1, 2. (a) Ndék ngéda ilole a nwo, kii Yésu a kwel ni banigil bé? (Béñge titii i bibôdle.) (b) Inyuki i yéne bés nseñ i bigda inyuki di ntéé likalô? (c) Kii di ga wan munu yigil ini?

I U NSÔK ilole a nwo, Yésu a bi kwel ngandak ni baôma bé, mu nkwel wap nyen a bi yis bo ntiik le a ngwés bo ngandak. A bi añle ki bo ngén i nkôô wai, kiki di bi tehe i yigil i ntagbe. Ni njel ngén i nyen, Yésu a bi ti banigil bé makénd i “ke ni bisu i num ngandak matam”​—i téñbe ni nson u añal nwin u Ane.​—Yôhanes 15:8.

² Yésu a kal ndik bé banigil yom ba bé lama boñ, ndi a kal ki bo inyuki ba bé lama boñ hala. A bi ti bo manjom ma ma bé tinde bo i téé likalô. Inyuki i yé bés nseñ i wan manjom ma? Ngéda di mbigda inyuki di nlama ke ni bisu i téé likalô, di gwé makénd i téñbe i bok ‘mbôgi ni biloñ gwobisôna.’ (Matéô 24:13, 14) Jon, di wan manjom ma-na ma Bitilna ma ma ntinde bés i téé likalô. U héya hala, di ga wan ki makébla ma-na ma Yéhôva ma ma nhôla bés i téñbe i num matam.

3. (a) Imbe njom i téé likalô i nlébna i kaat Yôhanes 15:8? (b) Minkôô mi wai mi ngén Yésu mi yé yimbne i kii, inyuki hihéga hi hi kôli?

³ Njom bisu i i ntinde bés i añal ñañ nlam i yé le di ti Yéhôva lipém ni le di pubus jôl jé bisu bi bôt ba binam. (Añ Yôhanes 15:1, 8.) Ni yimbe le Yésu a bi kal le Isañ nyen a yé nsalwom, tole ntibil wom, nu a mbel minkôô mi wai. Yésu a bi hégha nyemede ni nkôô wai, tole tén yé, banigil bé ba bak mintjep. (Yôhanes 15:5) Matam ma nkôô wai ma yé yimbne i matam ma Ane ma banigil ba Kristô ba numus. Yésu a kal baôma bé le: “Tata a nkôhna lipém munu jam lini, le ni ke ni bisu i num ngandak matam, ni unda ki le ni yé banigil bem.” Kiki minkôô mi wai mi num matam malam mi nti nsalwom lipém, hala ki nyen di nti Yéhôva lipém ngéda di ñañal ñañ nlam u Ane ni ngui yés yosôna.​—Matéô 25:20-23.

4. (a) Mambe manjel di nla gwélél inyu pubus jôi li Djob? (b) Lelaa u nôgda inyu nsima u gwé i pubus jôi li Djob?

⁴ Lelaa nson likalô u mpubus jôi li Nyambe? Di nyi le jôi li Djob li yé lipubi ibôdôl behee i nya i yôni. Ndi, di nla bé boñ yom yo ki yo inyu pubus jo iloo kii li yé. Ndi yimbe jam mpôdôl Yésaya a kal: “Yéhôva nu mintôñ​—le nyen a ba Numpubi i mis manan.” (Yésaya 8:13) Di mpubus jôi li Djob mu kii di ntehe jo kiki ngim jôi i nloo mana mape momasôna, ni ngéda di nhôla bôt bape i yoñ jo kiki jôi lipubi. (Matéô 6:9) Kiki hihéga, mu kii di niiga bôt bilem bilam bi Yéhôva, ni bitééne gwé inyu bôt ba binam bi bi nhéñha bé, di nsôñ jôi li Djob ikolba bitembee ni minsohi mi Satan. (Bibôdle 3:1-5) Jam lipe li yé ki le, ngéda di noode hôla bôt ba libôga jés i tehe le Yéhôva a “kôli ni lipém ni bibégés, ni lipémba,” di mpubus jôi li Djob. (Masoola 4:11) Sita yada nu jôi jé le Rune, ni nu a yé nsañal nano a yé 16 nwii, a nkal le: “Ñem u yé me nyonok ni mayéga, i yi le me gwé nsima i bok mbôgi inyu Nhek nu ngiiñda yosôna. Hala a nti me ngôñ i ke ni bisu i añal ñañ nlam.”

5. (a) Imbe njom i añal ñañ nlam, di nléba i kaat Yôhanes 15:9, 10? (b) Lelaa Yésu a bi yigye nseñ u hônba?

