1, 2. (a) Taure Jesu o te ti whu, eme ọ ta kẹ ilele riẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.) (b) Fikieme u ro wuzou re ma hae kareghẹhọ ẹjiroro nọ ma be rọ ta usiuwoma? (c) Eme ma te ta kpahe?

ASO urere taure Jesu o te ti whu, ọ ta ẹme lelehie kugbe ikọ riẹ. Oke nana ọ rọ kẹ ai imuẹro nọ o you rai gaga. Oke nana ovona ọ rọ kẹ ọtadhesẹ evaene nọ ma ta ẹme te evaọ uzoẹme nọ u kpemu na. Jesu ọ rọ ọtadhesẹ nana tuduhọ ilele riẹ awọ nọ a hae “mọ ibi buobu,” koyehọ a thihakọ evaọ iruo usiuwoma ota Uvie na.​—Jọn 15:8.

² Dede na, orọnikọ oware nọ o gwọlọ nọ a ru ọvo Jesu ọ vuẹ ilele riẹ hẹ, rekọ te ẹjiroro nọ u ro fo nọ a re ru ei. Ọ vuẹ rai ẹjiroro sa-sa nọ a rẹ rọ ta usiuwoma na. Fikieme u ro wuzou re ma ta kpahe ẹjiroro nana? Ma tẹ be hae kareghẹhọ ẹjiroro nọ ma rẹ rọ ruabọhọ ta usiuwoma na, o rẹ kẹ omai ajọwha nọ ma re ro thihakọ evaọ iruo nana nọ e te “jọ isẹri kẹ erẹwho na kpobi.” (Mat. 24:​13, 14) Nọ o rrọ ere na, joma ta kpahe ẹjiroro ene jọ nọ e rrọ Ikereakere na, nọ ma be rọ fiki rai ta usiuwoma na. Kẹsena ma vẹ te kiẹ ekẹ ene jọ nọ i no obọ Jihova ze riwi, nọ i bi fiobọhọ kẹ omai thihakọ mọ ibi.

3. (a) Ẹjiroro vẹ ọ rrọ obe Jọn 15:8 nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma? (b) Eme ibi evaene nọ Jesu ọ fodẹ evaọ ọtadhesẹ riẹ na i dikihẹ kẹ, kọ fikieme ọtadhesẹ na o ro fo?

³ Ẹjiroro ọsosuọ nọ ma be rọ ta usiuwoma na họ, ma be rọ orro kẹ Jihova je ru odẹ riẹ fo. (Se Jọn 15:​1, 8.) Kareghẹhọ nọ Jesu ọ ta nọ Ọsẹ riẹ họ ọkibi hayo ọnọ ọ be ruẹrẹ ọgbọ nọ a kọ evaene họ. Jesu ọ tẹ ta nọ ọyomariẹ họ ure evaene, ilele riẹ kọ egha. (Jọn 15:5) Onana u dhesẹ nọ ibi Uvie na họ ibi evaene nọ ilele Jesu a rẹ mọ na. Jesu ọ ta kẹ ikọ riẹ nọ: “Onana o rẹ kẹ Ọsẹ mẹ oruaro, nọ wha tẹ be mọ ibi buobu je bi dhesẹ nọ whai yọ ilele mẹ.” Wọhọ epanọ evaene nọ ọ mọ emamọ ibi buobu i re bru-ọghọ họ ọkibi oma na, ere ma re bru-ọghọ họ Jihova oma nọ ma tẹ be dao ẹgba mai kpobi evaọ iruo usiuwoma ota na.​—Mat. 25:​20-23.

4. (a) Idhere sa-sa vẹ ma sai ro ru odẹ Ọghẹnẹ fo? (b) Ẹvẹ uvẹ nọ who bi ro ru odẹ Ọghẹnẹ fo na o rrọ owhẹ oma?

