1. Finshi Yehova asokolwele pa mulwani wesu mwi bala lya Edeni?

ADAMU alishibe ukuti insoka tashilanda. Kanshi nalimo afwile alilwike ukuti icibumbwa ca mupashi e calandile na Efa ukubomfya insoka. (Ukute. 3:1-6) Adamu na Efa tabaishibe ifingi pali ici cibumbwa ca mupashi. Na lyo line Adamu asalilepo ukukanaumfwila Wishi wa ku muulu no kuba ku lubali lwa ici cibumbwa ico ashaishibe kabili alipondokele Lesa. (1 Tim. 2:14) Ilyo line fye Yehova atendeke ukusokolola ifyali no kulenga uyu mulwani uwabeleleke Adamu na Efa aishibikwa, kabili alilaile ukuti uyu mubifi mu kuya kwa nshita akonaulwa. Lelo Yehova alisokele no kuti ilyo ici cibumbwa icalandiile mu nsoka cishilaonaulwa cikakwata amaka ya kubeleleka abatemwa Lesa.—Ukute. 3:15.

2, 3. Mulandu nshi nalimo Yehova ashalandiile ifingi pali Satana ilyo Mesia ashilaisa?

² Yehova alishiba ico ashatwebela ishina lya kwa malaika uwa mupondokele. * Na kabili Lesa talandile nangu cimo ica kwishibilako uyu mulwani mpaka ilyo papitile imyaka 2,500 ukutula apo apondokele. (Yobo 1:6) Uyu mulwani ni Satana icalola mu kuti  “Uukaanya.” Mu Amalembo ya ciHebere bamulumbula fye mu mabuuku yatatu, e kutila muli 1 Imilandu, muli Yobo, na muli Sekaria. Mulandu nshi Yehova ashalandiile ifingi pali uyu mulwani wesu ilyo Mesia ashilaisa pano calo?

³ Nalimo Yehova talefwaya mu Amalembo ya ciHebere mulembwe ifingi pali Satana ne fyo acita pantu talefwaya abantu babike amano kuli Satana. Ico Yehova alefwaya ca kuti mu Amalembo ya ciHebere mulembwe ifyali no kwafwa abantu ukwishiba Mesia no kubatungulula kuli ena. (Luka 24:44; Gal. 3:24) Ilyo Mesia aishile, Yehova alimubomfeshe kumo na basambi bakwe ku kulondolola ifingi ifyo twaishiba pali Satana na bamalaika abapondweke no kuba ku lubali lwa kwa Satana. * Na kuba Yesu na basubwa abo akateka nabo ebo Yehova akabomfya pa konaula Satana na baba ku lubali lwakwe.—Rom. 16:20; Ukus. 17:14; 20:10.

4. Mulandu nshi tushilingile ukulatiinina sana Satana Kaseebanya?

⁴ Umutumwa Petro alondolwele Satana Kaseebanya ukuti aba nge “nkalamo iilebuluma,” kabili Yohane amwitile ukuti “icisoka” kabili “icing’wena.” (1 Pet. 5:8; Ukus. 12:9) Nomba tatufwile ukulatiina sana Satana Kaseebanya pantu takwata amaka ya kucita fyonse ifyo alefwaya. (Belengeni Yakobo 4:7.) Yehova, Yesu na bamalaika aba cishinka balatwafwa. Apo balatwafwa kuti twacimfya umulwani wesu. Lelo tufwile ukwishiba amasuko kuli aya amepusho ayakalamba: Bushe amaka ya kwa Satana yakula shani? Finshi Satana acita pa kulufya abantu? Cinshi twingalandila ukuti takwata amaka ya kucita fyonse ifyo alefwaya? Ilyo twakulayasuka aya mepusho twalalanda na pa fyo twalasambililako.

5, 6. Mulandu nshi amabuteko ya bantu yashingacitila abantu ifyo bakabila sana?

⁵ Bamalaika abengi balipondokela Lesa no kuba ku lubali lwa kwa Satana. Ilyo Ilyeshi lishilaisa, Satana alibeleleke bamalaika bamo pa kuti balesendama na banakashi. Baibolo ilondolola ifi ifyacitike mu mampalanya aiti, icing’wena cakulile iciputulwa cimo pa fiputulwa fitatu ifya ntanda sha mu muulu ilyo caponene pano isonde. (Ukute. 6:1-4; Yuda 6; Ukus. 12:3, 4) Ilyo aba bamalaika bafumine mu lupwa lwa kwa Lesa batendeke ukutungululwa na Satana. Aba bacipondoka baliteyanishiwa. Nga filya Lesa abikako Ubufumu, Satana na o alipanga ubufumu kabili umwine e mfumu. Abombela pamo ne fibanda mu bufumu bwakwe, alifipeela amaka kabili alifibika pa bufumu pa kuti fileteka icalo.—Efes. 6:12.

