1. Nso ke Jehovah akanam ẹdiọn̄ọ ẹban̄a asua nnyịn ke In̄wan̄ Eden?

ADAM ama ọfiọk ke urụkikọt ikemeke nditịn̄ ikọ. Ekeme ndidi enye ama ekere ke enyene angel emi akadade urụkikọt oro etịn̄ ikọ ye Eve. (Gen. 3:​1-6) Adam ye Eve ikọfiọkke n̄kpọ ndomokiet iban̄a angel emi. Jehovah ama ama Adam etieti. Kpa ye oro, Adam ama ọsọn̄ esịt emek ndikpọn̄ Jehovah onyụn̄ akadiana ye owo emi akanam enye mîdiọn̄ọke ọsọn̄ ibuot ye Abasi. (1 Tim. 2:14) Jehovah ikabiatke ini nditịn̄ n̄kpọ emi edinamde ẹdiọn̄ọ asua emi akabiatde Adam ye Eve ibuot, onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke iyosobo enye. Jehovah ama onyụn̄ ọdọhọ ke mbemiso imọ isobode angel oro akadade urụkikọt etịn̄ ikọ ye Eve do, ke angel oro ayanam uwem ọsọn̄ ye ikọt imọ.​—Gen. 3:15.

2, 3. Etie nte nso ikanam Jehovah okûnen̄ede utịn̄ n̄kpọ uban̄a Satan mbemiso Messiah edisịm?

² Jehovah enyene ọniọn̄ etieti. Oro anam enye mîsiakke ata enyịn̄ angel oro ọkọsọn̄de ibuot ye enye. * Isua 2,500 ama ebe  mbemiso Jehovah edinam ẹdiọn̄ọ angel oro. (Job 1:6) Udorienyịn̄ esie edi “Satan,” emi ọwọrọde “Andibiọn̄ọ.” Udorienyịn̄ emi odu ke 1 Chronicle, Job, ye Zechariah kpọt ke N̄wed Abasi Usem Hebrew. Nso ikanam Jehovah okûnen̄ede utịn̄ n̄kpọ uban̄a asua nnyịn emi mbemiso Messiah edi?

³ Etie nte Jehovah ikoyomke ẹkere ke Satan enen̄ede edi n̄kpọ. Oro akanam Jehovah mînamke ẹwet ediwak n̄kpọ ke N̄wed Abasi Usem Hebrew ẹban̄a Satan ye se enye esinamde. Akpan ntak emi akanamde Jehovah anam ẹwet N̄wed Abasi Usem Hebrew ekedi man an̄wam ikọt esie ẹfiọk Messiah ẹnyụn̄ ẹtiene enye. (Luke 24:44; Gal. 3:24) Ke Messiah ama ekedi, Jehovah ama ada enye ye mme mbet esie anam nnyịn ifiọk ediwak n̄kpọ ndien iban̄a Satan ye mme angel oro ẹketienede enye ẹsọn̄ ibuot. * Nso ikanam Jehovah emek ndinam ntre? Sia Jesus ye mbon oro ẹdikarade ye enye ke Jehovah edida isobo Satan ye mbon oro ẹtienede enye.​—Rome 16:20; Edi. 17:14; 20:10.

4. Ntak emi nnyịn mîkpefeheke Devil?

⁴ Apostle Peter ọkọdọhọ ke Satan m̀mê Devil etie nte “ekpe eke okụnide,” John okot enye “urụkikọt” ye “dragon.” (1 Pet. 5:8; Edi. 12:9) Edi ufọn idụhe ndifehe Devil sia enye inyeneke odudu ndinam kpukpru n̄kpọ. (Kot James 4:7.) Jehovah, Jesus, ye nti angel do ye nnyịn. Mmọ ẹyen̄wam nnyịn in̄wana ye asua nnyịn emi. Edi oyom ibọrọ mbụme ita emi: Satan enyene odudu adan̄a didie? Didie ke Satan esidomo nditụn mme owo usụn̄? Nso ke Satan mîkemeke ndinam? Iyeneme n̄ko se ibọrọ mme mbụme emi ẹkpepde nnyịn.