⁵ Añ Yôhanes 15:9, 10. Njom i nlôôha ba nseñ i i ntinde bés i tjam nwin u Ane i yé le di ngwés Yéhôva bo Yésu ni ñem wés wonsôna. (Markô 12:30; Yôhanes 14:15) Yésu a kal ndik bé banigil bé le ba ba ikété gwéha yé, ndi le ba yén ikété gwéha [yé].” Inyuki? Inyule i mbat ngandak hônba inyu tééda libak jés li bañga nnigil Kristô nwii ndi nwii. Yésu a bi yigye nseñ u hônba ngéda a bi gwélél buk ini le “yén,” ngandak ngélé mu ndék minlôñ di nléba i kaat Yôhanes 15:4-10.

6. Lelaa di ñunda le di gwé ngôñ i yén ikété gwéha Kristô?

⁶ Lelaa di ñunda le di gwé ngôñ i yén ikété gwéha Kristô, ni i ke ni bisu i ba liwanda jé? Di mboñ hala ngéda di mbii matiñ mé bisélél. I sem kwep, Yésu a nsômbôl kal bés le, ‘ni nôgôl me.’ Ndi, Yésu a bé bat ndik le di boñ mam nyemede a bi boñ, jon a bi kônde le: “Kiki yak me me bi tééda matiñ ma Tata, me yén ki ikété gwéha yé.” Ñ, Yésu a bi yigle bés ndémbél.​—Yôhanes 13:15.

7. Mambe maada ma yé ipôla manôgla ni gwéha?

⁷ Yésu a bi tibil unda maada ma yé  ipôla manôgla ni gwéha, ngéda a kal baôma bé le: “Nu a gwé matiñ mem, a téédaga ki mo, nyen a ngwés me.” (Yôhanes 14:21) U héya hala, ngéda di noñ oda i ke añal ñañ nlam, di ñunda ki le di ngwés Djob, inyule mambén ma Yésu ma nlôl ni Isañ. (Matéô 17:5; Yôhanes 8:28) Ngéda di ñunda i nya gwéha i, ipañ Yéhôva bo Yésu, yak bo ba ntééda bés ikété gwéha yap.

8, 9. (a) Imbe njom ipe di gwé i téé likalô? (b) Inyuki bibañga bi Yéhôva di nléba i kaat Ezékiel 3:18, 19 ni 18:23 bi ntinde bés i ke ni bisu i téé likalô?

⁸ Di gwé njom ipe i ke ni bisu i téé likalô. Di ñañal ñañ nlam inyu béhe bôt. Bibel i mpôdôl Nôa kiki “ñañal telepsép.” (Añ 2 Pétrô 2:5.) Ikété nson wé likalô a boñ ilole Ntida malép u nlo, a bé lama béhe yak bôt le ba yoñ yihe ni tjiba i i bé bebee. Inyuki di nkal hala? Yimbe le Yésu a kal le: “Inyule kiki i ba dilo di, Ntida malép ngi pam, ba ba je, ba nyok, ba biiak, ba tin-ga mabii, letee ni yokel nu Nôa a jubul nkuu, ndi ba ba yi bé letee Ntida malép u lo, u sas bobasôna, hala ki nyen malôl ma Man mut m’a ba.” (Matéô 24:38, 39) Tolakii bôt ba bé emble bé nye, Nôa a bi téñbe i añle bo nwin u mabéhna a bi kôs.

⁹ I len ini, di ñañal nwin u Ane inyu ti bôt pôla i yi bitééne bi Djob inyu bôt ba binam. Kiki Yéhôva, ngôñ yés yosôna i yé le bôt ba leege nwin u, kayéle ba ‘ke ni bisu i niñ.’ (Ezékiel 18:23) Nlélém ngéda, ngeñ di ntéé likalô i mandap ni mandap, ni i mbamba, di mbéhe ngandak bôt le Ane Djob y’a loo, ni le y’a tjé i béba nkoñ isi unu.​—Ezékiel 3:18, 19; Daniel 2:44; Masoola 14:6, 7.

10. (a) Imbe njom i ntinde bés i téé likalô di nléba munu kaat Matéô 22:39? (b) Toñol lelaa Paul bo Silas ba bi hôla ntat ndap mok i Filipi.

¹⁰ Njom ilam ipe, i i ntinde bés i ke ni bisu ni nson wés likalô i yé le: Di ntéé likalô inyule di ngwés mut wés libôk. (Matéô 22:39) Gwéha i yon i ntinde bés i téñbe ni nson u, di yik le ba yé ba nkal le, kel i yek mam ma yek, jon mam ma mpémél bo ma nla boñ le libak jap li héñha. Di wan le jam li bi pémél ñôma Paul ni solôñ yé Silas. Bakolba bap ba bi ha bo mok i tison Filipi. Ni ñem mau, hisi hi bôdôl nyeñg kunda yada, dikuu di ndap mok yak tjo di kahal nyeñg, kayéle makôga mé ma yibla. Ntat ndap mok a kon woñi le bôt ba mok bobasôna ba nke ngwéé, a bana ngôñ i nitba. Ndi Paul a lond ni kiñ keñi le: “U boñ bañ wemede béba!” Nyonok ni woñi, ntat ndap mok a bat le: “Me boñ laa le ndi me tohlana?” Ni bo ba kal nye le: “Hémle Nwet le Yésu, ndi w’a tohlana.”​—Minson mi baôma 16:25-34.