⁶ Satana abomfya ubufumu bwakwe ku kutungulula amabuteko yonse aya bantu. Ilyo Satana alangile Yesu “amabufumu yonse aya bantu ba pe sonde” alanda no kuti: “Ndekupeela amaka pa mabufumu yonse aya no bucindami bwa yako, pantu balimpeela, na ine mpeelako uo ntemenwe,” alangile ukuti e utungulula amabuteko ya bantu. (Luka 4:5, 6) Nangu ca kuti Satana e utungulula amabuteko, ayengi yalacitila abantu abo yateka ifisuma. Bakateka bamo balafwaya ukulateka bwino abantu babo. Lelo takuli ubuteko nelyo kateka uwingawamya ifintu ica kuti abantu bakwata ifyo bakabila sana.—Amalu. 146:3, 4; Ukus. 12:12.

7. Bushe Satana abomfya shani amabuteko, imipepele ya bufi na makwebo ayakalamba? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁷ Satana ne fibanda tababomfya fye amabuteko  lelo balabomfya ne mipepele ya bufi na makwebo ayakalamba pa kulufya “aba pano isonde bonse.” (Ukus. 12:9) Abomfya imipepele ya bufi pa kusabankanya ubufi pali Yehova. Na kabili Satana Kaseebanya afwaisha abantu abengi balaba ishina lya kwa Lesa. (Yer. 23:26, 27) Ifi fyalenga abantu abatemwa ifya kwa Lesa balemona kwati bapepa Lesa kanshi ninshi bapepa ifibanda. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15) Na kabili Satana alasabankanya ubufi ukubomfya amakwebo ayakalamba. Ku ca kumwenako, abacita aya makwebo balalenga abantu balamona ukuti pa kuti babe ne nsansa sana balingile ukukwata indalama ne fintu ifingi. (Amapi. 18:11) Bonse abamona ukuti ici cine babika sana amano ku kubombela “Ifyuma” ukucila ukubombela Lesa. (Mat. 6:24) Mu kupita kwa nshita ukutemwa batemwa ifyuma kulalenga baleka ukutemwa Lesa.—Mat. 13:22; 1 Yoh. 2:15, 16.

8, 9. (a) Masambililo nshi yabili ayo tulesambilila ku lyashi lya kwa Adamu, Efa na bamalaika abapondokele Lesa? (b) Busuma nshi bwaba mu kwishiba amaka ayo Satana akwata?

⁸ Kuli bucipondoka bwa kwa Adamu, Efa, na bamalaika tulasambililako ifintu fibili ifyacindama. Ica kubalilapo, kwaba imbali shibili lelo tulingile ukusalapo ukuba ku lubali lumo. Tufwile ukusalapo nampo nga kuba aba cishinka kuli Yehova nelyo nga kuba ku lubali lwa kwa Satana. (Mat. 7:13) Ica bubili, ifisuma ababa ku lubali lwa kwa Satana bakwata tafibelelela. Adamu na Efa balitendeke ukuisalila icisuma ne cibi, ifibanda na fyo balifipeeleko amaka pa mabuteko ya bantu. (Ukute. 3:22) Lelo ififumamo filabipa sana ukucila pa busuma ubo Satana engapeela.—Yobo 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

⁹ Busuma nshi bwaba mu kwishiba amaka ayo Satana akwata? Cilatwafwa ukwishiba ifyo tulingile ukulamona amabuteko kabili cilalenga tulebomba sana umulimo wa kubila. Twalishiba ukuti Yehova afwaya tulecindika abalashi ba buteko. (1 Pet. 2:17) Kabili afwaya tulekonka amafunde ayo amabuteko ya bantu yabikako cikulu fye ayo mafunde tayalelenga twacita ifyo Lesa atukaanya. (Rom. 13:1-4) Lelo twalishiba ukuti tatulingile ukulaitumpa mu fikansa fya calo, no kutemwapo akabungwe kamo aka fikansa fya calo nelyo ukutemwapo intungulushi imo. (Yoh. 17:15, 16; 18:36) Apo tulamona ifyo Satana afwaya ukucita kwi shina lya kwa Yehova ne fyo abepesha Lesa, tulafwaisha ukusambilisha abantu icine pali Lesa. Twalitemwa ukwitilwa kwi shina lyakwe no kulalibomfya pantu twalishiba ukuti ukutemwa Yehova kwalicindamapo ukucila ukutemwa indalama ne fintu fimbi.—Esa. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

10-12. (a) Bushe nalimo cali shani pa kuti Satana abeleleke bamalaika banankwe? (b) Finshi tulesambilila kuli filya bamalaika abengi babelelekwe?