⁴ Oghẹrẹ vẹ usiuwoma ota mai u re ro ru odẹ Ọghẹnẹ fo? Ma rẹ sai ru odẹ Ọghẹnẹ fo vi epanọ o rrọ họ. Odẹ na o rrọ ọrẹri hayo fuafo gbagba. Rekọ muẹrohọ ẹme nọ Aizaya ọruẹaro na ọ ta: “Jihova nọ o wo egbaẹmo họ Ọnọ wha re rri nọ ọ rrọ ọrẹri.” (Aiz. 8:​13, NW ) Edhere jọ nọ ma re ro ru odẹ Ọghẹnẹ fo họ, ma te bi gine rri nọ odẹ na u wo ohẹriẹ no edẹ efa kpobi je bi fiobọhọ kẹ amọfa rri odẹ na nọ o rrọ fuafo. (Mat. 6:9) Wọhọ oriruo, ma tẹ be ta kẹ amọfa kpahe iruemu aghae Jihova gbe ẹjiroro nọ o wo kẹ ahwo-akpọ, yọ ma be thọ Ọghẹnẹ je ru ahwo riẹ nọ eware iyoma kpobi nọ Setan ọ ta kpahe iẹe na yọ erue. (Emu. 3:​1-5) U re je dhesẹ nọ ma bi ru odẹ Ọghẹnẹ fo nọ ma tẹ be daoma fiobọhọ kẹ ahwo ẹkwotọ mai vuhumu nọ Jihova ‘o te ọnọ o re wo orro, ọghọ gbe ogaga’ kpobi. (Evia. 4:11) Oniọvo-ọmọzae nọ a re se Rune nọ ọ rrọ ọkobaro te ikpe ikpegbezeza no ọ ta nọ: “O rrọ oware evawere gaga nọ a rọ kẹ omẹ uvẹ nọ me bi ro se isẹri kẹ Ọghẹnẹ Erumeru nọ Ọ ma odhiwu gbe akpọ na. Onana u ru nọ mẹ be rọ ruabọhọ iruo usiuwoma ota na.”

5. (a) Ẹjiroro vẹ o rrọ Jọn 15:​9, 10, nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma na? (b) Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ ithihakọ i wuzou?

⁵ Se Jọn 15:​9, 10. Uvi uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova gbe Jesu yọ obọdẹ ẹjiroro jọ nọ ma be rọ ta usiuwoma Uvie na. (Mak 12:30; Jọn 14:15) Orọnikọ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ jọ a you rie ọvo ho, rekọ ọ ta nọ a “daji uyoyou [riẹ].” Fikieme? Keme re ohwo ọ sae jọ uvi olele Jesu kẹdẹ kẹdẹ, nukpe te ukpe, o gwọlọ ithihakọ. Oyejabọ nọ Jesu ọ rọ ta ẹme na “daji” unuẹse buobu evaọ umutho eme riẹ nọ e rrọ Jọn 15:​4-10, ro dhesẹ nọ akothiho o wuzou gaga.

6. Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma gwọlọ daji uyoyou Kristi?

⁶ Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma gwọlọ daji uyoyou Kristi je wo ọjẹrehọ riẹ? Nọ ma te bi koko ijaje riẹ. Ẹme nọ Jesu ọ vuẹ omai na họ, ‘Wha yoẹme mẹ.’ Oware nọ Jesu omariẹ o tube ru no ọ be ta nọ ma ru na, keme ọ ta re nọ: “Wọhọ epanọ me bi koko ijaje Ọsẹ na . . . jẹ daji uyoyou riẹ na.” Jesu o fi oriruo na hotọ kẹ omai no.​—Jọn 13:15.

7. Ẹvẹ ẹmeoyo gbe uyoyou e rọ jẹhọ ohwohwo?

