1. Sa Eden, ano an ihinayag ni Jehova dapit sa satong kaiwal?

SIGURADONG aram ni Adan na dai man nakakataram an mga halas. Kaya posibleng naisip niya na espiritung linalang an nakipag-ulay ki Eva paagi sa halas. (Gen. 3:1-6) Mayong kaaram-aram si Adan asin Eva mapadapit sa espiritung ini. Dawa arog kaiyan, tuyong pinili ni Adan na talikdan an saiyang mamumuton na Ama sa langit asin kumampi sa estrangherong ini sa pagkontra sa kabutan nin Diyos. (1 Tim. 2:14) Tulos na nagpuon na maghayag si Jehova nin impormasyon dapit sa kalaban na ini na nagsutsut ki Adan asin Eva, asin ipinanuga niyang lalaglagon an maraot na ini pag-abot nin panahon. Pero nagpatanid man si Jehova na sa laog nin pirang panahon, an espiritung linalang na nagtaram paagi sa halas magkakaigwa nin kapangyarihan na kontrahon an mga namumuot sa Diyos.—Gen. 3:15.

2, 3. Ano an minalataw na dahilan kaya diit sana an impormasyon na itinao dapit ki Satanas bago an pag-abot kan Mesiyas?

² Huli sa kadunungan ni Jehova, dai niya sinabi sa sato an personal na pangaran kan aki niyang anghel na nagrebelde sa saiya. * Asin nagdesisyon an Diyos na dai ihayag dawa an pangaran na naglaladawan sa kaiwal na ini sagkod kan mga 2,500 na taon pagkatapos kan rebelyon sa Eden.  (Job 1:6) Sa katunayan, tulong libro sana sa Hebreong Kasuratan—1 Cronica, Job, asin Zacarias—an nagsambit ki Satanas, na nangangahulugan na “Paratumang.” Taano ta diit na impormasyon sana dapit sa satong kaiwal an itinao bago an pag-abot kan Mesiyas?

³ Dai itinagama ni Jehova an dakulang mga parte kan Hebreong Kasuratan para sa pagtukar dapit ki Satanas asin sa mga gibo kaini huling minalataw na habo ni Jehova na matawan nin dai maninigong atensiyon si Satanas. An panginot na katuyuhan ni Jehova sa pagpasabong kan kabtang na iyan kan Kasuratan iyo na maaraman kun siisay an Mesiyas asin giyahan an banwaan nin Diyos pasiring sa saiya. (Luc. 24:44; Gal. 3:24) Kan mag-abot na an Mesiyas, ginamit siya ni Jehova asin an saiyang mga disipulo tanganing ihayag an kadaklan sa mga aram ta ngunyan dapit ki Satanas asin sa mga anghel na kuminampi sa saiya. * Angay sana iyan, huling si Jesus asin an mga linahidan na kairiba niyang mamamahala an gagamiton ni Jehova tanganing runuton si Satanas asin an mga kampon kaini.—Roma 16:20; Kap. 17:14; 20:10.

4. Taano ta dai kita dapat matakot na marhay sa Diyablo?

⁴ Ilinadawan ni apostol Pedro si Satanas na Diyablo bilang “nag-uungal na leon,” asin inapod siya ni Juan na “halas” asin “dragon.” (1 Ped. 5:8; Kap. 12:9) Pero dai kita dapat matakot na marhay sa Diyablo—limitado an kapangyarihan niya. (Basahon an Santiago 4:7.) Nasa likod ta si Jehova, si Jesus, asin an maimbod na mga anghel. Sa tabang ninda, malalabanan ta an satong kaiwal. Pero kaipuhan niyatong maaraman an simbag sa tulong mahalagang hapot: Gurano kahiwas an impluwensiya ni Satanas? Paano siya nang-iimpluwensiya? Asin ano an mga limitasyon kan saiyang kapangyarihan? Mantang pinag-uulayan ta an mga hapot na ini, tutukaron ta man an mga leksiyon na puwede tang manudan.

5, 6. Taano ta dai kayang itao kan mga gobyerno nin tawo an mga pagbabago na kaipuhan nanggad kan katawuhan?

⁵ Dakul na anghel an nag-iba sa pagrebelde ni Satanas. Bago an Baha, tinentaran ni Satanas an nagkapira sa sainda na magkaigwa nin imoral na relasyon sa mga aking babayi nin tawo. Ihinahayag kan Bibliya an katotoohan na ini sa simbolikong paagi. Sinambit kaiyan an dragon na ginuguyod an ikatulong kabtang kan mga bituon sa langit. (Gen. 6:1-4; Jud. 6; Kap. 12:3, 4) Kan bayaan kan mga anghel na iyan an pamilya nin Diyos, nagpasairarom sinda sa kontrol ni Satanas. Pero bako sanang basta kariribukan an ginigibo kan mga rebeldeng ini. Nag-establisar si Satanas nin sarong palsipikadong representasyon kan Kahadian nin Diyos, na diyan siya an hadi. Sa runa nin mga espiritu, nag-organisar si Satanas nin mga gobyerno na pinamamahalaan nin mga demonyo, tinawan sinda nin awtoridad, asin ginibo sindang mga tagapamahala sa kinaban.—Efe. 6:12.