¹⁰ Satana abomfya inshila ishibomba bwino pa kulufya abantu. Ku ca kumwenako, alababeleleka pa kuti bacite ifyo alefwaya. Na kabili alabatiinya pa kuti bamunakile.

¹¹ Tontonkanyeni pa fyo Satana abeleleke bamalaika banankwe abengi nga nshi. Ilyo ashilababeleleka afwile pa myaka iingi alemona ifyo bamalaika balecita ne fyo bali pa kuti eshibe ifya kucita pa kuti ababeleleke babe ku lubali lwakwe. Ilyo bamalaika bamo babelelekwe, batendeka no kulaala na banakashi, bafyele abana amapaka abalecusha abantu. (Ukute. 6:1-4) Nalimo Satana tabeleleke fye aba bamalaika ukuti balaale na banakashi lelo alibalaile no kubapeela amaka pa bantu. Nalimo ico alefwaya ca kuti ubusesemo pa mwana wa mwanakashi bwikafikilishiwa. (Ukute. 3:15) Nampo nga ifi e fyo alefwaya nelyo iyo, Yehova alicincintile aya mapange ya kwa Satana ne fibanda ilyo aletele Ilyeshi.

¹² Finshi tulesambilila kuli ifi ifyacitike? Twilamona ukuti te kuti tubelelekwe ukucita ubulalelale nelyo te kuti tube bakaitemwe. Pa myaka iingi nga nshi ilyo bamalaika bashilaba ku lubali lwa kwa Satana, balebombela ku cinso ca kwa Lesa. Lelo nangu ca kuti balebombela mu cifulo icisuma, abengi batendeke ukuba no lunkumbwa kabili lwalikulile. Na ifwe bene nalimo pa myaka iingi twalibomba mu cilonganino ca kwa Lesa ica pano isonde. Lelo nangu twaliba muli ici cilonganino icasanguluka, kuti twaba no lunkumbwa. (1 Kor. 10:12) Kanshi lyonse tufwile ukulaiceeceeta, twilatontonkanya ifyabipa, kabili tulecincintila icilumba icishawama!—Gal. 5:26; belengeni Abena Kolose 3:5.

13. Cinshi cimbi ico Satana abomfya pa kubeleleka abantu, kabili kuti twacita shani pa kuti tatubeleleke?

¹³ Inshila na imbi iyo Satana abomfya pa kubeleleka abantu kulenga balafwaya ukwishiba ifya mipashi. Muno nshiku Satana tabomfya fye imipepele ya bufi pa kulenga bantu batemwa ifibanda, lelo alabomfya ne fya kuleseshamo icitendwe. Ifiba mu mafilimu, mu fyangalo fya pa kompyuta, na mu fya kuleseshamo icitendwe fimbi filenga abantu balamona ukuti ukupupa imipashi kusuma. Finshi tufwile ukucita pa kuti tatubelelekwe ukupupa imipashi? Tatulingile ukwenekela icilonganino ca kwa Lesa ukutweba ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma ne fyabipa. Bonse tulingile ukusambilisha kampingu yesu pa kuti tulekonka amafunde ya kwa Lesa. (Heb. 5:14) Kuti twalasala bwino ifya kucita nga tulekonka ifyo umutumwa Paulo afundile ukuti ukutemwa twatemwa Lesa “kwiba ukwa bumbimunda.” (Rom. 12:9) Nalimo kuti twayipusha atuti: ‘Bushe ifya kuleseshamo icitendwe ifyo  nsala filalenga naba uwa bumbimunda? Nga ca kuti uo nsambilisha Baibolo nelyo abantu nabilileko imbila nsuma abo mfwile ukubwelelako bamona ifya kuleseshamo icitendwe ifyo nsala, bushe bakatontonkanya ukuti ndacita ifyo nsambilisha?’ Nga ca kuti tulecita ifyo tulanda, te kuti cafye ukukaana amatunko ya kwa Satana.—1 Yoh. 3:18.