⁷ Eme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ re inọ ẹmeoyo o wobọ kugbe uyoyou. Evaọ okejọ nọ u kpemu ọ vuẹ ikọ riẹ nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ riẹ ijaje mẹ je bi koko ai ọye họ ọnọ o you omẹ.” (Jọn  14:21) Ofariẹ, nọ ma te bi ru lele ujaje Jesu nọ ọ ta nọ ma nyae ta usiuwoma na, u re dhesẹ nọ ma you Ọghẹnẹ keme izi Jesu i re dhesẹ oware nọ o rrọ Ọsẹ riẹ iroro. (Mat. 17:5; Jọn 8:28) Ma tẹ rọ enẹ dhesẹ nọ ma you Jihova gbe Jesu, ae omarai a re ti ru omai daji uyoyou rai re.

8, 9. (a) Ẹjiroro ọfa vẹ ma be rọ ta usiuwoma? (b) Fikieme ẹme Jihova nọ ọ rrọ Izikiẹl 3:​18, 19 gbe Izikiẹl 18:23 o be rọ wọ omai ta usiuwoma?

⁸ Ẹjiroro ọfa nọ ma be rọ ruabọhọ ta usiuwoma na họ, ma be kẹ ahwo unuovẹvẹ. A jọ Ebaibol na se Noa “ọtausiuwoma.” (Se 2 Pita 2:5.) Unuovẹvẹ okpẹtu nọ ọ be tha o jọ usu eware nọ ọ jẹ vuẹ ahwo taure Owhe Ologbo na o te ti ku. Fikieme ma rọ ta ere? Muẹrohọ nọ Jesu ọ ta nọ: “Keme wọhọ epanọ o jọ evaọ oke yena taure Owhe na o te ti ku, a jẹ re a jẹ da, ezae e jẹ rọo, yọ a jẹ rọ eyae kpohọ orọo, bọo ẹdẹ nọ Noa ọ rọ ruọ okọ na, a muẹrohọ họ bẹsenọ Owhe na ọ rọ ze, o te kpe ai kpobi no, ere ọzino Ọmọ ohwo o rẹ te jọ.” (Mat. 24:​38, 39) Dede nọ ahwo na a jẹ gaviezọ họ, Noa o je whowho ovuẹ na kẹ ai ghele wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ o ru.

⁹ Ma be ta usiuwoma kẹ ahwo nẹnẹ, re a sai wo uvẹ nọ a rẹ rọ riẹ oware nọ Ọghẹnẹ o wo heva kẹ ahwo-akpọ. Wọhọ Jihova, o rrọ omai eva ẹsikpobi nọ dodokọ ahwo a rẹ gaviezọ je ru lele ovuẹ Uvie na re a ruẹse “zọ.” (Izik. 18:23) Evaọ oke ovona, ma rẹ jọ usiuwoma ota nuwou ruọ uwou gbe evaọ eria nọ ahwo a rẹ jọ zurie vẹvẹ ahwo unu inọ Uvie Ọghẹnẹ o te ze, yọ o te raha ahwo oyoma kpobi no.​—Izik. 3:​18, 19; Dan. 2:44; Evia. 14:​6, 7.

10. (a) Ẹjiroro vẹ ọ rrọ Matiu 22:​39, nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma? (b) Kẹ oriruo epanọ Pọl avọ Saelas a ro fiobọhọ kẹ oriekarọ jọ evaọ obọ Filipai.

¹⁰ Ẹjiroro ọfa nọ ma be rọ ta usiuwoma na re họ, fikinọ ma you erivẹ mai. (Mat. 22:39) Uyoyou nana o be wọ omai thihakọ evaọ iruo na, keme ma riẹ nọ udu ahwo o rẹ sai nwene nọ uyero rai u te nwene. Muẹrohọ oware nọ o via kẹ Pọl ukọ na gbe Saelas ogbẹnya riẹ. Otu ọwọsuọ o fi rai họ uwou-odi okejọ evaọ obọ Filipai. Kẹsena evaọ udevie aso, otọ u te nuhu nọ u ru nọ ethẹ uwou-odi na i ro rovie. Ozọ u te mu oriekarọ na gaga keme o roro nọ ahwo nọ a jọ uwou-odi na kpobi a dhẹ no, fikiere ọ tẹ gwọlọ kpe omariẹ no. Rekọ Pọl ọ tẹ kpare urru sei nọ: “Who kpe omara ha.” Oriekarọ nọ ọ jẹ ruawa na ọ tẹ nọ inọ: “Eme me re ru hrọ re mẹ sai wo esiwo?” A tẹ vuẹe nọ: “Fi ẹrọwọ họ Olori na Jesu, who ti wo esiwo.”​—Iruẹru 16:​25-34.