⁶ Paagi kan saiyang organisasyon nin mga espiritu, pinamamahalaan ni Satanas an gabos na gobyerno nin tawo. Malinaw ining napatunayan kan ipahiling ni Satanas ki Jesus “an gabos na kahadian kan daga” dangan nagsabi: “Itatao ko sa saimo an awtoridad sa gabos na ini asin an kamurawayan kan mga iyan, huling itinao na iyan sa sakuya, asin puwede kong itao iyan sa kiisay man na gusto kong tawan.” (Luc. 4:5, 6) Pero sa ibong kan maraot na impluwensiya ni Satanas, dakul na gobyerno an maski paano naggigibo man nin marahay sa mga nasasakupan kaiyan. Asin igwang mga tagapamahala na tibaad may marahayon man na mga intensiyon. Pero mayong gobyerno nin tawo o tagapamahala an kayang makatao kan mga pagbabago na kaipuhan nanggad kan katawuhan.—Sal. 146:3, 4; Kap. 12:12.

7. Paano ginagamit ni Satanas bako sana an mga gobyerno kundi pati man an palsong relihiyon asin an sistema nin komersiyo? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁷ Bako sanang mga gobyerno an ginagamit ni  Satanas asin kan saiyang mga demonyo. Ginagamit man ninda an palsong relihiyon asin an sistema nin komersiyo tanganing dayaon an “bilog na kinaban.” (Kap. 12:9) Paagi sa palsong relihiyon, pinapalakop ni Satanas an mga kaputikan dapit ki Jehova. Apuwera kaiyan, minalataw na pursigido an Diyablo na impluwensiyahan an mga tawo tanganing malingawan an pangaran nin Diyos. (Jer. 23:26, 27) Huli sa pandadayang iyan, hinuhuna kan sinserong mga indibidwal na an Diyos an sinasamba ninda, pero an totoo an mga demonyo palan. (1 Cor. 10:20; 2 Cor. 11:13-15) Pinapalakop man ni Satanas an mga kaputikan paagi sa sistema nin komersiyo. Halimbawa, sa parati itinutukdo kaiyan sa mga tawo na an pinakamarahay na paagi tanganing magin maugma iyo na magkaigwa nin dakul na kuwarta asin magtipon nin dakul na pagsadiri. (Tal. 18:11) An mga naniniwala sa kaputikan na iyan ginagamit an saindang buhay sa paglilingkod sa “Kayamanan” imbes na sa Diyos. (Mat. 6:24) Pag-abot nin panahon, an pagkamuot ninda sa materyal na mga bagay puwedeng makapuot sa ano man na pagkamuot ninda sa Diyos.—Mat. 13:22; 1 Juan 2:15, 16.

8, 9. (a) Anong duwang leksiyon an puwede tang manudan sa nangyari ki Adan, Eva, asin sa rebelyosong mga anghel? (b) Ano an bentaha kun aram ta kun gurano kahiwas an impluwensiya ni Satanas?

⁸ An nangyari ki Adan, Eva, asin sa rebelyosong mga anghel nagtutukdo sa sato nin kisiyera duwang mahalagang leksiyon. Inot, igwa sana nin duwang lado, asin dapat kitang pumili nin saro—magdanay na maimbod ki Jehova o kumampi sa lado ni Satanas. (Mat. 7:13) Ikaduwa, an mga minakampi ki Satanas limitado sana an nakakamtan na mga pakinabang. Nagkaigwa nin oportunidad si Adan asin Eva na magbugtak kan sadiri nindang mga pamantayan sa kun ano an tama asin kun ano an sala. Asin an mga demonyo maski paano nagkaigwa nin impluwensiya sa mga gobyerno nin tawo. (Gen. 3:22) Pero an karibay kaiyan pirming labi kisa sa ano man na posibleng pakinabang na tibaad ialok ni Satanas.—Job 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