14. Finshi Satana engacita pa kututiinya, kabili kuti twacita shani pa kuti tushipikishe?

¹⁴ Satana tapelela fye pa kutubeleleka, lelo alatutiinya no kututiinya pa kuti tuleke ukuba aba cishinka kuli Yehova. Ku ca kumwenako, kuti alenga amabuteko yabinda umulimo tubomba uwa kubila imbila nsuma. Nelyo kuti alenga abo tubomba nabo nelyo abo tusambilila nabo balatuseka pantu tulakonka ifyo Baibolo ilanda pa mibele iisuma. (1 Pet. 4:4) Na kabili kuti alenga balupwa lwesu abashiminine pa kutufuupula balanda ifingalenga twaleka ukulongana. (Mat. 10:36) Kuti twacita shani pa kuti tushipikishe? Ica kubalilapo ca kuti tufwile ukulaenekela uku kusansa kwa mu kulungatika pantu Satana alatulwisha. (Ukus. 2:10; 12:17) Ica bubili, tulingile ukwishiba icikalamba icilenga Satana aletusansa, alanda ukuti tubombela fye Yehova ilyo ifintu fili bwino no kuti ifintu nga fyayafya, kuti twapondokela Lesa. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Ica kulekelesha, tufwile ukushintilila pali Yehova pa kuti aletukosha ilyo Satana atusansa. Tuleibukisha ukuti Yehova takatushe nakalya.—Heb. 13:5.

15. Bushe Satana kuti atupatikisha ukucita ifyo tushilefwaya? Londololeni.

¹⁵ Satana te kuti apatikishe abantu ukucita ifyo bashilefwaya. (Yako. 1:14) Abantu abengi balacita ifyo Satana afwaya ukwabula no kwishiba. Lelo nga basambilila icine balaisalila uo balingile ukulabombela. (Imil. 3:17; 17:30) Nga ca kuti twasalapo ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa, tapali nangu cimo ico Satana engacita icingalenga twaleka ukuba aba cishinka kuli Yehova.—Yobo 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Finshi fimbi ifyo Satana ne fibanda bashingacita? (b) Mulandu nshi uo tushilingile ukutiinina ukupepa kuli Yehova mwi shiwi ilikalamba?

¹⁶ Kwaliba na fimbi ifyo Satana ne fibanda bashingacita. Ku ca kumwenako, takwaba nangu pamo apo Amalembo yalanda ukuti Satana ne fibanda baleshiba ifyo umuntu aletontonkanya nelyo ifili mu mutima wakwe. Ni Yehova fye na Yesu ebo Baibolo yalandapo ukuti baleshiba ifyo umuntu aletontonkanya ne fili mu mutima wakwe. (1 Sam. 16:7; Marko 2:8) Nomba bushe tulingile ukutiina ukulanda nelyo ukupepa mwi shiwi ilikalamba pantu Satana nelyo ifibanda kuti batumfwa e lyo babomfya ifyo twalanda pa kutubeleleka? Awe. Cinshi twalandila ifi? Tatutiina ukubombela Yehova pantu fye Satana kuti atumona. Kanshi tatufwile ukutiina ukulapepa mwi shiwi ilikalamba pantu fye Satana kuti atumfwa. Na kuba, Baibolo yalilanda pa babomfi ba kwa Lesa abapepele mwi shiwi ilikalamba, kabili tayalandapo ukuti baletiina ukuti Satana Kaseebanya alabomfwa. (1 Isha. 8:22, 23; Yoh. 11:41, 42; Imil. 4:23, 24) Nga ca kuti tulelanda nelyo tulecita ifintu ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa, kuti twacetekela ukuti Yehova te kuti asuminishe Satana ukucita icintu nangu cimo icingalenga twafilwa ukwisaba no mweo wa muyayaya.—Belengeni Amalumbo 34:7.

¹⁷ Tufwile ukwishiba umulwani wesu, lelo tatulingile ukulamutiina. Na bantu abashapwililika kuti bacimfya Satana nga ca kuti Yehova abafwa. (1 Yoh. 2:14) Nga ca kuti twamukaana, akafulumuka kuli ifwe. (Yako. 4:7; 1 Pet. 5:9) Cimoneka ukuti abo Satana afwaisha ukubeleleka bacaice. Finshi balingile ukucita pa kuti bengamucimfya? Icipande cikonkelepo cikasuka ici cipusho.