Trigj nom Enhault

No de Enhaultslist gonen

LÄWESJESCHICHT

Ieescht oam, dan rikj

Ieescht oam, dan rikj

Ekj wort en een Holthus jebuaren, waut mau eene Stow haud. Daut wia en Liberty, Indiana; daut es eene sea kjliene Staut en de Stäts. Miene Elren hauden aul dree Kjinja, aus ekj jebuaren wort: eenen Jung un twee Mejalen. No mie hauden dee noch eemol twee Junkjes un een Mejalkje.

Daut Holthus, wua ekj jebuaren wort

EN MIENE Schooljoaren endad sikj nich väl. De Kjinja, met dee eena aunfunk no de School to gonen, wieren deeselwje, met dee eena uk opphieed. De mieeschte en de Staut kjanden sikj biem Nomen.

Wie wieren tus äare säwen Kjinja, un ekj lieed von junk aun, Oabeit oppem Foarm to doonen

Rom de Staut Liberty wieren kjliene Foarms un de mieeschte akaden Korn. Aus ekj kjlien wia, schauft miene Pape dicht bie ons opp eenen Foarm. Aus Jugentlicha lieed ekj, Trekjta to foaren un aundre Oabeit oppem Foarm to doonen.

Miene Pape wia aul nich junk, aus ekj jebuaren wia. Hee wia 56 Joa un miene Mame wia 35. Miene Pape wia een denna, stoakja un jesunda Maun, waut daut jleicht sea to schaufen. Un hee lieed ons Kjinja daut uk aula, de Oabeit väl to räakjnen. Hee vedeend kjeenmol väl Jelt, oba wie hauden emma een Dak äwarem Kopp, Kjleeda toom auntrakjen un jenuach to äten. Un hee neem sikj uk emma Tiet fa ons. Hee storf, aus hee 93 Joa wia, un miene Mame storf met 86. Beid deenden nich Jehova. Oba ekj hab eenen Brooda, waut vonne 1972 tru aus Eltesta deent.

MIENE JUNGE JOAREN

Miene Mame neem äaren Gloowen sea iernst. See neem ons jieda Sindach met no de Baptisten-Kjoakj. Aus ekj 12 Joa wia, hieed ekj toom ieeschte Mol von de Dree-Eenichkjeit. Ekj fruach miene Mame: “Woo kaun Jesus de Sän un uk de Voda to deeselwje Tiet sennen?” Ekj weet noch, see säd to mie: “Mien Jung, daut es nich to vestonen. Wie sellen daut nich mol weeten.” Ekj weens kunn daut nich vestonen. Oba aus ekj ojjefäa 14 wia, leet ekj mie en eenen kjlienen Riefa en onse Jäajent deepen. Ekj wort doa dreemol unjajedukt; eemol fa dän Voda, eemol fa dän Sän un eemol fa dän heiljen Jeist.

1952: Met 17 Joa; ea ekj en de Armee wia

En miene latste Schooljoaren haud ekj eenen Frint, waut een Boksa wia, un hee beräd mie, uk to boksen. Ekj funk aun to eewen un jinkj bie eene Organisazion fa boksen bie – bie de Golden Gloves. Oba ekj vestunt daut nich soo fein un doawäajen hieed ekj boolt wada opp. Lota must ekj en de stätsche Armee deenen un dee schekjten mie no Dietschlaunt. Aus ekj doa wia, schekjten miene Väaschte mie no eene School, wua Soldoten hecha utjelieet worden, wiels dee dochten, ekj kunn een gooda Leida woaren. Dee wullen haben, daut ekj mien Läwen lank sull Soldot sennen. Oba ekj wull daut nich; doawäajen bleef ekj bloos de twee Joa Soldot, waut ekj must. Dee wieren aune 1956 to Enj. Oba daut dieed goanich lang, dan jinkj ekj bie eene gaunz aundre Armee bie.