⁹ Ano an bentaha kun aram ta kun gurano kahiwas an impluwensiya ni Satanas? Nakakatabang iyan sa sato na magin balanse kun dapit sa sekular na mga awtoridad asin na magin determinado sa satong paghuhulit. Nasasabutan ta na gusto ni Jehova na igalang ta an mga awtoridad nin gobyerno. (1 Ped. 2:17) Asin linalauman niya na masunod kita sa mga ley kan mga gobyerno nin tawo sagkod na an mga ley na iyan bakong sarungat sa saiyang mga pamantayan. (Roma 13:1-4) Pero aram man niyato na dapat kitang magin neutral, na dai pinapaburan an sarong partido sa pulitika o an sarong tawong tagapamahala. (Juan 17:15, 16; 18:36) Huling aram ta kun ano an gustong mangyari ni Satanas sa pangaran asin reputasyon ni Jehova, nagigin mas determinado kita na itukdo sa iba an katotoohan dapit sa satong Diyos. Ipinag-oorgulyo niyatong apudon sa ngaran niya asin gamiton iyan huling aram ta na an pakinabang sa pagpahiling nin pagkamuot sa saiya dai lamang mapapantayan nin pagkamuot sa kuwarta o sa materyal na mga bagay.—Isa. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

10-12. (a) Paano posibleng naggamit si Satanas nin paon tanganing tentaran an saiyang mga tugang na anghel? (b) Ano an mga manunudan niyato sa nangyari sa dakul na anghel?

¹⁰ Naggagamit si Satanas nin epektibong mga pamamaagi tanganing impluwensiyahan an mga tawo. Halimbawa, naggagamit siya nin paon tanganing tentaran sindang gibuhon an gusto niya. Pinupurbaran man niyang takuton sinda tanganing makontrol sinda.

¹¹ Pag-isipan kun gurano kaepektibo si Satanas sa paggamit nin paon tanganing matentaran an dakul na tugang niyang anghel. Siguradong halóy-halóy niya sindang inobserbaran bago niya sinda tinentaran na kumampi sa saiya. Kan igwa sa mga anghel na ini an kuminagat sa paon asin nagkaigwa nin imoral na relasyon sa mga babayi, nagkaaki sinda nin mestisong mga aki na nandaog-daog sa mga tawo. (Gen. 6:1-4) Posibleng bako lang imoral na seksuwal na relasyon an ipinantentar ni Satanas sa bakong maimbod na mga anghel kundi posibleng ipinanuga man niya na mamamahala sinda sa mga tawo. Posibleng an katuyuhan niya iyo na ulangon an pag-abot kan ipinanugang ‘gikan kan babayi.’ (Gen. 3:15) Arin man digdi an nangyari, tinapos ni Jehova an gabos na pakanang iyan paagi kan Baha, na uminulang sa mga gustong gibuhon ni Satanas asin kan rebelyosong mga anghel kan panahon na idto.

¹² Ano an mga manunudan ta sa pangyayaring ini? Nungkang pagbaliwalaon an paon na imoralidad o an peligrong dara kan sobrang pagpaimportante sa sadiri. An mga anghel na kuminampi ki Satanas naglingkod sa mismong presensiya nin Diyos sa laog nin haluyon na panahon. Pero sa ibong kan marahay na kamugtakan na iyan, tinugutan kan dakul na tumubo asin kumusog an maraot na mga pagmawot. Kaagid kaiyan, tibaad dakul na taon na kitang naglilingkod sa daganon na kabtang kan organisasyon nin Diyos. Pero sa ibong kan malinig sa espirituwal na kamugtakan na iyan, puwedeng magtubo an maating mga pagmawot. (1 Cor. 10:12) Kaya mahalagang marhay nanggad na pirmi niyatong siyasaton an satong puso, isikwal an imoral na mga kaisipan, asin halion an pagigin orgulyoso!—Gal. 5:26; basahon an Colosas 3:5.

13. Ano pa an sarong epektibong paon na ginagamit ni Satanas, asin paano ta iyan malilikayan?

¹³ An saro pang epektibong paon na ginagamit ni Satanas iyo an pagigin interesado sa okulto. Pinapalakop niya ngunyan sa mga tawo an interes sa mga demonyo bako sana paagi sa palsong relihiyon kundi paagi man sa industriya nin entertainment. An espiritismo ginigibong interesanteng marhay kan mga pelikula, mga video game, asin kan iba pang libangan. Paano ta malilikayan na mahulog sa siod na ini? Dai niyato dapat asahan na tatawan kita kan organisasyon nin Diyos nin lista kan mga libangan na puwede asin dai puwede. Kada saro sa sato kaipuhan na sanayon an konsiyensiya tanganing maiuyon iyan sa mga pamantayan nin Diyos. (Heb. 5:14) Pero, magigin madunong kita sa pagpili kun iaaplikar ta an ipinasabong na sadol ni Pablo na hinguwahon na an satong pagkamuot sa Diyos “magin daing  pagsagin-sagin.” (Roma 12:9) Puwede tang ihapot sa sadiri: ‘An mga libangan daw na pinipili ko nagpaparisa na mapagsagin-sagin ako? Kun mahiling kan mga tinutukduan ko sa Bibliya o kan mga dinadalaw ko liwat an pinipili kong libangan, iisipon daw ninda na ginigibo ko an itinutukdo ko?’ Mantang nagigin mas magkauyon an satong sinasabi asin ginigibo, mas dikit an tsansa na mahulog kita sa mga siod ni Satanas.—1 Juan 3:18.