11, 12. (a) Ẹvẹ iku oriekarọ na i ro kiekpahe usiuwoma ota mai? (b) Fikieme ma rọ gwọlọ ruabọhọ usiuwoma ota?

¹¹ Ẹvẹ oware nọ o via kẹ oriekarọ na u ro kiekpahe usiuwoma ota mai? Muẹrohọ nọ oriekarọ na o nwene iroro jẹ yare obufihọ nọ otọ na u nuhu no. Epọvo na  re, ahwo jọ nọ a rẹ gaviezọ kẹ usiuwoma ota mai vẹre he, a rẹ sai nwene iroro jẹ yare obufihọ ẹme Ọghẹnẹ nọ ebẹbẹ ilogbo i te nuhu ai hayo kpomahọ ae evaọ uzuazọ. Wọhọ oriruo, a rẹ sai si ahwo jọ no iruo idudhe evaọ ẹkwotọ usiuwoma ota mai, onọ o rẹ lẹliẹ ae jọ ọkọkora. Orọo ahwo jọ o rẹ sae jẹ fa idudhe, nọ o rẹ wha idhọvẹ se ai. Amọfa jọ a rẹ sai je kie okpẹyao. Efa jọ e rẹ jariẹ nọ o rẹ sae jọnọ ohwo o whu ku. Eware itienana e tẹ via, ahwo jọ nọ ọkora ọ da oma fia a rẹ sae nọ enọ nọ a jẹ daezọ rai vẹre he anwẹdẹ. Wọhọ enọ nọ i kiekpahe ẹjiroro nọ ma rọ rrọ uzuazọ. A rẹ sae jọ udu nọ omarai nọ, ‘Eme me re ru re mẹ sae zọ?’ Ahwo otiọna a rẹ gwọlọ yo ovuẹ ẹruore mai nọ a re te gaviezọ kẹ ẹdẹvo vẹre he.

¹² Fikiere, nọ ma tẹ be ruabọhọ usiuwoma ota na, uvẹ o rẹ jariẹ nọ ma rẹ rọ rehọ omosasọ kẹ ahwo evaọ okenọ a rọ gwọlọ yo. (Aiz. 61:1) Oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Charlotte, nọ ọ rrọ iruo odibọgba oke-kpobi te ikpe ọgba gbe eree no, ọ ta nọ: “Ahwo a reghe no nẹnẹ. O gwọlọ nọ a re yo emamọ usi na.” Oniọvo-ọmọtẹ ọfa nọ a re se Ejvor, nọ ọ rrọ ọkobaro te ikpe ọgba gbe ene no, ọ ta re nọ: “Ahwo buobu a rrọ ọkọkora enẹna vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Mẹ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ ae. Onana yọ oware jọ nọ o be wọ omẹ ta usiuwoma na.” Uyoyou nọ ma wo kẹ erivẹ mai ginọ obọdẹ ẹjiroro nọ ma rẹ rọ ruabọhọ ta usiuwoma na!

13, 14. (a) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 15:11? (b) Ẹvẹ oghọghọ Jesu o rẹ rọ jọ omai? (c) Ẹvẹ oghọghọ u re ro kpomahọ usiuwoma ota mai?

¹³ Evaọ aso urere taure Jesu o te ti whu na, ọ fodẹ ekẹ sa-sa nọ i ti fiobọhọ kẹ ilele riẹ thihakọ mọ ibi. Didi ekẹ, kọ ẹvẹ e sai ro fiobọhọ kẹ omai re?

