1, 2. (a) Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanamba kũkw’a aneeneie kyaũ na amanyĩw’a make? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.) (b) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũmanye nĩkĩ tũtavanasya? (c) Twĩneenea kyaũ?

ŨTUKŨ wa mũthya Yesũ atanamba kũkw’a nĩwaeie ngewa na amanyĩw’a make masaa maingĩ. Ũtukũ ũsu nĩwamaeleisye ũndũ ũmendete mũno wĩana. O vamwe na ũu, nĩwamanengie ĩla ngelekany’o ya mũsavivũ tũnaneeneie ĩsomonĩ ĩvĩtu. Yesũ atũmĩie ngelekany’o ĩsu kwĩkĩa amanyĩw’a make vinya maendeee “kũsyaa ũsyao mwingĩ,” na mesaa kũsyaa kwa kũtavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ mate kũeka.—Yoa. 15:8, 16.

² Ĩndĩ Yesũ ndaamatavya o kĩla maaĩle kwĩka tũ, nĩwamatavisye nĩkĩ maaĩle kwĩka ũu. Nĩwamanengie itumi kauta sya kũtavany’a ũvoo mũseo. Nĩkĩ ve vata wa kũneenea itumi isu? Nũndũ twamanya twĩtavany’a nĩkĩ, no tũthangaaw’e tũmĩĩsye wĩanĩ ũsu wa kumya “ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe.” (Mt. 24:13, 14) Kwondũ wa ũu, ekai tũneenee itumi inya sya kũtavany’a iwetetwe Maandĩkonĩ. O na ĩngĩ, nĩtũũneenea mĩthĩnzĩo ĩna Yeova ũtũnengete ĩtũtetheeasye tũendeee kũsyaa ũsyao na wũmĩĩsyo.

3. (a) Ĩvuku ya Yoana 15:8 yĩtũnengete kĩtumi kĩva kya kũtavany’a? (b) Nthĩnĩ wa ngelekany’o ya Yesũ ya mũsavivũ, nĩ kyaũ kĩelekanĩtw’e na nzavivũ, na nĩkĩ ĩsu nĩ ngelekany’o nzeo?

³ Kĩtumi kĩla kĩnene kĩtumaa tũtavany’a nĩ kana wĩa ũsu nũtumaa Yeova ataĩwa na ĩsyĩtwa yake yĩthew’a. (Soma Yoana 15:1, 8.) Lilikana kana Yesũ aelekanilye Ĩthe wake, Yeova, na mũĩmi, kana mũsũvĩi, wa mũũnda wa mĩsavivũ. Yesũ mwene eeyĩelekanilye na mũsavivũ, na amanyĩw’a make amaelekany’a na mbonge syaw’o. (Yoa. 15:5) Kwoou nthĩnĩ wa ngelekany’o ĩsu, nzavivũ nĩ ũsyao ũla amanyĩw’a ma Klĩsto masyaaa, kana kwa ndeto ingĩ, nĩ wĩa wa kũtavany’a. Yesũ eeie atũmwa make atĩĩ: “Asa wakwa nũtaĩawa ũndũnĩ ũũ wa inyw’ĩ kũsyaa ũsyao mwingĩ.” Mũĩmi nũkwataa nguma ethĩwa mĩsavivũ yake nĩyasyaa nesa. O ta ũu Yeova nũkumaw’a, kana akataĩwa, ĩla twatavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ na ngoo yitũ yonthe.—Mt. 25:20-23.

4. (a) Nĩ kwa nzĩa syĩva tũtheasya ĩsyĩtwa ya Ngai? (b) We wĩw’aa ata wasũanĩa kĩanda kĩla ũnengetwe kya kũthesya ĩsyĩtwa ya Ngai?