11, 12. (a) Mambe maada ma yé ipôla ñañ u ntat ndap mok ni nson wés likalô? (b) Inyuki di gwé ngôñ i téñbe ni nson wés likalô?

¹¹ Kii ñañ u ntat ndap mok u niiga bés inyu nson wés likalô? Yimbe le: Ntat ndap mok a bi héñha ndik mbus hisi hi  bi nyeñg. Nlélém jam won u nla yak pémél ngim bôt i i neebege bé nwin u Bibel, i nla pam le ba héñha, ni le ba yéñ ki mahôla ngeñ i mpam le ngim jam i mpôgôs bo mu niñ yap. Kiki hihéga, i nla pam le bôt bahogi i libôga jés ba nimis bôlô yap i nya i ba bemek bé kayéle hala tééñga bo ngandak. Bape ba nla nok njôghe inyule ba ntip bos. Bape ki ba nla yodop inyule ba ntip nléba bo béba kon, tole ba nlôôha nok ndutu inyule ba nimis mut ba gwéhék. Ngéda mam ma ma mpémél bo, bôt bahogi ba nla bôdôl badba le, ‘nseñ u niñ le kii?’ Ndi ki le ba bé badba bé mambadga ma bisu bi ngéda. Bebek le ba nla ki badba le, ‘kii me nla boñ inyu pamba?’ Ngéda di mboma bo, ba nla bana ngôñ i emble nwin u botñem di ntjam inyu ngélé yap bisu.

¹² Jon, mu kii di nke ni bisu i téñbe ni nson u añal ñañ nlam, di ga ba bebee i hôla bet ba gwé ngôñ ni hogbe, d’a ba ha i ti mut hogbe ngéda a’ bana toi ngôñ ni yo. (Yésaya 61:1) Charlotte nu a yé nsañal nano a yé 38 nwii, a nkal le: “I len ini, bôt ba yé nimlak. Ba gwé ngôñ i emble ñañ nlam.” Ejvor nu a yé nsañal nano a yé 34 nwii, a nkal le: “Ngandak bôt i yé nyonok ni nduña i len ini iloo i ngéda kôba. Me gwé toi ngôñ i hôla bo. Hala a nti me makénd i ke ni bisu i téé likalô.” Gwéha inyu mut wés libôk​—kinje loñge njom i ke ni bisu ni nson wés likalô!

13, 14. (a) Limbe likébla ba mpôdôl i kaat Yôhanes 15:11? (b) Lelaa di nla bana maséé ma Yésu? (c) Lelaa maséé ma nhôla bés i nson wés u añal ñañ nlam?

¹³ Nlélém u ilole a nwo, Yésu a bi kwélés ki baôma bé inyu makébla ba bé lama kôhna inyu ke ni bisu i num matam. Mambe makébla a bé pôdôl, ni lelaa ma nla hôla bés i len ini?

¹⁴ Likébla li maséé. Baa i nôgôl mbén Yésu i yé nledek jam? Heni. Mbus a bi kéne ngén i nkôô wai, Yésu a bi kal le ibale di ñañal nwin u Ane, di ga ba maséé. (Añ Yôhanes 15:11.) Ntiik, a mbôn bés le di ga bana maséé mé. Lelaa ni? Kiki di mbôk tehe, Yésu a nhégha nyemede kiki nkôô wai, yak banigil bé kiki mintjep. Nkôô wai u mbegee mintjep. Ntel ngéda wonsôna mintjep mi édi ni tén i nkôô wai, mi nkôs malép ni manyuñ mi gwé ngôñ inyu niñ. Nlélém jam inyu yés, ntel ngéda wonsôna di édi ni Kristô, di noñok ki mabal mé, di nkôhna nlélém maséé a gwé i boñ sômbôl Isañ. (Yôhanes 4:34; 17:13; 1 Pétrô 2:21) Hanne nu a yé nsañal hala a nloo 40 nwii len, a nkal le: “Maséé me mbéna nok mbus me nlôl nson u añal ñañ nlam ma nti me makénd i téñbe ni nson u Yéhôva.” Ntiik, maséé ma nlôl ñem, ma nti bés ngui i téñbe i añal ñañ nlam to ibale bôt ba nlôôha bé emble bés.​—Matéô 5:10-12.