¹⁴ Oghọghọ. Kọ owha ogbẹgbẹdẹ o rrọ, nọ ma tẹ be ta usiuwoma wọhọ epanọ Jesu o vi omai? Vievie. Nọ Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ evaene na no, ọ ta nọ ahwo nọ a be ta usiuwoma Uvie na a re ti wo oghọghọ. (Se Jọn 15:11.) Ọ tubẹ kẹ omai imuẹro nọ oghọghọ ọyomariẹ o rẹ te jọ omai. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, Jesu ọ ta nọ ọyomariẹ yọ evaene, ilele riẹ kọ egha. Ure evaene oye eghae evaene e rẹ ta no ze. Nọ egha na e gbẹ rrọ ure na, ame gbe emu kpobi nọ o bi no eli hayo ehri ure na ze o re kpohọ egha na. Oreva Ọsẹ riẹ nọ Jesu o bi ru o be kẹe oghọghọ, fikiere nọ ma tẹ rrọ ọvo kugbe Kristi je bi lele ithihi riẹ kpekpekpe, ma ti wo ọkpọ oghọghọ riẹ re. (Jọn 4:34; 17:13; 1 Pita 2:21) Oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Hanne nọ ọ rrọ ọkobaro vrẹ ikpe udhuvẹ no, ọ ta nọ: “Oghọghọ nọ me re wo kẹdẹ kẹdẹ nọ me te no usiuwoma ota te uwou, o be wọ omẹ ruabọhọ iruo Jihova.” Ẹhẹ, uvi oghọghọ nọ ma bi wo o be kẹ omai ẹgba nọ ma be rọ ruabọhọ usiuwoma ota makọ evaọ ekwotọ nọ ahwo a be jọ gaviezọ tere he.​—Mat. 5:​10-12.

15. (a) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 14:27? (b) Ẹvẹ udhedhẹ u bi ro fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ usiuwoma ota?

¹⁵ Udhedhẹ. (Se Jọn 14:27.) Evaọ aso urere riẹ na, Jesu ọ kake ta kẹ ikọ riẹ nọ: “Mẹ be kẹ owhai udhedhẹ mẹ.” Ẹvẹ udhedhẹ yena u bi ro fiobọhọ kẹ omai mọ ibi? Nọ ma bi thihakọ evaọ iruo na, ma be hae kareghẹhọ nọ eva mai e be were Jihova avọ Jesu, yọ onana u bi ru omai wo udhedhẹ. (Ol. 149:4; Rom 5:​3, 4; Kọl. 3:15) Oniọvo-ọmọzae nọ a re se Ulf nọ ọ rrọ iruo odibọgba oke-kpobi vrẹ ikpe udhuvẹ gbe isoi no ọ ta nọ: “Usiuwoma ota o rẹ lẹliẹ oma rrọ omẹ, rekọ o rẹ kẹ omẹ uvi evawere gbe evevọwẹ.”  A rẹ ruẹ obọ udhedhẹ nọ ma wo na ha!

16. (a) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 15:15? (b) Ẹvẹ ikọ na a sae gbẹ rọ jọ usu kugbe Jesu?