1954-1956: Ekj wia twee Joa en de stätsche Armee

EEN NIEET LÄWEN FANGT AUN

Ea ekj de Woarheit kjanen lieed, haud ekj daut nich rajcht tohoolen, woo een woara Maun sennen sull. Doawäajen docht ekj, ekj must mie soo oppstalen aus de Mana en de Films ooda de Menschen rom mie. Ekj docht, Mana waut von de Schreft räden, wieren nich woare Mana. Oba dan lieed ekj waut, waut mien Läwen endad. Eenen Dach aus ekj met miene schmocke roode Koa derche Staut fua, wieren doa twee junge Mejalen. Dee weesen to mie, daut ekj doa hankomen sull. Ekj kjand dee, wiels daut wieren de jinjre Sestren von miene elre Sesta äaren Maun. Dise beid Mejalen wieren Jehova siene Zeijen. Dee hauden mie ea aul dän Woaktorm un daut Erwachet! jejäft, oba fa mie to beseenen wia De Woaktorm en bät schwoa to vestonen. Ditmol kroagden dee mie no daut Buakstudium von de Vesaumlunk; daut wia een kjlienet Toopkomen bie an tus, wua se toop de Bibel studieeden. Ekj säd, ekj wudd mol doaräwa nodenkjen. De Mejalen kjikjten schaftich un fruagen mie: “Vesprakjst du daut?” Ekj säd: “Ekj vespräakj daut.”

Lota wia mie daut een bät schod, daut ekj daut vesproaken haud, oba mie feeld sikj soo, nu kunn ekj nich mea enbekjen. Dän Zeowes wankt ekj dan doa han. De Kjinja doa wieren mie besonda oppfaulent. Ekj kunn daut nich jleewen, woo väl dee ut de Schreft wisten! Ekj wist mau weinich, wan ekj uk jieda Sindach met miene Mame toop bie de Kjoakj wia. Oba nu neem ekj mie väa mea to lieren un wort mie eenich de Bibel to studieren. Boolt lieed ekj dan, daut de aulmajchtja Gott eenen Nomen haud, un daut wia Jehova. Joaren trigj fruach ekj miene Mame mol äwa Jehova siene Zeijen un dee säd bloos: “Dee bäden irjenteenen oolen Maun aun, waut Jehova heet.” Oba nu späad sikj mie soo, daut mie de Uagen opjinjen!

Ekj kjeem bosich wieda, wiels ekj enwort, daut ekj de Woarheit jefungen haud. En Moaz 1957, mau näajen Moonat no daut ieeschte Toopkomen, leet ekj mie deepen. Ekj wia nu gaunz aundasch jesonnen. Ekj sie sea schaftich, daut ekj jelieet hab, woo woare Mana no de Schreft no sennen sellen. Jesus wia een volkomna Maun un haud mea Macht un Krauft aus aule aundre Mana. Oba hee deed doawäajen nich met aundre feiten. Soo aus de Schreft verutsäd, leet hee sikj von aundre toosaten (Jes. 53:2, 7). Ekj lieed, daut Jesus siene woare Nofolja “to aulemaun frintlich bliewen” sellen (2. Tim. 2:24).

Daut näakjste Joa, aune 1958, wort ekj Pionia. Oba nich lang no daut hieed ekj ieescht mol fa een Stootje met dän Pioniadeenst opp. Wuarom? Ekj wull mie met Gloria befrieen; eene von de junge Mejalen, waut mie no daut Buakstudium kroagden. Daut es mie noch niemols leet jeworden. Gloria wia fa mie don aul soo aus een diera Steen, un see es daut nu uk noch. See es fa mie wieetvolla aus de dieeschta Diamaunt, un ekj sie soo schaftich, daut ekj mie met ar befriet hab! Lot wie ar mol een beskje von sikj selfst vetalen:

“Wie wieren tus äare 17 Kjinja. Miene Mame wia eene true Sesta un dee storf, aus ekj 14 wia. No daut funk miene Pape aun, de Bibel to studieren. Wäajen wie kjeene Mame mea hauden, beräd miene Pape daut met dän Väaschten vonne School, daut miene elre Sesta un ekj omzajcht no de School gonen kunnen. Miene Sesta wia en äa latstet Schooljoa, un nu kunn emma eene von ons tus sennen toom no de kjlandre Kjinja oppaussen un Owentkost reedhaben, wan onse Pape von de Oabeit trigjkjeem. Soo deed wie daut, bat miene Sesta ut de Schooljoaren wia. Twee Famieljes von Jehova siene Zeijen studieeden met ons, un 11 von ons Kjinja worden lota Jehova siene Zeijen. Mie jinkj daut prädjen scheen, wan ekj uk emma sea bleed wia. Oba mien Maun Sam haft mie doamet jeholpen.”

Ekj un Gloria befrieden ons en Feebawoa 1959. Ons jinkj daut scheen, toop Pionia to sennen. En Juli 1959 jeew wie ons aun toom em Betel methalpen. Ons jankad daut sea, en Jehova siene Zeijen äare Hauptoffiz mettohalpen. Een leewa Brooda vom Betel, Simon Kraker, räd met ons. Hee säd ons, daut daut Betel to dee Tiet nich Befriede neem. Oba wie hauden doawäajen emma dän Wensch, noch mol em Betel to schaufen, wan daut uk lang dieed, bat wie daut kunnen.

Wie schreewen dan no de Hauptoffiz von Jehova siene Zeijen un säden, wie wullen wua methalpen, wua daut aun mea Vekjindja fäld. Dee jeewen ons bloos eene Mäajlichkjeit: Pine Bluff en Arkansas. To dee Tiet jeef et doa mau twee Vesaumlungen. En eene Vesaumlunk wieren de Witte un en de aundre wieren de Schwoate. Ons schekjten se no dee met de Schwoate, wua ojjefäa 14 Vekjindja wieren.

MET SCHWIERICHKJEITEN FOADICH WOAREN

Veleicht wunda jie junt, wuarom Jehova siene Zeijen doa eene Vesaumlunk fa de Schwoate un eene fa de Witte hauden. De Sach wia, daut et don goanich aundasch jinkj. Daut jeef Jesazen, daut de Schwoate un de Witte sikj nich toop vesaumlen kunnen, un wan wie dee nich jehoolen hauden, dan hauden se ons secha waut aunjedonen. Opp väl Städen hauden de Breeda Angst, daut se äa Vesaumlungshus vestieren wudden, wan doa Schwoate un Witte en dautselwje Toopkomen wieren. Soont passieed werkjlich to dee Tiet. Wan doa schwoate Breeda en de Jäajent jeprädicht hauden, wua Witte wonden, dan hauden de Poliezen dee faustjenomen un dee woomäajlich sea vekjielt. Daut wie wieda prädjen kunnen, jehorcht wie de Jesazen un hopten, daut et noch mol wudd bäta woaren.

Ons Deenst wia nich emma eefach. Wan wie de Schwoate prädjen deeden, puttad wie eenjemol onen to wellen bie een Hus, wua Witte wonden. Dan must wie bosich äwalajen, aus wie dee waut ut de Schreft wiesen sullen ooda ons entschuljen un wiedagonen. Soo wia daut to dee Tiet.

