1, 2. 1) ¿Tuku kalitachuwinalh Jesús kstalaninanin akxni nina xniy? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo). 2) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka kilikatsitkan tuku xlakata lichuwinanaw Dios? 3) ¿Tuku nalichuwinanaw?

KATSISNI akxni nina xniy Jesús, lu makgas katachuwinalh x’apóstoles. Liwana kawanilh pi xlikana xkapaxki. Chu, chuna la akxilhwi k’artículo nema titaxtulh, xla tamalakxtumika kgantum xakiwi uva. Chuna la uma, kamakgpuwantinilh kstalaninanin chuntiya nalinkgo «lhuwa xatawakat», kilhchanima pi ankgalhin nalichuwinanaw xlakata Tamapakgsin (Juan 15:8).

² Pero Jesús ni kajwatiya kawanilh pi chuna xlitlawatkan, nachuna kawanilh tuku xlakata chuna natlawakgo. Kawanilh tuku xlakata talakaskin chuntiya nalichuwinankgo Dios. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka kilikatsitkan? Xlakata chuntiya nakinkamakgpuwantiniyan «natamakatsininan kputum laklanka kachikinin» (Mat. 24:13, 14). Wa xlakata na’akxilhaw pulaktati tuku lichuwinan Biblia xlakata nalichuwinanaw xTachuwin Dios. Nachuna nalichuwinanaw pulaktati tuku kinkamaxkiyan Jehová nema kinkamakgtayayan chuntiya namastayaw tawakat.

3. 1) ¿Tuku lichuwinan Juan 15:8 xlakata talakaskin nalichuwinanaw xTachuwin Dios? 2) ¿Tuku kilhchanima uvas kliʼakxilhtit nema wililh Jesús chu tuku xlakata tatalakxtumi?

³ Pulaktum tuku xlakata xlakaskinka nalichuwinanaw Dios wa pi malankiyaw Jehová chu masantujliyaw xtukuwani (kalikgalhtawakga Juan 15:1, 8). Kalichuwinaw pi k’uma texto Jesús tamalakxtumilh xTlat chatum chixku tiku makgala uvas. Chu Jesús tamalakxtumika xakiwi uvas chu kstalaninanin litaxtukgo xpakganin kiwi (Juan 15:5). Wa xlakata uva akgtum tlan li’akxilhtit akxni tamalakxtumikan xtawakat Tamapakgsin nema mastakgo kstalaninanin Cristo. Jesús kawanilh apóstoles: «Wa yuma litamatlanki nkinTlat, mpi namastayatit lhuwa xatawakat». Akinin maxkiyaw kakni Dios akxni lichuwinanaw Tamapakgsin, chuna la chatum chanana makglhtinan kakni akxni xakiwi uva mastakgo xalaktlan tawakat (Mat. 25:20-23).

4. 1) ¿La masantujliyaw xtukuwani Dios? 2) ¿Tuku makgkatsiya wix xlakata kgalhiya talakgalhaman namasantujliya xtukuwani Dios?

⁴ Chuna la akxilhwi, akxni lichuwinanaw Dios nachuna masantujliyaw xtukuwani. ¿La tlawayaw? Xlikana pi nila tlakg masantujliyaw, xlakata xasanto litaxtu. Pero kaʼakxilhwi tuku lichuwinalh palakachuwina Isaías: «Jehová tiku pulalin lhuwa soldados... wa Tiku wixin xasanto miliʼakxilhatkan» (Is. 8:13). Chuna, pulaktum la tlan namasantujliyaw xtukuwani Dios wa lu xlakaskinka naliʼakxilhaw, ni nalimaxkajwaniyaw atanu tukuwani chu nakamakgtayayaw amakgapitsin latamanin nakatsikgo pi xla xasanto (Mat. 6:9, nota). Akgtum li’akxilhtit, akxni lichuwinanaw lu xalakwan xtayat Jehová chu tamalaknun nema tlawanit kxpalakata latamanin, tatayayaw xtukuwani Dios xlakata takgsanin nema limawaka Satanás (Gén. 3:1-5). Nachuna masantujliyaw xtukuwani akxni kamakgtayayaw latamanin nakatsikgo pi Jehová lakgchan «lilanka, kakni chu litliwakga» (Rev. 4:11). Rune, tiku lina akgkuchaxan kata la precursor, lichuwinan: «Lu klipaxuwa xlakata xMalakatsukina putum tuku anan kimaxkinit talakaskin xtatayana naklitaxtu. Kimakgpuwantini chuntiya naklichuwinan Dios».

