼekuéndi haʼe kuri ermáno Thompson. Heta mbaʼe aaprende ko ermáno ifieletévagui.

Upe tiémpope, noñeentrenaguasúi vaʼekue umi ermáno oservítavape kómo superintendénte de sirkuíto. Por ehémplo, che amoirũ kuri peteĩ superintendénte de sirkuítope ojapo jave ivisíta una semánare, ha upéi haʼe chemoirũ ohecha hag̃ua mbaʼéichapa ajapo pe visíta, ha omeʼẽ chéve suherénsia ha konsého. Upe rire, roñepyrũ roho oreañóntema. Chemanduʼa haʼe hague Glóriape: “Oho jeýmante vaʼerã piko pe ermáno”. Péro aaprende peteĩ  mbaʼe iñimportánteva: siémpre oĩta ermáno imbaʼeporãva ikatútava ñanepytyvõ, péro jahejánte vaʼerã chupekuéra ñandeajuda. Amombaʼeterei chepytyvõ haguére umi ermáno iñexperiénsiava, por ehémplo J. R. Brown, oservíva upe tiémpope kómo superintendénte de sirkuíto, ha Fred Rusk haʼe vaʼekue betelíta.

Upe tiémpope, umi persóna irrasistaiterei vaʼekue. Peteĩ jey, pe Ku Klux Klan ojapo peteĩ márcha pe puévlo ore rovisitahápe, Ténnesseepe. Chemanduʼa avei ótra okasiónpe ropredika hína kuri unos kuánto ermánondi ha ropyta rokaru peteĩ rrestaurántepe. Ahávo aipuru hag̃uáicha la váño, chesegi peteĩ kuimbaʼe hova pochy vaíva orekóva ijehe tatuáhe rrasísta. Péro upe javete ou peteĩ ermáno ipire morotĩva ha tuichaitevéva orehegui. Haʼe oporandu chéve: “¿Trankilopa pio hína ermáno Herd?”. Ehecháko pe kuimbaʼe pyaʼe osẽ oho upégui oipuruʼỹre la váño. Ko tiémpo ohasávape, ahechakuaa umi hénte ndairrasistaiha ñande pire kolór diferénte haguére, síno pe pekádo káusare. Ahechakuaa avei peteĩ ermáno oĩtaha nde ykére tahaʼe haʼéva la ipire kolór, ha tekotevẽrõ omanóta voi nderehehápe.

Aservi kómo superintendénte de sirkuíto 12 áñore, ha kómo superintendénte de distríto 21 áñore. Rohasa heta mbaʼe porã orembovyʼaitereíva. Péro oĩ gueteri peteĩ mbaʼe porã rorresivítava kuri. Agosto de 1997-pe oñekumpli la ymaite guive roipota vaʼekue: roñeinvita roservi hag̃ua Betel de Estados Unídospe. Upéva oiko 38 áño romondo rire pe primera solisitu rojapo vaʼekue roike hag̃ua. Septiembre guive roñepyrũ roservi Betélpe. Che apensa kuri haʼekuéra oipotaha aipytyvõ upépe peteĩ tiempomírente, péro ndaupeichaiete kuri.

Primerorã añeasigna ambaʼapo hag̃ua Departaménto de Servísiope. ¡Heta mbaʼe aaprende upépe! Umi ermáno ombaʼapóva upe departaméntope orresivi heta pregúnta ijetuʼúva ha helikádova. Umi kuérpo de ansiáno ha superintendénte de sirkuíto oĩva opárupi ko tetãme la ombaʼeporandúva jepi. Aagradeseterei umi ermáno ipasiénsia haguére cherehe, ha chepytyvõ rupi ajapo hag̃ua upe traváho. Peichahágui ambaʼapo jeýrõ upépe, heta mbaʼe gueteri oĩ aaprende vaʼerã chuguikuéra.

Che ha Gloria rovyʼaiterei Betélpe. Ore ningo siémpre ropuʼã voíva, ha péva peteĩ mbaʼe orepytyvõitereíva Betélpe. Ohasa rire 1 áñorupi añepyrũ ambaʼapo kómo ajudánte pe Komite de Servísio del Kuérpo Governántepe. Upéi, áño 1999-pe añenombra kómo miémbro del Kuérpo Governánte. Hetaiterei mbaʼe ningo aaprende ko asignasiónpe. Péro la iñimportantevéva, aaprende Jesucristo omoakãha kongregasión kristiána, ndahaʼéi yvypóra.

Apensa jave umi mbaʼe ahasa vaʼekuére, chemanduʼa proféta Amós rehe oiko vaʼekue. Jehová omaña kuri hese haʼéramo jepe peteĩ ovecharerekuami, ha oñangareko umi igotýrente. Hiʼarive pe ígo de sikómoro haʼe okuidáva hoʼu vaʼekue umi imboriahúvante. Upéicharõ jepe, Ñandejára oiporavo Amóspe iprofetarã ha tuichaiterei ovendesi chupe (Amós 7:14, 15). Upéicha avei, Jehová omaña cherehe. Chéngo peteĩ granhéro mboriahumi raʼyrénte, oiko vaʼekue Líbertype, Indiana. Péro Ñandejára tuichaiterei chevendesi, ndaikatúi ni amombeʼupa umi vendisión arresivíva chugui (Prov. 10:22). Ñepyrũrã chemboriahueterei vaʼekue, péro napensái kuri Jehová rupive peichaite peve cherrikotaha koʼág̃a.