5, 6. Ntak emi ukara owo mîkemeke ndikọk kpukpru mfịna nnyịn?

⁵ Ata ediwak angel ẹma ẹtiene Satan ẹsọn̄ ibuot ye Abasi. Enye ama atap ndusụk mmọ ẹdi isọn̄ ẹdidan̄ ye iban mbemiso Ukwọ. Bible ndidọhọ ke dragon ama odụri ubak kiet ke itie ita ke otu ntantaọfiọn̄ ke heaven adian idem anam idiọn̄ọ ke Satan akatap mmọ. (Gen. 6:​1-4; Jude 6; Edi. 12:​3, 4) Ke ini mme angel oro ẹkekpọn̄de ubon Abasi, mmọ ẹkedisịne ke idak Satan. Nnyịn ikpekereke ke mme angel oro ẹnyụn̄ ẹsan̄a ntre ẹsịn ntịme, inyeneke eke adade mmọ usụn̄. Satan enyene obio ubọn̄ emi enye odomode ndinam etie nte eke Jehovah. Enye akara obio ubọn̄ esie emi. Satan ada mme demon usụn̄ onyụn̄ ọnọ mmọ itie ke ukara esie; enye ọnọ mmọ odudu onyụn̄ anam mmọ ẹdi mme andikara ererimbot.​—Eph. 6:12.

⁶ Kpukpru ukara ererimbot emi ẹsịne Satan ye mme demon esie ke ubọk. Ntak edi oro enye okowụtde Jesus “kpukpru mme obio ubọn̄ isọn̄” onyụn̄ ọdọhọ enye ete: “Nyọnọ fi ofụri odudu emi ye ubọn̄ mmọ, koro ẹma ẹyak enye ẹnọ mi, ndien ami nda enye nnọ owo eke mmade.” (Luke 4:​5, 6) Kpa ye oro mme ukara ererimbot emi ẹsịnede Satan ke ubọk, ediwak mme andikara ẹsinam nti n̄kpọ ẹnọ mme owo. Ndusụk mme andikara ẹnen̄ede ẹyom ndin̄wam mme owo. Edi idụhe ukara m̀mê andikara ndomokiet emi ekemede ndikọk kpukpru mfịna nnyịn.​—Ps. 146:​3, 4; Edi. 12:12.

7. Didie ke Satan ada ukara, nsunsu ido ukpono, ye ikpọ mbubehe ererimbot emi otụn mme owo usụn̄? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁷ Satan ye mme demon esie ẹda n̄ko nsunsu ido ukpono ye ikpọ mbubehe ererimbot emi ẹtụn “kpukpru mme andidụn̄  isọn̄” usụn̄. (Edi. 12:9) Enye ada nsunsu ido ukpono osu nsu adian Jehovah. Enye onyụn̄ ebiere ndinam ata ediwak owo ẹfre enyịn̄ Abasi. (Jer. 23:​26, 27) Oro anam mme owo ẹtuak ibuot ẹnọ mme demon ẹkere ke ituak inọ Abasi. (1 Cor. 10:20; 2 Cor. 11:​13-15) Satan onyụn̄ ada ikpọ mbubehe ererimbot emi abian̄a mme owo. Ke uwụtn̄kpọ, ererimbot emi anam mme owo ẹnịm ke mûnyeneke okụk unyụn̄ unyene emi ye oko, ke udûkopke inemesịt. (N̄ke 18:11) Mbon oro ẹnịmde utọ nsu emi isiyomke Abasi, edi ẹsiyom “Inyene” nte usen ọmọn̄ okụre. (Matt. 6:24) Ndiyom ndinyene emi ye oko ekeme ndinam mmọ ẹfre Abasi ofụri ofụri nte ini akade.​—Matt. 13:22; 1 John 2:​15, 16.

8, 9. (a) Akpan n̄kpọ iba ewe ke ikpep ito Adam, Eve, ye mme angel oro ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi? (b) Nso ufọn ke ibọ ke ndidiọn̄ọ nte Satan enyenede odudu eketre?