5. 1) ¿Tuku xlakaskinka tekgsaw kJuan 15:9, 10 xlakata nalichuwinanaw Dios? 2) ¿La lichuwinalh Jesús xlakata talakaskin natayaniyaw?

⁵ (Kalikgalhtawakga Juan 15:9, 10). Atanu tuku xlakata lu xlakaskinka nalichuwinanaw Dios wa pi lu kapaxkiyaw Jehová chu Jesús (Mar. 12:30; Juan 14:15). Jesús ni kajwatiya kawanilh kstalaninanin anta natawilakgo kxtapaxkit, wata ankgalhin anta xlitawilatkan. ¿Tuku xlakata? Xlakata xaxlikana kstalanina Cristo nalitaxtuya talakaskin ankgalhin natayaniya chuna la titaxtutilha kata. Jesús lichuwinalh pi xlakaskinka natayaniyaw akxni makglhuwa maklakaskilh tachuwin ankgalhin ktexto xla Juan 15:4-10.

6. ¿La tlan nalimasiyayaw pi lakaskinaw chuntiya natawilayaw kxtapaxkit Cristo?

⁶ ¿La tlan nalimasiyayaw pi lakaskinaw chuntiya natawilayaw kxtapaxkit Cristo chu chuntiya tlan nakinkaʼakxilhan? Kuenta natlawayaw xlimapakgsin. Wamputun pi natlawayaw tuku kinkaskiniyan Jesús. Xlikana, ni kinkaskiniyan tuku xla ni tlawa, wa xlakata lichuwinalh: «Lantla chu nkit ktlawanit ntu wan xlimapakgsin nkinTlat, na kxtapaxkit klilama». Liwana tasiya pi xla kinkawilinin xaliʼakxilhtit.

7. ¿La tatalakxtumi kgalhakgaxmatnankan chu tapaxkit?

⁷ Jesús liwana limasiyalh pi kgalhakgaxmatnankan tatalakxtumi tapaxkit akxni kawanilh xʼapóstoles: «Nti nkgalhiy nkilimapakgsin, na tlaway ntu wan, wa yuma wa nti lu kimpaxki» (Juan 14:21). Nachuna, akxni tlawayaw tuku wan xlimapakgsin Jesús xlakata nalichuwinanaw Dios, na limasiyaniyaw tapaxkit Dios. ¿Tuku xlakata? Xlakata tuku kinkalimapakgsiyan  Cristo na wa tuku lakpuwan xTlat (Mat. 17:5; Juan 8:28). Akxni chuna tlawayaw, Jehová chu Jesús chuntiya kinkapaxkikgoyan.

8, 9. 1) ¿Tuku atanu na lu xlakaskinka xlakata nalichuwinanaw Dios? 2) ¿Tuku xlakata kinkamakgpuwantiniyan chuntiya nalichuwinanaw Dios tuku wan Ezequiel 3:18, 19 chu 18:23?

⁸ Xlipulaktutu tuku xlakata lu xlakaskinka nalichuwinanaw Dios wa pi kamakatsiniputunaw latamanin. Biblia wan pi Noé «ntiliʼakgchuwinalh lantla Dios natlaway ntalulokgtat» (kalikgalhtawakga 2 Pedro 2:5). Xlikana pi tamakatsinin nema mastalh wa pi Jehová xʼama limin lisputni. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Kaʼakxilhwi tuku wa Jesús: «Sampi akxni nkilhtamaku, akxni ni xachin munkaklat, xwayamakgo, xkgotnamako, [xtamakgaxtokgmakgo], chu na [xlamamakgaxtokgmakgo], asta maski akxnitiya ntitanulh kʼarca Noé. Na ni katsikgolh asta ni liwaya milh munkaklat, na liyankgolh xlipakskan; pus na chuna nawan akxni namin xKam nchixku» (Mat. 24:38, 39). Maski latamanin nitlan xlikatsikgo, Noé liwana kamakatsinilh latamanin tuku xʼama la.