⁴ Tũyĩsa kũtheangya ĩsyĩtwa ya Ngai kwĩ ũndũ yĩtheete. Ĩsyĩtwa yĩu nĩ ĩtheu vyũ, yĩi ũvuku o na ũmwe. Kwoou w’o wĩa witũ wa kũtavany’a ũtumaa ĩsyĩtwa ya Ngai yĩthew’a ata? Kwasisya kĩla mwathani Isaia wawetie. Aisye: ‘Yeova wa nguthu, nĩwe mũkonany’a atĩ nĩ mũtheu.’ (Isa. 8:13) Kwoou ĩla twoona ĩsyĩtwa ya Ngai yĩ ya mwanya kwĩ masyĩtwa ala angĩ na twatetheesya angĩ o namo mayonae yĩ ĩtheu, twĩthĩawa tũitetheesya kwĩkalya ĩsyĩtwa yĩu yĩ ĩtheu. (Mt. 6:9) Kwa ngelekany’o, ĩla twatavya angĩ nguma sya Yeova na kĩeleelo kĩla wĩ nakyo kwondũ wa andũ, twĩthĩawa tũitetea ĩsyĩtwa yake na tũyonany’a ũtheinĩ kana maũndũ ala Satani wamũneeneie maĩ o ũvũngũ mũthei. (Mwa. 3:1-5) O na ĩngĩ, ĩla twatetheesya andũ kĩsionĩ mamanye kana Yeova nĩwe waĩlĩte “kwosa ndaĩa na nguma na vinya,” twĩthĩawa tũitetheesya kwĩkalya ĩsyĩtwa yake yĩ ĩtheu. (Ũvu. 4:11) Mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Rune wĩthĩĩtwe e vainia kwa myaka 16 aĩtye atĩĩ: “Kũmanya kana nĩnĩnengetwe kĩanda kya kumya ũkũsĩ kwondũ wa Mũmbi wa syĩndũ syonthe kũtumaa nĩtana mũno. Kĩu kĩtumaa nĩw’a nĩ na ũthangaau wa kũendeea kũtavany’a.”

5. (a) Nĩ ũndũ wĩva ũtumaa tũtavany’a ũwetetwe nthĩnĩ wa Yoana 15:9, 10? (b) Yesũ oonanisye ata kana twĩ na vata wa kũmĩĩsya?

⁵ Soma Yoana 15:9, 10. Nĩtũmwendete Yeova na Yesũ kuma ngoonĩ. Ũsu nĩ ũndũ ũngĩ wa vata ũtumaa tũtavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ. (Mko. 12:30; Yoa. 14:15) Yesũ ndaaĩa amanyĩw’a make o mamwende tũ, ameie ‘mekalae wendonĩ wake.’ Ameie ũu nĩkĩ? Ameie ũu nũndũ nĩweesĩ kana mũndũ nĩwaĩlĩte kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo nĩ kana aendeee kwĩkala e mũmanyĩw’a wake mwaka kũthi ũla ũngĩ. O na nthĩnĩ wa Yoana 15:4-10 nĩwatũmĩie ndeto ‘ĩkala’ na amĩsyokeleela ĩngĩ na ĩngĩ nĩ kana atetheesye amanyĩw’a make mone vata wa kũmĩĩsya.

6. Twonanasya ata kana nĩtũkwenda kwĩkala wendonĩ wa Klĩsto?

⁶ Tũtonya kwĩka ata twonany’e kana nĩtũkwenda kwĩkala wendonĩ wa Klĩsto na tũiendeea kwĩthĩwa anyanya make? Nĩ kwa kũkwata mĩao ya Yesũ. Kwa ũkuvĩ no twasye Yesũ etwĩa atĩĩ: ‘Kwatai mĩao yakwa.’ Ĩndĩ nĩtwaĩle kũmanya kana Yesũ etũkũlya twĩke kĩla we mwene weekie nũndũ ongeleeile kwasya: “O ũndũ nyie nakwataa mĩao ya Asa wakwa, na nĩkalaa wendonĩ wake.” (Yoa. 15:10) Kwa w’o Yesũ nĩwatwiĩe ngelekany’o nzeo.—Yoa. 13:15.

7. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kwĩw’a Yeova na Yesũ kwonanasya nĩtũmendete?

⁷ Nĩtwĩsĩ kana ve vinya kwĩw’a mũndũ ũtamwendete. Yesũ oonanisye ũu ĩla weeie atũmwa make atĩĩ: “Ũla wĩ na mĩao yakwa,  na ũmĩkwataa, ũsu nĩwe ũmbendete.” (Yoa. 14:21) O na ĩngĩ, twakwata mwĩao wa Yesũ wa kũtavany’a ũvoo mũseo, twĩthĩawa tũyonany’a nĩtũmwendete Ngai nũndũ mĩao ĩla Yesũ wanenganie yaumie kwa Ĩthe wake. (Mt. 17:5; Yoa. 8:28) Na tweeka ũu, tũkatanĩaa kwĩkala wendonĩ wa Yeova na Yesũ.