⁸ Enyene akpan n̄kpọ iba emi ikpepde ito Adam, Eve, ye mme angel oro ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi. Akpa n̄kpọ oro ikpepde edi ke ana imek m̀mê idida ye Jehovah m̀mê idida ye Satan. (Matt. 7:13) Ọyọhọ n̄kpọ iba edi ke ufọn oro mbon oro ẹdade ye Satan ẹsidiade isiyọhọke ikpan̄. Imọdiọn̄ọ ke Adam ye Eve ẹma ẹdinyene ifet ndibiere ke idemmọ se idide eti ye idiọk, mme demon ẹnyụn̄ ẹnyene ndusụk odudu ke ukara ererimbot. (Gen. 3:22) Edi mbon oro ẹdade ye Satan isitreke-tre ndikpe utịp. Ufọn oro mmọ ẹkerede ke imadia isibịghike!​—Job 21:​7-17; Gal. 6:​7, 8.

⁹ Nso ufọn ke ibọ ke ndidiọn̄ọ nte Satan enyenede odudu eketre? Emi an̄wam nnyịn ifiọk nte ikpanamde n̄kpọ ye ukara, onyụn̄ anam isịn idem ikwọrọ ikọ. Imọdiọn̄ọ ke Jehovah oyom nnyịn ikpono mme andikara. (1 Pet. 2:17) Enye onyụn̄ oyom inịm ibet ukara amakam edi ibet mmọ ibiatke ibet esie. (Rome 13:​1-4) Kpa ye oro, imọdiọn̄ọ ke inaha isịn idem ke mbubehe ukara ererimbot emi, m̀mê ida inọ n̄ka mbre ukara m̀mê andikara ekededi. (John 17:​15, 16; 18:36) Satan esịn ofụri ukeme ndibiat Jehovah enyịn̄; oro anam nnyịn mîdopke uyo ndinam mme owo ẹfiọk utọ Abasi emi Jehovah edide. Enenem nnyịn ndikere enyịn̄ ndian Jehovah nnyụn̄ nsikot enyịn̄ esie sia imọfiọk ke ndima Jehovah enen̄ede ọfọn akan ndima okụk m̀mê n̄kpọ en̄wen ekededi.​—Isa. 43:10; 1 Tim. 6:​6-10.

10-12. (a) Didie ke Satan ọkọkọk afia omụm mme angel? (b) Nso ke mme angel ndikọduọ ndụk afia Satan ekpep nnyịn?

¹⁰ Satan esida nsio nsio n̄kpọ atap mme owo. Ke uwụtn̄kpọ, enye esida n̄kpọ emi edidọn̄de owo itọn̄ ọkọk afia  man ada atap owo edinam se enye oyomde. Enye esidomo ndinam idem enyek owo man owo anam se enye oyomde.

¹¹ Satan ama ada se ikọdọn̄de mme angel itọn̄ ọkọk afia ọnọ mmọ, ndien ata ediwak mme angel ẹma ẹduọ ke afia esie. Anaedi Satan ama ada ini etie okot mme angel oro nte n̄wed man ọfiọk se enye edidade itap mmọ. Ndusụk mme angel oro ẹma ẹduọ ke afia esie ẹnyụn̄ ẹsụhọde ẹdi isọn̄ ẹdidan̄ ye iban. Nditọ oro mmọ ẹkebonde ẹma ẹkon̄ ẹnyụn̄ ẹnyene odudu etieti, ẹsinyụn̄ ẹfịna mme owo uwem. (Gen. 6:​1-4) Ekeme ndidi Satan ama onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ọnọ mme angel oro ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi do ke imọn̄ inam mmọ ẹkara mme owo. Etie nte enye okoyom ndinam se Abasi eketịn̄de aban̄a ‘mfri an̄wan’ okûsu. (Gen. 3:15) Edi Jehovah ama abiat uduak esie, ada Ukwọ osobo ererimbot eyo oro. Oro ama anam kpukpru se Satan ye mme demon esie ẹkeduakde okpu.