⁹ La uku, kalitachuwinanaw latamanin Tamapakgsin xlakata nakatsikgo tuku xtalakaskin Dios. Chuna la Jehová, lakaskinaw pi latamanin kakgaxmatkgolh uma tamakatsinin chu chuntiya nalatamakgo (Ezeq. 18:23). Nachuna akxni lichuwinanaw Dios akgatunu chiki chu niku lhuwa tsamakan kinkamakgtayayan xlakata tlakg lhuwa latamanin nakatsikgo pi xTamapakgsin Dios namasputu putum tiku nitlan likatsikgo (Ezeq. 3:18, 19; Dan. 2:44; Rev. 14:6, 7).

10. 1) ¿Tuku xlakaskinka tekgsaw kMateo 22:39 xlakata nalichuwinanaw Dios? 2) Kalichuwinanti la makgtayakgolh Pablo chu Silas chatum tiku xkuenta tlawa pulachin xalak Filipos.

¹⁰ Kaʼakxilhwi atanu tuku xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios xlakata: kapaxkiyaw latamanin (Mat. 22:39). Katsiyaw pi latamanin tlan nalakgpalikgo xtayatkan akxni wi tuku nitlan titaxtukgo kxlatamatkan. Tapaxkit nema kakgalhiniyaw latamanin tlawa pi chuntiya nalichuwinanaw Dios. Kalilakpuwaw tuku titaxtukgolh apóstol Pablo chu Silas kkachikin xla Filipos. Xtalamakgasitsinkan katamaknukgolh kpulachin. Pero kxitat tsisni, tachikilh tiyat chu putum malakcha talakkikgolh. Tiku xkuenta tlawa pulachin lakpuwa pi xtsalakgonit tiku xtanumakgolh, wa xlakata x’akstu x’amaka makgnikan. Pero Pablo wanilh pi nichuna xtlawalh. Tiku xkuenta tlawa pulachin lu xpekuanit chu kgalhskininalh: «¿Tu xlakaskinka naktlaway [xlakata] nakliʼakgaputaxtu?». Xlakan kgalhtikgolh: «Kakanajlani nkimPuchinakan Jesucristo, [chu] naʼakgaputaxtuya» (Hech. 16:25-34).

11, 12. 1) ¿Tuku kinkamasiyaniyan li’akxilhtit xlakata tiku xkuenta tlawa pulachin? 2) ¿Tuku xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios?

¹¹ ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma xlakata la nalichuwinanaw Dios? Kalilakpuwaw pi tiku xkuenta tlawa pulachin lakgpalilh xtayat chu putsalh tamakgtay akxni xtitaxtunita la tachikilh tiyat. Nachuna, max makgapitsi latamanin tiku xapulana ni xkgaxmatputunkgo tuku xalak  Biblia alistalh max naputsakgo tamakgtay xlakata titaxtukgolh akgtum taʼakglhuwit. Akgtum li’akxilhtit, makgapitsi lu nitlan limakgkatsikgo akxni makgatsankgakgo xtaskujutkan, lakxla xtamakgaxtokgatkan, akxni kawanikan pi kgalhikgo akgtum tajatat o niy chatum tiku lu xpaxkikgo. Akxni latamanin chuna titaxtukgo tsukukgo takgalhskinkgo tuku xlakata lamaw. Max nachuna takgalhskinkgo la komo tiku xkuenta tlawa pulachin: «¿Tu xlakaskinka naktlaway [xlakata] nakliʼakgaputaxtu?». Akxni lichuwinanaw Dios chu katekgsaw umakgolh latamanin, max xlipulanaku nakgaxmatputunkgo tamakatsinin nema kaliniyaw.