8, 9. (a) Twĩ na kĩtumi kĩngĩ kĩva kya kũtavany’a? (b) Nĩkĩ ndeto sya Yeova ila syĩ nthĩnĩ wa Esekieli 3:18, 19 na 18:23 itumaa twĩkĩa kĩthito tũendeee kũtavany’a?

⁸ Ve kĩtumi kĩngĩ kĩtumaa tũendeea kũtavany’a. Ĩla tũũtavany’a twĩthĩawa tũikany’a andũ. Mbivilianĩ Noa etĩtwe “mũtavan’ya.” (Soma 2 Vetelo 2:5.) Noa nĩwatavanisye ĩla mbua ya ĩvinda yake ĩtanamba kua, na no nginya ũtavany’a wake wĩthĩwe waĩ na ũkany’o ĩũlũ wa wanangĩko ũla wakilyĩ kũka. Twĩasya ũu nĩkĩ? Kwasisya ũndũ Yesũ waisye: ‘O tondũ matukũnĩ asu ala maĩ mbee wa kĩla kĩw’ũ kingĩ, andũ meethĩiwe makĩya na makĩnyw’a, makĩtwaana na makĩtwawa, kũvika mũthenya ũla Noa walikile ngalawanĩ, na matyeesĩ [kana, “mayaaona ũu ta ũndũ,” NWT] mũvaka kĩla kĩw’ũ kingĩ kyooka, kyamatwaa onthe; now’o kũkethĩwa kũilyĩ Mwana wa mũndũ akyũka.’ (Mt. 24:38, 39) Ĩndĩ o na kau andũ mayaamwĩthukĩĩsya Noa, ndaaeka kũtavany’a ũvoo ũla watũmĩtwe atavany’e.

⁹ O naitũ ũmũnthĩ nĩtũtavanasya ũvoo wa Ũsumbĩ nĩ kana andũ makwate mwanya wa kũmanya kĩeleelo kĩla Ngai wĩ nakyo kwondũ wa andũ. Twĩw’aa o ta Yeova. Twĩw’aa takeka andũ nĩmethukĩĩsya ũvoo ũla tũmatavasya nĩ kana ‘meĩkala thayũ.’ (Esek. 18:23) Ĩndĩ ĩvindanĩ o yĩu nĩtũtavanasya nyũmba na nyũmba na kũla kwĩ andũ aingĩ nĩ kana tũmanyĩthye andũ aingĩ ũndũ vatonyeka kana Ũsumbĩ wa Ngai nĩwũkĩte na ũkaananga nthĩ ĩno nthũku.—Esek. 3:18, 19; Nda. 2:44; Ũvu. 14:6, 7.

10. (a) Nĩ kyaũ kĩwetetwe nthĩnĩ wa Mathayo 22:39 kĩtumaa twenda kũtavany’a? (b) Elesya ũndũ Vaulo na Sila matetheeisye mũnene ũmwe wa yela me Vilivi?

¹⁰ Ekai tũneenee kĩtumi kĩngĩ kya kũendeea kũtavany’a tũte kũeka. Twĩkaa ũu nũndũ nĩtwendete atũi maitũ. (Mt. 22:39) Nũndũ nĩtwendete atũi maitũ, tũendeeaa kũmĩĩsya wĩanĩ wa kũtavany’a tũyĩkwatya kana andũ nĩmatonya kũalyũla ngoo maũndũ moo mavĩndũka. Kwasũanĩa kĩla kyaendeeie ĩvinda mũtũmwa Vaulo na Sila maĩ ĩmwe wĩanĩ wa kũtavany’a. Me ndũanĩ ya Vilivi ala mamavĩngaa nĩmamakwatie na mamekya kolokolonĩ. Ĩndĩ ũtukũ katĩ matataĩĩe nĩkwathingithie, na kĩthingitho kĩu kyathingithya vala maĩ nginya mĩomo ya kolokolo yavingũka. Mũnene wa yela oona ũu amanyie avungwa nĩmakĩla, na avanga kwĩyũaa. Ĩndĩ Vaulo aneena na wasya mũnene amwĩa: “Ndũkeyĩke ũndũ ũthũku.” Nĩvo ĩndĩ mũnene ũsu waĩ mũvũavũanu wakũlilye: “Nĩĩka ata kana ndangĩĩwe?” Namo mamwĩa: “Mwĩtĩkĩle Mwĩaĩi Yesũ, na nũũtangĩĩwa.”—Meko 16:25-34.