¹⁶ Usu kugbe Jesu. Nọ Jesu ọ ta kẹ ikọ riẹ inọ ọ gwọlọ nọ oghọghọ rai o rẹ “jọ vọvọ” no, ọ tẹ vuẹ ae epanọ u ro wuzou re a hai dhesẹ uyoyou, ababọ oriobọ. (Jọn 15:​11-13) Ọ ta kẹ ae nọ: “Me bi se owhai egbẹnyusu.” A rẹ ruẹ obọ okẹ nọ o ghare te usu kugbe Jesu hu! Eme ikọ na a re ru re a sae jọ egbẹnyusu riẹ ẹsikpobi? O gwọlọ nọ a rẹ “hae mọ ibi.” (Se Jọn 15:​14-16.) Ikpe ivẹ nọ i kpemu Jesu ọ vuẹ ikọ riẹ nọ: “Nọ wha be nya na, wha whowho inọ: ‘Uvie odhiwu o kẹle no.’” (Mat. 10:7) Fikiere ọ tuduhọ ae awọ evaọ aso urere nọ o je ro lele ae ta ẹme na inọ, jọ a thihakọ evaọ iruo nana nọ a muhọ no na. (Mat. 24:13; Mak 3:14) Re a ru iruo nọ Jesu ọ kẹ rai na o nwane lọhọ tere he, rekọ a rẹ sai ru iruo na jẹ daji usu riẹ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Okẹ ofa jọ o riẹ nọ u ti fiobọhọ.

17, 18. (a) Okẹ vẹ a fodẹ evaọ Jọn 15:16? (b) Ẹvẹ okẹ nana u re ro fiobọhọ kẹ ilele Jesu? (c) Ekẹ vẹ i bi fiobọhọ kẹ omai nẹnẹ?

¹⁷ Elẹ nọ Ọghẹnẹ ọ be kiyo rai. Jesu ọ ta nọ: “Oware kpobi nọ wha yare Ọsẹ na evaọ odẹ mẹ, ọ [te] rehọ iẹe kẹ owhai.” (Jọn 15:16) Eyaa Jesu nana e jọ uduotahawọ kẹ ikọ na gaga! * Dede nọ a wo otoriẹ eyaa na totọ họ, uzuazọ Olori rai u bi ti kuhọ evaọ otọakpọ, rekọ oware jọ o riẹ nọ u ti fiobọhọ kẹ ae. Oke kpobi nọ a te lẹ kẹ obufihọ nọ a sai ro ru iruo usiuwoma ota nọ Jesu ọ kẹ rai na, Jihova ọ te kuyo olẹ rai. A ginẹ ruẹ epanọ Jihova ọ rọ kuyo elẹ rai kẹ obufihọ nọ omoke jọ o nwane ruemu no.​—Iruẹru 4:​29, 31.

¹⁸ Epọvo na o rrọ nẹnẹ. Nọ ma be rọ ithihakọ mọ ibi na, ma be reawere usu okpekpe kugbe Jesu. Ofariẹ, ma wo imuẹro nọ Jihova ọ ruẹrẹ oma kpahe re ọ kuyo elẹ mai, nọ ma tẹ yare iẹe kẹ obufihọ nọ ma re ro fi ebẹbẹ kparobọ evaọ usiuwoma ota na. (Fil. 4:13) Elẹ mai nọ Jihova ọ rẹ kuyo rai gbe usu nọ ma wo kugbe Jesu na, o be kẹ omai evawere gaga! Ekẹ eghaghae nana nọ i no obọ Jihova ze na i bi fiobọhọ kẹ omai thihakọ mọ ibi.​—Jem. 1:17.

19. (a) Fikieme ma be rọ ruabọhọ ta usiuwoma na? (b) Eme o bi fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ iruo Uvie na?

¹⁹ Ma jọ uzoẹme nana ta nọ, orro nọ ma be rọ kẹ Jihova, odẹ riẹ nọ ma bi ru fo, uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova gbe Jesu, unu nọ ma be vẹvẹ ahwo, gbe uyoyou nọ ma wo kẹ erivẹ mai họ eware nọ e be lẹliẹ omai thihakọ evaọ iruo usiuwoma ota na. U te no ere no, oghọghọ, udhedhẹ, usu kugbe Jesu, gbe elẹ mai nọ Jihova ọ be kiyo rai yọ obọdẹ ekẹ nọ i bi fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ iruo Uvie na. Eva e be were Jihova gaga, nọ o bi muẹrohọ epanọ ma be daoma te eva iruo usiuwoma ota na, nọ ma be ruabọhọ “mọ ibi buobu” na!