¹² Nso ke ikpep ito nte Satan akasan̄ade atap mme angel? Ikpanaha idedei ikere ke Satan ikemeke ndida oburobụt idan̄ ye ntan̄idem ntap nnyịn. Mme angel oro ẹketienede Satan ẹsọn̄ ibuot ẹma ẹdu ye Jehovah ke heaven ẹkpono Jehovah ke ata ediwak isua. Kpa ye oro mmọ ẹkedude ke utọ edisana ebiet oro, mmọ ẹma ẹyak ndiọi n̄kpọ ọdọn̄ mmọ tutu ndiọi n̄kpọ oro adia mmọ idem. Ekeme ndidi nnyịn n̄ko imanam n̄kpọ Abasi ibịghi, edi ana idiọn̄ọ ke kpa ye oro idude ke edisana esop Abasi, ke ndiọi n̄kpọ ẹkeme ndidọn̄ nnyịn. (1 Cor. 10:12) Ntem ọfọn isidụn̄ọde esịt nnyịn ke ini ke ini mbak nnyịn idikere oburobụt n̄kpọ, idinyụn̄ itan̄ idem!​—Gal. 5:26; kot Colossae 3:5.

13. Nso en̄wen ke Satan esida atap ediwak owo, ndien nso ke ikpanam mbak enye idida utọ n̄kpọ emi imụm nnyịn?

¹³ N̄kpọ en̄wen emi Satan adade atap mme owo edi ke enye anam mme owo ẹyom ndifiọk se mme demon ẹsinamde. Mfịn, enye ada nsunsu ido ukpono, fim, ikwọ, kọmputa game, n̄wed, ye mme n̄kpọ ntre anam mme owo ẹma se mme demon ẹsinamde. Mme n̄kpọ emi ẹnam mme owo ẹkere ke n̄kpọ mme demon idiọkke. Nso ke ikpanam mbak Satan idida mme utọ n̄kpọ emi imụm nnyịn? Ikpanaha itie ibet esop Abasi ẹwet kpukpru ikwọ, fim, ye n̄wed oro ọfọnde ye mbon oro mîfọnke. Ana owo nnyịn kiet kiet ada Ikọ Abasi ọnọ esịt esie ukpep man ekeme ndimek se Abasi amade. (Heb. 5:14) Edieke inamde item emi apostle Paul ọkọnọde ete ‘ikûyak ima nnyịn asan̄a ye mbubịk,’ iyekeme ndimek nti n̄kpọ nda nnem idem esịt. (Rome 12:9) Akpana ibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi se nsidade nnem idem esịt ayanam ntie nte mbubịk? Edieke mbon emi nsikpepde Bible m̀mê  mbon oro n̄kọkwọrọde ikọ nnọ ẹkpekụtde utọ fim emi nsisede m̀mê utọ ikwọ emi nsibrede, ndi mmọ ẹkpedọhọ ke mmanam se nsikwọrọde?’ Edieke isịnde idem inam se isikwọrọde, edisọsọn̄ nnyịn ndiduọ ndụk afia Satan.​—1 John 3:18.