15. (a) Limbe likébla ba nsima i kaat Yôhanes 14:27? (b) Inyuki nsañ u nhôla bés i téñbe i num matam?

¹⁵ Likébla li nsañ. (Añ Yôhanes 14:27.) Yésu a bi bôk a kal baôma bé nlélém kôkôa le: “Me nti bé nsañ wem.” Lelaa likébla li​—hala wee nsañ wé​—li nhôla bés i num matam? Mu kii di nke ni bisu i téñbe ni nson likalô, di nwaa bé nôgda ñem nwee, inyule di nyi le di nlémél Yéhôva bo Yésu. (Tjémbi 149:4; Rôma 5:3, 4; Kôlôsé 3:15) Ulf nu a ma nom i nson nsañal 45 nwii, a nkal le: “Nson likalô u yé u nwéés me, ndi u nti  me bañga maséé, u lémhak ki niñ yem.” Ñem wés u yé nyonok ni mayéga inyu bisai di gwé i bana ñem nwee u u nom!

16. (a) Limbe likébla ba nsima i kaat Yôhanes 15:15? (b) Lelaa baôma ba bé le ba tééda liwanda jap ni Yésu?

¹⁶ Likébla i ba liwanda jé. Ilole a nwo, Yésu a bi kal baôma bé le ngôñ yé i bé le maséé ba bééna “ma ba nyonok,” a bi toñle ki bo nseñ i unda gwéha i ngi yéñe. (Yôhanes 15:11-13) Mbus, a kal bo le: “Me bi sébél bé le mawanda.” Kinje tik likébla di nla bana​—i ba liwanda li Yésu! Kii baôma ba bé lama boñ inyu tééda liwanda ni nye? Ba bé lama “ke [ni bisu] i num matam.” (Añ Yôhanes 15:14-16.) Nwii ima bisu bi ngéda, Yésu a bi niiga baôma bé le: “Ndi ke ni nke, añlana le, ‘Ane ngii i gwé ni moo.’” (Matéô 10:7) Jon, i u nsôk ilole a nwo, a bi ti bo makénd i téñbe ni nson likalô u ba bi bôdôl. (Matéô 24:13; Markô 3:14) I noñ oda i, i bé bé jam li ntomb, ndi ba bé le ba pam i boñ hala​—ni i tééda liwanda jap ni nye. Lelaa ni ba bé le ba pam i boñ hala? Ni mahôla ma likébla lipe.

17, 18. (a) Limbe likébla ba nsima i kaat Yôhanes 15:16? (b) Lelaa likébla li, li bi hôla banigil ba Yésu? (c) Mambe makébla ma nhôla bés i len ini?

¹⁷ Likébla li nlôl ni ndimbhe i masoohe més. Yésu a kal le: “To kinje jam n’a yagal Tata i jôi jem, a [ga] ti bé jo.” (Yôhanes 15:16) Mbônga Yésu u bi lama lédés baôma! * Tolakii ba bé tibil bé nok le, Ñéga wap a bé bebee ni wo, hala a bé kobla bé le ba bé lama yégle ngi mahôla. Yéhôva a bé bebee i timbhe masoohe momasôna ba bé lama boñ inyu yônôs oda ba bi kôs i añal nwin u Ane. Ñ, ndék ngéda mbus nyemb yé, ba bi tehe lelaa Yéhôva a bi timbhe masoohe map ngéda ba bi bat nye mahôla.​—Minson mi baôma 4:29, 31.

¹⁸ Nlélém jam won u mbôña i len ini. Mu kii di nke ni bisu i num matam, di ntééda liwanda jés ni Yésu. Di ga ba ki nkwoog nkaa le Yéhôva a’ ba bebee i timbhe masoohe més inyu kôs mahôla di gwé ngôñ inyu yémbél mandutu di mboma mu nson u añal ñañ nlam u Ane. (Filipi 4:13) Kinje bisai di gwé i yi le masoohe més ma nôôga, ni le di yé mawanda ma Yésu! Makébla ma nlôl ni Yéhôva ma nti bés ngui i ke ni bisu i num matam.​—Yakôbô 1:17.

19. (a) Inyuki di nlama ke ni bisu i téé likalô? (b) Kii i nhôla bés i mélés nson Djob a bi ti bés?

¹⁹ Kiki di ntehe munu yigil ini, di nke ni bisu i téé likalô inyu ti Yéhôva lipém, ni i pubus jôi jé, i unda gwéha yés inyu Yéhôva bo Yésu, i béhe bôt, ni i unda gwéha inyu mut wés libôk. U héya hala, di nigil ki le makébla mana le maséé, nsañ, liwanda ni Yésu, ni ndimbhe i masoohe més, ma nti bés ngui i mélés nson Djob a bi ti bés. Yéhôva a ga ba nyonok ni maséé, i tehe bés di nke “ni bisu i num ngandak matam”!