14. Paano kita puwedeng takuton ni Satanas, asin paano niyato iyan aatubangon?

¹⁴ Apuwera sa paggamit nin paon, hinihinguwa man ni Satanas na takuton kita tanganing ikompromiso ta an satong kaimbudan ki Jehova. Halimbawa, puwede niyang maniobrahon an mga gobyerno tanganing ipagbawal an satong paghuhulit. O puwede niyang sutsutan an satong mga katrabaho o mga kaeskuwela asin maestra na tuya-tuyaon kita huli sa pagmawot tang mamuhay kauyon kan mga pamantayan kan Bibliya sa moral. (1 Ped. 4:4) Tibaad impluwensiyahan niya man an mga kapamilya ta na may marahay man na intensiyon tanganing disganaron kita sa pag-atender sa mga pagtiripon. (Mat. 10:36) Paano ta iyan aatubangon? Inot, dapat na asahan ta na an direktang mga pag-atakeng ini. Nakikipaglaban sa sato si Satanas. (Kap. 2:10; 12:17) Dangan, kaipuhan niyatong isip-isipon an pinakadahilan kaya nangyayari iyan—hinihingako ni Satanas na naglilingkod sana kita ki Jehova pag kumbenyente sa sato. Sinasabi niya na kun gigipiton kita, tatalikdan ta an Diyos. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Ultimo, kaipuhan niyatong magtiwala ki Jehova para sa kusog tanganing maatubang an problema. Tandaan, nungka niya kitang papabayaan.—Heb. 13:5.

15. Kaya daw kitang puwersahon ni Satanas na gibuhon an habo ta? Ipaliwanag.

¹⁵ Dai kayang puwersahon ni Satanas an mga tawo na gibuhon an habo ninda. (Sant. 1:14) Dakul na tawo an minagawi kauyon kan katuyuhan ni Satanas huling dai ninda aram kun ano an totoo. Pero kan maaraman na ninda an katotoohan, an kada saro sa sainda nagdedesisyon kun siisay an paglilingkudan ninda. (Gibo 3:17; 17:30) Kun desidido kitang gibuhon an kabutan nin Diyos, mayong magigibo si Satanas tanganing rauton an satong integridad.—Job 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Ano an iba pang limitasyon ni Satanas asin kan mga demonyo? (b) Taano ta dai kita dapat matakot na mamibi nin makusog ki Jehova?

¹⁶ May iba pang mga limitasyon si Satanas asin an mga demonyo. Halimbawa, mayo kitang mababasa sa Kasuratan na kaya nindang makabasa nin isip asin puso nin tawo. Si Jehova sana asin si Jesus an sinambit na igwa kan kakayahan na iyan. (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8) Pero, kumusta pag nagtataram kita o namimibi nin makusog? Dapat daw kitang matakot na tibaad madangog asin ulangon kan Diyablo o kan mga demonyo an satong mga pamibi? Dai. Taano? Dai man kaya kita natatakot na gumibo nin marahay na mga gibo sa paglilingkod ki Jehova huli sana ta tibaad mahiling kita kan Diyablo. Sa kaagid na paagi, dai kita dapat matakot na mamibi nin makusog huli sana ta tibaad madangog kita kan Diyablo. Sa katunayan, dakul kitang mababasa sa Bibliya dapit sa mga lingkod nin Diyos na namibi nin makusog, asin mayong nagpaparisa na natakot sinda na madangog kan Diyablo. (1 Ha. 8:22, 23; Juan 11:41, 42; Gibo 4:23, 24) Kun gigibuhon ta an pinakamakakaya ta na magtaram asin humiro kauyon kan kabutan nin Diyos, makakapagtiwala kita na dai tutugutan ni Jehova na magibuhan kita ni Satanas nin permanenteng danyos.—Basahon an Salmo 34:7.

¹⁷ Kaipuhan niyatong midbidon an satong kaiwal, pero dai kita dapat matikbahan sa saiya. Sa tabang ni Jehova, makakaya dawa kan bakong perpektong mga tawo na daugon si Satanas. (1 Juan 2:14) Kun lalabanan niyato siya, madulag siya sa sato. (Sant. 4:7; 1 Ped. 5:9) Risang-risa na an mga hoben an partikular nang puntirya ni Satanas. Anong espesipikong mga bagay an puwede nindang gibuhon tanganing malabanan an Diyablo? Tutukaron sa sunod na artikulo an hapot na iyan.