Daut wie kunnen Pionia sennen, must wie sea schaufen. Bie de mieeschte Oabeit, waut wie deeden, kjrieej wie bloos dree Dola dän Dach. Gloria deed emma een poa Hiesa besorjen. Bie eent von dee kunn ekj ar halpen, soo daut see daut enne haulwe Tiet kjrieech. Doa kjrieej wie Meddach un wie eeten doa toop, ea wie veleeten. Gloria deed uk jieda Wäakj fa eene Famielje prassen. Ekj schauft buten, muak de Fenstren rein un deed aundret, waut doa väakjeem. Bie eene witte Famielje muak wie emma toop de Fenstren rein. Gloria deed daut von bennen un ekj von buten. Daut dieed ons dän Dach äwa un doawäajen kjrieej wie doa Meddach. Gloria eet bennen, oba nich met de Famielje toop, un ekj eet buten en de Garazh. Mie baudad daut nuscht, wiels daut wia eene scheene Moltiet. Daut wia eene feine Famielje; dee behaundelden ons eefach soo, aus daut don Mood wia. Ekj weet noch, aus wie eemol biem Gess-Stäschen wieren un ekj fruach dän witten Maun, waut doa schauft, aus Gloria kunn nom Zekjreet gonen. Dee kjikjt doll no mie un säd: “Daut es toojeschloten.”

BREEDA DOONEN ONS GOOTS

Oba wie beläwden uk väl scheenet met onse Breeda un wie jleichten dän Deenst sea. Aus wie en Pine Bluff aunkjeemen, wond wie bie dän Brooda, waut don de Vesaumlungsdeena wia. Siene Fru wia nich enne Woarheit un Gloria funk aun, met ar de Bibel to studieren. Un ekj studieed met dee äare Dochta un äaren Maun. De Fru un de Dochta worden sikj eenich Jehova to deenen un leeten sikj deepen.

Wie hauden goode Frind manke witte Breeda. Dee kroagden ons eenjemol to Owentkost, oba wie kunnen doa mau bie diesta han, soo daut ons kjeena toop sach. To dee Tiet schauft de Ku-Klux-Klan sea; daut wia eene Grupp, waut met Jewault doaropp schauft, daut de veschiedne Raussen oppoat jehoolen worden. Ekj weet noch, eenen Halloween-Owent sach ekj eenen Maun, waut stolt met Ku-Klux-Klan-Kjleeda ver sien Hus saut. Oba de Breeda leeten sikj von aul soont nich enenjsten; see deeden ons wieda goots. Eenen Somma fäld ons Jelt toom nom Kongress reisen un doawäajen vekoft wie onsen 1950-Moddel Ford aun eenen Brooda. Eene Moonat lota kjeem wie eenen Dach gaunz meed no Hus, wiels wie dän Dach äwa tofoot en de heete Sonn jeprädicht un Studiums jemoakt hauden. Wie wieren gaunz vewundat, daut onse Koa doa vere Däa stunt. Väaren aun de Rut wia een Zadel, waut säd: “Jie kjennen june Koa wada trigjhaben. Daut es een Jeschenkj von mie. Jun Brooda.”

Doa es noch waut scheenet, waut ekj kjeenmol vejäten woa. Aune 1962 wort ekj enjelot no de Kjennichrikjsdeenst-School en South Lansing, New York, to gonen. Doa worden de Oppsechtasch von de Vesaumlungen, de Kjreisoppsechtasch un de Distrikjtoppsechtasch eene Moonat lang utjelieet. Oba aus ekj enjelot wort, haud ekj nich eene Oabeit un wie hauden meist kjeen Jelt. Ekj haud mie bie eene Fon-Kompanie aunjejäft un lota säden dee, ekj kunn fa dee schaufen. Dee hauden noch kjeenmol eenen schwoaten Oabeida jehaut. Waut sull ekj nu doonen? Ekj haud kjeen Jelt toom no New York reisen. Ekj docht opp iernst doaräwa no, de Oabeit auntonämen un nich no de School to gonen. Oba aus ekj dän Breef nom Betel schriewen wull, passieed doa waut, waut ekj kjeenmol vejäten woa.