14. Nso ye nso ke Satan esidomo ndinam man idem enyek nnyịn, edi nso idin̄wam nnyịn?

¹⁴ Idịghe mme n̄kpọ emi ọdọn̄de nnyịn kpọt ke Satan esidomo ndida ntap nnyịn, enye esinyụn̄ odomo ndinam idem enyek nnyịn man itre ndinam n̄kpọ Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, enye ekeme ndinam ukara ẹkpan nnyịn ndikwọrọ ikọ. Enye onyụn̄ ekeme ndinam nditọ ufọkn̄wed nnyịn m̀mê mbon itieutom nnyịn ẹsak nnyịn ke ntak emi inamde se Bible ekpepde. (1 Pet. 4:4) Enye ekeme ndinam mbon nnyịn ẹdomo ndikpan nnyịn ndidụk mbono esop ẹkere ke ikam inam ke ufọn nnyịn. (Matt. 10:36) Nso idin̄wam nnyịn iyọ kpukpru emi? Akpa, ikpanaha idem akpa nnyịn ke ini utọ n̄kpọ emi etịbede sia imọfiọk ke Satan an̄wana ye nnyịn oro. (Edi. 2:10; 12:17) Ọyọhọ iba, ana iti n̄ko ke Satan ọkọdọhọ ke nnyịn idikpono Abasi ke ini n̄kpọ ọfọnde ye nnyịn kpọt, ke iyakan̄ Abasi edieke n̄kpọ ọsọn̄de ye nnyịn. (Job 1:​9-11; 2:​4, 5) Ọyọhọ ita, ana iben̄e Jehovah an̄wam nnyịn iyọ. Ti ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke imọ idikpọn̄ke nnyịn.​—Heb. 13:5.

15. Ndi Satan ekeme ndinyịk nnyịn inam se nnyịn mîyomke ndinam? Nam an̄wan̄a.

¹⁵ Satan ikemeke ndinyịk owo anam se owo mîyomke ndinam. (Jas. 1:14) Ediwak owo ẹsinam uduak Satan idiọn̄ọke. Edi ke ini mmọ ẹdide ẹdikpep Bible, mmọ ẹsimek m̀mê anie ke mmimọ idituak ibuot inọ. (Utom 3:17; 17:30) Edieke ibierede ndinam uduak Abasi, idụhe nte Satan edikemede ndidian̄ade nnyịn n̄kpọn̄ Abasi.​—Job 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Nso en̄wen ke Satan ye mme demon esie mîkemeke ndinam? (b) Ntak emi nnyịn mîkpayakke idem enyek nnyịn ke ini ibọn̄de akam uyo ọwọrọ?

¹⁶ Enyene mme n̄kpọ en̄wen emi Satan ye mme demon esie mîkemeke ndinam. Ke uwụtn̄kpọ, Bible idọhọke ke mmọ ẹkeme ndifiọk se owo ekerede. Bible ọdọhọ ke Jehovah ye Jesus kpọt ẹfiọk se owo ekerede. (1 Sam. 16:7; Mark 2:8) Edi edieke itịn̄de ikọ m̀mê ibọn̄de akam uyo ọwọrọ, ndi akpana idem enyek nnyịn ke mmọ ẹkeme ndikop ẹnyụn̄ ẹbiọn̄ọ nnyịn? Ikpanaha enyek! Ke ini inamde n̄kpọ Jehovah, nnyịn isinyekke idem ke Satan ọmọn̄ okụt nnyịn. Ntre ikpanaha inyek idem ikere ke edieke ibọn̄de akam uyo ọwọrọ ke Satan ekeme ndikop. Bible asiak ediwak ikọt Abasi emi ẹkebọn̄de akam uyo ọwọrọ, edi Bible iwụtke ke mmọ ẹma ẹnyek idem ke Satan ekeme ndikop akam mmimọ. (1 Ndi. 8:​22, 23; John 11:​41, 42; Utom 4:​23, 24) Imenen̄ede inịm ke edieke isịnde ofụri ukeme nnyịn itịn̄ inyụn̄ inam se Jehovah amade, ke ọkpọkọm Satan anam nnyịn se ananam, ke enye idikpanke Jehovah ndinam nnyịn idu uwem ke nsinsi.​—Kot Psalm 34:7.

¹⁷ Ọfọn idiọn̄ọ asua nnyịn, edi ufọn idụhe ndifehe enye. Kpa ye oro nnyịn mîfọnke ima, Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ikan Satan. (1 John 2:14) Edieke ibiọn̄ọde Satan, enye eyefehe ọkpọn̄ nnyịn. (Jas. 4:7; 1 Pet. 5:9) Etie nte Satan enen̄ede ọwọn̄ọde inua ikan̄ esie ese mme uyen mfịn. Nso ke mmọ ẹkpenam man ẹkeme ndisọn̄ọ nda mbiọn̄ọ Satan? Iyọbọrọ mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.