11, 12. (a) Ngewa ya ũla mũnene wa yela ĩtonya kũtũtetheesya ata wĩanĩ witũ wa kũtavany’a? (b) Twaĩle kwĩthĩawa twĩyumĩtye kwĩka ata?

¹¹ Ĩndĩ yo ngewa ya mũnene ũsu wa yela ĩtonya kũtũtetheesya ata wĩanĩ witũ wa kũtavany’a? We nĩwoona kana mũnene wa yela aalyũlile  ngoo na eekaĩla ũtethyo ĩtina wa kĩthingitho? O ta ũũ, ũmũnthĩ andũ amwe mataaĩthukĩĩsya ũvoo mũseo nĩmatonya kũalyũla ngoo na maimantha ũtethyo ĩtina wa kũkomana na kĩsanga kĩkamatelemya. Kwa ngelekany’o, amwe me kĩsionĩ kitũ nĩmatonya kwĩthĩwa manaaisye wĩa matataĩĩe o na kau manaũthũkũmĩte kwa ĩvinda ĩasa, na kĩu kĩituma matiwa masaanĩw’e. Angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa me atelemu ĩtina wa mũtwaano woo kwanangĩka. Na angĩ namo nĩmatonya kwĩthĩwa memakĩĩte mũno ĩtina wa kwĩthĩwa na ũwau mũthũku kana kũkw’ĩĩwa nĩ mwendwa woo. Maũndũ amwe ta asu nĩmatonya kũtuma asu me thĩnanĩ mekũlya makũlyo mana ĩũlũ wa thayũ, o na kau navu ĩtina mayakwetye ũu. O na nĩmatonya kwĩthĩwa mayĩkũlya, ‘Nĩĩka ata nĩ kana ndangĩĩwe?’ Twamathokea nĩmatonya kwĩthukĩĩsya ũvoo ũla twĩ naw’o wa wĩkwatyo o na kũtw’ĩka mayaaĩka ũu ĩngĩ.

¹² Kwoou twaendeea na kĩthito kitũ kya kũtavany’a, tũkeethĩawa tũyonany’a kana nĩtwĩyumĩtye tũnenge andũ ũkiakĩsyo ĩla me na vata waw’o. (Isa. 61:1) Charlotte, ũla wĩthĩĩtwe ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe kwa myaka 38, aĩtye: “Andũ nĩmatuanĩwe nĩ nthĩ. No mwanya wa kwĩw’a ũvoo mũseo mataakwata.” Nake Ejvor, ũla wĩthĩĩtwe e vainia kwa myaka 34, aĩtye: “Vai ĩvinda yĩngĩ andũ maaĩthĩwa matũlĩkĩte ngoo ta yĩĩ twĩkalĩte. Nĩw’aa ndyenda mũno kũmatetheesya. Kĩu nĩkĩtumaa nenda mũno kũtavany’a.” Vate nzika, kwenda mũtũi nĩ kĩtumi kĩtoetye vyũ kũtũthangaasya tũendeee na ũthũkũmi witũ!

13, 14. (a) Nĩ mũthĩnzĩo wĩva ũwetetwe nthĩnĩ wa Yoana 15:11? (b) Tũtonya ata kwĩthĩwa na ũtanu ũla Yesũ wĩthĩawa naw’o? (c) Ũtanu ũtũtetheeasya ata ũtavany’anĩ?

¹³ Ũndũ ũngĩ Yesũ waweteie atũmwa make ũtukũnĩ wa mũthya atanamba kũkw’a nĩ mĩthĩnzĩo ĩla yaĩ ĩtonya kũmatetheesya masyae ũsyao na wũmĩĩsyo. Mĩthĩnzĩo ĩsu nĩ yĩva, na ĩtonya kũtũtetheesya ata?