¹² Wa xlakata, komo chuntiya nalichuwinanaw Dios, tlan nakamaxkiyaw takgtsiyajni latamanin akxni nakgaxmatputunkgo (Is. 61:1). Charlotte, tiku lina 38 kata la skujnanima Jehová putum kilhtamaku, lichuwinan: «La uku latamanin kaj akglakgwa lamakgolh. Talakaskin pi xmilh kilhtamaku akxni xkgaxmatkgolh tamakatsinin nema kaliniyaw». Chu chatum tala wanikan Ejvor tiku lina 34 kata liskujma la precursora, lichuwinan: «Nikxni ananit lhuwa latamanin tiku lu lakgaputsakgo. Lu kkamakgtayaputun chu uma kimakgpuwantini chuntiya naklichuwinan Dios». Xlikana pi tapaxkit nema kakgalhiniyaw latamanin tlawa pi chuntiya nalichuwinanaw Dios.

13, 14. 1) ¿Tuku tamaskiwin lichuwinan Juan 15:11? 2) ¿La tlan nakgalhiyaw tapaxuwan nema kgalhi Jesús? 3) ¿La kinkamakgtayayan tapaxuwan akxni lichuwinanaw Dios?

¹³ Akxni ama katsisni la nina xniy Jesús, kalitachuwinalh x’apóstoles makgapitsi tamaskiwin nema Jehová kinkamaxkiyan xlakata chuntiya nakinkamakgtayayan namastayaw tawakat. ¿Tuku uma? Chu, ¿la kinkamakgtayayan?

¹⁴ Tapaxuwan. ¿La akgtum takuka naliʼakxilhaw nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin Jesús xlakata nalichuwinanaw Dios? Nichuna. Akxni lichuwinalh xakiwi uva, Jesús liwana kinkawanin pi nachuna nakgalhiyaw tapaxuwan chuna la xla, akxni nalichuwinanaw Tamapakgsin (kalikgalhtawakga Juan 15:11). ¿Tuku xlakata? Chuna la akxilhwi, xla tamalakxtumika la akgtum xakiwi uva chu lichuwinalh pi kstalaninanin litaxtukgo la xpakganin kiwi. Chuna la kalakgchan chuchut xpakganin kiwi chu amakgapitsi tuku litamakgtaya. Nachuna, akxni ni makgxtakgaw chu akxni tlawayaw tuku kinkawaniyan, makgkatsiyaw tapaxuwan nema Jesús makgkatsi xlakata ankgalhin tlawa xtalakaskin xTlat (Juan 4:34; 17:13; 1 Ped. 2:21). Hanne, tiku liskujma la precursora liwakaya 40 kata, lichuwinan: «Tapaxuwan nema ankgalhin kmakgkatsi akxni kan lichuwinan Dios kimakgpuwantini chuntiya nakskujnani». Chuna, uma tapaxuwan kinkamaxkiyan litliwakga xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios maski latamanin ni kgaxmatputunkgo (Mat. 5:10-12).

15. 1) ¿Tuku tamaskiwin lichuwinan Juan 14:27? 2) ¿La kinkamakgtayayan takaksni chuntiya namastayaw tawakat?

¹⁵ Takaksni (kalikgalhtawakga Juan 14:27). Watiya ama katsisni, Jesús xkawaninit x’apóstoles: «[Kintakaksni] kkamaxkiyan». ¿La kinkamakgtayayan xtakaksni namastayaw xatawakat? Akxni tayaniyaw la lichuwinanaw Dios, katsiyaw pi Jehová chu Jesús tlan akxilha tuku tlawayaw. Chu uma kinkamakgtayayan ankgalhin nakgalhiyaw takaksni (Sal. 149:4; Rom. 5:3, 4; Col. 3:15). Chatum tala wanikan Ulf tiku 45 kata la skujnanima Jehová putum kilhtamaku, lichuwinan: «Lu ktlakgwan akxni kkitaspita la kan lichuwinan Dios, pero uma taskujut lu tlan kimamakgkatsini chu kimakgtaya nakkatsi tuku xlakata klama». Xlikana, lu paxtikatsiniyaw xlakata ankgalhin kgalhiyaw uma takaksni.

16. 1) ¿Tuku tamaskiwin lichuwinan Juan 15:15? 2) ¿Tuku xtalakaskin xtlawakgolh apóstoles xlakata chuntiya x’amigo xlitaxtukgolh Jesús?