Eenen Dach tiedich zemorjes puttad eene Sesta von onse Vesaumlunk aune Däa. Äa Maun wia nich enne Woarheit. See jeef mie eenen Kwarkj voll Jelt, daut ekj kunn no New York reisen. See un eenje von äare Kjinja hauden eene Tiet emma von tiedich zemorjes opp een Boomwollflekj Krut jeweet toom Jelt vedeenen. See säd: “Go no de School un lia doa soo väl, aus du kaust, un komm trigj un lia ons uk!” Lota fruach ekj de Fon-Kompanie, aus ekj doa wudd kjennen fief Wäakj lota aunfangen aus berät. Dee säden daut fuaz auf. Oba daut wia mie endoont. Ekj haud mie aul entschieden. Ekj sie soo schaftich, daut ekj de Oabeit nich aunneem!

Woo denkjt Gloria äwa de Tiet, aus wie en Pine Bluff wieren? See sajcht: “Ekj jleicht dän Prädichtdeenst doa sea! Ekj haud 15 bat 20 Bibelstudiums. Aum Vermeddach jinj wie emma von Hus to Hus prädjen un no Meddach deed wie Bibelstudiums moaken – eenjemol bat Klock 11 zeowes. Daut jinkj soo scheen! Ekj wudd wellich noch sennen lenja doa jebläwen. Ekj mott sajen, mie jankad daut nich werkjlich, to veloten un met dän Kjreisdeenst auntofangen, oba Jehova haud waut aundret em Senn.” Un daut es, woo daut wia.

DAUT LÄWEN AUS REISENDA OPPSECHTA

Aus wie noch en Pine Bluff em Pioniadeenst wieren, haud wie ons aunjejäft toom Sondapionia sennen un dochten werkjlich, daut se ons wudden nämen. Ons Distrikjtoppsechta wull, daut wie Sondapionieren worden toom eene Vesaumlunk en Texas unjastetten. Daut jankad ons sea. Doawäajen luad wie sea no eene Auntwuat, oba ons Postbaks bleef bloos ladich. Entlich kjrieej wie dan eenen Breef: Wie sullen met dän Kjreisdeenst aunfangen! Daut wia en Jaunewoa 1965. Brooda Leon Weaver, waut nu de Leida von daut Betelkommitee en de Stäts es, wort to deeselwje Tiet Kjreisoppsechta aus ekj.

Ekj wia nerwees, aus ekj enwort, daut ekj sull Kjreisoppsechta woaren. Ojjefäa een Joa ea haud de Distrikjtoppsechta James A. Thompson met mie jerät toom seenen, woo daut met mie em jeisteljen stunt. Hee säd mie leeftolich, en waut fa Stekjen ekj mie noch vebätren kunn un woo een gooda Kjreisoppsechta sennen sull. Ekj wia noch nich lang Kjreisoppsechta, dan wort mie kloa, woo needich dis Rot wia. Aus ekj Kjreisoppsechta wort, wia Brooda Thompson de ieeschta Distrikjtoppsechta, met dän ekj toopschauft. Ekj lieed väl von disen truen Brooda.

Ekj räakjen daut väl, daut true Breeda mie holpen

Ieeschtemma worden de Kjreisoppsechtasch nich sea utjelieet. Ekj kunn eene Wäakj tookjikjen, woo een aundra Kjreisoppsechta eene Vesaumlunk besocht, un no daut kjikjt dee mie eene Wäakj too un jeef mie Aunwiesungen un Rot. No daut must wie auleen foadich woaren. Mie denkjt daut noch, daut ekj to Gloria säd: “Kaun dee nich noch een bät lenja bie ons bliewen?” Oba met de Tiet wort mie dan waut wichtjet kloa. Doa woaren emma Breeda sennen, waut eenem halpen kjennen, wan eena daut toolat. Ekj räakjen daut noch emma väl, daut soone erfoarne Breeda aus J. R. Brown, waut don een Kjreisoppsechta wia, un Fred Rusk vom Betel mie holpen.