¹⁴ Mũthĩnzĩo wa ũtanu. Kw’o kũatĩĩa ũla mwĩao Yesũ watũnengie wa kũtavany’a nĩ mũio? Aiee, ũsu ti mũio. Yesũ amina kũnengane ĩla ngelekany’o ya mũsavivũ aisye kana atavany’a ma Ũsumbĩ makeethĩawa na ũtanu. (Soma Yoana 15:11.) O na atũĩkĩĩthisye kana ũtanu ũla waĩ naw’o now’o tũkeethĩwa naw’o. Tũtonya kwĩthĩwa naw’o ata? O tondũ tũwetie, Yesũ eeyĩelekanilye na mũsavivũ, na aelekany’a amanyĩw’a make na mbonge. Mbonge syĩthĩawa ikwatĩĩwe nĩ mũsavivũ. Na ate o syĩsie kũtemwa, iendeeaa kũkusya kĩw’ũ na lĩu mũsavivũnĩ. O ta ũu, ate o twĩsie kwananga ngwatanĩo yitũ na Klĩsto kwa kũeka kũatĩĩa nyaaĩ syake, tũkeethĩawa na ũtanu ũla wĩthĩawa naw’o ayĩka kwenda kwa Asa wake. (Yoa. 4:34; 17:13; 1 Vet. 2:21) Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Hanne wĩthĩĩtwe e vainia kwa myaka mbee wa 40 aĩtye, “Ũtanu ũla nĩw’aa kĩla ĩvinda nauma ũtavany’a nũnthangaasya nĩendeee kũmũthũkũma Yeova.” Kũneena ũla w’o, ũtanu ũla twĩthĩawa naw’o ngoonĩ nũtwĩkĩaa vinya tũendeee kũtavany’a o na ethĩwa twĩ isionĩ ila ite laisi kũtavany’a.—Mt. 5:10-12.

15. (a) Nĩ mũthĩnzĩo wĩva ũwetetwe nthĩnĩ wa Yoana 14:27? (b) Kwĩthĩwa na mũuo kũtũtetheeasya ata kũsyaa ũsyao?

¹⁵ Mũthĩnzĩo wa mũuo. (Soma Yoana 14:27.) Ũtukũ ũsu wa mũthya Yesũ aĩ aneea atũmwa make atĩĩ: ‘Mũuo wakwa nĩmũnenga inyw’ĩ.’ Kwĩthĩwa na mũuo wa Yesũ kũtũtetheeasya ata kũsyaa ũsyao? Twaendeea kũmĩĩsya, tũkeew’aa twĩ na mũuo mwingĩ ngoonĩ sitũ nũndũ nĩtwĩsĩ kana nĩtũũmwendeesya Yeova na Yesũ. (Sav. 149:4; Yak. 1:12; Ako. 3:15) Ve mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Ulf wĩthĩĩtwe e ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe kwa myaka 45. Aĩtye: “Natavany’a nĩnĩw’aa nĩ mũnou, ĩndĩ wĩa ũsu ũtumaa nĩkala nĩ mwĩanĩe vyũ na nĩ mũtanu.” Tũtũngaa mũvea ta kĩ  nũndũ wa kũathimwa na mũuo wa ngoo ũtathela!

16. (a) Nĩ mũthĩnzĩo wĩva ũwetetwe ĩandĩkonĩ ya Yoana 15:15? (b) Atũmwa mesaa kwĩka ata nĩ kana maendeee kwĩkala me anyanyae ma Yesũ?

¹⁶ Mũthĩnzĩo wa kwĩthĩwa twĩ anyanyae ma Yesũ. Yesũ amina kũtavya atũmwa make kana nĩwendaa mũno ũtanu woo “wĩthĩwe wĩ musũu,” nĩwamaeleisye nĩkĩ vaĩ vata wa kwenda ala angĩ na ngoo yonthe. (Yoa. 15:11-13) Na ĩndĩ amea: “Inyw’ĩ namwĩta anyanyawa.” We wĩona ta ũndũ mũnini kwĩthĩwa anyanya ma Yesũ? Ũsu kote mũthĩnzĩo wa mwanya! Ĩndĩ mo atũmwa maaĩle kwĩka ata nĩ kana mekale me anyanyae ma Yesũ? Maaĩle ‘kũendaa maisyaa’ ũsyao. (Soma Yoana 15:14-16.) Lilikana kana myaka ta ĩlĩ navu ĩtina Yesũ aĩ anameaĩa atĩĩ: ‘Mũendete, tavan’yai, mũkyasya, Ũsumbĩ wa ĩtu nĩ mũthengeeu.’ (Mt. 10:7) Kwoou ũtukũnĩ ũsu wa mũthya amekĩaa vinya maendeee na wĩa ũla maĩ manambĩĩa. (Mt. 24:13; Mko. 3:14) O na kau ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũendeea na wĩa ũla Yesũ wameaĩe, ti aĩ mayaĩ mavota, namo maũtethya mesaa kwĩkala me anyanyae. Ĩndĩ nĩ kyaũ kyesaa kũmatetheesya? Ve mũthĩnzĩo ũngĩ wesaa kwĩanĩsya ũndũ ũsu.