 ¹⁶ Talalinkan Jesús. Akxni kawanilh apóstoles pi ankgalhin xkgalhikgolh tapaxuwan, Jesús kalitachuwinalh pi xlakaskinka nakgalhiyaw tapaxkit nema tlawa pi nakalilakgaputsayaw amakgapitsin (Juan 15:11-13). Alistalh kawanilh: «Kiʼamigos kkalimapakuwinitan». ¡Akgtum tlan tamaskiwin! ¿Chu tuku xtalakaskin xtlawakgolh apóstoles xlakata chuntiya xlipaxuwakgolh uma? Chuntiya xmastakgolh xatawakat (kalikgalhtawakga Juan 15:14-16). Xtitaxtunita akgtiy kata akxni Jesús lichuwinalh: «Xtamapakgsin Dios talakatsuwinit» (Mat. 10:7). Wa xlakata, akxni awatiya katsisni xwi unu kKatiyatni, kamakgpuwantinilh natayanikgo chu chuntiya xtlawakgolh uma taskujut (Mat. 24:13; Mar. 3:14). Kgalhakgaxmatkan uma limapakgsin tuwa, pero tlan xtlawakgolh chu chuntiya x’amigo xlitaxtukgolh Jesús. Chu xwi atanu tamaskiwin nema masta Jehová xlakata xkamakgtayalh.

17, 18. 1) ¿Tuku tamaskiwin lichuwinan Juan 15:16? 2) ¿La x’ama kamakgtaya kstalaninanin Cristo uma tamaskiwin? 3) ¿Tuku xtamaskiwin Jehová kinkamaxkiyan litliwakga la uku?

¹⁷ Xtakgalhtin kiʼoracioneskan. Jesús kawanilh x’apóstoles pi ankgalhin akxni wi tuku kskinkgolh kxtukuwani, Jehová x’ama kamaxki (Juan 15:16). Uma tamalaknun max lu kamakgpuwantinilh. * Xlikana pi Jesús kaj nialh makgas x’ama niy, chu apóstoles ni liwana x’akgatekgsnikgo uma. Pero ankgalhin x’amakgolh makglhtinankgo tamakgtay. Akxni kskinikgolh Jehová pi xkamakgtayalh nalichuwinankgo xTamapakgsin, xla xkakgalhtilh tuku kskinikgolh. Xlikana, kaj ni makgas kilhtamaku, akxilhkgolh la xkakgalhtikan tuku kskinkgo (Hech. 4:29, 31).

¹⁸ La uku nachuna kinkamakgtayayan. Komo chuntiyaku namastayaw tawakat, chuntiya x’amigo nalitaxtuyaw Jesús. Nachuna, liwana katsiyaw pi Jehová nakinkakgalhtiyan akxni naskiniyaw tamakgtay xlakata tlan natayaniyaw tuku tuwa titaxtuyaw akxni lichuwinanaw Dios (Filip. 4:13). Lu paxtikatsiniyaw pi Jehová kgalhti kiʼoracioneskan chu xlakata Jesús kiʼamigojkan litaxtu. Uma kinkamaxkiyan litliwakga xlakata chuntiya namastayaw xatawakat (Sant. 1:17).

19. 1) ¿Tuku xlakata chuntiya lichuwinanaw Dios? 2) ¿Tuku nakinkamakgtayayan namasputuyaw taskujut nema kinkamaxkinitan Dios?

¹⁹ Chuna la akxilhnitaw k’uma artículo, chuntiya lichuwinanaw Tamapakgsin xlakata malankiputunaw Jehová chu masantujliputunaw xtukuwani, nakalimasiyaniyaw tapaxkit nema kgalhiniyaw Jehová chu Jesús, nakamakatsiniyaw putum latamanin chu nalimasiyayaw pi kapaxkiyaw. Nachuna, tamaskiwin tuku masta Jehová nema makglhtinanaw la komo tapaxuwan, takaksni, tlan talalinkan Jesús, chu xtakgalhtin kiʼoracioneskan kinkamaxkiyan litliwakga xlakata namasputuyaw taskujut nema xla kinkamaxkinitan. Jehová lu lipaxuwa akxilha la liskujaw xlakata chuntiya xliputum kinakujkan namastayaw «lhuwa xatawakat».