En dee Tiet wort doa väl Unjascheet jemoakt tweschen de veschiedne Raussen. Eemol aus wie en eene Staut en Tennessee wieren, jinjen de Menschen vom Ku-Klux-Klan doa derch de Gaussen. Un een aundatsmol wia wie em Deenst un hilden een bät bie een Restaraunt aun toom waut äten. Aus ekj doa nom Zekjreet jinkj, kjeem mie een Maun hinjaraun, waut sea doll leet un aulawäajen Tatos haud, waut weesen, daut hee de Schwoate nich jleicht. Oba dan kjeem een witta Brooda nom Zekjreet. Dee wia noch väl jrata aus ekj ooda de Maun, un dee fruach mie: “Brooda Herd, es aules fein?” De dolla Maun veleet bosich, onen siene Jeschaften to doonen. Met de Tiet es mie kloa jeworden, daut de woare Uasoak, wuarom manke Raussen een Unjascheet jemoakt woat, nich de Hutkalia es, oba de Sind, waut en ons Menschen wont. Ekj hab uk jelieet, daut et nich opp de Hutkalia aunkjemt, aus wäa mien Brooda es ooda nich. De Breeda wudden reed sennen, äa Läwen fa eenem to jäwen, wan daut fäld.

WIE WOAREN RIKJLICH JESÄAJENT

Wie wieren 12 Joa Kjreisoppsechta un 21 Joa Distrikjtoppsechta. Daut wia eene sea scheene Tiet un wie haben väl goodet beläft. Oba doa wia noch een Säajen, waut wie kjrieen wudden. En August 1997 erfeld sikj daut, waut wie ons aul Joaren jewenscht hauden. Wie worden enjelot toom en daut stätsche Betel methalpen. Daut wia 38 Joa nodäm daut wie ons daut ieeschte Mol aunjeewen. De näakjste Moonat fung wie dan em Betel aun. Ekj docht, ekj sull doa bloos een Stootje methalpen, oba daut kjeem gaunz aundasch ut.

Aus wie ons befrieden, wia Gloria fa mie soo aus een diera Steen, un see es daut nu uk noch

Daut ieeschte schauft ekj en de Deenstaufdeelunk. Doa lieed ekj een deel. De Breeda doa motten väl schwieeje Froagen beauntwuaten, waut Eltestasch un Kjreisoppsechtasch von aulawäajen em Launt haben. Ekj sie dankboa, daut de Breeda mie doa soo jeduldich holpen un utlieeden. Oba ekj jleew, wan ekj doa wada schaufen sull, wudden de Breeda mie noch väl lieren motten.

Mie un Gloria jeit daut scheen, em Betel to sennen. Wie haben daut noch emma jejleicht, tiedich opptostonen, un em Betel kjemt eenem daut sea verem pauss. Aus wie doa ojjefäa een Joa wieren, wort ekj een Helpa vom Deenstkommitee von Jehova siene Zeijen äaren Väastaunt. Von 1999 aun wia ekj dan em Väastaunt. Doa hab ekj aul väl jelieet. Un daut wichtichste, waut ekj jelieet hab, es, daut Jesus Christus daut Haupt von de Christenvesaumlunk es un nich irjenteen Mensch.

Von 1999 aun hab ekj kunt em Väastaunt deenen

Wan ekj äwa mien Läwen nodenkj, dan feel ekj mie een bät soo aus de Profeet Amos. Jehova sach disen deemootjen Hoad, waut de eefache Oabeit deed, Mulbäafieejen entoschnieden. Daut wia eene Frucht fa oame Menschen. Oba Gott muak Amos toom Profeet un säajend am sea bie dise Oppgow (Amos 7:14-15, NW, Fn.). Biejlikj soo sach Jehova mie. Ekj wia de Jung von eenen oamen Foarma en Liberty, Indiana, oba Jehova haft mie soo sea jesäajent, daut ekj daut nich mol aula opprieejen kaun (Spr. 10:22). Aus mien Läwen aunfunk, wia ekj em tieteljen oam, oba nu sie ekj em jeisteljen rikja, aus ekj mie daut jeemols haud kunt väastalen.