17, 18. (a) Nĩ mũthĩnzĩo wĩva ũwetetwe ĩandĩkonĩ ya Yoana 15:16? (b) Mũthĩnzĩo ũsu watetheeisye amanyĩw’a ma Yesũ ata? (c) Nĩ mĩthĩnzĩo yĩva ĩtũlũlũmĩlasya?

¹⁷ Mũthĩnzĩo wa kũvoya na tũisũngĩwa. Yesũ aisye: “O ũla mwĩvoyaa Asa syĩtwanĩ yakwa, [akamũnengae].” (Yoa. 15:16) We wĩona watho ũsu ta weekĩie atũmwa vinya ata? * Mũtongoi woo atielye matukũ manini amatie, o na kau mayaeleetwe ũndũ ũsu nesa vyũ. Ĩndĩ ũu ti kwasya ĩtina wa kĩkw’ũ kyake mesaa kũtiwa mate na ũtethyo. Yeova nĩweeyũmbanĩtye kũsũngĩa mboya ila maĩ matonya kũvoya mayĩtya ũtethyo nĩ kana mavote kũtavany’a ũvoo wa Ũsumbĩ. Na nĩ w’o, o na matekalĩte nĩmoonie Yeova amatetheesya ĩla mamũvoyie amanenge ũkũmbaũ.—Meko 4:29, 31.

¹⁸ Ũu now’o vailyĩ ũmũnthĩ. Twaendeea kũsyaa ũsyao tũte kũeka, tũkatanĩaa kwĩthĩwa twĩ anyanyae ma Yesũ. Na no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana Yeova akeethĩawa eyũmbanĩtye kũsũngĩa mboya ila twamũvoya atũtetheesye kũkĩlya vinya matatwa ala tũtonya kũkomana namo tũitavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. (Avi. 4:13) Nũathimo mũnene vyũ kwĩthĩwa tũtonya kũvoya na tũisũngĩwa na kwĩthĩwa twĩ anyanyae ma Yesũ. Mĩthĩnzĩo ĩsu tũnengetwe nĩ Yeova nĩtũlũlũmĩlasya tũendeee kũsyaa ũsyao.—Yak. 1:17.

19. (a) Nĩkĩ tũendeeaa kũtavany’a tũte kũeka? (b) Nĩ kyaũ kĩtũtetheeasya twĩanĩsye wĩa ũla Ngai ũtũnengete?

¹⁹ O tondũ twoona ĩsomonĩ yĩĩ, twĩ na itumi inya sya kũendeea kũtavany’a. Mbee, tweeka ũu twĩthĩawa tũimũtaĩa Yeova na tũithesya ĩsyĩtwa yake. Kelĩ, kwĩka ũu kwonanasya nĩtũmwendete Yeova na Yesũ. Katatũ, twĩthĩawa tũyumya ũkany’o. Na mũthya, kwĩka ũu nĩ kwonany’a nĩtũmendete atũi maitũ. O na ĩngĩ nĩtweemanyĩsya ĩũlũ wa mĩthĩnzĩo ĩna, ĩla ĩtũlũlũmĩlasya tũendeee kũthũkũma wĩa ũla Ngai ũtũnengete. Mĩthĩnzĩo ĩsu nĩ ũtanu, mũuo, ũnyanya na Yesũ, na kwona mboya sitũ iisũngĩwa. Vate nzika, Yeova akatanaa mũno oona twĩyumĩtye na ngoo yonthe tũendeee “kũsyaa ũsyao mwingĩ”!